Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. İstanbul Anadolu 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2017/571 Esas
KARAR NO: 2021/1388
DAVA : Menfi Tespit (Eser sözleşmesi ilişkisinden kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 12/01/2016
KARAR TARİHİ: 15/12/2021
Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Eser sözleşmesi ilişkisinden kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İDDİA, SAVUNMA ve DOSYA KAPSAMI:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalı tarafından müvekkili şirket aleyhine—- ile takip başlatıldığını, takibe konu faturalardan dolayı müvekkilinin davalıya herhangi bir borcu bulunmadığını, zira — kapsamında kullanılmak üzere taraflar arasında imzalanan — tarihli sözleşme gereğince davalının — isimli yüzer —-boşaltma işlemini yaparken söz konusu ——– ——tedarik etme işini üstlendiğini—- — başlamak üzere operasyonun yapılacağı bölgeye getirildiğini ancak davalıya ait —yetersizliği ve mürettebatın deneyimsiz olması gibi birtakım eksikliklerden dolayı — yüzer —– yanaşamamış dolayısıyla demirleme işlemi yapılamamış olup, bu hizmetin — alınarak sağlandığını, bu hizmeti karşılığı —– kesildiğini, müvekkilininde bu fatura bedellerini ödemek zorunda kaldığını, müvekkilinin aksaklıklardan dolayı davalıya yazılı bildirimde bulunarak sözleşmeden kaynaklanan edimlerini tam ve eksiksiz olarak yerine getirmesini istediğini, ancak davalının edimlerini yerine getirmediğinden sözleşmenin sürdürülmesi halinde —yapımının —– uğrayacağından sözleşmenin müvekkili şirketçe —-tarihinde tek taraflı olarak feshedildiğini, davalının ise sözleşme feshedilmesine rağmen iş tamamlanmış gibi müvekkili şirket aleyhine kötüniyetli olarak düzenlenmiş —– sayılı ihtarnamesi ile müvekkili şirkete tebliğ ettiğini, müvekkili şirketçe de —-sayılı ihtarname keşide edilerek faturaların iade edildiğini, belirterek davalı tarafın akdedilmiş sözleşmeye aykırı davranması nedeniyle, davalının müvekkili hakkında bu faturalara dayalı olarak başlatılan ilamsız takibin haksız olması nedeniyle takipten dolayı borçlu olmadığının tespitine, takibin iptaline, yargılama gideri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; taraflar arasında yapılmış sözleşme uyarınca müvekkili tarafından tedarik edilen —– kapasitesi ve iş için gerekli uzman mürettebat donatıldığını, davacı iddialarının aksine projedeki gecikmenin müvekkilinden değil davacının projeyi hatalı olarak yönetmesinden ve — kaynaklandığını, taraflar arasında imzalanan——- karşısında tahkim itirazında bulunduklarını, tahkim maddesi uyarınca davanın reddini, ayrıca davanın—- görevi içerisinde bulunduğunu, zira taraflar arasında imzalanmış — tarihli sözleşme uyarınca — —– kullanılması ve kiralanması görevini üstlendiğini, — yetersiz olup olmadığına ilişkin uyuşmazlığın —- görevi dışında olması nedeniyle görevsizlik kararı verilerek dava dilekçesinin görev yönünden reddi ile dosyanın görevli—– gönderilmesini, esas yönünden de sözleşmenin yürürlüğe girmesi ve akabinde projeye başlanılması ardından davacının öncelikle —- uyarınca ön ödemeyi yapmaktan imtina ederek sözleşmeyi ihlal ettiğini, müvekkilinin bu durumu davacıya bildirdiğini, davacının ise müvekkilinin gemisinin kapasitesinin ve mürettebatının yetersiz olduğunu iddia ettiğini, gecikmenin müvekkilinden değil, davacının— bilgi vermesinden, —- olmasından, tehlikeli şamandıra sisteminin kullanılmaya çalışılmasından ve—- tüm bunlar olurken işbirliği içerisinde davranmamasından kaynaklandığını, müvekkili tarafından davacıya ——- bildirildiğini, bu nedenle davanın reddini, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacıya yükletilmesini talep etmiştir.
İNCELEME ve GEREKÇE :
Dava, eser sözleşmesinde iş sahibinin haklı feshederek sonlandırdığı sözleşme sebebiyle davalı yükleniciye borçlu olmadığının tespitine dair icra takibinden sonra açılmış menfi tespit davasıdır.
