Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C. İstanbul Anadolu 2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO: 2023/62 Esas
KARAR NO: 2023/252
DAVA : Elatmanın Önlenmesi ( Bayilik Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ: 11/06/2015
KARAR TARİHİ: 22/03/2023
Mahkememizde görülmekte olan Elatmanın Önlenmesi (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA : Davacı vekili dava dilekçesi ile; davacı şirketin dava dışı kiralayanlar —— imzaladığı kira sözleşmesi ile —- İli, —- İlçesi,—- Mahallesi, ——Mevkiinde 265 Ada 20 Parselde kayıtlı taşınmaz üzerinde bulunan akaryakıt istasyonunu 07/06/2027 yılına kadar geçerli olmak üzere 15 yıl süre ile kiraladığını ve kira akdinin —– tarihinde tapuya şerh edildiğini, davacı şirketin kira hakkından kaynaklanan haklarını, aralarındaki 22/07/2013 tarihli bayilik sözleşmesi ile davalı aracılığıyla kullandığını, davalının açıkça sözleşmeye aykırılık teşkil edecek şekilde —– tarihinden itibaren herhangi bir ürün alımı yapmadığını, sonrasında da ——– kapalı tutarak davacının zarar etmesine neden olduğunu, davalı şirketin açıkça bayilik sözleşmesinin —-maddelerindeki düzenlemelere aykırı davrandığını, bunun üzerine ——- yevmiye nolu ihtarnamesi ile ——- faaliyetlerinin sözleşmeye uygun olarak yürütülmesi aksi halde sözleşmenin feshedileceğinin bildirildiğini, dava tarihi itibariyle taraflar arasındaki bayilik sözleşmesi ve bağlı tüm sözleşmelerin feshedildiğini, davalının hukuka aykırı eylemleri nedeniyle kira sözleşmesinden kaynaklanan haklarını kullanamadığını belirterek taraflar arasındaki bayilik sözleşmesinin feshedildiğinin tespiti ile kiralanan taşınmaz üzerindeki davalı yanın haksız müdahalesinin menine ve dava konusu taşınmazın üzerine kurulu istasyonun tüm eklentileriyle birlikte kendilerine teslimine ve muarazanın bu şekilde giderilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesi özetle ; davacı tarafla imzalamış oldukları —- tarihli bayilik sözleşmesi gereğince—- Mah.—- 265 Ada, 20 Parsel, 1 Cilt, 84 sayfada kayıtlı 1205,41 m2 yüz ölçümlü taşınmazda —— faaliyet gösterdiklerini, istasyonda davacı tarafa ait —- kullanıldığını, —— kaldırılmasına yönelik eylemde bulunulmasının söz konusu olmadığını, davacı tarafın hiçbir haklı neden olmaksızın —— döneminden itibaren taraflarına mal, yakıt satışını durdurduklarını, davacı tarafın 190.000,00-TL tutarındaki parayı uhdesinde tutmakta olduğunu, hal böyleyken defalarca kendilerinden mal, yakıt talep etmelerine rağmen her defasında davacı tarafından oyalandıklarını, davacı tarafa borçları bulunmamasına rağmen davacı tarafın mal vermeyerek şirketlerini iflasa sürüklediğini, ihtiyati tedbir talebinin haksız ve hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, kendilerinin bayilik sözleşmesinden doğan yükümlülüklerini yerine getirdiklerini ancak davacı tarafın keyfi olarak mal vermediğini, istasyonun işletmek/ işlettirmek üzere davacı tarafa yediemin olarak teslimi halinde davacı tarafın başka bir şirketle bayilik sözlemesi imzalayacağını ve davanın reddi halinde müvekkili şirketin istasyona geri dönme imkanının ellerinden alınarak istasyonda faaliyette bulunma hakkını ellerinden alacaklarını, davacı tarafın tek taraflı olarak standart bayilik sözleşmesi hazırladığını ve müvekkili şirketin sözleşme üzerinde değişiklik yapma imkanı olmadığını, daha önce taşınmaz sahipleri ile imzalanan kira sözleşmesinin feshedilerek davacı tarafın alt kiracısı olmaları nedeniyle mevcut haliyle sözleşmeyi imzalamak zorunda kaldıklarını, daha önceden —— davacı şirketin sözleşme imzaladığını, ancak davacı şirketin keyfi olarak bu sözleşmeyi feshettiğini, bu kapsamda—–dosyası ile davacı taraf ile ——-men’i müdahale davasının devam ettiğini, bu aşamalar devam ederken davacı şirket ile müvekkili davalı şirket arasında sözleşme imzalandığını, daha önce——- taşınmaz sahipleri arasında imzalanmış olan kira sözleşmesi feshedildiğinden ve davacı tarafın alt kiracısı durumuna düşüldüğünden dolayı mevcut haliyle sözleşmeyi imzalamaları gerektiğini, sözleşmenin tek taraflı olarak dayatıldığını belirterek, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE :
Dava ; bayilik sözleşmesinin haklı olarak feshedildiğinin tespiti ile taşınmaza yönelik müdahalenin meni ve dava konusu taşınmazın tüm eklentileriyle birlikte davacıya teslimine ilişkindir.
—— Karar sayılı —- tarihli yetkisizlik kararı ile dosya mahkememize tevzi olmuştur.
Tarafların aktif ve pasif dava ehliyetleri denetlenip uyuşmazlık konuları resen belirlenerek, kanıtlar toplanmak ve bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle sonuçlandırılmıştır.
Düzenlenen bilirkişi raporları gerekçeli ve denetime elverişli bulunmakla hükme esas alınmıştır.
Bu itibarla toplanan deliller, mahkememizce benimsenen bilirkişi raporları, tarafların iddia ve savunmaları, hep birlikte değerlendirildiğinde;
—– tarihinden itibaren 15 yıl süreyle dava konusu istasyonun dava dışı maliklerinden davacı tarafından kiralandığı, —– tarihinde de taraflar arasında —-başlıklı sözleşmenin imzalandığı, iş bu protokolün —— adresinde ve tapuda —–ili, —-ilçesi, ——Mah .15/2 Pafta , 256 Ada. 20 Parsel’ de kayıtlı 1205,41 metrekare Yüzölçümlü taşınmaz ve —– servis ———- ve müştemilatını —– olarak kiralaması, —- maddesinde Bu sözleşme tarihinden itibaren —— futannda işleticilik ücretini ödemeyi beyan, kabul ve taahhüt etmiştir. Bu ücret, bir kira bedeli olmayıp ,satış yerinin işletilmesinden doğan bir işleticilik ücretidir. İşleticilik ücreti her ayın ilk 5 (beş) günü içerisinde, —–bildireceği banka hesabına ödenecektir.” şeklinde düzenleme yapıldığı,
—- tarihinde taraflar arasında ——- Maddesinde, —- tarafından kendisine gönderilmiş uyarı veya ihtara rağmen, ——- tarafından belirtilen süre içinde (eğer herhangi bir süre belirtilmemişse, ilgili uyarı veya ihtarın tebliği tarihini izleyen 15 (on baş) gün içinde ) uyarı veya ihtar hükümlerine uymaması durumunda sözleşmenin tek taraflı ve ihbarsız feshedilebileceği,
Feshin sonuçlarını düzenleyen —- Sözleşme’nin —— maddesinde belirtilmiş kendisine ödünç verilmiş tüm malzeme ve ekipmanları aldığı vaziyette tam ve eksiksiz olarak en geç sözleşmenin sona ermesini izleyen bir hafta içinde ——- ödenmesini kabul ve taahhüt etmektedir.” hususlarına yer verildiği,
— tarihli protokolün feshin sonuçları başlıklı —- Maddesinde ;
a)İşbu protokolün ve/veya taraflar arasında akdedilecek Bayilik Sözleşmesinin——-bendi hükmüne göre feshi ya da,
b) İŞLETİCİ tarafından işbu protokolde taahhüt edilen şartları yerine getirmemesi veya —– yapmadan mevcut satış yerini terketmesi ve satış yerinin işletilemeyecek duruma gelmesi halinde ve haksız surette feshi halinde, İŞLETİCİ; 700.000 TL (yediyüzbin Türk Lirası) tutarında cezai şartı banka teminat mektubunun nakde çevrilmesi yoluyla —– ödemekle birlikte ayrıca —- doğmuş ve dağacak bilcümle zararlarını ve sözleşmenin vaktinden önce sona ermesi nedeniyle —- kâr mahrumiyetini derhal tazmin etmeyi kabul ve taahhüt eder, Bu halde — kira şerhli taşınmazının —— üzerindeki tüm tesisler, eklentiler, makine ve teçhizatla birlikte kendisine teslimini isteme hakkı olacaktır.
