Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C. İstanbul Anadolu 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2016/477 Esas
KARAR NO : 2022/906
DAVA : Maddi Tazminat (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 20/04/2016
KARAR TARİHİ : 07/12/2022
Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İDDİA, SAVUNMA ve DOSYA KAPSAMI:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacı ile davalı arasında,————– akdedildiğini; bu sözleşme ile davacı/yüklenicinin sözleşmede belirtilen taşınmazın üzerine ——— etmeyi üstlendiğini, sözleşme metninde her ne kadar sözleşmenin ————- gösterilmiş ve işe başlama tarihi de—- olarak yazılmışsa da, bu tarihlerin hiçbirinde sözleşmenin imzalanmadığını, davacı şirket tarafından sözleşme konusu binaya ilişkin —– tarihinde alındığını ve sözleşmenin de —- tarihinde imzalandığını; dolayısıyla davalı/işverenin kusurundan dolayı sözleşmenin imzalanmasında ve ruhsat alımında gecikme meydana geldiğini; sözleşmede—— belirtilmesine rağmen, bu tarihte davalının henüz yer teslimini yapmadığını; dolayısıyla davalı/işverenin, —— teslimini geciktirdiğini ve yer tesliminin 7 ay gecikme ile yapıldığını; işbu gecikmeler nedeniyle uğranılan ek maliyet zararının tahsilini talep ettiklerini; davalının, dava konusu işe ——- ettirerek davacıya geç teslim ettiğini, bu nedenle de sözleşme ile üstlenilen işlerin yapılmasının da geciktiğini ve bu yüzden davacının ek maliyetlerden dolayı zarara uğradığını; projelerin sürekli revize ettirilmesinden kaynaklanan gecikmeden dolayı uğranılan ek maliyet zararının şimdilik —– kısmının tahsilini talep ettiklerini; davalının, —– geciktiğini, bu gecikme nedeniyle toplam işlerde— yaşandığını; davalının —– temininde gecikmesi nedeniyle uğranılan —– zararının şimdilik—-kısmının tahsilini talep ettiklerini; davalının hak edişleri nakit olarak ödeyeceğini taahhüt etmiş olmasına rağmen, çoğunlukla çek olarak ödediğini ve süresinden sonra ödediğini veyahut hiç ödemediğini, bu nedenle maddi zorluk içine düştüğünü ve zarara uğradığını; davalının hak ediş ödemelerini, çekle ve gecikmeli yapması veyahut hiç yapmaması nedeniyle uğranılan ek maliyet zararının şimdilik 10.000 TL’lik kısmının tahsilini talep ettiklerini; davalının yukarıda açıklandığı gibi edimlerini kusurlu olarak geciktirmesine rağmen, davacının edimlerini geciktirdiği gerekçesiyle davacıya haksız olarak gecikme cezaları uyguladığını ve bu ceza tutarlarını davacının hak ediş alacaklarından kestiğini; davalı taraf ekonomik gücü elinde bulunduran taraf olup bu gücü baskı unsuru (hak ediş ödemelerini durdurma unsunu vb) olarak kullandığından, ceza faturalarının ticari defterleri işlenmek zorunda kalındığını; davalının haksız olarak uyguladığı ve davacının hak ediş alacaklarından kestiği tüm ceza tutarlarının şimdilik ——– kısmının iptalini talep ettiklerini; davalının inşaat sahasını tam olarak teslim etmemesi ve davalının kusurundan dolayı inşaat süresinin uzaması (inşaatın yapımının gecikmesi) nedeniyle davacının——– olarak —– fazladan ———- dolayı uğranılan ek maliyet zararının şimdilik ——kısmının tahsilini talep ettiklerini; —– %95’lik seviyedeyken, davalının taraflar arasındaki sözleşmeyi haksız feshettiğini; davalının sözleşmeyi haksız olarak feshetmesinden dolayı davacının kar mahrumiyeti zararına uğradığını; sözleşmenin haksız feshedilmesinden dolayı uğranılan kar mahrumiyeti Zararının şimdilik 10.000 TL’lik kısmının tahsilini talep ettiklerini; davalının, davacının hak edişinden —– yaptığı halde, kuruma bu bedeli süresinden ödememesi nedeniyle aylık %5 indirim hakkının kaybedildiğini ve bu nedenle zarara uğrandığını, ayrıca kesilen —– süresinde ödenmemesi nedeniyle kurum tarafından uygulanmış olan gecikme cezaları nedeniyle de zarara uğradığını; —- kuruma süresinde ödememesi nedeniyle uğranılan zararların şimdilik 20.000 TL’lik kısmının tahsilini talep ettiklerini, davalının haksız gecikme cezaları uygulayarak hak edişleri ödememesi nedeniyle davacı hakkında hizmet ve malzeme tedarikçilerinin davacı şirkete karşı başlattıkları icra takipleri nedeniyle zarara (harç, yargılama ve avukatlık masrafları vb.) uğrandığını; davalının haksız gecikme cezaları uygulayarak hak edişleri ödememesi nedeniyle davacı hakkında açılan icra takipleri nedeniyle uğranılan zararın şimdilik —– kısmınını tahsilini talep ettiklerini; davalı şirketin kusurlu davranışlarından dolayı davacı şirketin iflasa sürüklendiğini ve—— ile bankalar nezdindeki —- sıfırlandığını belirterek davalının inşaat sürecinde —-yapması ve davacı —-geç teslim etmesi sebebiyle uğranılan gecikmeden dolayı uğranılan zararının şimdilik 10.000 TL’lik kısmının, avans faizi ile birlikte; davalının —- gecikmesi nedeniyle uğranılan zararın şimdilik 10.000 TL’lik kısmının, avans faizi ile birlikte; hak edişlerin süresinde, eksiksiz ve nakit olarak ödenmemesi (çek ile ödenmesi) nedeniyle uğranılan zararırn şimdilik 10.000 TL’lik kısmının, avans faizi ile birlikte; projede öngörülemeyen sebeplerin oluşması nedeniyle fazladan temin edilen—— nedeniyle uğranılan zararın şimdilik —-kısmının, avans faizi ile birlikte: davalının sözleşmeyi inşaatın tamamlanmasından önce haksız feshetmesi nedeniyle uğranılan kar mahrumiyeti zararlarının şimdilik 10.000 TL’lik kısmının, avans faizi ile birlikte; davacının hak edişlerinden yapılan——- süresinde ödenmemesi yüzünden aylık %5 indirim hakkının kaybedilmesi ve ——- tarafından uygulanmış olan gecikme cezaları nedeniyle uğranılan zararın şimdilik 10.000 TL’lik kısmının, avans faizi ile birlikte, davalının haksız gecikme cezaları uygulayarak hak edişleri ödememesi nedeniyle davacı hakkında açılan icra takipleri nedeniyle uğranılan zararın şimdilik —- kısmının, avans faizi ile birlikte; davalının haksız olarak uyguladığı ve davacının hak ediş alacaklarından kestiği tüm ceza tutarlarının şimdilik ———– kısmının iptaline ve cezai şartlar nedeniyle davacının hak edişlerinde yapılan haksız kesintilerin iadesine yargılama gideri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı/Karşı davacı vekili cevap ve karşı dava dilekçesinde özetle; taraflar arasındaki sözleşmenin —– tarihinde imzalandığını, yer tesliminin —– ruhsatı alımının zamanında yapıldığını; bunların gerçekleştirilmesinde herhangi bir gecikme yaşanmadığını; sözleşmeden kaynaklı gecikme cezalarının, işin bitirilmesi gereken tarih olan 01.08.2016 tarihinden itibaren, davacının işin yapımını geciktirmesi nedeniyle haklı olarak kesilmeye başlandığını, davacıya, sözleşme konusu işl geciktirmesi nedeniyle—- kesildiğini; —- tarihli ceza faturasının davacı şirket yetkilisi … tarafından imzalanarak ihtirazı kayıtsız olarak teslim alındığını; —————ceza faturasının davacı şirkette imza yetkilisi ———- tarafından ihtirazı kayıtsız imzalanarak teslim alındığını; ayrıca davacı şirket tarafından davalı şirket mühendisi ———— yetkilisi —- hitaben gönderilen — tarihli —- adet ceza faturasının kabul edilip kayıtlara alındığının” bildirilmiş olduğunu, davacının iddia ettiği gibi davalının talep ve/veya talimatıyla ——- gerçekleşmediği gibi, işin yapılması aşamasında davalının talep ve/veya talimatıyla yapılan ilave iş ya da iş değişikliği de olmadığını; dolayısıyla da davacının iddia ettiği gibi bunlardan dolayı ek maliyet zararına uğramış olmasının mümkün olmadığını, inşaat için gerekli olan — davalı tarafından karşılandığını, fakat davalı tarafından bunların temininde herhangi bir gecikmeye mahal verilmediğini, davacının talep ettiği bütün — zamanında temin edildiğini, taraflar arasındaki sözleşmede hak ediş ödemelerinin nakit olarak yapılacağını öngören bir hüküm bulunmadığı gibi, peşin ödeneceğini yönelik bir hüküm de bulunmadığını; davacının hak edişlerinin eksiksiz ödendiğini, çekle ödemenin de taraflar arasında teamül haline gelmiş olduğunu, sözleşme konusu işin gecikmesinde davalının herhangi bir kusuru bulunmadığını, gecikmenin tamamen davacının kusurundan kaynaklandığını, —- tarihi itibariyle sözleşme konusu işin yaklaşık %59’unun tamamlandığının tespit edildiğini; dolayısıyla da, sözleşme gereği—– tarihinde bitirilmesi gereken işin geciktiğini işbu raporda açıkça tespit edildiğini; davacının, —- tarihinde dahi işi bitirememiş olduğunun, dava dosyası içeriğindeki delillerden anlaşıldığını, davacının, kendi— ve yeterliliğini ölçüp tartmadan, sadece eldeki davaya konu işi değil,—- üstlendiğini, bu nedenle de dava konusu işin altından kalkamadığını, sözleşmeye göre, sözleşme konusu işin yapımı için gerekli olan bütün ——– ile ilgili harcamaların davacı tarafından yapılması gerektiğini; dolayısıyla da fazladan —temin edilmesinden dolayı davalıdan herhangi bir ödeme talep etme hakkının bulunmadığını, sözleşme konusu iş %95 seviyedeyken davalı tarafından sözleşmenin haksız şekilde feshedildiği ve bu nedenle de kar mahrumiyeti zararın hak kazanıldığına ilişkin davacı iddiasının yerinde olmadığını, davalı işi sözleşmede belirlenen vadesinde— tamamlayamadığı gibi, 09.03.2016 tarihinde dahi davacının işi tamamlayamamış olduğunu; davacının gecikmesi (temerrüdü) nedeniyle sözleşmenin davalı tarafından haklı olarak feshedildiğini, sözleşme konusu iş ile ilgili ————- ödenmesinin sözleşme gereği davacının sorumluluğunda olduğunu; ayrıca sözleşme gereği davalını, doğabilecek zararlara karşı davacının alacağını teminat tutarak ödememe hakkına sahip olduğunu; davacı — ödemelerini düzenli yaptığına ilişkin olarak davalıya belge ibraz etmediğinden, — primlerin davalı nezdinde teminat olarak tutulduğunu; yapılan bu uygulamanın amacının, davacının iddia ettiği gibi primlerin — davalı tarafından ödenmesi değil, tam tersine davacı gibi —-ödemelerini düzenli yapmayan şirketler nedeniyle davalının zarara uğramasının önüne geçilmesi olduğunu; dolayısıyla —–primlerinin geç ödenmesi nedeniyle davacı bir zarara uğramışsa bile, bunun sorumlusunun ödemelerini zamanında yaparak ilişiksiz belgesini almayan davacının olduğunu, davalının gecikmede herhangi bir kusuru olmadığı için, davacının uğradığını iddia ettiği diğer zararlarının tazminini de davalıdan talep etme hakkına sahip olmadığı belirterek, davanın reddini yargılama gideri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesini, karşı davada ise davacının sözleşme ile üstlenmiş olduğu işi zamanında — tarihinde) bitirmiş olsaydı, sözleşme konusu —- kiraya verilecek olduğunu; nitekim sözleşme konusu —- tarihinde bitirileceği öngörüsü ile, söz konusu —-arasındaki dönem için aylık — bedel ile,——– şirketine kiralanmış olduğunu ve teminat mektubu alındığını; fakat davacının —- depo binasının inşaatı süresinde tamamlayamadığı için, işbu kira sözleşmesinin feshedilmek ve teminat mektubunun da iade edilmek zorunda kalındığını; işbu sözleşmenin söz konusu depo binasının sadece zemin katına ilişkin olduğunu; ekim —- itibaren, konusunda——— ile tespit edilecek piyasa rayiç kira bedeli tutarının tespit edilerek hesaplanacak kira geliri kaybı zararının, şimdilik —- kısmının işleyecek avans faizi ile birlikte davacıdan (karşı davalıdan) tahsilini talep ettiklerini; davacının (karşı davalının) sözleşme konusu işi zamanında tamamlayıp teslim etmemesi nedeniyle sözleşmenin 6 nolu maddesine istinaden (gecikilen her gün için 10.000 TL olarak) hesaplanacak olan cezai şart (gecikme cezası) alacağının,—– olan tutarlarının davacıya fatura edildiğini ve davacı tarafından itiraz edilmeksizin kayıtlarına işlendiğini; sözleşmenin feshedildiği tarihe kadar işlemiş cezai şart alacağı tutarlarının şimdilik 5.000 TL’lik kısmının tahsilini talep ettiklerini, davacının sözleşme ile üstlenmiş olduğu işleri, eksik, ayıplı yapmış olması ve varsa fazladan kullanmış olduğu —— nedeniyle uğranılan zararlara istinaden uğranılan ve tespit bilirkişi raporlara ile tespit edilmiş olan zararların şimdilik 10.000 TL’lik kısmının tahsilini talep ettiklerini, belirterek, açılan davanın reddini, karşı davanın kabulünü yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesini talep etmiştir.
İNCELEME ve GEREKÇE :
Asıl dava, TBK.nun 470 vd maddelerinde düzenlenen eser sözleşmesi ilişkisi kapsamında yüklenici tarafından, işverenin edimleri sebebiyle uğranılan zararlara ilişkin tazminat istemlidir. Karşı dava ise, iş sahibi tarafından açılan geç ve eksik işler, aypılı işler sebebiyle zarar, kira kaybı kar kaybı sebebiyle doğan zararlar için maddi tazminat ile haksız haciz ihbarnameleri sebebiyle manevi tazminat taleplidir.
Asıl davada davacı —– tarihinde imzalanan) ——gereği,—— işlemlerini, ———— esaslı usulü ile yapmayı üstlenmiştir. Davalı-karşı davacı —– iş sahibi olup, —- iş bedeli ödeme borcuna girmiştir.
Asıl davada, davacı —-iddiası, üstlendiği işi eksiksiz yaparken, iş sahibi ——- ve kusurlu hareketleri sonucu gecikmeler yaşandığını, iş sahibinin haksız yere sözleşmeyi feshettiğini, kar kaybına ve ek giderlere katlanmak zorunda kaldığını, haksız olarak ceza bedeli kesildiğini,—— faydalanamadığını ileri sürmüştür.
Asıl davada davacı, dava dilekçesinde;
a)Davalının—- sürecinde revizeler yaptırması, davacı şirket geç teslim etmesi sebebiyle uğradığı gecikmeden kaynaklı 10.000 TL ek giderinin,
b)Davalının—–teminini süresinde sağlamaması nedeniyle oluşan gecikmeden kaynaklı 10.000 TL ek giderinin,
c)Hak edişlerin süresinde ödenmemesinden kaynaklı yaşanan gecikmeler ve sorunlar nedeniyle oluşan artış ve ek gider için 10.000 TL,
d)——öngörülmeyen nedenlerin oluşması sebebiyle sahada sürekli temin edile—– neden olduğu ek külfet için 10.000 TL,
e)——–yaptığı işlerin ve fazla işlerin tespit edilerek müteahhitlik kân ve genel gideri İle yapılmayan ödemeler, haksız fesih nedeniyle yoksun kalınan kar bedeli olarak 10.000 TL ‘,nin
f)Müvekkil şirketin hak edişlerinden —- olarak yapılan kesintinin süresinde kuruma yatırılmaması nedeniyle kaybedilen aylık %5 indirim hakkı ve kurumca uygulanan gecikme cezası ile faiz ek külfetine ilişkin 10.000 TL’
g)Hak edişlerin süresinde, eksiksiz, nakit olarak ödenmemesinden kaynaklı İlave gider olarak 10.000 TL —–giderleri,
h) Hak edişlerin ödenmemesinden dolayı maruz kalınan icraların vekâlet ve harç bedelleri vs. zarar için ilave 10.000 TL’nin ticari faizi ile davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Ayrıca davalı tarafın kusurundan kaynaklı gecikmeye istinaden haksız olarak kesilen ve şirketin ——neden olan tüm cezaların, fazlaya ilişkin haklan ve tüm ıslah hakları saklı kalmak üzere 260.000 TL’nin iptali ve /veya iadesi, tenzili (ticari avans faiziyle) istenmiştir.
Karşı davada ise iş sahibi —- tarihli ——- inşaat sözleşmesi konusu işin yüklenici — tarafından zamanında yerine getirilmemesi sebebiyle oluşan kira kaybı için şimdilik 5.000,00 TL maddi, davacı-karşı davalının arasında—– sözleşme gereği yüklendiği işi zamanında bitirememesi dolayısıyla sözleşmeden kaynaklı olarak şimdilik—-maddi, sözleşmeye aykırı kalitesi düşük ayıplı ve eksik işler için şimdilik 10.000,00 TL maddi, karşı davacı şirkete hacze gelinmesine istihkak davasına, kira sözleşmesinin feshedilmesine ve İİK 89/1 haciz ihbarnamelerine muhatap olunmak zorunda kalındığından ticari itibar kaybı nedeniyle 50.000,00 TL manevi tazminatın tahsilini talep etmiştir.
Asıl dava ilk açılışta—- üzerinden harçlandırılarak açılmış ise de, talep edilen kalemlerden ceza bedelinin iadesi isteminde talep belirli olduğundan, 02/12/2019 tarihli celsede —- Davacıya —–talep ettiği ceza bedeli faturaların 1.416.000,00 TL + —- bedelli oldukları anlaşılmakla, bu talep yönünden eksik nisbi harcın tamamlanması için süre verilmiş, verilen sürede bu ceza bedellerine ilişkin talep 1.451.400 TL üzerinden harçlandırılmıştır. Diğer kar kaybı, hakedişlerin geç ödenmesi vb diğer taleple sebebiyle istenen zararların tazmini taleplerinin (hem mahiyeti gereği hem de dava dilekçesindeki açık beyan gereği) belirsiz alacak davası niteliğinde olduğu kabul edilmiştir.
Dava konusu —- ilişkin değişik iş dosyaları üzerinden yaptırılan tespitler delil olarak belirtilmiş bu dosyalar celp edilerek incelenmiştir.
——İş sayılı dosyasında tespit isteyen—-aleyhine tespit istenen — inşaatında —- kusurlu, ayıplı, eksik yapıldığının tespiti istenmiştir. Bu tespit dosyasındaki taraflar ——– diğer alt yüklenicileridir. Bilirkişi 08/04/2015 tarihli raporunda ———– sözleşmesine göre —-ayıplı yaptığı işleri tespit etmiştir.
—-sayılı dosyasında tespit isteyen—- aleyhine tespit istenen—–olup, 180 günde tamamlanması gereken —– yükümlülüklerini yerine getirip getirmediği, eksik hususlar olup olmadığının tespiti istenmiştir. Bilirkişi 02/11/2015 tarihli raporda —— yetkililerinden edinilen bilgiye göre sözleşme kapsamında — kısmının kullanıldığı, sözleşmede belirtilen——— kullanıldığını, —– olarak %59 unun tamamlanmış olduğunu, kalan işlerin —– süreceği belirtmiştir.
——- sayılı dosyasında tespit isteyen —— şirketi, aleyhine tespit istenen—–olup, —– sözleşmeye uygun yapılıp yapılmadığı, sözleşmeye göre eksik ve ayıplı işlerin neler olduğu hususlarında tespit yaptırılması istenmiştir. Bilirkişi —- raporunda ——– mesnetlenmesi işlerinin—— uygun yapılmadığını, eksik işlerin 8 iş günü süreceğini belirtmiştir.
—-dosyasında yine tespit isteyen —- aleyhine tespit istenen — olup, ——yola — tespiti, kaldırılması için gerekli —– gereken sürenin tespiti istenmiştir. Bilirkişi —– dökülmüş —————- yapılabileceğini belirtmiştir.
Taraflar arasında keşide edilen ihtarnameler de incelenmiştir.
—– şirketine,—– bedelli —– bedelli iki adet hasar ve vukuat ceza bedeline ilişkin faturayı iade ettiklerini ihtar etmiştir. —ihtarname de aynı şekildedir.