Davalının alacaklı olarak —- alacaklı takibini iki adet faturaya dayandırmıştır. İcra dosyası incelendiğinde —- alacak talep edilmiş; ödeme emri borçluya tebliğ edilmiş, Borçlu itiraz süresi geçtikten sonra —– tarihinde ödeme emrinin tebliğinin usulsüz oluşuna, icra dairesinin yetkisine, borca, faize, ferilerine itiraz etmiştir.
Eldeki dava ile davacı/borçlu, bu takip sebebiyle borçlu olmadığını, davalının sözleşme ile sütlendiği işi yerine getirmediğini, hatta ek masraf ve zararlara sebebiyet verdiğini, bu nedenle alacağının da olmadığını ileri sürmektedir.
Davalı ise, cevap ve savunmalarında, gördüğü hizmet karşılığı iki adet hizmet faturası kestiğini, bunlar sebebiyle alacaklı olduğunu, gecikmenin davacının projeyi kötü yönetmesinden kaynaklandığını,———işbirliği içinde çalışmadığını, —– davranmadıklarını, mürettebatının sayı ve niteliğinin işe uygun olduğunu, —— alınan hizmetin—- hakkından kaynaklandığını, ayrıca sözleşmede tahkim şartının mevcut olduğunu ileri sürerek davanın reddini talep etmiştir.
Uyuşmazlık kapsamında, taraflar arasında — tarihinde akdedilen —- sabitlemek,demirleme işini yürütmek üzere —– gerçekleştirilmesi amacıyla yapılan sözleşme kapsamında davalının edimini yerine getirmediği, davacının sözleşmeyi feshetmesinin haklı olup olmadığı, davalının davacıdan ne kadar alacak talebinde bulunabileceği incelenecektir.
Yapılan iş, —- yüzer——-bulunduğu yerde sabit tutulması için ihtiyaç duyulan——- temini ve demirleme işidir.
Eldeki davada, işin yapılıp alacağa hak kazanıldığını ispat yükü davalıda, işin başka kişilere yaptırılmak zorunda kalındığı, davacılının işi eksik ve ayıplı yaptığını ispat yükü de davacıdadır.
Dava, —- tarihinde açılmış, mahkememizin —- görevli olduğu gerekçesiyle görevsizlik sebebiyle ret kararı verilmiştir.—– uyuşmazlıkta esen sözleşmesi hükümlerinin uygulanacağı, deniz ticareti sözleşmelerinden birinin olmadığı gerekçesiyle kaldırılmıştır.
İstinaf kaldırma kararı sonrası dosya mahkememizin iş bu esasına kaydedilmiş, tarafların delilleri toplanmış, tanıklar dinlenmiş, ——- müzekkereler —- bulunmuşsa da, davalının bu davaya konu —- borçlunun/davacının ödeme emrinin tebliğinin usulsüz olduğuna dair şikayetinin görüldüğü —-sayılı dosyasında, davalı/alacaklı tahkim itirazını ileri sürmemiştir. —- göre —– görülmüş bir davada tahkim itirazı yapılmadığı takdirde tarafların tahkim şartının uygulanmasından vazgeçmiş sayılacakları, sonradan tahkim itirazında bulunmalarının iyiniyet kuralları ile bağdaşmayacağı kabul edilmektedir. Bu sebeple davalının bu davada ileri sürdüğü tahkim itirazına itibar edilmemiştir.
Davalı, —- — yargılama sırasında, malik—- rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip yapılmış, bu takipte ihale ile gemi —- tarihinde ——– terkin edilmiş, —– tarihi itibariyle de söküm işleri tamamlanmıştır.
Duruşmada dinlenen tanıklardan davacı tanıkları özetle, davalının ——– götürülüp sabitlenmesi işini yapamadığını, — — kapatıldığını, —- sorduğu, — yardım istenildiğini, —-kurtardığını, davalının verdiğini teknik datalara göre bu işi yapabilmesi gerektiğini ancak —— sonunda dahi işi tamamıyla yapamadığını, çapanın zamanında atılmadığını, —– güç olmadığını, sabit duramadığını, manevra yapamadığını, halat ——– çalışmadığını, davalının tamamlayamadığı iş, sonradan davacının anlaştığı—- saatte sorunsuz şekilde tamamladığını belirtmişlerdir.
