Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. İstanbul Anadolu 11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO: 2020/25 Esas
KARAR NO: 2022/224
DAVA : İtirazın İptali (Taşınmaz Kira Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVADEĞERİ:408.847,50-TL
DAVA TARİHİ: 30/06/2014
KARAR TARİHİ: 23/03/2022
Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali (Taşınmaz Kira Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
TALEP VE DAVA:
Davacı dava dilekçesinde özetle; Davacı vekili müvekkilinin davalıya ait —- tarihine kadar geçerli olmak üzere kiraladığını, müvekkilinin kiralanan —— sadece —— kimyasallarının depolama işinin yapılacağının kararlaştırıldığını, müvekkilinin depolanan kimyasallarını yurt dışından ithal edip, bu depoya doldurarak satışını yaptığını,—– tarihinde yapılan yönetmelik değişikliğiyle bu ürünlerin ithalatı yasaklandığı için müvekkilinin kira akdini mücbir sebeplerle fesih hakkının doğduğunu, müvekkilinin sözleşmeyi —- tarihli ihtarname ile feshettiğini ihbar ve ihtar etmesine rağmen — tarihinde teminat mektubunun tutarı olan—— haksız ve hukuksuz olarak tahsil edildiğini, ihtarnamenin keşide günündeki kurunun esas alınarak hesaplandığında —-olduğunu ve bu bedelin iadesinin talep edilmesine rağmen ödenmediğini, bu nedenle davalı aleyhine icra takibi yapıldığını, davalının takibe itiraz ettiğini beyanı ile —– dosyasındaki itirazın iptaline, takibini devamına ve %20 icra inkar tazminatına hükmedilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP:
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Davalı vekili davacıya —— tarihleri arasında kiralandığını, sözleşme süresinin sona ermesinden en az üç ay önce taahhütlü —–karşı tarafa bildirimde bulunmak kaydıyla taraflardan her birinin süresi sona ermeden önce sözleşmeyi feshedilebileceğinin kararlaştırıldığını, ——-tarihinde fesih edildiğini, davacının fesih ihbarına cevap verilerek —– reddedilip kira sözleşmesinin mutabık kalınan usule göre feshedilmemesi ve ödenmiş kira bedellerinin bulunduğunu, bu nedenle teminat mektubunun iade edilmediğini, davacının fesih gerekçesi ile fesih tarihinin çelişkili olduğunu, fesih bildiriminin genel depo kira — aykırı olduğunu, davacının—- tarihinden itibaren kira sözleşmesine konu yerde fiilen ve hukuken çalışmaya devam edip kira bedellerinin de ödenmeye devam ettiğini, davacının dürüstlük kuralını ihlal ettiğini beyan etmiştir. davanın reddini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE
Mahkememiz tarafından, deliller toplanılmış, ilgili belgeler ve icra dosyası celp edilerek dosya içerisine alınmıştır.
—– sayılı ilamı ile davanın kısmen kabulüne karar verildiği, kararın davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine—- sayılı ilamı ile —- davacı tarafın dava dilekçesi ekinde sunduğu belgeler, dayanak genel depo kira sözleşmesi hükümleri ve davacının —– tarihli açıklama dilekçesi incelendiğinde deponun zilyetliğinin davacıya devredilmediği ve depoda davalının işçilerinin çalıştığı anlaşılmakla taraflar arasındaki akdi ilişki kiralama ilişkisi olmayıp hizmet alım ilişkisidir. Bu durumda eldeki davaya bakmakla Sulh Hukuk Mahkemesi görevli değildir. Görevle ilgili düzenlemeler kamu düzenine ilişkin olup, taraflar ileri sürmese dahi yargılamanın her aşamasında re’sen gözetilir. Taraflar da yargılama bitinceye kadar görev itirazında bulunabilirler. Görev itirazı yapılmamış olsa bile re’sen mahkeme, ilk önce görevli olup olmadığını inceleyip karara bağlamalıdır.
Hal böyle olunca, TTK’nun 4. ve 5.maddelerinde belirtilen düzenlemeler de dikkate alınarak davada Asliye Ticaret Mahkemesinin görevli olduğu gözetilerek, görevsizlik nedeniyle HMK’nun 114/1-e ve 115/2. maddeleri uyarınca, davanın usulden reddine karar verilmesi gerekirken, bu yön gözardı edilerek davanın esası hakkında hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.” gerekçesi ile bozmaya uyularak , dosya —–kaydı yapılmıştır.
