Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C. İstanbul Anadolu 13. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/783 Esas
KARAR NO : 2021/731

DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
DAVA TARİHİ : 16/10/2020
KARAR TARİHİ : 11/10/2021

Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasın da yapılan yargılama ve davacı vekilinin 08/10/2021 tarihli dilekçesi üzerine dosya resen incelendi:
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ /
DAVA/TALEP ;
Davacı dava dilekçesinde özetle; Müvekkilinin, keşidecisi—–adresinde—alacağına karşılık tahsil etmiş olmakla işbu çeklerin meşru hamili olduğunu, Müvekkilinin keşidecisi———— tahsil etmiş olmakla işbu senetlerin meşru hamili olduğunu, müvekkilinin yine; keşidecis——. emrine düzenlenmiş olan, keşidecisi—————- vade tarihli,—- bedelli, ——Numaralı—- — tahsil etmiş olmakla işbu senetlerin meşru hamili olduğunu, bahse konu çek ve senetleri müvekkil şirketin çalışanının ——-müvekkil şirkete teslim etmek üzere müşterilerinden aldığı bu çekleri, ——– içine koyduğunu,——-edilmemesi üzerine ——noktasına teslim —- indiğini ve —- alanına geldiğinde— gelmediğini, tüm aramalarına rağmen bavulun bulamadığının— altına alındığını, müvekkil şirkete ait çek ile senetlerin kötü niyetli 3. kişilerin eline geçme ihtimali olduğundan karşılığı bankadan ve keşidecilerinden tahsil edilme tehlikesi bulunduğunu ileri sürerek ayrıntılı olarak dökümü yapılan çekler ile senetlerin ödenmesini önlemek üzere ödeme yasağı konulmasına ve söz konusu çekler ile senetlerin zayi nedeniyle iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP /TALEP : Dava HMK’nın 382(2)-e madde gereği çekişmesizdir.
DELİLLER : —– İlanları, Çek örnekleri, Senet Örnekleri, Banka Müzekkere cevapları, Dosya kapsamındaki sair tüm bilgi ve belgeler.
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ:
Dava, 6102 Sayılı TTK’ nın 818/1(s) maddesi ve 778/1-ı maddeleri delaletiyle aynı Kanunun 757. vd. maddeleri uyarınca zayi nedeniyle çek ve bono iptali istemine ilişkindir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun Senedin Türünün Değiştirilmesi Başlıklı Madde 650” (1) Nama veya emri yazılı senet, ancak kendisine hak verdiği ve borç yüklediği tüm kişilerin muvafakatıyla hamile yazılı senede dönüştürebilir. Bu muvafakatın doğrudan senet üzerine yazılması gerekir. (2) Hamile yazılı senetlerin nama veya emre yazılı senede dönüştürülebilmesi hususunda da aynı kural geçerlidir. Bu son halde hak veya borç sahibi kişilerden birinin muvafakat bulunmazsa bu dönüştürme, ancak dönüştürmeyi yapan alacaklı ile onun haklarına doğrudan doğruya halef olan kişi arasında hüküm ifade eder.” hükmü bulunmaktadır.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun Şartları Başlıklı Madde 651” (1) Kıymetli evrak zayi olduğu takdirde mahkeme tarafından iptaline karar verilebilir. (2) Kıymetli evrakın zayi olduğu veya zıyan ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişi, senedin iptaline karar verilmesini isteyebilir.” hükmü bulunmaktadır.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun Hükümleri Başlıklı Madde 652” (1) İptal kararı üzerine hak sahibi hakkını senetsiz olarak da ileri sürebilir vaeya yeni bir senet düzenlenmesini isteyebilir. (2) Bunun dışında iptal usulü ve hükümleri hakkında, kıymetli evrakın çeşitli türlerine ilişkin özel hükümler uygulanır.” hükmü bulunmaktadır.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun Uygulanacak Hükümler başlıklı Madde 818” (1) Poliçeye ait aşağıdaki hükümler çek hakkında da uygulanır: s) İptal hakkındaki 757 ilâ 763 üncü maddelerle 764 üncü maddenin birinci fıkrası.” hükmü ile aynı kanunun Önleyici Önlemler başlıklı Madde 757” (1) İradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi, ödeme veya hamilin —– asliye ticaret mahkemesinden, muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini isteyebilir.” hükmü bulunmaktadır.