c)İşbu protokol ve/veya buna uygun olarak akdedilecek bayilik sözleşmesinin protokolün “fesih” başlıklı maddesinin “c” bendi hükmüne göre feshi halinde —- kira şerhli taşınmazının (SATIŞ YERİ)’nin üzerindeki tüm tesisler, eklentiler, makine ve teçhizatla birlikte kendisine teslimini isteme hakkı vardır. Ayrıca işletici satış yerinde akaryakıt ve —–için almış olduğu tüm ruhsat ve resmi izinleri —- tarafından belirlenecek —-devredeceğini ve bu işlemler için gerekli muaffakatnameleri vereceğini beyan, kabul ve taahhüt etmiştir.
d) İşbu protokolün ve/veya buna uygun olarak akdedilecek bayilik sözleşmesinin her ne surette olursa olsun feshi halinde İŞLETİCİ, işbu protokol gereğince —- tarafından yapılmış bulunan tüm harcamalarla kendisine yapılmış olan ödemelerin kullanılmayan sözleşme süresine karşılık gelen kıstelyevm usulü hesaplanacak tutarını, —- tahsil ettiği tarihten itibaren tutarını, ——— birlikte iade etmeyi kabul beyan ve taahhüt eder. ” hususlarının düzenlendiği görülmüştür.
Davacı tarafından keşide edilen 27.08.2014 tarihli ihtar ile ” Şirketimiz ile tarafınız arasında imzalanan—— uyarınca faaliyetlerinizi mevzuata ve sözleşmeye uygun olarak kesintisiz bir şekilde gerçekleştirmeyi, bu kapsamda belirlenen mal alımını yapmayı kabul ve taahhüt etmiş bulunmaktasınız.
Ancak —- döneminden bu yana herhangi bir ürün alımı yapmamanız ve andan sonraki süreçte ——— kapalı tutmamız Sözleşme’nin —– maddesine açıkça aykırılık teşkil etmektedir.
Sözleşmeye aykırı olan ve başiretli bir tacirden beklenemeyecek bu davranış sebebiyle Şirketimiz zarara uğramaktadır.
Sözleşmenin 17. ve “Kar Kaybı” başlıklı 25. maddesine göre tarafınızın sözleşmeye aykırı bu davranışı sebebiyle Şirketimizin uğramış olduğu zararının derhal karşılanmasını ve istasyan faaliyetlerinin ve mal alımlarının sözleşmeye uygun olarak yürütülmesini, aksi takdirde sözleşmenin haklı nedenle feshedilebileceğini fazlaya ilişkin haklarımız saklı kalmak kaydıyla ihtaren bildiririz ” hususlarının ihtar edildiği, bu ihtarnamenin tebliğ şerhi olmadığı ancak davalının bu ihtarnameye 04.09.2014 tarihli ihtarname ile cevap verdiği anlaşılmıştır.
Davacıya ait —- yıllarına ait muavin defter dökümüne göre; —- tarihinden sonra davalı şirket adına düzenlenmiş akaryakıt faturası bulunmamaktadır. Davalı şirketin 01.08.2014 tarihi itibariyle 230.265,58 TL borç bakiyesi gözükmekte olup, 15.08.2014 tarihinde —– açıklaması ile davalı cari hesabına 400.000,- TL alacak kaydedildiğinden, bu kayıtla birlikte davalı şirket 169.734,42 TL alacaklı duruma geçmiştir. 400.000,- TL’lık alacak kaydının davalı şirket vekili dilekçelerinde bahsi geçen “Teminat Mektubunun” nakde çevrilmesi – işleminden kaynaklandığı, 169.734,442 TL tutarındaki davalı şirket alacağının —— açıklaması ile yapılan borç kaydının kapatıldığı, Davalı alacağının başka bir hesaba aktarıldığı anlaşılmaktadır.
Bu tarihten sonra davalı şirket adına —-faturaları düzenlenmiş olup, faturalar nedeniyle oluşan davalı borç bakiyeleri—- açıklamaları ile davalı cari hesabına alacak kaydedilen tutarlarla kapatılmıştır. ——açıklamaları ile davalı cari hesabına alacak kaydedilen tutarlar toplamı da 169.734,42 TL’dir. Dolayısıyla, teminat mektubunun nakde çevrilmesi sonucu oluşan davalı alacak bakiyesinin kapatıldığı anlaşılmaktadır.
