Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. İstanbul Anadolu 11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO: 2020/232
KARAR NO: 2021/559
DAVA: TTK.nın 437. Maddesi Kapsamında Şirket Kayıtlarının Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı
DAVA TARİHİ: 27/01/2020
KARAR TARİHİ: 30/06/2021
Mahkememizde görülmekte olan TTK.nın 437. Maddesi Kapsamında —– yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA :
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle;Müvekkili —– davalı şirketin iki ortağından biri olduğunu, —— tarihinde vefatı ile davalı şirketteki hisselerinin —müvekkiline, —–intikal ettiğini, vefat neticesinde davalı şirketin güncel pay sahipliği yapısının her biri —- değerde;—— olduğunu, böylece davalı şirketin ihraç ettiği toplam pay adedinin —– olduğunu, diğer şirket ortaklarının amacının davalı şirketin içini boşaltmak ve müvekkilini davalı şirketin iş ve işleyişinden uzaklaştırmak olduğunu, tüm bu uyumsuzluk ve husumetlerin davalı şirkete zarar verdiğini, bu bağlamda müvekkilinin davalı şirketin ——tarihli ——–uygun olarak çağırılmadığını, anılan —— kurulda davalı şirketin sermayesinin ——çıkarılmasına karar verildiğini, böylece müvekkilinin payının —– kalarak esas sermayeye oranının azaltıldığını, yine müvekkilinin davalı şirketin ——tarihli —— kuruluna usulüne uygun olarak çağırılmadığını, bu —– —-ile davalı şirketin nevinin değiştirilerek anonim şirkete dönüştürülmesine karar verildiğini, ayrıca usulüne uygun olarak tebliğ edilmeyen ana sözleşmeyi imzaya davet yazısına müvekkili tarafından icabet edilmediği gerekçesiyle —–tarihli ortaklar —– karan ile müvekkilinin yeni kurulan anonim şirkete ortak olarak alınmamasına karar verildiğini, alınan tüm bu kararların yok hükmünde olduğunun tespiti için —– davalı şirkete ve diğer ortaklara dava açıldığını, anılan dava ile bahsi geçen —— yok hükmünde olduklarının tespit edildiğini, anılan kararların kanun yolunda müvekkili lehine kesinleştiğini, davalı şirket —-kurulunun elindeki yetkilerini kötüye başka bir ifade ile müvekkili aleyhine kullandığını, davalı şirketin faaliyet alam kapsamında günlük iş ve işlemlerinin yürütülmesinde de bazı usulsüzlerin gerçekleştirildiğini, anılan usulsüzlüklerin şirketi zarara uğratarak haksız menfaat elde edildiğini, müvekkili tarafından davalı şirket hasılatlarının çeşitli yöntemlerle hukuka aykırı olarak olması gerekenden daha düşük gösterildiği vc resmi kayıtların gerçeği yansıtmadığı bilgisinin edinildiğini, davalı şirketin ticari faaliyetleri kapsamında —— gerçekleştirilen —- etkinliklere katılım biletlerinin satışlarının yapılmasına rağmen bu —– satılmamış gibi gösterildiklerini, yine aynı şekilde elektronik ortamda veya gişeden satılan biletlerin mükerrer satışlarının yapıldığını, müvekkilince davalı şirket —- usulsüzlükleri gerçekleştirdiğinin öğrenilmelinden sonra, —- tarihinde gerçekleştirilen —– —–toplantısında bu hususların gündeme getirildiğini, bu kapsamda müvekkilince bilgi alma ve inceleme talebinde bulunulmuş olunması rağmen tatmin edici herhangi bir cevabın verilmediğini, halbuki davalı şirket kayıtlarının incelenmesi halinde tüm bu usulsüzlüklerin ortaya çıkacağının şüphesiz olduğunu, anılan —– kurulda müvekkilinin bilgi alma ve inceleme hakkım kullanmak istediğini, ancak müvekkiline yeterli ve net bir bilginin verilmediğini, adeta