Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C. İstanbul Anadolu 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2019/559 Esas
KARAR NO : 2022/423
DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ : 10/07/2019
KARAR TARİHİ : 10/05/2022
Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirketin— irsaliye tutanakları olmak üzere —- depolandığını —- bulunan —birinde büyük çapla bir yangın meydana geldiğini ve boyutu tanı bilinmemekle birlikle çiddi bir kayıp yaşandığının kendilerine bildirildiği, yangının çıkış nedeninin ilgili şirket tarafından bilinmediğini, yapılan bilgilendirmede müvekkili şirkete —– girilememesinden sebeple müvekkili — zararın seviyesinin tam olarak tespit edilemediğinin bildirildiğini, bu sebepten ötürü müvekkili şirket belgelerinin zayi olup olmadığını bilemediğini,——. nezdinde —- yürütüldüğünün müvekkili şirkete bildirildiğini, ———- kendileri ile paylaşıldığını ve——— ekinin altında yangından etkilenen müşterilere dair —- numaralarının yer aldığı, raporun bu haliyle —- kendilerine bildirildiğini, itfaiye raporunda depoda bulunan tüm malzemelerin yanmış olduğunun belirtildiğini, itfaiye raporunun müvekkili şirkete iletilmesini takiben de iş bu davayı açtıklarını. müvekkili şirkelin—- depolayan depoda çıkan yangın sebebiyle sunulan envanter listesindeki ticari belgelerin yandığı ve zayi olduğu belirtilerek söz konusu belgelerin zayii olduğuna dair zayi belgesi verilmesini talep edilmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava; Hukuki niteliği itibariyle TTK’nın 82/7. maddesi uyarınca ticari defterlerin kaybından dolayı zayi belgesi verilmesi talebine ilişkin bulunmaktadır.
Dosya konusunda uzman bilirkişi heyetine verilerek, rapor alınmıştır. Bilirkişi raporunda; hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içerisinde ziya uğrarsa tacir zayıı öğrendiği tarihten itibaren 15 (On beş) gün içinde ticari iştetmesinin bulunduğu yer yetkili mühkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir, hükmü doğrultusunda; huzurdaki davada yangının—– tarihinde meydana geldiği. yangın raporunun 19.06.2019 tarihinde düzenlendiği ve raporun davacı şirkete tebliğine ilişkin herhangi bir belge de bulunmadığından, —- tarihinde açılan zayi belgesi davasının hak düşürücü süre geçmeden açılıp açılmadığının hukuki değerlendirmesinin Mahkemenin takdirinde olduğu, gerek dava dosyasına sunuları yangın raporu, gerekse dosya kapsamında bulunan diğer deliller ile yazılan müzekkerelere ilişkin alınan cevaplar detaylı incelendiğinde, saklama yükümlülüğü bulunan evrakların arşivlenmesi ve depolanması hizmetini aldığı “———– yangında: VUK ve VUK maddelerince 5 yıllık ve 10 yIllık saklama süresine defter ve kullanılmış muhtelif belgelerin muhteviyatının tamamen —– olduğunun tespit ediliği, yanan depoda belgelerin kutulanmak suretiyle —- talepte———– sırasında tamamen yanmış olduğunun —- yangın raporu ile sabit olduğu, zayi talebinde bulunan davacı şirket için —— defter ve belgelerinin mevcutta incelendiği veya inceleneceğine ilişkin bilginin yer almadığı, —- incelenmeye alınıp alınmadığına ilişkin bir bilginin yer almadığının bildirilmiş olduğu, davacının incelemeden kaçınma kaygısıyla hareket etmediği, şirketinin yazı cevabının incelenmesinde, zayi olan belgelere ilişkin dava dilekçesi ekinde de belgelerin liste halinde barkod numaralarının yer aldığı, zayii olan kullanılmış belgelerin detaylarının davacı şirketten öğrenilmesi gerektiği belirtilmiş, davacı vekili tarafından dosyaya sunulan belgelerin numaralarının açıkça belirtilmemiş olması nedeniyle, zayi belgesinin ancak kullanılmış belgeler için mümkün olabileceğinden, dosyaya —- ekindeki fatura ve irsaliyelerden zayi olanlar ile zayi olan diğer belgelerin yıl, tarih ve sayılarının açıkta listesinin yapılarak dosyaya sunulmrusı ve zayi olduğu belirtilen — yılları Yevmiye ve Defteri Kebir defterlerine ilişkin ilgili noterliğin bildirilmesi ile noterliğe yazılacak müzekkere sonrası ek raporla değerlendir yapılacağı, şeklinde görüş bildirilmiştir.
