Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. İstanbul Anadolu 4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018/596 Esas
KARAR NO : 2020/438

DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ : 15/05/2018
KARAR TARİHİ : 22/09/2020

Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davacı şirketin “——– bulunan fabrikasının üst katında bulunan —– deposunda, —– civarında şiddetli bir parlama ile büyük bir yangyrı meydana geldiğini ve itfaiyeye haber verildiğini,uzun uğraşlar sonucu yangının söndürüldüğünü, yangının, şirketin özellikle muhasebe ve finans bölümüne ait arşiv odalarında bulunan resmi defter ve personel dosyalarına zarar verdiğini, yangın nedeniyle 2016 yılı ve öncesi yıllara ait defterlerin çoğunun yandığını, kullanılan su ve köpük sebebiyle kullanılamaz hale geldiğini, bu yangın sonucunda, 2016 ve önceki yrllara ait tüm fatura ve evraklar (yevmiye, kebir ve envanter defterleri),işten ayrılan personele ait özlük dosyalar, 2016 yilı ve önceki yıllara ait personel bordroları, hesap pusulaları, banka ödeme dekontları, puantaj kayıtları, —- aylık bildirgeleri sebebiyle TTK m.82/7 uyarınca 2016 ve geçmiş yıllara ait tüm defter, fatura ve sair belgelerin zayi olduğuna dair zayi belgesi verilmesini talep ve dava etmiş, bu talebini duruşmada tekrar etmiştir.
ÇEKİŞMELİ VAKIALAR HAKKINDA TOPARLANAN DELİLLER:
1-Kartal ———.Noterlği Kayıtları,
2———- tarihinde tanzim edilen Yangın Raporu,
3-Tanık beyanları,
4-Bilirkişi Raporu,
5-Vergi Dairesi İnceleme Kayıtları,
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE :Dava, saklanılması zorunlu bulunan belgelerin zayi olması nedeni ile TTK 82/7 gereğince zayi belgesi verilmesi talebine ilişkindir.
TTK’nin 82/7. maddesi “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır. Mahkeme gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir.” hükmünü haizdir. Madde metninde yangın, su baskını veya yer sarsıntısı ibarelerinden sonra yer alan “gibi” sözcüğüyle benzer olayların kastedildiği, zıya haline ilişkin sınırlı sayıda bir düzenleme getirilmemiştir.
Bu açıklamalar kapsamında zayi istemine konu belgelerin 30/04/2018 tarihinde kaybedildiğinin anlaşıldığının ileri sürülmesi,yangın tutanağının 07/05/2018 tarihinde tanzim edildiği,davanın 15/05/2018 tarihinde açıldığı görülerek, hak düşürücü süre içersinde davanın ikame edildiği anlaşılmıştır.
Davacı vekili yargılama sırasında ileri sürdüğü iddialarında fabrikasının üst katında bulunan — deposunda, 30.04.2018 saat 21.30 civarında çıkan yangın sonucunda; 2016 yılı ve öncesi yıllara ait defterlerin çoğunun yandığını, 2016 ve önceki yıllara ait tüm fatura ve evraklar (yevmiye, kebir ve envanter defterleri),işten ayrılan personele ait özlük dosyalar, 2016 yılı ve önceki yıllara ait personel bordroları, hesap pusulaları, banka ödeme dekontları, puantaj kayıtları,—-aylık bildirgeleri sebebiyle TTK m.82/7 uyarınca 2016 ve geçmiş yıllara ait tüm defter, fatura ve sair belgelerin zayi olduğunu öne sürerek, zayi belgesi talebinde bulunduğu anlaşılmıştır.
Mahkememizce davacı taratça dava dilekçesinde dayanılan delillerin dosya arasına alınması ile iptal istemine konu edilen belgelerin her hangi bir örneğinin dosya kapsamına ibraz edilmeyişi veya defterin zayi olduğu yönünde her hangi bir delilin ibraz edilemeyişi nedeni ile mahallinde inceleme yapılmak ve rapor tanzim etmek üzere dava dosyası —- bilirkişisine tevdi edilmiş bilirkişiden; davada iptal istemine konu defter ve dğer belgeler yönünden belgelerin saklanma zorunluluğu bulunan belgeler olup olmadığı,belgelerin davacı iddiası gibi ziyaya uğrayıp uğramadığı, tacir olan davacının defterleri saklama konusunda gereken basireti gösterip göstermediği, davanın hakkın kötüye kullanımı teşkil edip etmediği yönlerinde sıhhatli değerlendirilme yapılabilmesi için rapor tanzimi talep edilmiş yine davacı aynı amaçla davacı tanıklarının dinlenilmesine karar verilmiştir.
09.01.2020 tarihli celsede dinlenen davacı tanığı ———; davalı şirkette makine operatöre olarak çalıştığını, zaman zaman gece vardiyasında görev yaptığını, olay günü saat 16-24 vardiyesinde çalıştığını, yangının 21.30-22.00 sıralarında meydana geldiğini, kendi yanında çalışan — üst kata tiner atmaya çıktığını, tankın kapağını açtığında tankerin patladığını ve yangının çıkmış olduğunu, yangın çıktıktan sonra yukarıya çıktığını, ancak yukarısının girilmez halde olduğunu, üst kattn depo olarak kullanıldığını, bütün malzemelerin burada saklandığını, şirketin arşiv odasının da bu yere yakın bir yerde olduğunu, ancak aynı katta bulunduğunu, burada bulunan defterlerin yandığını bizzat gördüğünü beyan etmiştir.
Aynı celsede dinlenen davacı tanığı ——yıllarında yangın çıktığını bildiğini, ancak aradan zaman geçtiğinden hatırlayamadığını, yangın sırada şirkette çalışmakta bulunduğunu, yangının çatıda başladığını, yangının meydana geldiği yerde şirketin ayrıca arşiv odasının olduğunu, çatıda defterlerin yanı sıra anbalaj ürünlerinin de muhafaza edildiğini beyan etmiştir.
Mali müşavir bilirkişiler tarafından ibraz edilen raporlar ile de mahkememiz dava dosyasına alınan tüm delilleri ile davacının yangında zayi olduğunu beyan ettiği, ticari defterlerin noter tasdik bilgileri, gerek noterlikçe ve gerekse vergi dairesince beyan edildiğinin ve davacı şirkete ait kullanılmış ticari defterlerin ve faturaların, yangın çıkan binanın arşiv odasında saklandığı, yangınla birlikte bu defterlerin ve faturaların yok olduğu hususu anlaşıldığı, ticari defterler yönünden zayi belgesinin toparlanan delillere göre verilebileceği buna karşın — faturalar için seri numaraları ve cilt sayısı belirtilmediğinden zayi belgesinin verilmesinin mümkün olamayacağı anlaşılmıştır.
Nitekim davacının defterleri saklama konusunda TTK 18/2 de benimsenen önlemi aldığı, bir başka deyişle kanun koyucunun sermaye şirketi olan tacir davacıdan beklediği basiretin davacı tarafından gösterildiği, buna karşın diğer belgeler yönünden davacının TTK 64/2.Maddesi gereğince işletme ile ilgili bulunan her türlü belgenin kopyasını saklama yükümlülüğüne uymadığı bu yönden davacının TTK 82/1 d gereğince benimseyişe uygun saklama yükümlülüğünün yerine gelmediğ,i bu yükümlülüğe aykırı davranışlar nedeni ile davacının iptal istemine konu eylediği ticari defter dışı belgeler için belgelerin saklanma zorunluluğu bulunan belgeler olup olmadığının dahi tahkikat yargılamasında denetlenemediği anlaşılmakla davacı tarafından ticari defter dışı belgeler yönünden ispatlanamayan davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
H Ü K Ü M : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın KISMEN KABULÜNE,
2a-Davacının Kartal ——-.Noterliği tarafından onaylanan —-yılı Kartal ——.Noterliği tarafından onaylanan —— yılı yevmiye,kebir ve envanter defterlerinin ZAYİ OLDUĞUNUN TESPİTİNE,
2b-Davacının iptal istemine konu ettiği diğer belgeler için Zayi Belgesi verilmesi İsteminin REDDİNE,
3-Harçlar yasasına göre alınması gerekli 54,40 TL maktu harcın, davacı tarafından yatırılan 35,90 TL peşin harçtan mahsubu ile bakiye 18,50 TL karar ve ilam harcının davacıdan tahsili ile HAZİNEYE GELİR KAYDINA,
4-Davacı tarafından sarfedilen yargılama giderlerinin üzerinde BIRAKILMASINA,
5-Bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya İADESİNE,
Dair davacı vekilinin yüzüne karşı karar tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İstinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.