Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.
T.C. İstanbul Anadolu 13. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2019/1013 Esas
KARAR NO : 2021/322
DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
DAVA TARİHİ : 16/12/2019
KARAR TARİHİ : 27/05/2021
Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, dosya incelendi.
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
DAVA/TALEP ;
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle;Müvekkilinin —— tersanelerde gemi yapımı taahhüt işleri yaptığını, yapmış olduğu işlere karşılık olan iş sahiplerinden kıymetli evrak niteliğinde çek ve bono aldığını, müvekkili olan şirket yetkilisinin almış olduğu çek şirket işleri için ciro yoluyla 3.kişiye verildiğini, bu kişinin çeki bankaya ödeme için ibraz ettiğini ancak karşılığı bulunmadığı için çekin arkasına karşılıksızdır şerhi vurduğunu, çeki bankaya ibraz eden yetkili hamil lehdar ciranta olan müvekkilinden çekin bedelini elden tahsil ederek çeki de müvekkiline teslim ettiğini, karşılıksızdır şerhi vurulan bir adet çekin, müvekkili olan şirketin işyerine hırsız girmesi sonucunda kasa ile birlikte çalındığını—– meblağlı, keşidecisi —–nolu çalınan bu çekin piyasada ticari itibari yüksek olan şirket tarafından keşide edilmiş olduğundan, müvekkili olan firmanın cirosundan başka cirolarda bulunması nedeniyle bu cirolar arasına girilmek suretiyle yetkili hamil gibi işlem yapıp bu çek bedelini müvekkili olan şirket ile keşide şirketten icra yoluyla tahsil edilmesinin söz konusu olduğunu belirterek Çekin bankadan tahsil edilmesini engellemek ve müvekkilinin ve çeki keşide eden müşterisinin zarar görmemesi için tedbir amaçlı olarak ödeme yasağı konulmasını ve netice itibariyle işbu çekin zayi nedeniyle iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP /TALEP : Dava HMK’nın 382(2)-e madde gereği Çekişmesizdir.
DELİLLER : ——-sair tüm bilgi ve belgeler.
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ:
Dava, 6102 Sayılı TTK’ nın 818/1(s) maddesi delaletiyle, aynı Kanunun 757. vd. maddeleri uyarınca zayi nedeniyle çek iptali istemine ilişkindir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun Senedin Türünün Değiştirilmesi Başlıklı Madde 650” (1) Nama veya emri yazılı senet, ancak kendisine hak verdiği ve borç yüklediği tüm kişilerin muvafakatıyla hamile yazılı sende dönüştürebilir. Bu muvafakatın doğrudan senet üzerine yazılması gerekir. (2) Hamile yazılı senetlerin nama veya emre yazılı senede dönüştürülebilmesi hususunda da aynı kural geçerlidir. Bu son halde hak veya borç sahibi kişilerden birinin muvafakat bulunmazsa bu dönüştürme, ancak dönüştürmeyi yapan alacaklı ile onun haklarına doğrudan doğruya halef olan kişi arasında hüküm ifade eder.” hükmü bulunmaktadır.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun Şartları Başlıklı Madde 651” (1) Kıymetli evrak zayi olduğu takdirde mahkeme tarafından iptaline karar verilebilir. (2) Kıymetli evrakın zayi olduğu veya zıyan ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişi, senedin iptaline karar verilmesini isteyebilir.” hükmü bulunmaktadır.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun Hükümleri Başlıklı Madde 652” (1) İptal kararı üzerine hak sahibi hakkını senetsiz olarak da ileri sürebilir vaeya yeni bir senet düzenlenmesini isteyebilir. (2) Bunun dışında iptal usulü ve hükümleri hakkında, kıymetli evrakın çeşitli türlerine ilişkin özel hükümler uygulanır.” hükmü bulunmaktadır.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun Uygulanacak Hükümler başlıklı Madde 818” (1) Poliçeye ait aşağıdaki hükümler çek hakkında da uygulanır: s) İptal hakkındaki 757 ilâ 763 üncü maddelerle 764 üncü maddenin birinci fıkrası.” hükmü bulunmaktadır. Aynı kanunun Önleyici Önlemler başlıklı Madde 757” (1) İradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi, ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden, muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini isteyebilir.” hükmü bulunmaktadır. Görüldüğü üzere çek iptal davası açma hakkı TTK’nın 651.maddesi uyarınca, çeke bağlı alacağı bulunan hamile aittir. İptal kararını alan hamil, TTK’nın 652.maddesinde düzenlendiği üzere, hakkını senetsiz ileri sürebilir ya da borçludan yeni bir kıymetli evrak düzenlenmesini isteyebilir. İptal davasının ve iptal hükmünün amacı ve sonucu budur.
Yukarıda anılan yasal düzenlemeler, yapılan açıklamalar ve yapılan yargılamaya göre somut olayda 6102 Sayılı TTK’nın 760-762.maddeleri uyarınca —— gerekli ilanlar yapılmış ve ilana konu gazeteler dosya kapsamına alınmıştır. Yapılan ilanlara rağmen davaya konu çek, üzerlerinde hak iddia eden veya bulan üçüncü kişiler tarafından yasal süre içinde mahkememize ibraz edilmemiş ve bu yönde herhangi bir beyanda da bulunulmamıştır. Muhatap —- verilen yanıtta dava konusu çekin, çek hesabının keşideci — olduğunu, çekin—– tarihinde takasta ibraz edildiği ve sorgulandığı bildirilmiştir. Bütün bunlara göre davacı şirketin söz konusu çekin yetkili hamili olduğu ve birbirini doğrulayan banka yazıları ve davacı vekili beyanları nazarında dava konusu çekin —– takasta işlem gördükten sonra ödenmeden davacı şirket elindeyken işyerinden hırsızlık sonucunda kaybolmak suretiyle zayi olduğu sonuç ve kanaatine ulaşılarak davacının davasının kabulü ile, 6102 sayılı TTK’nın 818/1-s maddesi yollamasıyla 764/1. maddesi uyarınca davaya konu çekin zayi nedeniyle iptaline karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM :Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere:
1-)Davanın KABULÜNE,
2-)—- ait — keşide yer ve tarihli tarihli, — bedelli, keşidecisi—-olan, lehtarı—- hamili davacı şirket olan, —– seri numaralı ÇEKİN ZAYİ NEDENİYLE İPTALİNE,
3-)Yapılan yargılama giderlerinin davanın mahiyeti gereği davacı üzerinde bırakılmasına,
4-)Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 59,30 TL karar ve ilam harcının, peşin alınan 44.40 TL harçtan mahsubuyla bakiye 14,90 TL harcın davacıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
5-)6100 sayılı HMK’nın 333. maddesi gereğince hükmün kesinleşmesinden sonra kullanılmayan gider avansının yatırana iadesine ve bu konuda Bölge Adliye ve Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Cumhuriyet Başsavcılıkları İdari ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmeliğin 207/1 maddesi gereğince Yazı İşleri Müdürü tarafından re’sen işlem yapılmasına,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içinde mahkememize verilecek dilekçeyle —— Adliye Mahkemesinde İstinaf Kanun yolu açık olmak verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 27/05/2021