İş sahibi—— bedelli iki adet ceza faturasından sorumlu olduğu ihtar edilmiştir.
İş sahibi —— nolu ihtarnamesi ile ——– ilişkin sözleşmede cezai şart ve gecikme zammından sorumlu olacaklarını kabul ettiklerini,—- yapmak zorunda kaldıklarını, bu tutarın —– ödemesini ihtar etmiştir.
İş sahibi ———- ihtarnamesi —— sözleşmesini, işlerin süresinde usulünce yapılmamış olması sebebiyle feshettiklerini ihtar etmiştir.
İş sahibi ——- nolu ihtarnamesi ile ——- depo sözleşmesini, yüklenici olarak edimlerin gereği gibi ve süresinde yapılmaması sebebiyle — feshettiklerini, hali hazırda —-borcun bulunduğunu, iki gün içinde ödemesini ihtar etmiştir.
Yüklenici—-. nolu ihtarnamesi ile—-davayı açtıklarını, haksız ceza faturaları düzenlendiği, iş sahibinden — geciktiğini ve bu sebeple ek gider ve masrafların doğduğunu, zaten hakkedişlerin çok geç ödendiğini, çekle yapılan ödemelerin ileri vadeli olması sebebiyle icra takiplerine maruz kalındığını, — kesintiler sebebiyle zarara uğradıklarını ve kira kaybı, hak kaybı gibi talepleri kabul etmediklerini ihtar etmiştir.
Tarafların ticari defterleri, sundukları bilgi ve kayıtlar, hak —- belgeleri, ————- evrakları, hak —– dosyaları celp edilerek gerek —- yönden bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiştir. Bilirkişi heyeti (bir mali müşavir,—- uzmanı) —- tarihli raporunu sunmuştur. Bu raporda özetle, her iki tarafın ticari defterlerinin usulüne uygun tutulmuş olduğu, —- alacaklı göründüğünü, —— alacaklı göründüğünü, —– düzenlenen faturaların—– olduğu, ancak —- tarafından düzenlenen alacak ve borçların—- incelendiğinde———- faturası düzenleyip bildirimde bulunduğu, —- —- tutarında fatura bildiriminde bulunulduğu;—– düzenlediği—- kayıtlarına alınarak —- bildirilmiş olduğunu; kimi dayanak faturaların ibraz edilmesi gerektiğini,—–tahakkukuna ilişkin belgelerin, ödeme listelerinin ibraz edilmesi gerektiğini; —— —- verdiği çekleri sebebiyle yaptığı ve katlandığı masraflara ilişkin somut belgeler ibraz edilmesi gerektiği, — tesisi inşaatı için kesilen fatura toplamının—-olduğu,—- dahilinde diğer malzemelerin de davacıdan tedarik edildiği ve faturalandırıldığı, sözleşme dahilinde —- karşılığında toplam —– tutarında hak ediş bedellerinin faturalandırıldığı, tamamının — kayıtlarında da yer aldığı,—- tarihinde banka havalesi ile akabindeki farklı tarihlerdeki ödemelerinde banka ve çekler yoluyla yapıldığı, teknik yönden yapılan incelemede yapının ilk ruhsatının —- alındığı, daha sonra —— ruhsatlarının alındığını ayrıca ——- tarihinde —– ruhsatının, — tarihinde ve —- tarihinde—— ruhsatlarının alındığı, sözleşme ekinde—belirtildiği, bu edimler arasında —– —– işlemlerinin yer almadığı, bu işlerin yapım sorumluluğunun davalının —- aşamasında olduğunu belirttiği, — tarihli faaliyet raporunda da görüldüğü üzere davalı taraf üzerinde olduğu,—- kapsamında davacı — olduğu, davalı — şirketinin —- olduğu, bu şirketin de işleri alt firmalara ——ettiği, ———- ettiği;— programının gerisinde tamamlandığı, bu işlerin—-işten biri olmayıp daha önceden başka firmalarca —— başlamış ve devam eden işlerden olduğu; —- işlemlerinin başlangıç tarihlerinin —- arasında yapılacağının öngörüldüğü ancak — şirketinden ve alt yüklenicilerden kaynaklanan sebeplerle— yapılamadığından iş programına uyulamadığı, — tarihinde tamamlanması gereken —– tarihinde bitmesi gereken —-temelinin —- tarihinde bitmesi gereken — tamamlandığı, sözleşmede yazan işin bitiş tarihi olan —- tarihinde dahi yer tesliminin yapılmadığı, imalatların kısım kısım yapılmasından dolayı fazla iş maliyetinin—- yerine düşey taşıma yapılması dolayısıyla ilave taşıma maliyetlerinin oluştuğu, ortalama 75 gün ek süre ilave edilmesi gerekeceği, —— tarafından sonradan alınan tadilat ruhsatları sebebiyle 21/02/2015 tarihinde—- 03/09/2015 tarihinde —- tarihinde —- ————– tarihinde ————— inşaat devam ederken davacı tarafa bildirildiği, 31/12/2015 tarihli —- seviye tespitin %60 düzeyinde olduğu, sözleşme feshinden sonra 28/03/2016 tarihinde——-seviye tespit tutanağında — yapının gerçekleşme oranını yine %60 olarak düzenlediği, 30/06/2016 tarihli belediyenin seviye tespit tutanağında ise yapının gerçekleşme oranının %90 olduğu, dosyaya sunulan fotoğraf ve yazışmalardan, —sözleşmenin fesih tarihi olan —– itibariyle işin gerçekleşme oranının %90 olduğu, 18/07/2016 tarihinde ————- değişikliği yapılarak —- alındığı, 27/07/2016 tarihi —— tarafından işin %1-00 seviyede— sözleşmeye göre —- tamamlanması gereken —— yüklenici —-sorumluluğunda olmayan sebepler dolayısıyla—-gecikmeler—– belirsizlikleri, —– gecikmeler) yapının —- tarihinde, sözleşme kapsamında kalan diğer işlerin —– tamamlandığı, sözleşmesel işlerin tamamlanması için toplam———- sözleşmeye eklenmesi gerekeceği,——— yansıtılabileceği, diğer taleplerin ispata muhtaç kaldığı belirtilmiştir.
