Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.
T.C. İstanbul Anadolu 2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO: 2017/1010 Esas
KARAR NO: 2020/325
DAVA : Tazminat (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 18/09/2017
ISLAH TARİHİ : 19/09/2017
BİRLEŞEN DAVA : — ASLİYE TİCARET MAHKEMESİNİN – SAYILI DAVA;
DAVA : Tazminat (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 23/11/2017
KARAR TARİHİ: 01/07/2020
GEREKÇELİ KARARIN
Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
ASIL DAVADA;
DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalı tarafından——— ihale kayıt numarasıyla ihaleye çıkartılan ———–, müvekkil şirketlerin oluşturduğu İş Ortaklığına ihale edildiğini ve ——— tarihli sözleşme düzenlendiğini, müvekkil iş ortaklığının, sözleşmeye konu işin % 90’ından fazla kısmını tamamlamışken ve sözleşme şartlarına uygun işine devam ederken davalının sözleşmeyi, tek taraflı olarak feshettiğini ve bu fesih işinin haksız olup Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na da aykırı olduğunu, sözleşmenin bu şekilde tek taraflı feshedilmesi üzerine, —— Asliye Hukuk Mahkemesinin ————–sayılı dosyasında yaptırılan keşif ve delil tespiti sonucu hazırlanan bilirkişi raporunda, sözleşme kapsamında yapılan işlerin tamamlanma düzeyinin % 90’ın üzerinde olduğunun tespit edildiğini,
Davalı şirketin haksız fesih işlemine dayanarak müvekkil şirketler tarafından sözleşmenin 10.1.1 maddesi gereği davalı tarafa verilen banka teminat mektubunun irat kaydedildiğini, haksız şekilde irat kaydedilen banka teminat mektup tutarı kadar müvekkilinin alacağının oluştuğunu, ayrıca davalı kurumca, hakedişlerden, hakediş tutarının % 10’u tutarında nakit olarak kesilen teminatların da irat kaydedildiğini, bu şekilde müvekkil şirketlerin, irat kaydedilen nakit teminat tutarı kadar alacağının oluştuğunu, davaya konu işteki fiili gerçekleşmenin, hakedişlere yansıtılmaması nedeniyle fiili gerçekleşme ile kaydi ve finansal gerçekleşme arasında fark oluştuğunu, gerçekte yapıldığı halde davalı kurumca kayıtlara intikal ettirilmeyen imalat bedelinin müvekkil şirketlere ödenmediğini, bu durumun, müvekkillerinin faiz, vade farkı, gecikme cezası gibi zararlara uğramasına yol açtığını, sözleşmenin haksız feshi nedeniyle kalan iş miktarı üzerinden müvekkil şirketlerin kardan mahrum kaldığını, bu şekilde müvekkil şirketlerin kar mahrumiyetinin oluştuğunu öne sürerek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik; nakde çevrilen teminat mektupları nedeniyle — hakedişlerden kesilip irat kaydedilen nakit teminatlar için ———– fiilen yapıldığı halde hakedişlere dahil edilmeyip bedeli ödenmeyen dış cephe sıva imalatı nedeniyle —–sözleşmenin feshi nedeniyle mahrum kalınan kâr karşılığı —- olmak üzere toplam ———– sözleşmenin feshedildiği tarihten itibaren ticari temerrüt faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
ISLAH
Davacı ——— tarihli dilekçesiyle dava dilekçesindeki taleplerini ıslah ederek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik nakde çevrilen teminat mektupları nedeniyle ———— hakedişlerden kesilip irat kaydedilen nakit teminatlar için ——– fiilen yapıldığı halde hakedişlere dahil edilmeyip bedeli ödenmeyen dış cephe işleri ve diğer imalatlar için ——–sözleşmenin feshi nedeniyle mahrum kalınan kâr karşılığı ——- olmak üzere toplam ——– sözleşmenin feshedildiği tarihten itibaren ticari temerrüt faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
SAVUNMA:
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; —————ilgili olarak yapılan ihale neticesinde işin, davacıların oluşturduğu iş ortaklığına verildiğini ve —– tarihli sözleşme akdedildiğini, sözleşmeye göre işin süresinin, işyerinin tesliminden itibaren —- işin bitiminin ise —– olduğunu, yer tesliminden sonra davacının işe başladığını, ancak ————– yılının ortalarından itibaren davacıdan kaynaklanan sebeplerle inşaatın yapımında sorunlar baş göstermeye başladığını, işçi sayısının azaldığını ve fiziki ilerlemenin, sözleşmeye göre belirlenen iş programının gerisinde kaldığını, bunun üzerine davacı iş ortaklığına ———– tarihli bir yazı yazılarak durumun hatırlatıldığını ve var olan problemin giderilmesinin talep edildiğini, aksi halde sözleşmenin 27. maddesinin işletileceğinin ihtar edildiğini, ancak bu yazıya rağmen davacılar tarafından sorunlar giderilmediği gibi artarak devam ettiğini, bunun yanında davacılar ve adi ortaklık adına müvekkil şirkete haciz yazıları gelmeye başladığını, bunun üzerine müvekkil şirket tarafından —– tarihinde yeniden yazı yazılarak, “şantiyede çalışan işçilere maaş ödemelerinin yapılmadığı, ramazan bayramı öncesi olması sebebiyle işçilerin mağdur olmaması için bu borçların ——–tarafından ödenmek zorunda kaldığı, bu nedenle işçilerin şantiyeye gelmediği, alacaklarını alamayan tedarikçilerin şantiyeden mallarını geri alma çabasında olduğu, hacizlerin gelmeye devam ettiği, taşeronların alacaklarını alamadığı, iş programının daha da geriye gittiğr gibi hususların hatırlatılarak projenin satışlarının yapıldığı, işin süresinde teslim edilmemesi halinde konut alıcılarına hukuken sorumlu olunacağı, mevcut bu durumun böyle devam etmesi halinde sözleşme maddelerinin işletilerek fesih işleminin gerçekleştirileceği ve teminat mektubunun da irat kaydedileceği hususunun bir kez daha davacılara ihtar edildiğini, ancak bu yazıdan da bir netice alınamadığını, buna karşın fesih işlemine mecbur kalmamak adına davacılara —— tarihinde tekrar yazı yazıldığını ve bu yazıda, “inşaatın iş programında olması gereken seviyeye göre oldukça geri kaldığı, taşeronlara ödeme yapılmadığı gibi işlerin hızlanması için temlik yapılan Berse İnşaatının da şantiyeye gelmediği, iş ortaklığına ait —- ortaklığını oluşturan firmalarla ilgili —————- tutarında haciz ihbarnamesi ile karşı karşıya kalındığını, bunun neticesinde haciz işlemi uygulandığını, çalışanların ekipman ve bilgisayarlarına kadar haciz yapıldığını” ve ayrıca yüklenici yönünden mali acze doğru gidildiğinin müşahede edildiği, bir an önce önlem alınması gerektiği, aksi halde işin sözleşmede belirtilen sürede bitirilemeyeceği hususları da dahil sözleşmeye aykırılık teşkil eden pek çok hususun davacılara tekrar hatırlatıldığını, davacıların verdiği cevapta, müvekkil şirketi endişeye sevk edecek kadar olmadığı, mevcut sorunların en kısa zamanda giderileceği belirtilmiş ise de aradan —-ay gibi uzun bir zaman geçmesine rağmen sorunların davacı yükleniciler tarafından çözüme kavuşturulmadığını, bunun üzerine davacı yüklenicilerine son bir yazı daha yazılmasına karar verildiğini ve bu yazıda; iş programına göre % 92.27 olması gereken fiziki imalat gerçekleşme seviyesinin % 75 seviyesinde kaldığı, işin bitim tarihinin —-olması karşısında inşaat alanındaki işçi sayısının yetersiz kaldığı, icra müdürlüklerinden yeni haciz ihbarnamelerinin geldiği, mevcut hacizlerin kaldırılması yönünde ise bir gelişme olmadığı, malzeme tedarik eden firmalar tarafından şirketlerine başvurular olduğu ve malzeme paralarının alınamadığından şikayet edildiği ve bunun sonucunda yeni malzeme tedarikinin yapılamadığı” belirtilerek fesihle ilgili düzenlemelere dikkat çekildiğini, aksi halde sözleşmenin feshedileceği gibi teminatların da irat kaydedileceğinin ihtar edildiğini, ancak bu ihtarnamenin de bir etkisinin olmaması nedeniyle müvekkil şirketin fesih kararı aldığını ve bu durumun ———–sayılı ihtarnameyle davacılara bildirildiğini savunarak davanın öncelikle zamanaşımı, bunun kabul edilmemesi halinde belirtilen nedenlerle davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.