müvekkilinin geçiştirildiğini, bu sebeple anılan davanın ikame edilmesi ihtiyacı doğduğunu, davalı şirket —– yasal süresinin geçmesinden sonra, ——–ilanı yapıldığım, ——- toplantısının yapıldığını, anılan —— ——toplantısında müvekkilince davalı şirket ——– ——— kapsamında —- gerçekleştirilen —— biletlerinin satışlarının yapılmasına karşın neden kayıtlarda biletlerin satılmamış gibi gösterildiği ve bedelsiz biletlerin niçin bedel karşılığı satıldığı—– faaliyetleri kapsamında —— ilişkin katılım —– elektronik ortamda yahut gişeden satılmış olmasına karşın aynı biletlerin neden mükerrer olarak satıldığı? Bu yöntemler ile kimlerin hukuka aykırı olarak menfaat elde ettiği? Belirtilen hukuki yöntemlerin uygulanması ile uzun yıllardır ——dağıtılmamasının sebeplerinin aynı olup olmadığı?” konularında bilgi alma ve inceleme talebinde bulunulduğunu, ancak davalı şirket ——— tarafından bu konularda müvekkiline gerçek, şeffaf ve tatmin edici cevaplar verilmediğini, bu hususların da davalı şirketin —– işlendiğini belirterek, davalı şirketin —— bilgi alma ve inceleme taleplerini cevapsız bırakması nedeniyle, davalı şirketin ticari defter ve kayıtlarında, —– de karşılaştırma yapmak suretiyle TTK m. 437 uyarınca sorularının cevaplarını da içerecek şekilde bilgi edinme ve inceleme yetkisi verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP :
Davalı vekilinin —-tarihli cevap dilekçesinde özetle;Şirket defter ve kayıtlarının ortaklar tarafından incelenebilmesi için —–denetçi talebinin—– gerektiğini, davacının işbu davadaki talebinin özel denetçi atanmasına ilişkin olmadığım, bu sebeple açılmış davanın yasaya ve usule aykın olduğunu, davacının, davayı kabul anlamına gelmemekle birlikte davalı şirketin hangi yıllara ilişkin defler vc kayıtlarının incelemesinin belirtilmediğini, davacının dava dilekçesinde müvekkili şirkette yapılan etkinliklerde —– satışı yapılmasına rağmen yapılmamış gibi gösterildiğini ya da biletlerin mükerrer olarak satıldığını iddia ettiğini,——aracılığıyla yapılan gösterilerde böyle bir şeyin mümkün olmadığını, böyle bir durumun söz konusu olması halinde dahi bunun önüne geçmenin mümkün olmadığını, müvekkili hakkında hiçbir yerde bu konuda bir şikayet olmadığını, davacının anılan iddialarına ilişkin hiçbir somut delil sunmadığını, biletlerin satılıp satılmamış gibi gösterildiği iddiası ile biletlerin mükerrer olarak satıldığı iddiasının birbiri ile zıt ve çelişen savlara dayanan iddialar olduğunutbirinci iddia ile şirketin kan düşmekte iken, ikinci iddia ile hasılat fazla gösterilerek karın daha fazla çıkacağını, bu iddiaların gerçek dışı olduğunu, ayrıca hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, —– almaya gelen kişiden —– bedelinin alınmasına rağmen biletin verilmediğinin düşünülemeyeceğini, keza bir biletin birden fazla kişiye satılmasının da mümkün olmadığını, böylesine dayanaksız iddialarla müvekkili şirketin küçük ortağı olan davacının şirketin ticari defterlerini inceleme talebinin karşılanmasının mümkün olmadığını, aynca mükerrer ——- satışlarının ticari defterlerden anlaşılamayacağını, defterlere yalnızca bir kaydın satış olarak girildiğini belirterek davanın reddini istemiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Mahkememiz tarafından tarafların delil listesinde gösterdikleri tüm deliller celp ve incelenmiş ve dosya içerisine alınmıştır.