Tarafların itirazları doğrultusunda ek rapor alınmasına karar verilmiştir.
Bilirkişi heyetinin — talep dilekçesi——– —-hususunda —- ayrıca kar mahrumiyeti hesaplarında teknik değerlendirmelere katkı sağlayacak — mali müşavir denetçi atanmasını talep ettikleri görülmüş, talep makul görülmüş, heyette mevcut —– sorunları da gözetilerek, resen —-bilirkişi heyetine dahil edilmiştir. Bilirkişi heyeti 01/07/2022 tarihli ek raporda tarafların itirazlarını ayrı başlıklar halinde incelemiş olup tümünün burada özetlenmesi mümkün olmamakla birlikte özetle; kök raporda belirtilen 181 günlük ek süreden eksik işler için 23 günün düşülmesi ile 158 günün süreye eklenmesi gerektiği, davacı—- dikkate alınarak bu ek sürenin —– olarak kabul edilmesi gerektiği, —– —- şirketine yansıtılabileceği,———————— değişmesinden kaynaklı ———— —— kaynaklı —————gecikmeler için ————kaynaklı gecikmeden kaynaklı ———- değişmesinden kaynaklı gecikmeden oluşan———— değişmesinden kaynaklı gecikmeden oluşan———- değişmesinden ——- oluşan —— gecikmeden oluşan ——- ———- kaynaklı gecikmeden oluşan maliyetin———– kaynaklı gecikmeden oluşan maliyetin —, —— kaynaklı gecikmeden oluşan maliyetin——– alımındaki gecikmeden oluşan —- üzere toplam maliyetin —– davacının gecikmeye ilişkin zararı olduğu, davacı tarafından davalıya fatura edilen maliyetlerin bulunan bu tutardan indirilmesi ile davacının toplam zararının —-%5’lik indirimden faydalanılamadığı ve gecikme zammı sebebiyle 139.963,39 TL zararın oluştuğu, taraflar arasındaki ticari ilişkide çekte ödeme konusunda bir teamülün oluştuğu, bu nedenle hakkedişlerin çekte ödenmesi sebebiyle bir zarar talep edilemeyeceği, yine geç ödemeden kaynaklı ispatlanmış munzam zarar mahiyetinde bir zarar kalemi olmadığı, mahrum kalınan müteahhitlik karı- kar kaybı talep edilemeyeceği belirtilmiştir.
Her iki tarafın bu ek rapora beyan ve itiraz sundukları, yüklenici — ek rapora göre bedel arttırım dilekçesi sunduğu, davalının revizeler yaptırması sebebiyle işin geç teslimi sonucu——— davalının ———— teminini süresinde sağlamaması sebebiyle —–, hakkedişlerin geç ödenmesi sebebiyle oluşan artış ve ek giderler için —– mahrum kalınan müteahhitlik kar bedeli için —–, mahrum kalınan —- %5 indirim hakkı için —– katlanılan—– üzere— hakkedişlerin nakit ödenmemesi sebebiyle ilave gider olarak —, hakkedişlerin ödenmemesinden dolayı maruz kalınan —————– ettiklerini, haksız nedeniyle kesilen 5 adet ceza faturasının iptali ile bunlar için de 1.451.400,00 TL olmak üzere nihai toplamda —talep ettiklerini belirtmiştir.
——- firması tarafından ek rapora itirazların yanı sıra yüklenici—- talebine de itiraz edilmiş, davanın belirsiz alacak davası olamayacağı, davacının ek gider ve zararı varsa bunların davacının defter ve kayıtları ile davanın başında bilebileceği, kısmi dava şeklindeki davada da bir alacak varsa bile zamanaşımına uğradığını ileri sürmüştür. Davalı karşı davacı —— tarafından düzenlenmiş hukuki mütalaaları sunduğu görülmüştür.
Bilirkişi kök ve ek raporunun usul ve yasaya uygun olduğu, asıl ve birleşen davadaki taleplerin tek tek değerlendirildiği, bilirkişi ek raporunda tespit edilen zarar kalemlerinden —- için bulunan tutar ile —–teminindeki gecikmeden dolayı oluşan zarar sebebiyle bulunan tutarlara ilişkin yüklenici firmanın KDV dahil zararını talep edebileceği, aynı şekilde 2 adet —- fazladan kullanılması sebebiyle oluşan zararı da ——– tutarı ile talep edilebileceği kabul edilmiştir. Bu bakımdan yüklenici —— bedel arttırım dilekçesindeki talebi isabetli görülmüştür.—- fazladan ödenen gecikme —edilemeyeceği, —————ceza bedeli olarak hakkedişten kesilmiş ——tutar olduğu için bu haliyle —-şirketinden talep edilebileceği kabul edilmiştir. Ek raporda bilirkişiler—– teminindeki gecikmeyi de davalının revizeler yaptırması başlığı altında kabul ederek —- bulmuşlarsa da, dava dilekçesindeki her bir talep yönünden ayrı bir hüküm kurulacağından —– temininden kaynaklı zarar kalemi için ayrıca hüküm kurulmuştur.