——-“1-HMK 2,4,20,114 ve 115 maddeleri gereğince MAHKEMEMİZİN GÖREVSİZLİĞİ NEDENİYLE AÇILAN DAVANIN USULDEN REDDİNE,
2-Görevsizlik kararı kesinleşmesinden veya kanun yoluna başvurulmuş ise bu başvurunun reddi tarihinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize başvurulduğu takdirde dosyanın görevli —– ADLİYESİ NÖBETÇİ ASLİYE TİCARET MAHKEMESİNE HMK 20. maddesi gereğince GÖNDERİLMESİNE,” dair karar verilerek mahkememize tevdi edilen dosyanın mahkememizin —- sayılı sırasına kaydı yapılmıştır.
Mahkememizde açılan işbu dava;Takip ve dava konusu —- arasında düzenlenen — tarafından teminat amacıyla —- tutarındaki teminat mektubunun —- davalı —– tarafından tahsil edilmesi üzerine , teminat mektubunun bedelinin iade edilmemesi üzerinden alacağın tahsili için başlatılan —– sayılı dosyasında davalı şirket aleyhine yapılan icra takibine borçlunun süresinde borca, faize ve tüm ferilere itiraz ettiği ve icra takibinin durmasına sebebiyet vermesi üzerine, davacı alacaklı vekili tarafından İİK 67. Maddesi gereğince açılan itirazın iptali istemine ilişkin olup, bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde açıldığı dosya kapsamı ile sabittir.
Mahkememiz tarafından celp edilen —- sayılı icra dosyasında alacaklı —- davalı şirket aleyhine —asıl alacak ve—–alacağın takip tarihinden davalıdan tahsili için —- tarihinde ilamsız icra takibine geçtiği, borçluya ödeme emrinin tebliği üzerine borçlu vekili —– tarafından borcun tamamına, faize ve faiz oranına itiraz ederek takibin durmasına sebebiyet verdiği tartışmasızdır.
—- sayılı dosyasında——– —– tevdi edilerek rapor alınmak üzere dosya kendisine tevdi edilen bilirkişi kurulu tarafından tanzim edilen;
—-tarihli bilirkişi raporunda özetle;
“Davacı alacaklı——avans faizi alacağı olmak üzere toplam —-alacağının bulunduğu rapor edilmiştir.
Mahkememiz tarafından taraf delilleri toplandıktan sonra ,—— tevdi edilerek rapor alınmak üzere dosya kendisine tevdi edilen bilirkişi tarafından tanzim edilen;
— tarihli bilirkişi raporunda özetle; Oluşan durumun mücbir sebep oluşturduğu, mücbir sebebin mahiyeti itibariyle olağanüstü bir olay olup, sözleşmelerde bunlara ilişkin kayıtların konulmasının MK 2 doğrultusunda beklenip beklenmeyeceğinin takdirinin mahkemenin olduğu, davacının depodaki eski malların bitirilmesi yoluna gitmesinin yasal unsurlara uygun olmak kaydıyla ticari uygulamaya uygun olduğu, ancak yeni mal alması ve ticari olarak kullanması, yeni mevzuata göre imkansız hale geldiğinden, sözleşmenin ifasının kendisi için beklenmez hale geldiğinin kabulü düşünüldüğü” rapor edilmiştir.
Mahkememiz tarafından bilirkişi —-yanına—— eklenerek tanzim edilen —– ek tarihli bilirkişi raporunda özetle;
Deponun münhasır ——- altında faaliyet gösteren—— olmadığına dair bilginin mahkemece istenmesinden sonra sonuca varılabileceği rapor edilmiştir.
——— yazılan müzekkereye verilen cevap ile ——- ilişkin bilgilerin gönderildiği anlaşılmakla dosya ek rapor için bilirkişi kuruluna tevdi edilmiştir.