Mahkememizde açılan işbu dava, TTK.nın 437. Maddesi kapsamında şirket kayıtlarının bilgi alma ve inceleme hakkıdır.
Bilgi——vazgeçilmez nitelikte bağımsız iki haktır. Bu haklar pay sahibine anonim şirketin ekonomik ve finansal durumu; menfaat ve egemenlik ilişkileri ve anonim şirketin nasıl yönetildiği hakkında bilgi alabilmesi ve kanuni şartlar —– muhasebesinde inceleme yapabilmesi amacıyla tanınmıştır.
Pay sahibinin şirket işleri hakkında bilgi alma ve incclcmc hakkı —–düzenlenmiştir. Pay sahibinin —— —-sırasında bilgi alma hakkına ilişkin ——- kurulda, —–kurulundan, şirketin işleri; denetçilerden denetimin yapılma şekli ve sonuçları hakkında bilgi isteyebilir.”
İstem ilk olarak —– kurulda ortaya konulmuşsa ———- cevap verme yükümlülüğünün, gerekli olan belgelerin sağlanmasına bağlı olduğu kabul edilmelidir. Hatta bu mümkün değilse bilgi verme yükümlülüğü bilgi talep edilen —– kuruldan soma yapılacak ilk —– kurula ertelenebilir.
Pay sahibinin bu hakkının içeriğiyle ilgili sınırlandırmalar ise TTK m. 437/3 hükmünde açıkça belirtilmiştir, Bu ölçütler ortaklık sırrı veya korunması gereken diğer şirket menfaatleridir.
Yasada pay sahiplerinin bilgi alma hakkının yanı sıra ve ona paralel olarak inceleme hakkı da tanınmıştır—– defter ve yazışmalarının pay sahiplerince incelenebilmesi için —– —–açık izin veya ——– kararı gerekir.
İnceleme hakkı pay sahibinin açık talebi karşılığında ve kendi incelemesi sonucunda bilgi edinmesini sağlayan bir olanak olup, pay sahibinin bilgi alma hakkını tamamlayan ve onu teyit eden nitelikte; özü itibariyle de paya bağlı ve doğrudan yasadan kaynaklı bir pay sahipliği hakkıdır.
—– sahibinin bilgi alma ve inceleme istemleri; haksız olarak ya cevapsız bırakılmış veya haksız olarak reddedilmiş yahut bir sebebi olmadan ertelenmiş ya da ——- anlamında bilgi alınılmamış olması veya ertelenmiş olması halinde pay sahibinin başvurabileceği bir yol olarak bilgi alma ve inceleme davası düzenlenmiştir. Bu dava hakkı iptal ve sorumluluk davalanndan tamamen bağımsız bir hak olup, pay sahibi ——- mahkemeden bilgi alma talebinin —– karşılanmasını veya şirketin defter veya yazışmalarını inceleme imkanının kendisine sağlanmasını talep edebilir. Böylece bilgi alma ve inceleme hakkını olanaklı hale getiren bir doğrudan yaptırım hakkı sağlanmış bulunmaktadır.
Pay sahibinin bu hususla direkt olarak mahkemeye başvurmak suretiyle doğrudan bir dava hakkı yoktur. Bilgi alma hakkının dava yoluyla elde edilebilmesinin ilk şartı pay sahibinin bilgi alma ve/veya inceleme hakkını daha önce —— kurulda veya —— —-dışında; —— kurulda/öncesinde cevaplanmak üzere —-kuruluna karşı ileri sürmüş olmasıdır. Bu nedenle davacı pay sahibi mahkemeye müracaat etmeden önce bilgi alma veya inceleme hakkını kullandığını ispatla yükümlüdür. İkinci dava koşulu ise bilgi alma veya inceleme talebinin şirketin yetkili organlarınca kısmen veya tamamen haksız olarak reddedilmiş olması veya yetersiz olarak karşılanmasıdır. Ayrıca kanunda davanın, talebin reddini izleyen 10 gün içerisinde, diğer hallerde ise makul bir sürede açılması öngörülmüştür. (TTK m. 437/5), Bu durumda sürenin başlangıcı talebin şirketin yetkili organlarınca reddedildiği veya yeterince karşılanmadığı gündür.