Davalı tanıkları da özetle,—-olduğunu, bu zamana kadar sabitleme işini yaptığını, — yasal zorunluluk gereği refakat ettiğini, işin — yaptırılması mecburiyeti olduğunu, sözleşmenin yapıldığı tarihte tek —- gemisi olduğu,iş başlamadan önce boğazda deneme yapıldığını, denemede bir sorun yaşanmadığını ancak iş yapılırken bir takım olumsuzluklar çıktığını, her olumsuzlukta —- gemisinin daha avantajlı olduğunu, işi hiç müdahalesiz yaptığını, davacının daha hızlı bir —–bularak sözleşmeyi feshettiğini, yeteri kadar ödeme yaptığını artık ödeme yapmayacağını bildirdiğini belirtmişlerdir.
Davacı yargılama sırasında — beyan dilekçesi ekinde —– — görevli iki öğretim üyesi tarafından hazırlanmış uzman görüşünü sunmuştur. Bu uzman raporunda özetle, —- demir elleçleme çekici teknesi olmadığı, gerekli donanım, teçhizat ve yeterli manevra kabiliyetinin olmadığı, davalının borcunun ifa edemeyerek kusurlu olduğu, iş sahibi —-şirketinin yüklenici davalıya bir sorunun olmadığı, davacının haklı sebeple sözleşmeyi feshettiği, bu sebeple de davalının tazminat talep edemeyeceği belirtilmiştir.
—-bir mali müşavirden oluşturulan bilirkişi heyetinden rapor alınmasına karar verilmiştir. —- tarihli bilirkişi raporunda özetle, teknik değerlendirme kısmında, —— teknik özellikleri itibariyle yeterli nitelikte olduğu, ——- üstlendiği işi yerine getirememesinin tekne ve personelin yetersiz olduğu anlamına gelmeyeceği, davacının sözleşmeyi tek taraflı feshetmekteki amacının boğaz trafiğini aksatmama kaygısı mı , yoksa daha uygun fiyatla başka bir tekne bulmuş olması mı olduğu konusunda değerlendirme yapılamadığı, işin bedelinin —- borcunun bulunduğu belirtilmiş; öte yandan mali değerlendirme kısmında davalının ticari defterlerini ibraz etmediği, davacının sipariş avansları kısmında davalıdan —- alacaklı göründüğü, borçlu olmadığı, davalının takibe konu ettiği iki faturanın davacı defterlerinde kayıtlı olmadığı belirtilmiştir.
Tarafların itirazlarının karşılanması için aynı bilirkişi heyetine bir nitelikli hesap uzmanı—-bilirkişi eklenerek ek rapor alınmasına karar verilmiştir. Bilirkişi heyeti, ek raporu iki ayrı ek rapor şeklinde sunmuşlardır. Teknik bilirkişiler—– tarihli ek raporlarında ——- denize elverişli olduğunu, ——adamlarının asgari emniyet belgesi kurallarına uygun sayıda ve yeterlilikte olduğunu, boğaz trafiği aksaması ile ——arasında illiyet bağının kurulamadığını, planlanan gün operasyonun gerçekleştirilememiş olmasının tekne ve personelin yetersiz olduğu anlamına gelmeyeceğini beyanla kök rapordaki görüşlerini tekrarlamışlardır. Mali müşavir ile nitelikli hesap uzmanı bilirkişi ise —- tarihli ayrık bir rapor sunarak mahkeme teknik bilirkişilerin kök rapordaki tespitlerini kabul etmesi halinde davalının yapmaktan kurtulduğu masrafların da düşülmesi gerektiğini; mahkeme davacının sunduğu özel mütalaayı benimserse bu durumda feshin haklı olduğu ve davacının davalıya borçlu olmadığını, ek rapor aşamasında davalının— defterlerini ibraz ettiği, fatura içeriklerinin izaha ve ispata muhtaç göründüğünü, sözleşmenin —- hükümlerine uygun olmadığını mütalaa etmişlerdir.
Eser sözleşmesinde yüklenici üstlendiği işi yaptığı ispat etmek zorundadır. Yine eldeki faturaya dayalı takip sebebiyle açılan menfi tespit davasında alacaklı/davalı, alacaklı olduğunu ispatlamak zorundadır.
Bilirkişi raporunda teknik bilirkişilerin teknik tespitleri isabetli ise de sonuç değerlendirmesi isabetli olmadığından hükme esas alınamaz. Ancak beş yıl süren yargılamada, yeni bir heyetten rapor alınmasına da gerek olmaksızın, uyuşmazlığın basit dört işlemle giderilebileceği anlaşılmaktadır.
Takibe dayanak yapılan iki fatura vardır:
Bunlar, — tarihleri arasında — kesilmiştir. Diğer fatura olan— gün bekleme ücreti olarak istenmektedir.
Sözleşme tarihi — olarak kararlaştırılmıştır. İşin tahmini bedelinin —- ödenecektir. Yakıt ve su giderleri de sözleşmenin ——— bitmesi ile ilgili nakliye sırasında tüketilen tüm yakıt vb malzeme ve su yeklenicinin hesabına olacak; nakliye sırasında tüketilen ——- bekleme süresince müşterinin hesabına olacaktır.
—-tarihinin operasyon günü olduğu, —- bildirir yazı yazdığı, planlanan gün olan— operasyonu tamamlayamadığı, —tarihinde—- plansız refakat için fatura düzenlemiş olduğu, bir— durumlara müdahale için, bir —– yardım için görevlendirildiği, işin planlandığı gibi bitmemesi üzerine——- toplantı düzenlediği ve toplantıda tutulan tutanağa göre —–yüzer ——demirlerini elleçleme için yeterli olmadığı, demirlerin atılması ve toplanmasının ——- fazla—-sonlanmasının beklediği, gecikmenin derhal engellenmesi gerektiği, benzer bir gecikme halinde uluslararası tazminatlardan davacının sorumlu olabileceği belirtilmiş; aynı tohlantıda bir sonraki operasyonun — tarihinde yapılmasına, —– —–n başında olmasına karar verildiği görülmüştür. Bu toplantı tutanağındaki aleyhe hususlar davalı tarafça kabul edilmemiş ise de inandırıcı, somut bir itiraz yoktur.
Davacı şirket —- tarihinde sözleşmeyi feshetmiş, davalı şirket—- tarihinde takibe konu ettiği iki adet faturayı düzenlemiş, —- marifetiyle tamamlanmıştır.
Dosyada mübrez teknik bilirkişi heyetinin sonuç değerlendirmesini hükme esas almak mümkün değildir. Her ne kadar bilirkişi heyeti operasyonun başarısız olmasının davalının kullandığı —— elverişli olmadığını göstermeye yetmeyeceğini hem kök hem ek raporda belirtmişlerse de, operasyon için belirlenen gün ve saatte işin tam ve eksiksiz olarak icra edilemediği sabittir. Hatta davalı tarafın da kabulündedir. Davalı operasyonun davacının kötü yönetimi, yüzer —— işbirliği içinde davranmaması sebebiyle başarısız olduğunu ileri sürmüş, bir diğer ifadeyle işin yapılamadığını ikrar etmiştir. Nitekim ———- tarafından verilen talimatlar uyarınca hareket etmediği; bahse konu ————- can, mal, deniz çevresi emniyet emniyetine zarar vermemesi için meri mevzuat çerçevesinde hareket etmesi , talimatlara eksiksiz uyması için uyarıldığı anlaşılmaktadır.
—– farklı iki husus olup,—– sonradan hurdaya ayrılmış olmasından tamamen bağımsız olarak düşünüldüğünde dahi, üstlendiği işi o veya bu sebeple yapamadığı, yüzer ——- sürüklendiği ve — tarafından çekilerek kurtarıldığı, bu bakımdan —– denize elverişli ise de üstlendiği işe elverişli olmadığı çok açık olarak anlaşılmaktadır.
Davalı sözleşme ile üstlendiği edimini yerine getirdiğini, getiremiyor ise bunda kusursuz olduğunu ispatlaması gerekir. Davacının kusurlu bir hareketi olduğu veya hava koşulları, denizin durumu gibi fiziksel/dış bir etken sonucu edimini yerine getirmediğini ispatlayamamıştır. —— adamlarının gerekli belgeleri haiz olması, ——— olarak denize elverişli olması, sözleşmeyle belirlenen ücreti hak etmesi için yeterli değildir.