—–tarihli ek raporunda özetle;
—- depolanması için Davacı —-tarafından davalı —- tarafından sadece davalı —–firmasından kiralanan tankın—- izniyle açılıp davalı firmaca işletilen —— maddesinde yapılan değişiklikle bu—-alınan —— satış suretiyle başkasına devrine, devralan tarafından serbest dolaşıma sokulmasına —— verilmeyeceği yolunda kısıtlamaya gidildiği göz önünde bulundurulduğunda takdiri mahkemelerine ait olmak üzere bu durumun mücbir sebep sayılmasının gerektiği ,Taraflar arasındaki —– gününden en az üç ay önce taraflardan biri üç ay önce taahhütlü posta veya—— karşı tarafa bildirimde bulunarak sözleşmeyi sona erdirebilecektir,”
— tarihli ek raporda belirtildiği üzere durum yukarıdaki yazı doğrultusunda —– girmiş olup , borç sona erecek olup, durumun hukuki takdirinin mahkemeye ait olduğu,—– tarihli yazı gereği durumun mücbir sebep sayılması gerektiği sonucuna varılmış olup ,takdir mahkemenin olduğu,
Davacının —-tarihinde iş yerini teslimi ettiğini ileri sürmekte ise de —-işyerinde faaliyette bulunduğu anlaşılmakta olup, kıstelyevm esası dikkate alındığında aylık—- kira parası dikkate alındığında, —– kira parası ödemesi gerektiği,Mahkemece davacının mücbir sebeple sözleşmeyi bozduğu sonucuna varılırsa:
a- Davacının sözleşme gereği verdiği teminat mektubunu talep hakkı doğabileceği,
Banka mektubu —– tarihinde nakde çevrildiğinden tazminat olarak karşılığı talep edilebileceği, davacının —- tarihli ihtarnamesinin davalıya tebliğinden —–temerrüt durumunu oluşturduğunu, dava itirazın iptali davası olup davacı icra dosyasında teminat mektubu tutarı olup, davalı tarafından tahsil edilmiş olunan —-talep ettiği, Takip talebinde temerrüt tarihinden takip tarihine kadar —–talep edildiği,
Yukarıdaki izahata göre, mahkemece davacı feshinin haklılığına karar verilip, davacı talebi kabul edilirse icra dosyasına yapılmış bulunan itirazın yerinde olmadığı sonucuna varılabileceği, davalının talep edebileceği —— kira bedelinin mahsup edilmesinin takdirinin mahkemenin olduğu,” rapor edilmiştir.
Mahkememizce yapılan değerlendirmede;
Mahkememizde davacı tarafından, davacı firma ile davalı kiraya veren —- arasında düzenlenen —- tarihli ve —– tarihinde —- üzerinden karşılığı —– olarak nakde çevrildiği, oysa işbu işlemin hukuka aykırı olduğu davacı tarafından sözleşmenin mücbir sebeple haklı fesih hakkı kullanılmak suretiyle sona erdirildiği iddiasıyla , davalının teminat mektubunu bedelinin yapılan ihtara rağmen ödenmemesi sebebiyle davalı aleyhine icra takibi yapmak suretiyle işbu bedelin talep edildiği, davalı yanın icra takibine itiraz etmesi üzerine , mahkememizce işbu itirazın iptali davasının açıldığı anlaşılmaktadır.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, dava konusu, gümrük alanında yer alan depoya ilişkin kira sözleşmesinin, davacı tarafından haklı sebeple fesih edilip edilmediği noktasında toplanmaktadır.
Dava konusu, davacı ile davalı arasındaki sözleşme —-tarafından —– tarihli bozma kararında nitelendirildiği gibi —— niteliğinde olmayıp dosya kapsamında bulunan sözleşme ve ekindeki belgelerden genel depo kiralama sözleşme hükümleri ve davacının —— tarihli açıklama dilekçesi ile deponun zilyetliğinin davacıya devredilmediği ve depoda davacının işçilerinin çalıştığı tespit edilmekle taraflar arasındaki akdi ilişkinin kiralama ilişkisi olmayıp hizmet alım ilişkisi olduğu tespit edilmiştir.
Dava konusu hizmet alım ilişkisine konu depo, davacı tarafından —— tarihinden geçerli olmak üzere —– tarihine kadar kiralandığı, —- —– kullanılmak üzere kiralanmıştır.
Kira sözleşmesinin yapıldığı tarihte, —-içerisinde —–satışı konusunda yasal bir engel bulunmadığı tartışmasızdır.
Dava konusu sözleşme devam ederken , ———-depolanan —— satın alan tarafından serbest dolaşıma sokulmasına izin verilemez.” şeklindeki düzenleme ile davacının kiralamış olduğu depoda, yapılacak —– ticari faaliyetinin yapılması imkansız hale geldiği ve bu nedenle —- tarihi itibariyle davacının faaliyetine fiilen devam etmesinin hukuken imkansız olduğu anlaşılmaktadır.
Davacının esasen —–düzenlemelere istinaden —— edip kiralanan depoda davalıdan depolama hizmeti aldığı ve sözleşme yürürlükte bulunduğu sürece her türlü yasal mevzuata, gümrük kanun ve yönetmeliklerine, ——taraflarca kabul edilmiştir.
