Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C. İstanbul Anadolu 2. FİKRİ VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
ESAS NO:2022/41 Esas
KARAR NO:2023/260
DAVA: Fikir Ve Sanat Eseri (Maddi Tazminat İstemli)
DAVA TARİHİ: 19/04/2016
KARAR TARİHİ: 16/11/2023
Mahkememizden verilen —– kararı ———sayılı kararıyla KALDIRILMAKLA, Mahkememizde görülmekte bulunan Fikir Ve Sanat Eseri (Maddi Tazminat İstemli) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle;
Müvekkillerinin usta oyuncu —-mirasçıları olduklarını, davalı—– tarafından hazırlanan —- —————- alıntılardan oluştuğunu, ———— oyunculuğu ile bütünleşmiş————- sahneleri bulunduğunu, ——halka mal olmuş sanatçılar kullanılarak ———— algısı yaratıldığını, müvekkillerinin murisinin yazılı hak devri olmamasına karşılık —— ve internet sitelerinde gösterime sunduğunu ve en pahalı yayın kuşaklarında sayısız kez yayınlayarak ciddi maddi gelir elde ettiğini, FSEK’nun 80. maddesinde düzenlenen eser sahibi ile bağlantılı haklar kapsamında usta sanatçı——olduğunu, aynı Kanunun 52. maddesine göre eserlerden doğan hakların kullanımının ancak yazılı devirle mümkün olduğunu, müvekkillerince dava dışı üçüncü kişiye karşı açılan —- sayılı dosyasında “müvekkillerinin murisi rahmetli —— dava konusu filmler üzerinde icracı sanatçı sıfatıyla mali ve manevi hak sahibi olduğu, bu hakların ancak yazılı devir ile kullanılabileceği, kullanımın karşılığında icracı sanatçıya bedel ödenmesi gerektiği” yönünde maddi ve manevi tazminata hükmedildiğini, kararın——- sayılı ilamı ile maddi tazminat yönünden kesinleştiğini, dava konusu ——- davalı tarafından ———- — bizzat kendisinin yer aldığı görüntülere yer verilmesinin ve ticari amaçla kullanılmasının yazılı devir olmaması sebebiyle Müvekkillerinin murisinin icracı sanatçı sıfatıyla doğan haklarını ihlal ettiğini, dava konusu ————- kanallarında ve ——- sitelerinde gösteriminin durdurulmasına, sözleşme yapılması halinde talep edilebilecek veya tespit edilecek rayiç bedelin 3 katına karşılık olarak, fazlaya lişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 10.000,00 TL maddi tazminat ile her müvekkili için ayrı ayrı 15.000,00 TL manevi tazminatın davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle;
Müvekkili kurumun, sermayesinin tamamı devlete ait bir —— olup, —–olduğundan davanın—— açılması gerektiğini, müvekkilinin geçmişten bu yana ülkemizde —- geliştiren ve——– sorumlu ve yetkili bir kurum olduğunu, ————adeta kimliği konumunda bulunduğunu, bu ——– yeniden hatırlatılması ve tarihsel geçmişe vurgu yapılması amaç ve saikiyle çekilen ———– toplumsal yaşamın önemli bir parçası olan sinema ——sadece tarihsel hatırlatma adına, kısa kısa kesitler alındığını, ——– dokunulmadığını, alıntılar yapılırken sanatçıların kişilik ve tanınmışlıklarından bağımsız olarak, filmlerin —– birer parçası olması ve Müşterek toplumsal hafızada yer etmiş olmalarının yapılan tercihin sebebini oluşturduğunu, sanatçıya——— yaptırılmadığını, davacıların haklarının ihlal edilmediğini, davacıların murisinin devretmiş olduğu telif haklarını, silsile yoluyla devralan 3. şahıslardan bedeli mukabilinde satın alarak imzalanan sözleşmeye uygun şekilde kullanıldığını, müvekkilinin bazı—— oluşan sahneleri içeren bir —— yapmak üzere ——- ile 1 yıl süreyle gösterilmek üzere sözleşme imzaladığını, imzalanan sözleşmeye göre reklam ———-sahneleri ile sınırlı olmak üzere filmlerin telif haklarının kullanımının 5846 sayılı yasa uyarınca Müvekkiline geçtiğini, müvekkilinin bu iş karşılığında 1.052.955,00 TL bedel ödediğini, ———- ise bahis konusu —– işleme, çoğaltma, yayma, temsil ve umuma iletim dahil olmak üzere tüm haklarını, eser sahipleri ve bağlantılı komşu haklarını elinde bulunduran ———-bedel karşılığında devraldığını, müvekkili kurumun yasanın gerektirdiği mali ve sair hakların bedelini ödediğini ve hukuka uygun kullanım hakkı elde ettiğini icracı sanatçı kavramının ilk kez ——-ile —– yılında hukukumuza girdiğinden, —–öncesine ait filmlere ilişkin icracı sanatçı sıfatıyla hak talebinde bulunulamayacağını, davacıların mali haklar bakımından dayanak gösterdiği FSEK’nun 68.maddesindeki “rayiç bedelin 3 katı” şeklindeki düzenlemenin Anayasa’nın 10. maddesine aykırı olduğunu, manevi tazminat isteminin de haksız ve dayanaktan yoksun olduğunu belirterek, davanın reddini talep etmiştir.