—yapılan toplantıda boğaz trafiğinin —- beklediği belirtilmekle artık boğaz trafiği ile davalı —– bitirememesi arasında illiyet bağı olduğu da açıktır. Davacının benzer bir aksama riskini üstlenmesi, ciddi tazminat ödeme tehlikesi ile karşı karşıya kalma riskini üstlenmesi beklenemeyeceğinden sözleşmenin tek taraflı feshi haklıdır. Davacının sözleşmeyi feshederek başka bir firma ile anlaşması da olağandır. —-
Sözleşme götürü bedelli değil, birim fiyatlıdır. Tahmini bir tutar kararlaştırılmışsa da, çalışılan gün—- fiyatlar kararlaştırılmış, bunlara göre sözleşme bedeli hesaplanacaktır. Taraflar arasında hesap uyuşmazlığı vardır. Davalı— çalıştığını, —- istemiş, ancak faturada çalışılan ve beklenen günlerin hangi günler olduğu açıkça belirtilmemiştir.
Davacının kendi hesabı ve kabulüne göre ise, davalının —– ödeme yaptığı, ayrıca— ek ödeme yapmak zorunda kaldığı bu nedenle davalının borçlu olmadığıdır.—
12. celsede davacı ve davalıya— ödemelere ilişkin tereddütün, çalışılan ve beklenen günlere ilişkin belirsizliğin giderilmesi için süre verilmiş, taraflar beyan dilekçesi sunmuştur.
Davalı — çalıştığını ileri sürmüştür.
— —– için çalışıldığı —anlaşılmaktadır. Davalı — çalıştığını gösterir hükme esas alınabilir bir beyan veya belge sunmamış, —yapılmış, — tarihinde de davacı sözleşmeyi feshetmiştir.
Böylece basit bir hesapla, —- tarihlerinde, yani —– anlaşılmaktadır.
—-eder. Fesih haklı da olsa davalının feshe kadar çalıştığı ve beklemede kaldığı bu günler için — tutarı hak ettiği kabul edilmelidir. Davacının davalıya —- ödeme yaptığı ve davacının davalı işletmesinde olan —gereken performansı sergilememesi sebebiyle — refakat ettiği —– toplamda — davalının bir alacağı kalmadığı anlaşılmaktadır.
Davalı ayrıca bu faturada yakıt, su bedeli olarak — fatura ederek davacıdan tahsilini istemiştir. Yakıt ve su tüketimine dair dayanak fatura veya ödeme sunulmamıştır. Yakıt ve su tüketimine ilişkin ispat yükünün davalıda olduğu belirtilmiştir. Davalının kök rapor aşamasında ticari defter ve kayıtlarını sunmadığı, ek rapor aşamasında sunduğu ve fakat yaptığı yakıt ve su masraflarına ilişkin belge, bilgi ibraz etmediği, bu durumda davalının bu kalemler yönünden üzerine düşen ispat yükünü yerine getiremediği kabul edilmiştir.
Fesih tarihinden sonraki günler için, fesih ‘haklı fesih’ kabul edildiğinden, bekleme ücreti talep edilemeyecektir. Bu sebeple—-fatura için talep hakkı yoktur.
Açıklanan sebeplerle, davanın kabulüne karar vermek gerekmiştir. Takibin kötüniyetle yapıldığı davacı tarafça ortaya konamadığından, davacı yararına kötüniyet tazminatına hükmedilmemiştir.
HÜKÜM:Yukarıda açıklandığı üzere;
Davanın KABULÜNE;
1-Davacının —- faturalar ve bu icra takibi sebebiyle davalıya borçlu olmadığının TESPİTİNE;
2-Davacı yararına kötü niyet tazminatına yer olmadığına;
3-Alınması gerekli 200.785,24-TL harçtan davacı tarafından peşin olarak yatırılan 50.196,31-TL peşin harcın mahsubu ile bakiye 150.588,93-TL’nin davalıdan tahsili ile hazineye irad kaydına,
4- Davacı tarafından dava açılırken yatırılan 29,20-TL başvurma harcı 50.196,31-TL peşin harcın toplamı olan 50.225,51-TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından sarfedilen toplam 15.485,00-TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6- Davalı tarafından yapılan yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına,
7- Kullanılmayan gider avansının karar kesinleştikten sonra talep halinde yatırana iadesine,
8- Avukatlık asgari ücret tarifesine göre davacı vekili için takdir olunan 116.732,84-TL nisbi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Gerekçeli kararın taraf vekillerine tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde İstinaf Kanun yolu —- açık olmak üzere davacı vekili ile davalı vekillerinin yüzüne karşı, oy birliği ile verilen karar açıkça okundu, usulen anlatıldı. 15/12/2021