Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C. İstanbul Anadolu 2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO: 2019/405 Esas
KARAR NO: 2022/751
DAVA: Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ: 25/06/2019
KARAR TARİHİ: 22/09/2022
Mahkememizde görülmekte olan zayi belgesi verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin uluslararası alanda tanınmış markaların———- yapan ve onlarca ——- eden bir kuruluş olduğunu, bu sebeple tuttuğu ———- ve tüm kayıtları ——- aştığından özellikle ticari defter ve tüm kayıtları için ——— hizmeti alınan üçüncü kişi —– depolarında büyük bir yangın çıktığı —— öğrendiklerini, akabinde adı geçen şirkette bulunan defter, —– bilgi alamadıklarını, ——- da başlayan yangın —— söndürülebildiğini, yangının sona ermesini müteakip,——- irtibat kurulduğunda anlaşıldığı üzere adı geçen —— arşivlenmesi ve muhafazası için verilen ve aşağıda listesi belirtilen——zayi olduğu tespit edildiğini, ————– çıkan yangın sebebi ile zayi olduğunun tespitine karar verilmesini ve zayi belgesi verilmesini talep ve dava etmiştir.
Dava, davacı şirketin ticari defter ve kayıtlarının zayi olması nedeniyle 6102 sayılı TTK’ nın 82/7. maddesine göre zayi belgesi verilmesi talebine ilişkindir.
Mahkememizce davacı tarafından sunulan tüm dilekçe ve belgeler, sicil kayıtları, vergi dairesi kayıtları, noterlik kayıtları, alınan bilirkişi raporu ile dosya içinde yer alan tüm kayıtlar incelenmiştir.
Hukuki Nitelendirme, Delillerin Tartışılması ve Netice
Talep, 6102 sayılı Yasanın 82 ve devamı hükümlerine göre zayi belgesi verilmesine ilişkindir.
Yasal dayanağını 6102 sayılı Yasanın 82/7 maddesinin oluşturduğu “tacirin saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgelerin zayi olması halinde kendisine bu hususta belge verilmesi” isteminin kabul edilmesi için aşağıdaki koşulların tamamının gerçekleşmiş olması gerekir;
– Zayi belgesi isteyen defter tutmakla ve/veya saklamakla yükümlü olmalıdır
– Zayi edilen defter ve belgeler tacirin saklamakla yükümlü olduğu ve kullanılmış ticari defter ve belgeler olmalıdır
– Defterler mücbir sebep sonucunda zayi olmalıdır
– Defter ve belgeler saklama süresi içerisinde zayi olmalıdır
– Zayi belgesi isteyen tacir usulüne uygun defter tutmuş olmalıdır
– Başvuru otuz günlük hak düşürücü süre içerisinde yapılmalıdır
Defter ve belgeler için zayi belgesi alınması imkanının tanınması, ileride açılacak davalarda tacirin defterlerini ibraz edememesi nedeniyle olumsuz bir durumla karşılaşmasını önlemeyi amaçlamaktadır.
Talep, mutlak bir ticari dava olduğundan (TTK 4) asliye ticaret mahkemesinde görülür. Asliye ticaret mahkemesi bulunmayan yerlerde ticari davalara bakmakla görevli asliye hukuk mahkemesi zayi belgesi talebinin değerlendirilmesi bakımından görevli mahkemedir. Yetkili mahkeme bakımından kanun, delillerin daha kolaylıkla toplanabilmesi amacıyla ticari işletmenin bulunduğu yerden zayi belgesi için talepte bulunulması gerektiğini belirtmektedir.
Burada, esnafların defter tutmak zorunda olmadıklarını belirtmek gerekir. 6102 sayılı Yasanın 15 inci maddesi, Yasanın 82 vd. hükümlerine herhangi bir gönderme yapmamıştır. Bunun sonucu olarak esnafların defterlerinin zayi olduğu gerekçesiyle mahkemeden zayi belgesi almak olanağı yoktur. Dolayısıyla mahkemenin öncelikle zayi belgesi almak için başvuranların tacir sıfatını haiz olup olmadıklarını belirlemesi gerekir.
Saklanması zorunlu olan ticari defter ve belgeler dışındakiler için, zayi olduğu iddiasıyla mahkemeden zayi belgesi istenemez. Dolayısıyla bu nitelikte olmayan diğer belge ve defterlerin zıyaı nedeniyle zayi belgesi istenemez. Bu hususta örneğin ———– gösteren makbuzların kaybolduğu ileri sürülerek mahkemeden zayi belgesi talep edilemez. Yine tacir örneğin sahip olduğu çeklerin zıyaını iddia ederek, zayi olduklarına ilişkin bir belgeyi 82/7 düzenlemesine dayanarak isteyemez. Bu durumda kıymetli evrakın zıyaı ve iptaline ilişkin kurallar uygulanmalıdır. Keza belge ve defter niteliğinde olmayan yazar kasa için de zayi belgesi istenmesi olanağı yoktur ————–
Ayrıca ticari defter ve belgelerin zıyaı nedeniyle zayi belgesi alınabilmesi için, bu defter ve belgelerin kullanılmış olması da zorunludur. Henüz kullanılmamış defter ve belgeler, bu madde kapsamında sayılmazlar. Dolayısıyla bu tür belgelerin kaybı nedeniyle, zayi belgesi alınamaması gerekir.