BİRLEŞEN DAVADA;
DAVA;
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalı tarafından ——ihale kayıt numarasıyla ihaleye çıkartılan ————- müvekkili şirketlerin oluşturduğu iş ortaklığına ihale edildiğini ve ———– tarihinde sözleşmeye bağlandığını, müvekkili şirketlerin oluşturduğu iş ortaklığının, sözleşme konu işin % 90’dan fazla kısmını tamamlamışken ve sözleşme şartlarına uygun olarak işe devam ederken davalı tarafın, sözleşmeyi, tek taraflı olarak feshettiğini, sözleşmenin haksız feshi nedeniyle, — Asliye Hukuk ——————-sayılı dosyasında yapılan tespit sonucu düzenlenmiş bulunan bilirkişi raporunda, sözleşme kapsamında yapılan işler ve tamamlanma oranlarının tespit edildiğini, buna göre inşaat tamamlanma oranının % 90’ın üzerinde olduğunu, müvekkili şirketlerin, haksız irat kaydedilen banka teminat mektubu tutarı olan —- alacağı olduğunu, bunun——- Asliye Ticaret Mahkemesinin ———esas sayılı dosyasında talep edildiğini, ek davalarında —————kısmın sözleşmenin feshi tarihinden itibaren hesaplanacak ticari temerrüt faizi ile birlikte davalı kurumdan tahsiline, irat kaydedilen nakit teminat”Geçici ——— olduğunu, bunun —— Asliye Ticaret Mahkemesinin ———- sayılı dosyasında talep edildiğini, huzurdaki davada, aradaki fark olan ———— sözleşmenin feshi tarihinden itibaren hesaplanacak ticari temerrüt faizi ile birlikte davalı kurumdan tahsiline, davaya konu işle ilgili fiyat farkları nedeniyle müvekkillerinden ayrıca ———– nakit teminat alındığını, bu tutarın da sözleşmenin feshi tarihinden itibaren hesaplanacak ticari temerrüt faizi ile birlikte davalı kurumdan tahsiline davaya konu işin, ihale dokümanına dahil keşfinde “dış cephe işleri ——— imalatı olmadığı halde, davalı kurumun —- tarihli yazısıyla talep ve talimatları doğrultusunda bu işlerin müvekkili şirketler tarafından yapıldığını, bu hususun —–Asliye Hukuk———- sayılı dosyasında düzenlenen bilirkişi raporu ile sabit olduğu gibi davalı kurumun da kabulünde olduğunu, bu imalatlar, ihale dokümanındaki keşifte yer almadığından, bu imalat için yeni fiyat analizi yapılarak, tespit edilecek imalat bedelinin hakedişlere konulması gerektiğini;
Bu imalat bedelinin yaklaşık ———
Bu imalatın fiyat farkının —
Toplam ; —–
olduğunu,
Bu imalattan kaynaklanan alacağın ——– kısmının ——- Asliye Ticaret Mahkemesinin —- sayılı dosyasında dava konusu edildiğini, huzurdaki davada bakiye; ——— sözleşmenin feshi tarihinden itibaren hesaplanacak ticari temerrüt faizi ile birlikte davalı kurumdan tahsiline karar verilmesini talep ettiklerini,
Tespit raporuna göre, sözleşmeye konu tüm inşaat için ortalama fiziki gerçekleşme oranının % 90’un üzerinde olduğunu, bu fiziki gerçekleşmenin parasal karşılığının ——üzerinde olduğunu, fesihten önceki son hakediş olan 19 nolu hakedişte ise imalat miktarının; ——– olarak gösterildiğini,
Aradaki farkın; ———–
Aradaki farkın % 23 fiyat farkı —————–
olduğunu,
Fiziken yapıldığı halde hakedişlere eksik konulan imalat bedelinin ———kısmının, ihale keşfinde yer almadığı için hakedişe konmayan dış cephe işlerine ilişkin olduğundan, ihale keşfinde yer alan ve fiziken yapıldığı halde hakedişlere eksik konulan imalat bedelinin ————–olduğunu, bu tutarın sözleşmenin feshi tarihinden itibaren hesaplanacak ticari temerrüt faizi ile birlikte davalı kurumdan tahsiline karar verilmesini talep ettiklerini,
Sözleşmenin haksız feshi nedeniyle mahrum kalınan karın — kısmının ——— Asliye Ticaret Mahkemesinin — sayılı dosyasında dava konusu edildiğini, bu davada; ——-daha sözleşmenin feshi tarihinden itibaren hesaplanacak ticari temerrüt faizi ile birlikte davalı kurumdan tahsiline karar verilmesini talep ettiklerini,
Sonuç olarak; davalarının——- Asliye Ticaret Mahkemesinin——– sayılı dosyası ile birleştirilmesine, ———— sayılı dosyada talep edilen alacaklara ek olarak ve fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere şimdilik;
-Nakde çevrilen teminat mektupları nedeniyle
-Hakedişlerden kesilip, irat kaydedilen nakit teminatlar nedeniyle
-Fiyat farkları için kesilip irat kaydedilen nakit teminatlar nedeniyle
-Fiilen yapıldığı halde keşifte yer almadığı için hakedişlere dahil edilmeyip bedeli ödenmeyen dış cephe işleri nedeniyle
-Keşifte yer aldığı ve fiilen yapıldığı halde hakedişlere eksik konulan imalatlar nedeniyle
-Sözleşmenin fesih nedeniyle mahrum kalınan kar karşılığı
—————–
olmak üzere toplam ————— sözleşmenin feshedildiği tarihten itibaren hesaplanacak ticari temerrüt faizi ile birlikte davalı kurumdan tahsil edilerek müvekkili şirketlere ödenmesine karar verilmesi talep ve dava edilmiştir.