11.06.2015 dava tarihindeki davalı şirket borcu 19.435,89 TL’dir.
14.04.2016 Tarihi itibariyle ise davalı şirket bakiyesi bulunmamakta olup, bu tarihten sonra düzenlenen hizmet faturaları nedeniyle 29.06.2016 tarihindeki davalı şirket borcu 6.790,82 TL’na ulaşmıştır. —— ile davalı şirkete borç kaydedilen tutara rastlanmamıştır.
Davalı Muavin Defter Dökümüne göre ise ; Davacı şirketle olan ticari ilişkinin ——- tarihi itibariyle Satıcılar kebir hesabı altında 320.01.013 kodda izlenen davacı cari hesabında bakiyenin bulunmadığı, Alıcılar kebir hesabı altında ——izlenen cari hesapta davacının 22.010,82 TL borçlu olduğu, anılan bakiyenin envanter defterinin 1. Sayfasında davacı cari hesabı karşısında aynen yer aldığı görülmüştür.
—– Yılında ise; davacı şirketin 31.12.2014 tarihi itibariyle 516.353,48 TL alacaklı olduğu, anılan bakiyenin envanter defterinin 1.sayfasında davacı cari hesabı karşısında aynen yer aldığı görülmüştür. 2014yılında ise davacı şirketin 31.12.2014 tarihi itibariyle 516.353,48 TL alacaklı olduğu, cari hesap dökümünde nakde çevrilen teminat mektubu ile ilgili işleme rastlanmadığı, anılan tutarın davacı şirkete borç kaydedilmiş olması halinde; 31.12.2014 tarihi itibariyle davacı alacağı —— olacağı sunulan belgelerin; “davacı tarafa hiçbir borcun olmadığı” yönündeki davalı vekili beyanını doğrulamadığı görülmüştür.
Taraflar arasında yapılan bayilik sözleşmesi uyarınca, davalının, davacının kiracısı olarak beş yıl süreyle, kiralamış olduğu akaryakıt istasyonunda davacının vermiş olduğu ürünleri satmaya taahhüt ettiği, bu ticari ilişkinin belli bir süre ile devam ettiği, davacı tarafından, davalının sözleşmede kararlaştırılan ürün satma taahhüdünü yerine getirmediği gerekçesiyle, sözleşmenin feshedildiği,
Davalının iddiasının ise davacı tarafından yapılan fesih bildiriminin haksız olduğu, davacının akaryakıt vermemesi nedeniyle satış yapılamadığı. davacıya herhangi bir borcunun bulunmadığı yapılan bayilik sözleşmesinin tek taraflı hükümler içeren bir sözleşme olduğunu iddia ettiği,
Davalının akaryakıt satmaya hazır olduğu halde davacının akaryakıt göndermediğine ilişkin herhangi bir somut delil sunamadığı, davacıyı bu hususta ihtarname tebliğ ederek temerrüde düşürmediği, aksine davacının davalıya gönderdiği 27.08.2014 tarihli ihtarname ile ———- faaliyetlerinin sözleşmeye uygun olarak yürütülmesi aksi halde bayilik sözleşmesinin haklı nedenle feshedileceğinin davalıya ihtar edildiği, sözleşmenin feshedildiği tarih itibariyle davalının davacıya borcunun bulunduğu, davacının yapmış olduğu fesih bildiriminin haklı olduğu,
Her ne kadar davalı tarafından, teminat mektubunun nakde çevrilmesi sonucunda alacaklı hale geldiği oranda akaryakıt istendiği ancak akaryakıt gönderilmediği iddia edilmiş ise de; davacıdan satın aldığı yakıtların bedelini ödemekle yükümlü olan davalının ayrıca davacıdan teslim aldığı akaryakıt ———- ve eklerine bayilik sözleşmesi süresince iyi bakmakla yükümlü olduğu, davalı tarafından davacıya verilen 400.000 TL tutarlı teminat mektubunun sadece davalının davacıdan almış olduğu veya alacağı akaryakıtların teminatı değil sözleşme kapsamında davalının tüm yükümlülüklerinin teminatı olduğu, ayrıca bayilik sözleşmelerinde akaryakıt alınabilmesi için teminat mektubu verilmesi zorunlu olduğundan, davalı tarafından akaryakıt alınması için yeni bir teminat mektubu verilmediğinden, davalının iddiasının yerinde olmadığı,
Taraflar arasında imzalanan —– göre: —- kira şerhli taşımazın üzerindeki tüm tesisler, eklentiler, makine ve teçhizatla birlikte kendisine teslimini isteme hakkı vardır” Bu hüküm dikkate alındığında, sözleşmenin haklı nedenle feshiyle birlikte dava konusu taşınmazın ve üzerindeki istasyonun davacıya teslim edilmesi gerektiği anlaşılmıştır.
Sözleşmenin sözleşme yapma Özgürlüğü çerçevesinde yapılmış olduğu, kanunun emredici hükümlerine, ahlaka ve kamu düzenine aykırı bir durumun söz konusu olmadığı, davalının tacir ve yapılan işin de ticari bir iş olduğu, davalının aksi yönde delil sunmasında herhangi bir sınırlama da bulunmadığı, sektörde davacının dışında bir takım rakip firmaların da bulunduğu, bu bakımdan davalının davacıyla bayilik sözleşmesi yapma zorunluluğunun da bulunmadığı, göz önünde bulundurulduğunda basiretli davranma yükümlülüğü nedeniyle kararlaştırılan sözleşme hükümlerinin “zarar görenin zor durumda kalmasından veya düşüncesizliğinden ya da deneyimsizliğinden yararlanılmak suretiyle gerçekleştirildiğinin” ileri sürülmesinin olanaksız olduğu, taraflar arasında akdedilen sözleşme hükümlerinin genel işlem şartlarına aykırı olmadığı, davalının bu yöndeki iddialarının yerinde olmadığı belirlenmekle ; davalının davacıya cari hesap borcunun bulunduğu, ———– 7/24 esasına göre faal tutma yükümlülüğüne uymadığı, akaryakıt bedellerini zamanında ödemediği, ürün satma taahhüdünü yerine getirmediği belirlenmekle davacının taraflar arasındaki sözleşmeyi haklı olarak feshettiği, davalının akaryakıt istasyonunun üzerindeki tüm tesisleri ve eklentilerini, makine ve teçhizatları ile birlikte davacıya teslim etme yükümlülüğü bulunduğu kanaatine varılmakla davanın kabulü ile aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM : Gerekçesi Yukarıda Açıklandığı Üzere :
1-DAVANIN KABULÜ ile ;
Taraflar arasındaki bayilik sözleşmesinin münfesih olduğunun tespiti ile, —- İli, —- İlçesi,—- Mah. ——- Mevkii, 265 Ada, 20 Parsel, 1 Cilt, 84. Sayfada kayıtlı 1205.041 m2 yüzölçümlü taşınmaza vaki davalı müdahalesinin önlenmesine,
Taşınmazın üzerinde kurulu ——- tüm eklentileri ile birlikte davacıya teslimine,
HARÇLAR
2-Dava değeri olan 5.426.000,00 TL üzerinden alınması gerekli 370.650,06 TL harçtan davacı tarafından dava açılışı sırasında yatırılan 1.707,75 TL ve tamamlama harcı olarak yatırılan 90.955,00 TL olmak üzere toplam 92.662,75 TL harçtan mahsubu ile, eksik bakiye 277.987,31 TL’nin davalıdan tahsili ile hazineye irad kaydına,
VEKALET ÜCRETİ
3-Dava değeri olan 5.426.000,00 TL üzerinden Avukatlık asgari ücret tarifesine göre davacı vekili için takdir olunan 292.260,00 TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
YARGILAMA GİDERLERİ
4-Davacı tarafından harç olarak yatırılan 92.693,83 TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından sarf edilen 5.300 TL Bilirkişi ücreti ve 1.420,40 TL Posta ücreti ve 419,90 TL keşif harcı olmak üzere toplam yargılama gideri olan 7.140,30 TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Davalı tarafından sarf edilen yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
7-Bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde yatırana iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren 2(iki) hafta içinde Mahkememize veya Mahkememize gönderilmek üzere bulunulan yer yada başka bir yer Asliye Ticaret Mahkemesine verilecek bir dilekçe ile başvurmak ve temyiz harç ve masraflarını karşılamak koşulu ile Yargıtaya temyiz yasa yolunun açık olmak üzere oy birliği ile karar verildi. 22/03/2023