Mahkememiz — kararında ; Dosyanın rapor sunan bilirkişiye tevdi ile ek rapor alınmasına karar verilmiştir. Bilirkişi ek raporunda ;bilirkişi kök raporundaki kanaatlerini değiştirecek bir hususun bulunmadığı, şeklinde ek raporunu sunmuştur.
Davacı tarafça depolanmak üzere dava dışı —–belgelerin, —- tarihinde sona eren yangında yanarak zayi belirtilerek zayi belgesi verilmesi istenmiştir.
6102 sayılı Kanunun 82/7. maddesi “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebileceği davanın hasımsız olarak açılacağı belirtilmektedir. Davacının söz konusu düzenlemeden yararlanabilmesi için bir taraftan defterlerin ve belgelerin korunması amacı ile gereken dikkat ve ihtimamı göstermiş bulunması, diğer taraftan da ziya uğramanın onun iradesi dışında elinde olmayan bir neden ile meydana gelmiş olması gerekmektedir. İleri sürülen mücbir sebebin de defter ve belgelerin yok olması veya elden çıkması sonucunu doğuracak nitelik ve yoğunlukta olması, başka bir deyişle davacının irade dışında defter ve vesikaların tamamen veya kısmen kaybı yahut yok olması gerekmektedir.
TTK. m. 82/7 kapsamına giren ve yangın tarihi itibariyle saklama süresi henüz dolmayan belgeler yönünden zayii kararı verilebilecektir. Anılan hükümde belirtilen şartları sağlamayan, istenildiği takdirde ilgili kurumlardan temin edilebilecek olan, vergi dairelerine evvela sunulmuş kayıtlar, banka ekstreleri, beyannameler, ve sair kayıtlar hakkında zayi kararı verilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Davacı tarafça dava konusu yapılan belgelerden —- olanların TTK 82/5 maddesi uyarınca 10 yıllık saklama süresinin geçmiş olması sebebiyle zayii kararı alınmasında hukuki yararı bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesi gerektiği değerlendirilmiştir.
Bununla birlikte saklama yükümlülüğü devam eden ——–yıllarına ilişkin kayıtlar bakımından ise, davacı vekili tarafından dosyaya sunulan belgelerin numaralarının açıkça belirtilmemiş olması, zayi belgesi verilmesi ancak kullanılmış belgeler için mümkün olabileceğinden, zayi olan belgelerin yıl, tarih ve sayılarının açıkça belirtilmemesi, davacı vekili tarafından sunulan —- —- almaması, —– istenen kayıtlar ile denetiminin yapılamaması, —- bilgilerinin imha edilmiş olduğunun bildirilmesi sebebiyle söz konusu yangında zayii olan ve kanun hükmü kapsamında davacının saklama yükümlülüğü devam eden belgelerinin tespit edilememesi nedenliyle talebin reddine karar verilmesi gerekmiş olup aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:Yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın REDDİNE,
2-Alınması gerekli 80,70-TL harçtan peşin alınan 44,40-TL harcın mahsubu ile bakiye 36,30-TL harcın davacıdan tahsiline hazineye irad kaydına,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Davacı tarafça yatırılmış olan gider avansı bakiyesinin, karar kesinleştiğinde HMK. 333. maddesi uyarınca davacıya iadesine,
Dair, Davacı Vekilinin yüzüne karşı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde İstinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı.