Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. İstanbul Anadolu 10. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2018/773
KARAR NO: 2021/262
DAVA : Eser Sözleşmesi
DAVA TARİHİ : 27/12/2018
KARAR TARİHİ: 17/03/2021
BİRLEŞEN—–KARAR SAYILI DAVASINDA ;
DAVA : Alacak (Satım Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 31/01/2019
KARAR TARİHİ: 17/03/2021
Mahkememizde görülmekte olan Eser Sözleşmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili mahkememiz asıl dosyasında dava dilekçesinde ve birleşen dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin dava dışı —– imzaladığı —- istinaden dava dışı —-maliki olduğu ——- bulunan taşınmazda yapılacak deponun inşaat işlerinin yüklenicisi sıfatıyla aldığını, müvekkili şirket ile davalı şirket müvekkili şirketin yukarıda zikredilen sözleşme kapsamında yapmayı taahhüt ettiği işlerinden ——-imalat, montaj ve kurulum işlerini davalı tarafından yapılması konusunda anlaştıklarını, müvekkili şirket ile davalı şirketin bu konuda —– —— imzaladığını, bu sözleşmeni 6. maddesine göre işin süresinin — hafta olarak kararlaştırılarak işin teslim tarihi olarak —- tarihinin belirlendiğini, sözleşmenin 14.1 maddesine göre davalı teslimde gecikilen her gün için müvekkili şirkete —— gecikme cezası ödeyeceğini, davalı sözleşme ile üstlendiği işi bitiremediğini ve eseri tamamlayamadığını, ——- ihtarnamesi ile davalının ihtar edildiğini, davalının verdiği cevapta sözleşme ile taahhüt ettiği işi bitiremediğini ikrar ettiğini, ayrıca aynı ihtarnamede önce işin tamamlandığını söylemiş ise de daha sonra geriye kalan ve tamamlanmayan ifadesi ile sözleşme ile yapımı taahhüt edilen işin tamamlanmadığını ikrar ettiğini, ayrıca ihtarnamede ve daha sonraki beyanlarında yapılacak işin belli bir yüzdesinin bittiğini ileri sürdüğünü, —— ihtarnamesi ile davalı keyfiyet ikinci defa ihtar edilse de davalı yanın ihtarname ile cevap vererek sözleşmeden kaynaklanan edimini yerine getirmemiş olmasına rağmen sözleşme bedelinin ödenmesini talep ettiğini, davalının sözleşme ile kararlaştırılan edimini yerine getirmek niyetinde olmadığının anlaşılması üzerine müvekkili şirketin ——sayılı dosyası ile yapımı kararlaştırılan işin tespit tarihi itibariyle hali hazır durumunu ve tamamlanması gereken eksiklikleri tespit ettiğini, davalının sözleşmede ki edimini tamamlamakta temerrüde düşmesi nedeniyle tespit edilen eksikliklerin 3. kişilere henüz fatura edilmemiş işler olmakla birlikte şu ana kadar ——- bedel karşılığında tamamlatıldığını, bütün bu nedenlerle fazlaya ilişkin dava ve talep hakları saklı kalmak üzere eksik ve ayıplı işler için şimdilik ——— dava tarihinden itibaren reeskont faizi ile birlikte davalıdan tahsilini, şimdilik — günlük gecikme cezası olarak ——- tahsilat günündeki kurdan yasal faizi ile tahsilini, yargılama giderleri ve yargılama masraflarının davalı yan üzerine bırakılmasını talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili mahkememiz asıl dosyasında cevap dilekçesinde ve birleşen davada cevap dilekçesinde özetle; davalı yanın verdiği cevap dilekçesinde dava ile ilgisi olmayan bir çok konuya değindiğini, davaya cevap vermekten öte dava ile ilişkisi olmayan konulara değindiğini, dilekçede davalı bölümünde parantez içerisinde ——-yazdığını, dava dışı bu şirketin dava konusu olayla en ufak bir ilgisinin veya irtibatının olmadığını, devamında davalı firmanın kendisini överek yola devam ettiğini, kendileri olması —– ——– deposu yapılamaz dendiğini, davalı tarafın dava konusu olayla hiç ilgisi olmayan bir sözleşmeyi de gerek ve lüzumu olmadan davanın içine dahil etmeye çalışıldığını, davalı yanın cevap dilekçesinde bahsettiği—— dava konusu ile ilgisinin bulunmadığını, öncelikle davalı yananın öğrenmesi gereken müvekkili şirketin huzurdaki davada davalı değil davacı olduğunu, müvekkili şirketin herhangi bir yeri kiraya vermesi yada kullandırılmasının söz konusu olmadığını, müvekkili şirketin anahtar teslimi inşaat işleri sözleşmesi yaptığı dava —– davalıdan kaynaklanan gecikme nedeniyle müvekkili şirketi ——– sayılı davası ile gecikme bedeli ile tazminat davası açtığını ve bu davanın halihazırda derdest olduğunu, davalının ‘ anlayıp da cevap vermediği konunun taahhüt ettiği depoyu ——— beklenen fayda meydana gelecek şekilde yapıp yapmadığı ve teslim edip etmediğinin olduğunu, karşı yanın bu soruya cevap vermeyerek kendince yüzdeler belirleyerek işin şu kadarını tamamladım şeklinde cevap verdiğini, bütün bu nedenle davalarının kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