SAVUNMA
Davalı cevap dilekçesinde özetle; usule ilişkin itirazlarını sunmuş olup, esasa ilişkin itirazlarında;
Davacı yanın taleplerinin dayanağını teşkil eden —- Asliye Hukuk Mahkemesinin ————— sayılı dosyası üzerinden tanzim olunan bilirkişi raporunun hükme esas teşkil etmesinin mümkün olmadığını, davacı yanın tek taraflı, usule ve kanuna aykırı olarak talep ettiği delil tespiti sonucu tanzim olunan ve davacı yanın tüm iddialarının dayanağını teşkil eden bilirkişi raporunun huzurdaki yargılama davasının esası bakımından delil olarak kabulünün mümkün olmadığının ortada olduğunu, bu kapsamda bahsi geçen bilirkişi raporunda sözleşme konusu işlerin ————- fazlasının tamamlandığı yönündeki gerçeği aykırı tespitlere itibar edilmesinin de mümkün olmadığını, tam aksine müvekkili şirket tarafından yaptırılan keşif sonucu tanzim olunan ve taraflar arasındaki hukuki ilişki açısından kesin delil niteliğini haiz durum tespit raporu uyarınca dava konusu işlerin tamamlanma oranının ———– seviyesinde olduğunu, sözleşmenin, müvekkili şirket tarafından haklı nedenle feshedildiğini, geçmişe etkili olarak sona erdirildiğini, davacı tarafın sözleşme hükümlerine aykırı davrandığının, müvekkili şirket tarafından davacıya gönderilen bildirim ve keşide edilen ihtarnameler ile sabit olduğunu, davacının kusurlu eylemleri nedeni ile iş programının gerisinde kaldığını, tespit çalışmalarının başladığı gün, davacı yetkilisinin şantiyede bulunmadığı hususunun ilgili komisyonca tutanak altına alındığını ve tespit komisyonu çalışmaları yürütülerek tespit raporu hazırlandığını, tamamlanan durum tespit tutanağına göre işin ilerleme oranının —– olarak belirlendiğini, sözleşmenin feshinden çok kısa bir süre önce davacıların yetkilisinin de imzaladığı —– tarihli —- nolu hakedişte inşaat ilerleme seviyesinin —- olarak belirlendiğini,
Tüm tahminlere göre işin sözleşmede öngörülen sürede bitirilemeyeceğinin aşikar olduğunu, davacı adına müvekkili şirkete gönderilen haciz ihbarnamelerinin davacı yanın mali acz içinde bulunduğunu ortaya koyduğunu, davacı adına — İcra Müdürlüğü’nün —– sayılı dosyası üzerinden gönderilen haciz ihbarnamesindeki alacak tutarının dahi; ——– olduğunu, iş ortaklığı firmaları adına müvekkili şirkete gönderilen haciz ihbarnamelerinin tutarının; —— olduğunu, gelen hacizlerin parasal değerinin sözleşme bedelinin ———–geçtiğini, bunun inşaat sektörü gibi piyasa ile iş yapılan ve malzeme tedarikinin kesintisiz bir şekilde sürmesi gereken bir alan için katlanılamaz ve sürdürülemez bir durum olduğunu, fesih işleminin 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ile Yapım İşleri Genel Şartnamesine uygun olduğunu, ihtiyari değil, yasal bir zorunluluk olduğunu, sözleşme konusu işin mahiyeti itibariyle yapımı zorunlu olan imalatlar nedeni ile davacı tarafın herhangi bir talepte bulunmasının kabul edilebilir nitelikte olmadığını, nakde çevrilen teminat mektupları nedeniyle davacının herhangi bir alacağının bulunmadığını, sözleşmenin 27. ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 20. maddesinde;—-Ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir———–ifadesine yer verildiğini, Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 48. maddesinde de teminatların gelir kaydedilebileceğinin hüküm altına alındığını,
Müvekkili şirket tarafından hakedişlerden kesilerek irat kaydedilen nakit teminatlar için davacının herhangi bir hak talebinde bulunmasının mümkün olmadığını, davacı tarafından talep edilen kâr mahrumiyetinin herhangi bir hukuki mesnetten yoksun olduğunu,
Keşifte yer aldığı ve fiilen yapıldığı halde hakedişlere eksik konulan herhangi bir imalat bulunmadığını, sözleşme konusu işin yürütülmesi sırasında hazırlanan —– adet hakediş raporu ve bu raporlara göre aylık imalat ilerlemesini gösteren tabloda ——– tarihi ile işin ————- tamamlandığının sabit olduğunu, hazırlanan hakediş raporlarının karşılıklı olarak imza altına alındığını belirterek taraflar arasında akdedilen sözleşmenin ilgili hükmü uyarınca huzurdaki yargılamada yetkili Mahkemenin ———- Mahkemeleri olduğu göz önüne alınmak suretiyle Mahkemenin yetkisizliğine, davacı tarafın talepleri zamanaşımına uğradığından birleşen ek dava hakkında öncelikle tefrik kararı verilerek ek davanın zamanaşımı nedeni ile esastan reddine, Mahkeme aksi kanaatte ise herhangi bir maddi ve hukuki mesnetten yoksun davanın esastan reddine karar verilmesi talep etmiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE;
Asıl dava; taraflar arasında düzenlenen sözleşmenin haksız feshi nedeniyle;
Nakde çevrilen teminat mektupları nedeniyle ——- -Hakedişlerden kesilip irat kaydedilen nakit teminatlar için ———–yapıldığı halde hakedişlere dahil edilmeyip bedeli ödenmeyen dış cephe işleri ve diğer imalatlar için ———–
Sözleşmenin feshi nedeniyle mahrum kalınan kâr karşılığı —- olmak üzere toplam ———–sözleşmenin feshedildiği tarihten itibaren ticari temerrüt faiziyle birlikte davalı kurumdan tahsiline ilişkindir.