Bu yasal düzenleme ve bilgiler göz önünde bulundurularak somut olay değerlendirildiğinde; davacı tüzel kişi tacirin ticari defter, kayıt ve belgelerinin saklanması için dava dışı —- anlaştığı, bu şirketin —- bulunan deposunda —- tarihinde başlayan yangının—-tarihine dek sürdüğü, —- düzenlemiş olduğu —- tarihli rapor içeriğinde,—-içerisinde bulunan tüm malzemeler ile birlikte tamamen yanmış olduğunun görüldüğünün belirtildiği, yangınla ilgili ——- soruşturmanın ———— gerekçeleriyle takipsizlikle sonuçlandırıldığı anlaşılmış; ayrıca vergi daireleri ile sicil müdürlüğüne yazılan müzekkereler de dosyamız arasına alınarak incelenmiş, tüm dosya muhteviyatı, defterin usulüne uygun tutulup tutulmadığı ve teknik bilgiyi gerektirir şartların oluşup oluşmadığının belirlenmesi bakımından rapor düzenlemek üzere bilirkişiye tevdi edilmiş, bilirkişi tarafından,”… 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun, 87/2 maddesine göre, saklamakla yükümlü olunan defter ve belgelerin; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde ziyaa uğraması halinde, öğrenildiği tarihten itibaren on beş gün içinde ticari işletmenin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden bir belge istenebileceği, bu davanın hasımsız açılacağı, mahkemenin gerekli gördüğü delillerin toplanmasını emredebileceği hükmü yer almaktadır. Başvuru süresi olan —- günlük süre hak düşürücü süredir.Yangının ——– tarihinde gerçekleşmiş olduğu ve davanın —— tarihinde açılmış olmasından dolayı hak düşücü sürenin içinde olduğu görülmüştür.
“Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; —— tarihinde yangının meydana geldiği davacı tarafından, mahkemeye başvurulduğu, yani yangın tarihinden itibaren —- gün sonra iş bu davanın açılmış olduğu TTK.’nın 82/7. Fıkrasına göre zayi belgesi verilebilmesi için bu maddede belirtilenler gibi olağanüstü hallerden birinin meydana gelmesi halinde tacirin ziyai
öğrendiği tarihten itibaren — gün içerisinde ticari işletmenin bulunduğu yer yetkili Mahkemesinde dava açabileceği belirtildiğinden dava konusu olaydan itibaren — günlük kanuni süreden sonra makul kabul edilebilecek süre içerisinde davanın açılmamış olduğu…”gerekçesi ile davacı vekili tarafından—–gün içerisinde dava açıldığı görülmüştür.
“Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; —-Alındığı tarihli yangın raporuna göre; kazanın meydana geldiği tarihin— tarihi olduğu, iş bu davanın ise —- tarihinde açılmış olduğu Davacı tarafından —– Faturaların yangın sebebiyle zayii olduğunu buna
istinaden de zayi belgesi verilmesi talep edilmiştir. Mahkemenizin ara kararı — ara kararı ile —— bildirilen faturalar ile zayi belgesi istenilen faturaların zayi olup olmadığı hususunda tespitin yapılması hususunda Ek rapor tanzim edilmesi için tarafıma dosya verilmiş olup, davacı tarafından —– tarihinde sunulan beyan listesi ile —– formları karşılaştırılmış olup yukarıda ayrıntısı gösterilen beyan faturaları ile birebir uyduğu tespit edilmiştir. Ancak davacı tarafından zayi olan belgelerin vergi dairesine bildiriminin yapılıp yapılmadığı hususunda dosya kapsamında buna ilişkin herhangi bir belge sunulmadığından bu husustaki —-mahkemenize aittir.
Neticeden; Takdir Sayın Mahkemenin olmakla birlikte, davacının zayi belgesi talep ettiği ticari defter ve diğer belgeler için zayi belgesi verilmesinin uygun olduğu” şeklinde rapor sunulmuş; davacı şirket vekili tahkikat aşamasında — müzakere defteri, —– bakımından feragat ettiklerini belirtmiştir.Tüm dosya kapsamına göre; davacının defter tutmak ve/veya saklamakla yükümlü olduğu, defterlerin mücbir sebep sonucunda ve saklama süreleri içinde zayi olduğu, usulüne uygun defter tutulduğu ve başvurunun otuz günlük hak düşürücü süre içerisinde yapıldığı anlaşıldığından, —– teslimine ilişkin müşteri teslim formları bakımından bunların nitelikleri gereği defterlerdeki kayıtların dayanağını teşkil edeceklerinden davanın kabulü ile zayi belgesi verilmesi istemi kabul edilmiş; banka —- bunların nitelikleri gereği saklama yükümlülüğünün bulunmadığı nedeniyle; —— bakımından ise feragat nedeniyle davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1.a.)——- bakımından feragat söz konusu olduğundan davanın FERAGAT NEDENİYLE DAVANIN REDDİNE,
b.)——— teslimine ilişkin müşteri teslim formları bakımından DAVANIN KABULÜNE,
c.)—— bakımından DAVANIN REDDİNE,
2.Zayi olduğu kabul edilen;—— teslimine ilişkin müşteri teslim formları bakımından davacıya zayi belgesi verilmesine,
3.Alınması gerekli karar ve ilam harcı olan 80,70.-TL’den davacı tarafça dava açılırken yatırılan 44,40.-TL peşin harcın mahsubu ile bakiye kalan 36,30.-TL harcın davacıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
4.Davacı tarafından yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
5.Kararın kesinleşmesi halinde kullanılmayan gider avansının ilgili tarafa iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içinde mahkememize yahut mahkememize gönderilmek üzere başka yer mahkemesine verilecek dilekçe marifeti ile ————– ilgili hukuk dairesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okundu. 22/09/2022