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun (C) Uygulanacak Hükümler başlıklı Madde 778/1 ‘bononun niteliğine aykırı düşmedikçe’ ; (I) iptale dair 757 ilâ 765, maddeler hükümleri bonolar hakkında da uygulanır’ hükmü ile aynı kanunun Önleyici Önlemler başlıklı Madde 757” (1) İradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi, ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden, muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini isteyebilir.” hükmü bulunmaktadır. Açıklanan hususlara göre bono iptal davası açma hakkı TTK’nin 651.maddesi uyarınca, bonoya bağlı alacağı bulunan hamile aittir. İptal kararını alan hamil, TTK’nin 652.maddesinde düzenlendiği üzere, hakkını senetsiz ileri sürebilir ya da borçludan yeni bir kıymetli evrak düzenlenmesini isteyebilir. İptal davasının yasal amacı budur.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun Uygulanacak Hükümler başlıklı Madde 818” (1) Poliçeye ait aşağıdaki hükümler çek hakkında da uygulanır: s) İptal hakkındaki 757 ilâ 763 üncü maddelerle 764 üncü maddenin birinci fıkrası.” hükmü bulunmaktadır. Görüldüğü üzere çek iptal davası açma hakkı TTK 651.maddesi uyarınca, çeke bağlı alacağı bulunan hamile aittir. İptal kararını alan hamil, TTK 652.maddesinde düzenlendiği üzere, hakkını senetsiz ileri sürebilir ya da borçludan yeni bir kıymetli evrak düzenlenmesini isteyebilir. İptal davasının yasal amacı budur.
Yukarıda anılan yasal düzenlemeler, yapılan açıklamalar ve yapılan yargılamaya göre somut olayda 6102 Sayıl TTK.760-762.maddeleri uyarınca gerekli ilanlar hazırlanmış—–dosya kapsamına girdiği görülmüştür. Yargılama sırasında çeklere ilişkin iade davası aması için süre verilmiştir. Davacı vekili tarafından dosyaya gönderilen 08/10/2021 tarihli dilekçe ile dava konusu çekler ile senetlere ilişkin menfi tespit ve istirdat davası açma hakları saklı kalmak kaydıyla davanın görülmesinde hukuki yararlarının kalmadığı beyan edilmiş ve davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi talep edilmiştir. Anılan beyan dilekçesi nazarında dava konusu çeklerin ve senetlerin ortaya çıktığı anlaşılmakla davacı tarafın çek ve senetlerin iadesi ve menfi tespite ilişkin dava açmakta muhtariyeti de gözetilerek dava konusuz kaldığından davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına dair karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM :Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-)Dava konusuz kaldığından; DAVANIN ESASI HAKKINDA KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
2-)Yapılan yargılama giderlerinin davanın niteliği gereği davacı üzerinde bırakılmasına,
3-)Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 59,30 TL karar ve ilam harcına, peşin alınan 54,40 TL peşin harcın mahsubuyla bakiye 4.90 TL harcın davacıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
4-)6100 sayılı HMK’nın 397/2 ve 6102 sayılı TTK’nın 758/2 maddeleri gereğince dava konusu çeklere ve senetlere —– tarihinde verilen ihtiyati tedbir ( ödeme yasağı- ödemeden men) kararının kaldırılmasına, bu konuda — şubelerine ve bonoları düzenleyen borçlulara derhal müzekkere yazılmasına,
5-)6100 sayılı HMK’nın 333. maddesi gereğince hükmün kesinleşmesinden sonra kullanılmayan gider avansının yatırana iadesine ve bu konuda Bölge Adliye ve Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Cumhuriyet Başsavcılıkları İdari ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmeliğin 207/1 maddesi gereğince Yazı İşleri Müdürü tarafından resen işlem yapılmasına,
6-)6100 sayılı HMK’nın 392/2 maddesi gereğince hükmün kesinleşmesinden itibaren bir ay içinde tazminat davası açılmaması ve talep halinde teminatın yatırana veya vekiline iadesine ve bu konuda Bölge Adliye ve Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Cumhuriyet Başsavcılıkları İdari ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmeliğin 217. maddesi gereğince Yazı İşleri Müdürü tarafından işlem yapılmasına,
Dair, davacı —– ve davacı vekilinin yokluğunda dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda; 6100 sayılı HMK’nın 341/1, 342, 343, 344 ve 345/1 maddeleri gereğince gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içinde mahkememize veya başka bir yer mahkemesine verilecek dilekçeyle; istinaf harç ve giderleri yatırılmak suretiyle İstanbul Bölge Adliye Mahkemesinde İstinaf Kanun yolu açık olmak üzere karar verildi.