Birleşen dava;
Taraflar arasında düzenlenen sözleşmenin haksız feshi nedeniyle ; nakte çevrilen teminat mektupları nedeniyle :———
Hakedişlerden kesilip, irat kaydedilen nakit teminatlar için: —-
Fiyat Farkları için kesilip irat kaydedilen nakit teminatlar : ——
Fiilen yapıldığı halde keşifte yer almadığı için hak edişlere dahil edilmeyip bedeli ödenmeyen dış cephe işleri —— nedeniyle—–
Keşifte yer aldığı ve fiilen yapıldığı halde hakedişlere eksik konulan imalat nedeniyle
———————
Sözleşmenin feshi nedeniyle mahrum kalınan kâr karşılığı: ———-
Olmak üzere toplam —————-sözleşmenin feshedildiği tarihten itibaren hesaplanacak ticari temerrüt faizi ile birlikte davalıdan tahsili istemine ilişkindir.
Tarafların aktif ve pasif dava ehliyetleri denetlenip uyuşmazlık konuları resen belirlenerek kanıtlar toplanmak ve bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle sonuçlandırılmıştır.
Düzenlenen bilirkişi raporu gerekçeli ve denetime elverişli bulunmakla hükme esas alınmıştır.
Bu itibarla toplanan deliller, mahkememizce benimsenen bilirkişi raporu, tarafların iddia ve savunmaları hep birlikte değerlendirildiğinde;
Davacı iş ortaklığı ile davalı arasında —— tarihli ———– düzenlenmiştir.
Sözleşmenin konusu; davalı idarenin ———adet konut inşaatı, —– adet villa inşaatı, —– derslikli ilköğretim okulu ve spor salonu inşaatı, —- adet kafeterya, site yönetimi, sosyal tesis ve kapalı otopark inşaatı, —–adet camii su basman inşaatı, ada içi altyapı ve çevre düzenleme işlerinin, anahtar teslimi götürü bedelle ——————— bedelli, davacı adi ortaklık tarafından yapılması hususunu kapsamaktadır.
Davacı adi ortaklığın; taahhüdünün tümünü, işyeri teslim tarihinden itibaren—– gün içinde tamamlayarak geçici kabule hazır hale getirmek zorunda olduğu, (m.9/3), Yüklenicinin —-kesin teminat verdiği, (m.10.1.1),düzenlenmektedir.
Davalı İdarenin, davacı iş ortaklığına gönderdiği ———-tarihli yazıda;—— yapımında sorunların baş göstermeye başladığı, işçi sayısının azaldığı ve fiziki ilerlemenin, sözleşmeye göre belirlenen iş programının gerisinde kaldığı gerekçesiyle mevcut durumun hatırlatıldığı, var olan problemin giderilmesi, aksi halde sözleşmenin 27.maddesinin işletileceği—– hususunun ihtar edildiği,
Davalı idarenin, davacı adi ortaklık adına — Noterliğinden —– yevmiye sayılı ihtarname göndererek, —–şantiyede çalışan işçilere maaş ödemelerinin yapılmadığı, ————– öncesi nedeniyle işçilerin mağdur olmaması için bu borçların ——— tarafından ödenmek zorunda kaldığı, bu nedenle işçilerin şantiyeye gelmediği, alacaklarını alamayan tedarikçilerin şantiyeden mallarını geri alma çabasında olduğu, hacizlerin gelmeye devam ettiği, taşeronların alacaklarını alamadığı, iş programının daha da geriye gittiği, mevcut bu durumun devam etmesi halinde sözleşme maddelerinin işletilerek fesih işleminin gerçekleştirileceği ve teminat mektubunun da irat kaydedileceği…” hususunun ihtar edildiği,
Davalı idarenin, davacı adi ortaklığına gönderdiği ——- yazıda; —- programında olması gereken seviyeye göre oldukça geri kaldığı, taşeronlara ödeme yapılmadığı gibi işlerin hızlanması için temlik yapılan —- da şantiyeye gelmediği, iş programına göre —- olması gereken fiziki imalat gerçekleşme seviyesinin —– ortaklığına ait —–iş ortaklığını oluşturan firmalarla ilgili ———– tutarında haciz ihtarnamesi ile karşı karşıya kalındığı, bunun sonucunda şantiyede haciz işlemleri uygulandığı, çalışanların ekipman ve bilgisayarlarına kadar haciz yapıldığı, mevcut durumun, yüklenici yönünden mali acze doğru gittiğinin müşahade edildiği, bir an önce önlem alınması gerektiği, aksi halde sözleşmede belirtilen sürede işin bitirilemeyeceği, işçi sayısının artırılarak gerekli taahhütlerin yerine getirilmesi…” hususunun ihtar edildiği,
Bu ihtarnameye davacı iş ortaklığının —-noterliğinden ——— yevmiye sayılı ihtarnamesiyle verdiği cevapta; —–Projedeki sorunların müvekkil şirketi endişeye sevk edecek kadar olmadığı, mevcut sorunların en kısa zamanda giderileceği, bazı sıkıntıların hakediş ödemelerinin zamanında yapılamamasından kaynaklandığı, inşaatın sözleşmede belirtilen sürede ve şartlarda tamamlanacağından endişe duyulmaması gerektiği, bunun için ekstre özen ve gayret gösterileceği.. ” hususunun bildirildiği,
Davalı idarenin bu cevaba karşı, davacıya — Noterliğinden gönderdiği——- yevmiye sayılı cevapta; “… söz konusu beyanların gerçeği yansıtmadığı, sahada sorunların artarak devam ettiği, bu sorunların giderilmesi hususunda bir gayret gösterilmediği, inşaat seviyesinin iş programının oldukça gerisinde kaldığı, bunun devam etmesi halinde sözleşme hükümlerinin işletileceği…” hususunun bildirildiği,
Davalı idarenin, —— Noterliğinden, davacı adi ortaklığında gönderdiği ———- yevmiye sayılı ihtarnamede; “…iş programına göre ——– olması gereken fiziki imalat gerçekleşme seviyesinin— seviyesinde kaldığı, iş bitim tarihinin ——- olması karşısında inşaat alanındaki işçi sayısının yetersiz kaldığı, icra müdürlüklerinden yeni haciz ihbarnamelerinin geldiği, mevcut hacizlerin kaldırılması yönünde ise bir gelişme olmadığı, malzeme tedarik eden firmalar tarafından müvekkil idareye başvurular olduğu ve malzeme paralarının alınamadığından şikayet edildiği ve bunun sonucunda yeni malzeme tedarikinin yapılamadığı, gerekli tüm tedbirlerin alınması için ——- gün süre verildiği, aksi halde sözleşmenin feshedileceği ve teminatların irat kaydedileceği…” hususunun ihtar edildiği,
Davalı İdare tarafından davacı adi ortaklığında,—-Noterliğinden gönderilen ———–yevmiye sayılı ihtarnamede; ———- zamanında bitirilmesinin sağlanması ve gerekli tedbirlerin alınması hususunda yazılı ve sözlü olarak defalarca uyarılmasına rağmen verilen sürede gerekli tedbirlerin alınmadığı ve işin, programın çok gerisinde kaldığı, bu nedenle ——- sözleşmenin ——.maddeleri ile —- sayılı kanunun ————— tarihi itibariyle sözleşmenin feshedildiği ve kesin teminatların gelir kaydedildiği, ayrıca —— günü saat — itibaren müvekkil Tasfiye ————- tespit tutanağı düzenlemek için inşaat alanında hazır bulunacağı, muhatabın da belirtilen gün ve saatte inşaat alanında hazır bulunması gerektiği…” hususlarının bildirildiği ve tebliğ edildiği görülmektedir.
Taraflar arasında düzenlenen sözleşmenin 2.2. Maddesinin c bendinde yüklenicinin tebligata esas adresinin ——————-olarak belirtildiği, 2.3 maddesinde bu maddelerde belirtilen adresler tebligat adresi olarak kabul edilmiş ve adres değişikliği usulüne uygun olarak karşı tarafa tebliğ edilmedikçe en son bildirilen adrese yapılacak tebliğ ilgili tarafa yapılmış sayılır hükmüne yer verildiği, davacı tarafından davalıya gönderilen——- tarihli yazı ile iletişim adresinin ———————— olarak bildirildiği, davalının ——– fesih bildirimini bu adrese gönderdiği tebligatın yapılamadığı, ancak taraflar arasında düzenlenen sözleşmenin 2. 3 maddesi gereği ——-davacıya fesih bildiriminin tebliğ edildiğinin kabulü gerekmiştir.
Dava konusu uyuşmazlık, “davalı/idare ile davacı/yüklenici arasında akdedilmiş olan Kamu İhale Sözleşmesinin (İnşaat/eser sözleşmesinin) davalı tarafından, davacının sözleşmeye (borca) aykırı davranışları nedeniyle haklı olarak feshedilip edilmediği; davacının, nakde çevrilmiş olan teminatların iadesini, sözleşme kapsamı dışında yapıldığı iddia edilen ek/ilave işlerin bedelinin ödenmesini ve sözleşmenin erken feshi nedeniyle mahrum kalınmış olan kar nedeniyle uğranılan zararın tazminini davalıdan talebe hak kazanıp kazanmadığı” hususlarına ilişkindir.