D E L İ L L E R V E G E R E K Ç E :
Dava, davacıların murisi —– rol aldığı ————-bazı bölümelerin davalıya ait ——— reklamında gösterilmek suretiyle davacıların haklarına tevcaüvüz edilip edilmediği, edilmiş ise maddi ve manive tazminat davadır
.—— kararıyla Davacıların murisi ——icracı sanatçı olup, kendisinin—–değiştirilen 5846 sayılı yasanın 80. maddesine göre bağlantılı hak sahibi olduğu, bu hakkın ilk defa ———– sayılı yasa ile yapılan değişiklikle tanındığı, yine FSEK’in ek 2. maddesi ve geçici 1.maddeleri ile bu hakkın, yürürlük tarihinden önceki icraları da kapsayacak şekilde geri yürütüldüğü, FSEK’in 27/son maddesi ile koruma süresinin 70 yıla çıkarıldığı, yine FSEK’in 80. maddesi uyarınca icracı sanatçılara tanınan komşu hakların, izinsiz kullanımının yasaklandığı, somut olayda FSEK’in 52. maddesi kapsamında kullanıma ilişkin yazılı bir izin veya mali hak devrinin bulunmadığı, eserin yapıldığı tarihte varolmayan bir hakkın devrinin de hukuken mümkün olmadığı, farazi olarak kabul edilen devir sözleşmesinin yasa değişikliği ile tanınan bağlantılı hakkı içerdiğinin kabul edilemeyeceği, 5846 sayılı kanunun amacının sanatçıyı korumak olduğundan, mahkemenin davacıların, icracı sanatçı mirasçıları olarak, bağlantılı hak sahipliğine dayanarak dava açma ve maddi-manevi tazminat isteme hakkına sahip olduğu yönünden değerlendirme yapılması gerektiği halde, eksik araştırma ve incelemeyle davanın reddine karar verilmiş olmasının hatalı olduğu anlaşılmakla, istinaf sebebinin kabulüne karar verilmesi gerekmiştir. Mahkememizde aldırılan 02/02/2023 tarihli bilirkişi raporunda; Dava konusu olan ————-videoda davaya konu olan ——– içeriğindeki replik kullanılarak ——– hazırlandığı, Telif hakları sözleşme ispat niteliğinde olduğu, ——-, bu Yönetmelikte belirlenen ilkelerin uygulanmasını denetlemekle yetkili ve görevli olanlara reklamlarda yer alan iddiaları kanıtlar nitelikteki belgeleri sunmakla yükümlü olduğu, Dava konusu — prodüksiyon bakımından; —— ——–kullanılan —————- yapılarak dış ses kullanılarak hazırlanmış, toplam 1.04 süreden oluşan bir ——–olduğu, Dosya konusu ———- ilişkin kullanılan replikli sahnelerden, ————— repliki sahnelerin toplam —- saniye yer aldığının tespit edildiği, —- kapsamında —— ——— yer aldığı, ———- süresi dahilinde —– alınan replikleri dahilinde toplam —–sürede olduğu,——- genel hatları itibari ile hazır sahnelerin bir araya getirilmesinden oluştuğu ve —– sahnelerinin ————- genel hatları itibari ile bir parçası olarak yer aldığı, İstinaf Mahkemesinin bozma ilamı uyarınca, ——- ——- icracısı olan merhum ———–tarafından——– yapımcısına icracı haklarının devredilmiş sayılamayacağı kapsamında, —- bir kısım ——içme sahnelerinin, Davalıya ait ———– filminde davacı mirasçılarından izin alınmaksızın kullanıldığı, Davalı kullanımlarının davacıların filmler üzerinde mirasçı sıfatı ile sahip olduğu ———- haklarının ihlali niteliğinde sayıldığı, Taraflar arasında —- tarihli sözleşme kapsamında—— tutarında anlaşma yapıldığı, Taraflar arasında yapılan anlaşma kapsamında reklam ———-saniyesinde ———- sahnelerinden repliklere yer verilmiş olup, diğer —– —— alınan sahnelerinde eşit şekilde —— içerisinde süre bakımından eşit kullanıldığı, telif hakkı bakımından yer aldığı 6 saniyelik süre bakımından —– davacı tarafa verilebileceği, davacının dava konusu kullanımlar nedeni ile FSEK md.68 kapsamında talep edebileceği rayiç bedelin 110.799,4734KDV olduğu, 3 katına kadar tazminata hükmedilmesi hususunda takdirin Sayın Mahkemede olduğu, Dava konusu kullanımların davacının manevi haklarını ihlal ettiğinin söylenemeyeceği, bu kapsamda takdirin Sayın Mahkemede olduğuna dair raporunu sunmuşlardır.Tarafların gösterdikleri deliller toplanmış, tüm usuli eksiklikler giderilmiştir.İncelenen dosya kapsamı, mevcut deliller, —————- sayılı kararı, bilirkişi raporu birlikte değerlendirildiğinde; Dava, davacıların murisi merhum ——– icracı sanatçı olarak yer aldığı, ————-sahnelerin kullanıldığı —— reklam —- sebebiyle bağlantılı haklar kapsamında sanatçı —— murislerinin maddi ve manevi tazminat taleplerine ilişkin olup davalı —— tarafından —–ve yayınlanan ——– davacıların murisi —————— icracı sanatçı olarak yer aldığı ——— ———–içtiği sahnelerden alıntı yapılarak —- oluşturulduğu, bu ——- sebebiyle ——murisi olan davacılara herhangi bir ödeme yapılmadığı, davalı tarafından davaya konu —– karşılığında dava dışı——– ödendiğini, —- kullanılan sahnelerin ——- eserlerinden alındığını, eserler üzerindeki hak sahibinin yapımcı şirket olduğunu, —— murisi davacıların ——–yılından önceki ——– ait icracı sanatçı sıfatıyla hak talebinde bulunamayacağı yönünde beyanda bulunularak davanın reddinin talep edildiği, buna göre aldırılan bilirkişi raporuna göre —- incelendiğinde, —————– süresinde merhum ——— sahnelerindeki görüntü ve repliklere yer verildiği bu bedelin davalı ile dava dışı yapım şirketi arasında yapılan sözleşme kapsamında resen yapılan hesaplama ile ——bedelinin davanın kabulü halinde davacılara ödenmesi gerektiği yönünde görüş bildirildirildiği, davanın esasına yönelik yapılan değerlendirmede ise öncelikle davaya konu —- yapım yılı —– tarihinden önce olsa da —— önceki icraları da kapsadığından davacıların murisi—– davaya konu sinema eserleri bakımından icracı sanatçı olarak ——-uyarınca komşu hak olduğu anlaşılmıştır.—- öncesinde sinema eserlerinde koruma süresi alenileşmeden itibaren 20 yıl iken —– yılında yapılan değişiklik ile bu sürenin 70 yıl olarak değiştirildiği, aynı kanun ile FSEK ‘ e eklenen ek 2. Maddeye göre “bu kanundaki koruma süreleri komşu haklar sinema eserleri bilgisayar programları ve veri tabanları bakımından kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra alenileşen eserlere işlenmeler ve mahsullere uygulanır. Bu kanunun sinema eseri sahipliği ile ilgili hükümleri 4110 Sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği —– tarihinden sonra yapımına başlanan sinema eserlerine uygulanır” düzenlemesi getirilmiştir. Bu değişiklik —- yılı öncesi sinema eser sahipleri ile ——— yılından sonraki sinema eser sahipleri arasındaki koruma sürelerindeki eşitsizliği ortadan kaldırmak amacıyla geçmişe yönelik olarak yapılmıştır. Davamız esası bakımından bağlantılı hak kavramının geçmişe uygulanır olup olmamaktan kaynaklandığı, her ne kadar 4110 sayılı yasa ile yapılan değişiklikten önce sinema eserinin sahibi onu imal ettiren olsa da bağlantılı hak sahibinin korunmasının bu kapsamda değerlendirilemeyeceği zira eser sahipliğinin verdiği hak bağlantılı hak sahipliğine üstün tutulmamalıdır. İcracı sanatçının henüz bağlantılı hak sahibi olmadığı dönemde sonradan yasa değişikliği nedeniyle tanınan hakkın geçmişe dönük bir şekilde eserin yapıldığı tarihte devredildiğini kabul etmek hukuken mümkün değildir. Belirtilen sebeplerle davalının sözleşme imzaladığı dava dışı ——— yeni yasa gereği hak sahibi olmadığı davalının da FSEK 54/1 Maddesi uyarınca hak sahibi olmadığının anlaşıldığı dolayısıyla icracı sanatçının yasal mirasçılarının izni alınmaksızın işleme, çoğalma yayma temsil işaret ses veya görüntülü araçlarla kamuya sunma haklarının davalı da dahil olmak üzere başkaları tarafından izinsiz olarak kullanılamayacağı kaldı ki davaya konu sinema eserlerinde merhum—– yer aldığı görüntüler de incelendiğinde esasen ———– sinema eserinden ziyade —— sanatçı olarak toplum nezdindeki tanınmışlığı ve sevilen ve saygı gören ve bu yöndeki toplum nezdinde uyandırmış olduğu olumlu intibadan faydalanmak amacıyla sinema eserinden ziyade ——- sanatçı kişiliğinin daha çok reklamda ön plana çıkartıldığı reklama konu———- ürününün tanıtımında sinema eserinden daha çok ——- ———-içtiği sahnelere yer verilmek suretiyle bu yönde toplum nezdinde olumlu bir algı oluşturmak istendiği bu yönüyle de değerlendirildiğinde, davacıların izni alınmadan bu şekilde ———– çekilip kamuya sunulmasının————– ihlali niteliğinde olduğu mahkememizce de benimsenen maddi tazminat miktarı olan ——— Maddesi uyarınca üç katının talep edilebileceği davacılarca bu miktar üzerinden ıslah talebinde bulunulduğu ve ıslah talebi doğrultusunda mali hak ihlali bakımından 332.398,419 TL üzerinden kabulüne karar vermek gerektiği, manevi tazminat talebi yönünden ise FSEK ‘ te belirtilen manevi hak ihlallerinin dosyamıza konu ——– mevcut olmadığı davacılarca———– konu edilen ———— ürününün esasında sağlığa zararlı bir içecek olduğu iddiasıyla rahmetli——–sağ olsaydı bu———– oynamayacağı yönünde iddiada bulunarak manevi tazminat talebinde bulunulmuş ise de —– konu ———ürününün sağlığa zararlı olduğu hususunun göreceli bir husus olduğu fakat sağlığa zararlı olduğu yönünde —— yetkili kurumlarınca herhangi bir tespit, ihtar veya belirleme yapılmadığı yine davaya konu sinema eserlerinde merhum ——– ——sahnelerinde de oynadığı ve reklamın esasının da buna ilişkin olduğu düşünüldüğünde bu yöndeki davacı iddialarının ispatlanamadığı bu nedenle manevi tazminat talebi yönünden davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:
Davanın KISMEN KABUL
KISMEN REDDİ ile,
1——— maddi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek en yüksek ticari faizi ile birlikte davalıdan alınarak miras payları oranında davacılara verilmesine,
2-Manevi tazminat talebi yönünden davanın reddine,
3-Alınması gereken 22.706,13 TL harçtan alınan 939,27 TL peşin harç + 5.506,00 TL ıslah harcın mahsubu ile kalan 16.260,86 TL harcın davalıdan alınarak hazineye irat kaydına, Davacılar tarafından yatırılan 6.445,27 TL harcın davalıdan alınarak davacılara verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan , 7.101,25 TL yargılama giderinden davanın kabul ve ret oranına göre 6.141,25 TL sinin davalıdan tahsili ile davacılara verilmesine, bakiye kısmın davacılar üzerinde bırakılmasına,
5- Manevi tazminat talebi yönünden dava ret edildiğinden: Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca, takdir olunan 25.500,00 TL ücreti vekaletin davacılardan alınarak davalıya ödenmesine,
6-Maddi tazminat talebi yönünden: Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca, takdir olunan 51.859,76 TL ücreti vekaletin davalıdan alınarak davacılara ödenmesine,
7-Kullanılmayan gider avansların taraflara iadesine,
Dair davacılar vekili ile davalı——–, feri müdahil ve ihbar olunan yüzlerine karşı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 16/11/2023