Asıl dava davalısı—- tarafından davanın belirsiz alacak davası olmadığına ilişkin itirazları isabetli görülmemiştir. Ceza faturalarının tutarı belli olup, buna ilişkin dava belirsiz olamayacağından zaten mahkememizce yargılama sırasında, belli olan tutar üzerinden harç eksikliği tamamlatılmıştır. Diğer zarar kalemleri ———— defter ve kayıtları, inşaatın fiili durumu ve diğer —– incelendikten sonra, işin kaç gün süreyle uzadığı belirlendikten sonra anlaşılabileceğinden, belirsiz alacak davası olarak ikame edilmesinde isabetsizlik görülmemiş, zamanaşımı iddiası da geçerli kabul edilmemiştir. Bu sebeple rapora itibar edilerek, asıl davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Karşı dava yönünden davacı— iddialarını ispat edememiş, karşı davanın reddine karar verilmiştir. Bu hususta bilirkişi heyetinin kök ve ek rapordaki tespitleri hükme esas alınmıştır. Sözleşmenin — tarafından haksız olarak feshedilmiş olduğu, haksız fesheden iş sahibinin, yükleniciden kaynaklanmayan gecikmeler sebebiyle tazminat talep edemeyeceği açıktır. Eksik ve ayıplı işler yönünden de gerek eksik işlerin kalem kalem neler olduğu somutlaştırılarak ispatlanamamış gerekse bu işler için yükleniciye süre verildiği, verilen süre içinde yine de tamamlanmadığı hususları ispatlanabilmiş değildir. Yüklenici tarafından dava açılana kadar iş sahibinin ayıplı eksik işler için takip/dava başlatmadığı görülmektedir. Yine iş sahibi tarafından talep edilen itibarın sarsılmasından dolayı istenen manevi tazminat talebi yönünden yüklenicinin kusuru ispatlanamamış, talebin reddine karar vermek gerekmiştir.
Davalı-karşı davacı— şirketinin sunduğu özel raporlara da değinmekte fayda vardır.—- bilirkişinin —- raporuna, eldeki eser sözleşmesi ilişkisinin sadece defterlerdeki kayıtlar üzerinden bir çözüme kavuşturulması mümkün olmadığından itibar etmek mümkün olmamıştır. Taraflar arasında geçici kabul tutanağı gibi benzer bir mutabakat yoktur. Ceza faturalarının deftere kaydedilmiş olması bu ceza faturalarının tarafların kabulünde olduğuna karine teşkil eder. Ancak bu karinenin aksi ileri sürülebilir ve ispatlanabilir. Bir diğer ifadeyle —— şirketinin defterinde kayıtlı olduğu, bu durumun —şirketi lehine bir karine yarattığı ancak yargılama sonunda bilirkişi incelemesi ile bu ceza faturaların haksız olduğunun usulünce ortaya konduğu kabul edilmiştir. Yine —- şirketinin sunduğu evraklar üzerinden yapılan inceleme sonucu düzenlenmiş olup, mahkememizce atanan bilirkişi heyetinin bu özel teknik raporu da gözetip her iki tarafın kayıtlarıyla birlikte mukayeseli inceleme yaptıklarından, bilirkişi heyetinin tespitlerine itibar edilmiş; ———–edilmemiştir.
Son olarak, davalı- karşı davacı —vekilinin cari hesaplarında mevcut olan 2.595.789,75 TL lik cari hesap alacağının mali müşavir olmak üzere bilirkişi heyetince dikkate alınmadığı itirazı üzerinde durmak gerekir. Sunulan— açıklamalı işlemin deftere alacak olarak kaydedildiği, ancak, —-arasında sadece dava dosyamıza konu —deposu işi değil, çok sayıda başka iş de yapılmıştır–şirketi her bir—- ayrı hesap tutmamış,—- ile olan işleri ile ilgili tek bir cari hesap tutmuştur. Bu bakımdan tümünün —– alacaktan düşülmesi mümkün değildir. Kaldı ki hangi — ödemesinin —- ilişkin olduğu da belli değildir. Bilirkişi raporunun —- talep tartışılmıştır. Hiç incelenmediği itirazı yerinde değildir. Ayrıca—- işçi ödemelerini istemediği gibi) karşı davasında da, ayıp ve eksik işlerin bedelini ve manevi tazminat ödenmesini talep etmiştir. Diğer bir ifadeyle cari hesap alacağı dava konusu edilmemiştir. Bu sebeple —-vekilinin ek rapora karşı işçi ödemelerinden kaynaklanan cari alacağının nazara alınmadığı itirazına itibar edilmemiştir. Bilirkişi heyeti seçimine olan itiraz da yersizdir. Heyete mali müşavir olarak ——atanmış ve kök rapor alınmışsa da, inşaat bilirkişinin ek rapor aşamasında— sektöründe uzman bir bilirkişi atanmasını talep ettiği görülmüş, ——– sorunları olduğu, inşaat sektöründe daha uzman bir mali müşavirin atanmasının faydalı olacağı kanaatine varılarak heyete resen mali müşavir —- eklenmiştir. Bilirkişi heyetinin oluşumunda esasa etki edecek bir itiraz yoktur. Yeni bir heyet oluşturmak davayı sürüncemede bırakacağı gibi, usul ve yasaya uygun son raporun benimsenmesi ile uyuşmazlığın çözüldüğüne dair tam bir vicdani kanaate varılmış, açıklanan sebeplerle aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:Yukarıda açıklandığı üzere;