Buna göre; öncelikle, taraflar arasındaki Sözleşmenin davalı/idare tarafından, davacının (borca) aykırı davranışları nedeniyle haklı olarak feshedilip edilmediği hususunun değerlendirilmesi gerekmektedir:
Dava dosyası içeriğine göre:
Taraflar arasında düzenlenen sözleşme; 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu na tabidir. ———- sözleşmelerinin uygulama esaslarını düzenlemektedir. Söz konusu Kanunda ve Şartnamede hüküm bulunmayan hallerde (örneğin zamanaşımı hususunda) Türk Borçlar Kanunu hükümleri (eser sözleşmesine ilişkin hükümler) uygulanır; zira söz konusu sözleşme hukuki niteliği itibariyle İnşaat Sözleşmesi/Eser Sözleşmesidir.
Buna göre, bu Sözleşmeden kaynaklan uyuşmazlıklarda, öncelikle Sözleşme hükümleri, sözleşmede hüküm bulunmayan hallerde Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu hükümleri ile Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümleri (işbu Kanun ile Şartname hükümleri birbiriyle benzer yöndedir), burada da hüküm bulunmaması halinde ise Türk Borçlar Kanunu hükümleri (Eser Sözleşmesi Hükümleri) uygulanmalıdır.
Taraflar arasında akdedilmiş olan Sözleşmenin 25 nolu maddesi hükmüne göre; Yüklenicinin, taahhüdünü ihale dokümanı ve Sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi (iş programının aksatılması gibi sözleşmeye aykırı davranışlarda bulunması) veya işi süresinde bitirmemesi hallerinde, İdarenin en az 10 gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı halin devam etmesi durumunda, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminatlar ve varsa ek teminatlar gelir kaydedilir ve Sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.
Sözleşmenin —– nolu maddesi hükmüne göre; Sözleşmenin İdare ve Yüklenici tarafından feshedilmesine ilişkin şartlar ve sözleşmeye ilişkin diğer hususlarda 4735 Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ile Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümleri uygulanır.
Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun —– nolu maddesi hükümleri ile Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin —— nolu maddesi hükümleri de, Sözleşmenin ——- nolu maddesi hükümleri ile aynı yöndedir.
Davalı/idare tarafından davacı/yükleniciye gönderilmiş olan yazı ve ihtarnameler ile davacı/yüklenicinin bunlara verdiği cevaplar —- nolu Hak edişteki inşaat gerçekleşme oranı, ——– tarafından belirlenen inşaat gerçekleşme oranı, Tespit Bilirkişi Raporunda belirlenen inşat gerçekleşme oranı, Raporumuzun Teknik Kısmındaki tespitler ve bilirkişi raporunun Mali Kısmında davacının mali durumuna ilişkin olarak yapılmış olan tespit ve değerlendirmeler dikkate alındığında; davacı/yüklenicinin iş programını aksattığı, mali durumunun bozulduğu ve bu nedenlerle işlerin sözleşmede belirlenen tarihte tamamlayamayacağının açıkça anlaşıldığı; bunun üzerine davalı/idarenin taraflar arasındaki sözleşmeyi, davacı/yüklenicinin taahhüdünü Sözleşme hükümlerine vb. uygun olarak yerine getirmemesi nedeniyle, yukarıda açıklanan Sözleşme hükümleri ile Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu hükümleri ve Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümleri uyarınca haklı olarak feshettiği kısacası, davacı/yüklenicinin sözleşmeye/borca aykırı davranışları nedeniyle haklı olarak feshettiği,
Davalı/idare, davacı/yüklenicinin sözleşmeye/borca aykırı davranışları nedeniyle Sözleşmeyi haklı olarak feshettiği için; Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 22’nci maddesi hükümleri ile Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 47’inci maddesi hükümleri gereği, davalı/idare, davacının bütün teminatlarını gelir kaydetme hakkına sahip olmuştur. Bu nedenle de davacı/yüklenici, davalı/idare nezdinde bulunan teminatlarının iadeten tahsilini talep etme hakkına sahip değildir.
Yine davalı/idare, davacı/yüklenicinin sözleşmeye/borca aykırı davranışları nedeniyle Sözleşmeyi haklı orak feshettiği için, davacı/şüklenici, Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 22’nci maddesi hükümleri, Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 47’inci maddesi hükümleri ve Borçlar Kanununun ilgili hükümleri (…md.112 vd.) gereği sözleşmenin erken feshedilmesi nedeniyle mahrum kalmış olduğu karın tazminini talep etme hakkına sahip değildir.
Davacı/yüklenici, sözleşme kapsamı dışında olup hak edişlere dahil edilmeyen —— işleri (ek/ilave işler) yaptığını iddia etmekte ve bunların bedelinin de tahsilini talep etmekteyse de; bu iddiaları ispata muhtaç olduğu iddiasını ispatlayamadığı için, sözleşme kapsamı dışında yapılıp hak edişlere dahil edilmediğini iddia ettiği ——bedelini talep etme hakkına sahip değildir.