Somut olayda;
—- gerçekleştirilen — —– —ait hazirun cetveli incelendiğinde, işbu — —- —— tarafından vekaleten temsil edildiği, anılan —- —-toplantı tutanağı incelendiğinde ise——muhtelif konularda bilgi alma ve inceleme hakkının kullanılmasına ilişkin birlikte beyanlarında;
—- maddesi gereği pay sahipliği hakkımız olan —–kullanmak istiyoruz ve bu çerçevede toplantıda hazır bulunan ———– üyesi —-etmekteyiz. —- hasılatlarının çeşitli yöntemler ile hukuka aykırı olarak düşük gösterildiği bu sebeple —-kayıtlarının gerçeği yansıtmadığı tespit edilmiştir. —– bir kısım etkinlik ——— satışı yapılmış olmasına karşı neden kayıtlarda satılmamış gibi gösterilmektedir— —– birden fazla satılarak neden mükerrer olarak satılmaktadır? Bu yöntemler ile ———-Söz konusu yöntemler ile şirketin zarara uğradığı ve haksız kazanç sağlandığı aşikardır. Belirttiğimiz hukuka aykırı yöntemlerin uygulanması ile uzun yıllardır ——-” işbu beyanlara cevaben —- ifadeleri ise,
—- vekillerinin tüm beyanları gerçeği yansıtmamakta olup, şirketin mali tabloları denetimden geçmiş olup, her yapılan işlem gerçek ve yasaldır.”
Beyanlardan da anılan —- —-toplantısında davacı —– aracılığıyla bilgi alma hakkını kullanmış, ancak buna karşın kendisinden — kapsamında bilgi talep edilen —–cevabı ne bir esaslı gerekçeye dayanmış ne de herhangi bir belgenin incelenmesi neticesinde verilmiştir. Başka bir ifade ile talep edilen bilgiler, yöneltildiği —– tarafından yetersiz olarak karşılanmıştır.
Somut olayda —- bilgi alma ve inceleme davasına ilişkin olarak pay sahibinin bilgi alma hakkım daha önce —– sürmüş olması ve bilgi alma talebinin şirketin yetkili organlarınca kısmen veya tamamen reddedilmiş olması veya yetersiz olarak karşılanması şartlarının gerçekleştiği söylenebilecektir.—– tarafından gerekli açıklamaların yapılmamasına ilişkin ise herhangi bir şirket sırrı yahut da korunması gereken bir şirket menfaatinin bulunduğuna ilişkin bir gerekçe de ileri sürülmemiştir. Ayrıca işbu davanın, bilgi alma talebinin yetersiz olarak karşılandığı —— gün sonra yani —–tarihinde ikame edildiği görülmüştür.
Tarafların dosyaya sundukları deliller, taraf defter ve kayıtları ve talebin özellikleri dikkate alınarak davacının davalı şirket kayıtlarında talebi doğrultusunda inceleme yapmayı talep etmeyi koşullarını —- oluşup oluşmadığının belirlenmesi için dosya bilirkişiye tevdi edilmiştir.
—- tarihli bilirkişi raporunda özetle;
Davacı ——-vekilleri aracılığı ile muhtelif konularda bilgi alma hakkının kullanıldığı, ancak talep edilen bilgi ve açıklamaların —- tarafından yetersiz olarak karşılandığı, böylece somut olayda—– uyarınca bilgi alma ve inceleme davasına ilişkin olarak pay sahibinin bilgi alma hakkını daha önce —– kurulda ileri sürmüş olması ve bilgi alma talebinin şirketin yetkili organlarınca kısmen veya tamamen reddedilmiş olması veya yetersiz olarak karşılanması şartlarının gerçekleştiği,—— tarafından gerekli açıklamaların yapılmamasına ilişkin ise herhangi bir şirket sırrı yahut da korunması gereken bir şirket menfaatinin bulunduğuna ilişkin bir gerekçe de ileri sürülmediğini, anılan bilgi alma talebinin/davanın süresi içinde ileri sürüldüğü/açıldığını, dolayısıyla davacının bilgi alma talebinin işbu dava neticesi ile karşılanması için tüm şartların hasıl olduğunu, ancak inceleme talebinin dava öncesinde ileri sürülmemesi nedeniyle; inceleme hakkının işbu dava neticesi ile karşılanabilmesinin mümkün olmadığını, —– yılına ait ticari defterlerin açılış tasdiklerinin TTK. m. 64 hükmü gereğince yasal süresinde yaptırılmış olduğu, —- yapılmış, —- faaliyet yılı içinde olmakla tasdik zamanının henüz gelmediğinin belirlendiği, dolayısı ile davacı defterlerinin —- hükümleri yönünden usulüne uygun tutulduğunu, her üç defter sonuçlarının birbiri ile ve ilgili belgelerle uyum arz ettiği, defterlerin delil niteliği taşıdığını, davaya konu uyuşmazlık herhangi münferit bir işleme dayalı olmadığı için işlem bazında bir kaydın aranması şeklinde bir inceleme yapılmasına müsait olmadığını, davacı iddialardan şirketin kötü yönetilip yönetilmediği hakkındaki kanaatin kanuni defter kayıtlarından aranmasının imkânsız olduğunu, hâsılatın gizlendiği hakkındaki iddianın davaya konu şirketin faaliyeti ve işlem türü dikkate alındığında mcvcut belgeler üzerinde her hangi bir iz bırakacak türden işlem yaratmakla kanuni defterlere yansıyan bir sonucu olabileceğinin düşünülebileceği, bu sebeple anılan konuda bir inceleme yapıldığını, banka kayıtlan üzerinde gelir yaratan hareket olarak yapılan tespitlerimizin gelir hesabında kayıtlı olup olmadığı araştırılmış, bunlardan tam tutar olarak uyuşma olmayacağını, banka kayıtlanndaki tutarların —- tutarlar olması nedeniyle gelirler hesabına ilişkilenen tutarların haricen hesaplanmasından aralarında uyuşma olanlar olduğu gibi bazılarının parçalı tutarlara isabet etmemekle uyuşmadığı gibi teknik farklılıkların tespit edildiğini, fakat bu durumun bankadan gelen tutarların gelir kaydedilmemiş olmasına bir karine teşkil edemeyeceğini, davacı tarafından iddia edilen gelirlerin şirket kayıtlarına intikal ettirilmediği hakkında bir tespit yapılmasının mümkün olmadığını, netice itibariyle yapılan incelemelerimizde davacı tarafça iddia edildiği üzere hasılatın kanuni defterlere yansıtılmaması yönünde bir tespitin yapılmadığı yönünde rapor etmişlerdir.
Mahkememizce yapılan yargılama sonucunda; Mahkememizde açılan işbu dava davacının, davalı şirketin ortağı sıfatı ile —– Mahkememizden bilgi alma ve inceleme yapma talebinde bulunmuştur. Bilgi alma ve inceleme hakları birbirinden bağımsız pay sahipliğinden doğan yasal bir haktır. Davacı vekilinin, davacının yokluğunda katıldığı — günlü—– sunduğu dilekçe kapsamında bilgi alma hakkına ilişkin talepte bulunduğu, incelemeye yönelik bir talebin —- kurula sunulmadığı dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerle sabittir.