Ancak davacının , — tarihinden önce ithal ettiği ve depoda bulunan —– suretiyle devri ve devralan tarafından serbest dolaşıma sokulacak olması yasaklanmıştır. Daha önce ülkeye girdisi yapılmış olan malların satışına bir engel getirilmediği anlaşılmaktadır. Bu nedenle depoda bulunan malın sona ermesine kadar davacının depoyu kullanmaya devam ettiği ve —- tarihinde deponun davacı yan tarafından davalıya teslim edildiği, davacı tarafından ileri sürülmüş ve —– yönelik kira bedelleri noksansız olarak ödendiği konusunda taraflar arasında bir tartışma bulunmamaktadır.
Davacı tarafından işbu yasal değişiklik sonrasında —– gereğince davacının dava konusu davalıdan kiralan depoyu kullanma ihtimalinin kalmadığı açık olup, davacını işbu yönetmelik değişikliğine bağlı olarak kira —— düzenlenmiş olan mücbir sebeplerin yanında ihracat ve ithalat kısıtlamalarının oluşması halinde sözleşmenin tek taraflı olarak feshedilebileceği ve bu durumun sözleşmenin ihlali haline gelmediği düzenlenmiş olup, davacı tarafından —— numaralı ihtarnamesi ile —- Maddesine dayanarak davalı yana fesih ihbarında bulunduğu , davalı yanın bu ihtara verdiği cevapta —– yevmiyeli cevabı ihtarı ile —— bildirilen süre içerisinde ihbarın yapılmadığı belirtilerek, önceki aylara ilişkin kira bedellerinin ödendiği gerekçesiyle sözleşmesinin davacı tarafından fesih beyanı kabul edilmemiş ve dava konusu —-teminat mektubu—— tarihinde nakde çevrildiği dosya kapsamı ile sabittir.
Davacı işbu nakde çevirmenin, sözleşmenin haklı sebeple fesih edilmesi halinde haksız olduğunu belirterek —— fesih ihbarı ile sözleşmesinin feshedilmesine rağmen, teminat mektubunun iadesi için—— iadesi istenilmiş olmasına rağmen , teminatın haksız olarak paraya çevrildiği belirterek , dava konusu —– esas sayılı icra dosyası ile temerrüt tarihi —- tarihine kadar işleyen faiz —– üzerinden icra takibine geçerek, iş bu takibe davalının yaptığı itirazın iptali talep edilmektedir.
Mahkememizce alınan bilirkişi raporları dosya kapsamındaki, bilirkişi raporlarında da belirlendiği üzere yönetmelik değişikliği ile sözleşme konusu deponun davacı yanca kullanılması hukuken imkansız hale gelmiştir.—- yürürlüğe giren, yönetmelik nedeni ile davacının bu tarih itibari ile depoda bulunan ithal ve —–ticareti yasaklanan ——faaliyetinin yapılması imkansız hale geldiği Mahkememizce de benimsendiğinden, —— gereğince, iş bu durumun mücbir sebep hallerinden sayıldığı ithalat ve ihracat kısıtlamalarının mücbir sebep niteliğinde olduğu açıktır.
Bu nedenle, —– göre fesih bildirimi yapılmasına ilişkin düzenlemelerin dava konusu olayla aranması söz konusu olmadan, —– gereğince sözleşmenin mücbir sebep nedeni ile sona ermiş olduğu Mahkememizce benimsenmiştir. Her ne kadar davalı yan sözleşmenin—— sözleşme sözleşmenin ,sözleşme süresi dolmadan üç önce karşı tarafa bildirilmesi şartı ile fesih edebileceği bildirilmediği ve sözleşme süresinin uzadığı iddia edilmiş ise de davacının——– Maddesi gereğince mücbir sebebe dayalı olarak sözleşmeyi feshettiğini ileri sürmüş olması ve mahkememizce de yasal değişiklik nedeniyle sözleşmenin davacı yönünden ifasının imkansız hale geldiği ve bu hususun mücbir sebep olduğu benimsendiğinden, —– Maddesine göre fesih koşulları oluştuğu kabul edilerek , davalı yanın işbu savunmasına itibar edilmemiştir.