Sonuç itibariyle; ASIL DAVA bakımından, davacının davalıdan iddia ve talep ettiği gibi alacakları bulunmadığı belirlenmiştir.
Birleşen dava bakımından ise, taraflar arasında akdedilmiş olan Sözleşme, Kamu İhale Sözleşmesidir. Dolayısıyla da, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa tabidir. Yapım İşleri Genel Şartnamesi ise, kamu inşaat sözleşmelerinin uygulama esaslarını düzenlemektedir. Söz konusu Kanunda ve Şartnamede hüküm bulunmayan hallerde (örneğin zamanaşımı hususunda) Türk Borçlar Kanunu hükümleri (eser sözleşmesine ilişkin hükümler) uygulanır; zira söz konusu sözleşme hukuki niteliği itibariyle İnşaat Sözleşmesi/Eser Sözleşmesidir.
Buna göre, davalının bu sözleşmeden kaynaklanan bütün talep hakları, Sözleşmenin akdedildiği tarihte yürürlükte olan BK.md. 126/4 maddesinde öngörülmüş olan 5 yılık zamanaşımı süresini tabidir. İşbu zamanaşımı süresi, davacının bu davadaki alacaklarının muaccel olduğu tarihte işlemeye başlar. Davacının bu davadaki alacakları ise, en geç, sözleşmenin feshedildiği tarihte muaccel olmuştur. Davalının davacıya göndermiş olduğu fesih ihtarnamesinde, sözleşmenin —– tarihinde feshedildiği bildirilmiştir. Bu ihtarnamenin davacı/yükleniciye ———– tarihinde tebliğ edildiği tespit edilmiştir. Bu nedenlerle, davacının birlesen davadaki taleplerinin dava tarihi itibariyle zamanaşımına uğradığı belirlenmiştir.
Bu durumda tüm dosya kapsamı itibariyle asıl davanın kanıtlanamadığından, birleşen davanın ise zamanaşımı nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiği kanaatine varılmakla aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM; Ayrıntıları ve gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-ASIL DAVA YÖNÜNDEN ;
KANITLANAMAYAN DAVANIN REDDİNE,
2-BİRLEŞEN DAVA YÖNÜNDEN
DAVANIN ZAMANAŞIMI NEDENİYLE REDDİNE,
ASIL DAVA;
1-KARAR HARCI;
Alınması gereken 54,40 TL maktu karar harcının 1.707,75 TL’si dava açılırken peşin olarak, 68.310,00 TL’si de yargılama evresinde 19.09.2017 tarihinde alınmış olduğundan ayrıca harç alınmasına yer olmadığına, fazla alınan 69.963,35 TL’nin karar kesinleştiğinde davacı şirket yetkililerine yada yetkili vekillerine iadesine,
2-AVUKATLIK ÜCRETİ:
Tümü reddedilen davanın değeri olan 4.100.000,00 TL’Lik bölümü üzerinden davada avukatla temsil edilen davalı yararına belirlenen 129.625,00 TL nisbi avukatlık ücretinin davacılardan tahsili ile davalıya verilmesine,
3-DİĞER YARGILAMA GİDERLERİ:
a-Davacılar tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerlerinde bırakılmasına,
b-Davalı tarafından yatırılan 4,60 TL vekaletname harcı ile yapılan 30,00 TL tebligat yargılama giderinin davacılardan tahsili ile davalıya verilmesine,
BİRLEŞEN DAVA:
1-KARAR HARCI:
Alınması gereken 54,40 TL maktu karar harcının 388.841,60 TL’si dava açılırken peşin olarak alınmış olduğundan ayrıca harç alınmasına yer olmadığına, fazla alınan 388.787,20 TL’nin karar kesinleştiğinde davacı şirket yetkililerine yada yetkili vekillerine iadesine,
2-AVUKATLIK ÜCRETLERİ;
Tümü reddedilen davanın değeri olan 22.769.234,20 TL’lik bölümü üzerinden davada avukatla temsil edilen davalı yararına belirlenen 316.317,34 TL nisbi avukatlık ücretinin davacılardan tahsili ile davalıya verilmesine,
3-DİĞER YARGILAMA GİDERLERİ:
a-Davacılar tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerlerinde bırakılmasına,
b-Davalı tarafından yatırılan 4,60 TL vekaletname harcının davacılardan tahsiline,
Dair, hazır olan taraf vekillerinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren 2(iki) hafta içinde Mahkememize veya Mahkememize gönderilmek üzere bulunulan yer yada başka bir yer Asliye Ticaret Mahkemesine verilecek bir dilekçe ile başvurmak ve istinaf harç ve masraflarını karşılamak koşulu ile———— Adliye Mahkemesi’ne istinaf yasa yolunun açık olmak üzere oy birliği ile karar verildi. 01/07/2020