Bu nedenle ————- Maddesine uygun olarak, davacının sadece bilgi edinme hakkı kapsamında taleplerde bulunduğu, incelemeye yönelik yapılan bir talep ve —– ——–kararının olmaması sebebiyle inceleme talebi yönünden yasanın aradığı, —– kurulca ortağın talebinin reddi koşulunun gerçekleşmediği Mahkememizce benimsenmiştir.
Bilgi alma ve inceleme hakkı esas sözleşme ile şirket organlarından birinin kararı ile, kaldırılamaz ve sınırlandırılamaz.
Mahkememizce sonuç olarak, dosya kapsamına uygun bilirkişi ——- tarafından tanzim edilen —- günlü raporda belirtildiği gibi, bilgi edinme talebi yönünden davacı yanın talebinin—–yeterince karşılanmadığı, davacının aydınlatılmadığı, her ortağın bilgi edinme hakkı kapsamında şirkete ilişkin bilgileri dayanakları ile birlikte öğrenme hakkının mevcut olduğu Mahkememizce benimsenmekle, bilgi edinme hakkı kapsamında ——– —-sunulan talepler hakkında, davacının isteminin yerine getirilmemiş olması sebebiyle Mahkememizce istemin kabulü gerektiği, ——sunulmayan inceleme istem yönünden ise, yasanın aradığı—– istemin reddi koşulu oluşmadığından, davacının talebinin reddi gerektiği sonuç ve kanaatine varılmış ve aşağıdaki gibi davanın kısmen kabulüne ilişkin hüküm tesis etmek gerekmiştir.
HÜKÜM:Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın KISMEN KABULÜNE, —- davacı vekilinin sunduğu dilekçesinde belirtilen;
a-)— kapsamında —— satışının yapılıp yapılmadığı, bu soruya verilecek cevaba göre, karşılık alınmaksızın yapılmış ise neden kayıtlarda biletlerin satılmamış gibi gösterildiği ve bedelsiz biletlerin niçin bedel karşılığı satıldığı konularının açıklanması,
b-)— ticari faaliyetleri kapsamında————–olmasına karşın aynı——- Bu yöntemlerle kimseye hukuka aykırı olarak menfaat sağlanıp sağlanmadığı—- —— —- açıklanarak tüm bilgi ve belgelerin bilgi alma hakkı kapsamında davacıya verilmesi şeklinde bilgi alma hakkının TTK.NIN 437. MADDESİ GEREĞİNCE KULLANDIRILMASINA,
2-Fazlaya ilişkin istemin —- inceleme talep etme koşulları oluşmadığından reddine,
3-Karar ve ilâm harcı olan 59,30-TL harçtan peşin alınan 54,40-TL harcın mahsubu ile bakiye 4,90 TL harcın davalıdan tahsili ile HAZİNEYE GELİR KAYDINA,
4-Davacı vekille temsil olunmakla karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi —- Hükümler madde 13/1 ve A.A.Ü.T. uyarınca hesaplanan 4.080-TL vekâlet ücretinin davalıdan tahsili ile DAVACIYA ÖDENMESİNE,
5-Davacı tarafça yatırılan 62,20-TL harçlar toplamı, 2.000.TL bilirkişi ücreti, 350-TL tebligat+posta gideri olmak üzere toplam 2.412,20-TL yargılama giderlerinin davalıdan alınarak DAVACIYA ÖDENMESİNE,
6-Kullanılmayan gider avansının kararın kesinleşmesini müteakip HMK. madde 333/1 uyarınca yatıran tarafa İADESİNE,
7-Davalı vekille temsil olunmakla karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi ——– Hükümler madde 13/1 ve A.A.Ü.T. uyarınca hesaplanan 4.080-TL vekâlet ücretinin davacıdan tahsili ile DAVALIYA ÖDENMESİNE,
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı, verilen kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içeresinde———– istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı.30/06/2021