Davacı tarafından fiilen —– tarihinde davalıya teslim edildiği belirtilmiş ise de, davalı adına—–sahasında açılmış bulunan antrepo içinde yer alan, iş bu ——– davacının — tarihine kadar faaliyette bulunduğu ve sözleşmenin — tarihli noter ihtarnamesi ile sona erdirildiği ve iş bu ihtarnamenin—- tarihinde davacıya tebiğ edildiği, bir günlük davalı yana süre verildiği anlaşılmakla sözleşmenin fesihinin — tarihinde gerçekleştiği, davacının —– arasındaki kira bedelinin ise ödenmemiş olduğu ve bu döneme ilişkin —günlük kullanım bedelini aylık kira bedeli olan —- yarısı olan —olduğu iş bu miktarın — teminat mektubu bedelinden düşüldüğünde —- teminat mektubu kısmının haksız olarak paraya çevrildiği ve temerrüt tarihinin —– nolu ihtarnamesinin davalıya tebliğinden sonra — günlük sürenin dolduğu—- tarihi itibari ile temerrütün oluştuğu dikkate alınmış ancak teminat mektubunun —– tarihi itibari ile paraya çevrildiği dikkate alınarak bu tarihteki —- üzerinden , bankaca paraya çevrildiği dikkate alınarak —- olduğu tespit edilerek, haksız olarak davalı tarafından paraya çevrildiği kabul edilen ——-üzerinden, paraya çevrilen teminatın haksız olduğu tespit edilen miktar üzerinden İTİRAZIN İPTALİNE karar verilmesi gerektiği Mahkememizce benimsenmiştir.
Temerrüt tarihi—- olmasına rağmen bilirkişi raporunda faiz hesabının yer almadığı anlaşılmışsa da davacı vekili tarafından Mahkememizin —günlü faiz talep haklarından feragat edilmesi dikkate alınarak —–üzerinden davanın kabulü gerektiği sonucuna varılmıştır.
Ayrıca İİK 67. Maddesi gereğince talep koşulları oluşmadığından reddine, davalı yanı kötü niyet istemine,dava konusu takibin reddedilen miktar yönünden kötü niyetle yapıldığı ispat edilemediğinden, talep koşulları oluşmayan iş bu tazminat isteminin reddine ilişkin aşağıdaki gibi hüküm tesis etmek gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.
H Ü K Ü M : Ayrıntısı yukarıda açıklandığı üzere:
1- Davanın kısmen kabulü ile;Davalının — sayılı icra takibine yaptığı itirazın—– üzerinden iptali ile takibin iş bu miktar üzerinden takip talepnamesindeki koşullar ile birlikte DEVAMINA,
2-Fazlaya ilişkin asıl alacak ve faiz taleplerinin, talep koşulları oluşmaması ve faiz icra takip tarihinden önceki faiz alacağından feragat edilmesi nedeni ile REDDİNE,
3-İcra inkar tazminatı talebinin dava konusu alacağın tespiti, teminat mektubunun davalı tarafından haksız olarak paraya çevrilip çevrilmediğine ilişkin yargılamayı gerektirmesi göz önünde bulundurularak, İİK 67. Maddesi gereğince talep koşulları oluşmadığından REDDİNE,
4-Davalı yanı kötü niyet istemine,dava konusu takibin reddedilen miktar yönünden kötü niyetle yapıldığı ispat edilemediğinden, talep koşulları oluşmayan iş bu tazminat isteminin REDDİNE,
5-Karar ve ilâm harcı olan 23.273,64-TL harçtan peşin alınan 4.699,30-TL harcın mahsubu ile bakiye 18.573,84-TL harcın davalıdan tahsili ile HAZİNEYE GELİR KAYDINA,
-Davacı tarafından peşin olarak yatırılan 4.699,80-TL peşin nisbi harç, 11,70-TL başvurma harcı, 3,80-TL vekalet harcı olmak üzere toplam 4.715,30-TL harcın DAVALIDAN TAHSİLİ İLE DAVACIYA VERİLMESİNE,
5-Davacı tarafından yatırılan 2.100,00-TL bilirkişi ücreti, 490,00-TL posta,tebligat masrafı olmak üzere toplam 2.590,00-TL yargılama giderinden kabul ve ret miktarlarına göre 2.149,70-TL yargılama giderinin davalıdan alınarak DAVACIYA VERİLMESİNE,
6-Davalı tarafından yatırılan 1.800,00-TL bilirkişi ücretinin kabul ve ret miktarlarına göre 306,00-TL yargılama giderinin davacıdan alınarak DAVALIYA VERİLMESİNE,
7-Davacı taraf kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde geçerli A.A.Ü.T. deki esaslara göre ve kabul oranına göre belirlenen 32.299,44-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak DAVACIYA VERİLMESİNE,
8-Davalı taraf kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde geçerli A.A.Ü.T. deki esaslara göre ve kabul oranına göre belirlenen 9.658,36-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak DAVALIYA VERİLMESİNE,
9-Kullanılmayan gider avansının kararın kesinleşmesinden itibaren, 6100 sayılı HMK’nın 331/2 maddesi gereğince resen davacının bildireceği hesaba İADESİNE,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, verilen kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içeresinde ——–ilgili dairesinden istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı.23/03/2022