A-Asıl davanın KISMEN KABULÜNE;
1-Davalının —- geç teslimi sebebiyle uğranılan zararlar sebebiyle —-
—-teminindeki gecikme sebebiyle uğranılan zarar için ——- etme zararı olarak 208.754,98 TL,
Hakediş kesintileri sebebiyle mahrum kalınan —- mahrumiyeti için 140.084,48-TL, gecikme cezası zararı için 139.963,39 TL,
Hakedişlerden haksız olarak kesilen ceza tutarları toplamı için 1.451.400 TL olmak üzere toplam 3.817.718,27 TL nin dava tarihinden itibaren 3095 sayılı yasanın 2/2 maddesi uyarınca işleyecek faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya — verilmesine;
2-Fazlaya ilişkin diğer taleplerin (hakedişlerin süresinde ödenmemesinden kaynaklı gecikmeler nedeniyle oluşan artış ve ek giderler için istenen 10.000TL, müteahhitlik karı ve kar kaybı için istenen 10.000-TL, hakedişlerin süresinde, eksiksiz, nakit olarak ödenmemesi için istenen 10.000-TL, hakedişlerin süresinde ödenmemesi sebebiyle uğranılan icra takipleri vekalet ve harç bedelleri vs için 10.000-TL olmak üzere toplam 40.000TL’nin) REDDİNE;
3- Alınması gerekli 260.788,34-TL harçtan davacı/karşı davalı tarafından peşin ve tamamlama harcı olarak yatırılan 65.881,05 TL harcın mahsubu ile bakiye 194.907,29-TL’nin davalı/karşı davacıdan tahsili ile hazineye irad kaydına,
3- Davacı/karşı davalı tarafından dava açılırken yatırılan 29,20-TL başvurma harcı, 65.881,05-TL peşin ve tamamlama harcının toplamı olan 65.910,25-TL’nin davalı/karşı davacıdan alınarak davacı/karşı davalıya verilmesine,
4-Davacı/karşı davalı tarafından sarfedilen toplam —– yargılama giderinin haklılık oranına göre takdiren (%98,96 kabul %1,04 ret oranında ) —–davalı/karşı davacıdan alınarak davacı/karşı davalıya verilmesine, kalan kısmın davacı/karşı davalı üzerinde bırakılmasına,
5-Davalı/karşı davacı tarafından sarfedilen toplam —- yargılama giderinin haklılık oranına göre takdiren (%98,96 kabul %1,04 ret oranında) olmak üzere 209,80-TL’nin davacı/karşı davalıdan alınarak davalı/karşı davacıya verilmesine, kalan kısmın davalı/karşı davacı üzerinde bırakılmasına
6- Kullanılmayan gider avansının karar kesinleştikten sonra talep halinde yatırana iadesine,
7-Kabul edilen kısım için davacı —göre takdir olunan 264.354,37-TL nispi vekalet ücretinin davalı/karşı davacıdan—- şirketinden) alınarak davacı/karşı davalıya —– verilmesine,
8- Reddedilen kısım için davalı — kendini vekille temsil ettirdiğinden, — göre takdir olunan — nispi vekalet ücretinin davacı/karşı davalıdan—— alınarak davalı/karşı davacıya——— verilmesine,
B-Karşı davada davacı —- tarafından talep edilen (kira kaybı için 5.000 TL, işin zamanında bitirilmemesi dolayısıyla 5.000 TL, ayıplı ve eksik işler için 10.000,00 TL maddi, itibar kaybı için 50.000 TL manevi tazminat şeklindeki) maddi ve manevi tazminat taleplerinin ayrı ayrı REDDİNE;
1- Alınması gerekli 80,70TL harçtan davalı/karşı davacı tarafından peşin olarak yatırılan 1.195,50-TL peşin harcın mahsubu ile kalan 1.114,80-TL’nin karar kesinleştiğinde ve talep halinde davalı/karşı davacıya verilmesine,
2- Davalı/karşı davalı tarafından yapılan yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına,
3- Davacı/karşı davalı tarafından yapılan yargılama gideri bulunmadığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
4- Reddedilen maddi tazminat için, karşı davalı— şirketi kendini vekille temsil ettirdiğinden— göre takdir olunan —–vekalet ücretinin davalı/karşı davacıdan (— şirketinden) alınarak davacı/karşı davalıya– şirketine) verilmesine,
5- Reddedilen manevi tazminat için, karşı davalı — şirketi kendini vekille temsil ettirdiğinden—- göre takdir olunan —- vekalet ücretinin davalı/karşı davacıdan — şirketinden) alınarak davacı/karşı davalıya(——- verilmesine,
Gerekçeli kararın taraf vekillerine tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde İstinaf Kanun yolu açık olmak üzere davacı ve davalı vekilinin yüzüne karşı oy birliği ile verilen karar açıkça okundu, usulen anlatıldı.