BİRLEŞEN DAVA : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalı şirketin müvekkili şirket ile irtibata geçip —– markası altında müşterilerine kiraya vermek üzere———- yapılacak olan —– —– sıfırdan imalatının yapılmasını müvekkilinden talep ettiğini ve teklif istediğini, taraflar arasında yapılan görüşmeler neticesinde anlaşmaya varıldığını, taraflar arasında akdedilen —- konu —– —- itibari ile bitirilip tamamlandığı, dava dışı ——– tarihi itibari ile kullanılmaya başlandığını, davalı şirketin müvekkili şirkete hiç bir ödeme yapmaması üzerine yasal yollara başvurmadan evvel —- sayı dosyası ile —— depo’da tespiti yaptırılıp bu tespit dosyasından alınan raporda sözleşmeye konu eserin hali hazır durumunun tespit olunduğunu, imzalanan sözleşme gereğince davalının ödeme yapmaması halinde müvekkilinin işi durdurma, sözleşmeyi feshetme hakkı ile birlikte tüm proje bedelini talep etme hakkının bulunduğunu, davalıya iki eser için —– yapıldığını karşılığında —— alındığını, açıklanan nedenlerle davalı şirketin eseri teslim alıp kiraya verdiği halde davalı şirketin menkul, gayrimenkul ve 3. kişilerdeki hak ve alacaklarına İİK’nın 277 ila 284. maddeleri uyarınca ihtiyati haciz niteliğinde tedbir konulmasını, —- tarihli eser sözleşmesinden kaynaklı müvekkilinin alacağı olan —- eser bedelinin —– faturaların davalıya——- yevmiye nolu ihtarı ile tebliğinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte müvekkile ödenmesini, davalının asıl alacağın %20’sinden az olmamak üzere kötü niyet tazminatına mahkum edilmesini talep ve dava etmiştir.
BİRLEŞEN DAVA CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Davacı taraf ile müvekkili şirket arasında, —— kaynaklanan müvekkili şirketin davacı şirkete karşı ———sayılı dosyası ile açmış olduğu “Eser sözleşmesinden kaynaklanan cezai şart ve tazminatın tahsili” davasının mevcut olduğunu, HMK’nın 166. Maddesi gereğince aralarındaki irtibat sebebi ile huzurdaki davanın Mahkemenin ——-nolu dosyası ile birleştirilmesini, davanın reddini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE :
Davacı-birleşen dosya davalısı ——- asıl davasında davalı-birleşen dosya davacısı —- arasında ——– kain bulunan taşınmazda yapılacak ——- verildiğini, bu davalının taahhüdünü yerine getiremeyip eseri zamanında teslim edemediğini bu nedenle eserin üçüncü kişilere tamamlattırılarak tamamlanabildiğini belirterek —- yapmayıp eksik bıraktığı işlerin 3. Kişilere yaptırılması nedeni ile ——- ödeme yaptığını, bu bedelin davalıdan tahsilini talep etmiş aynı zamanda günlük gecikme cezasının —- olduğunu belirterek fazlaya ilişkin haklar saklı kalarak — günlük gecikme cezası olan ——— alacağın tahsilini talep etmiştir. Davalı birleşen davacı —— ise birleşen davada taraflar arasındaki sözleşme gereği eserin tamamlanıp teslim edildiği halde tek bir kuruş ödeme alamadıklarını belirterek sözleşme ile kararlaştırılan bedelin tahsilini talep etmiştir. Davacı —-işi asıl yüklenici olarak —– verenden almış, işin bir parçası ve kısmı olan ——- kurulum ve imalat işini alt yüklenici olan davalı-birleşen dosya davacısına vermiştir. —– arasındaki uyuşmazlık da mahkememizin —–görülüp sonuçlandırılmıştır.
Eser sözleşmesi, Türk Borçlar Kanunu 470. ve 486. maddeleri arasında düzenlenip md.470’de, yüklenicinin bir eser meydana getirmeyi, iş sahibinin de bunun karşılığında bir bedel ödemeyi üstlendiği sözleşme olarak tanımlanmıştır. Sözleşmenin her iki tarafının da bu borçları üstlenmesi sebebiyle tam iki tarafa borç yükleyen bir sözleşmedir. Sözleşmenin meydana gelmesi için tarafların, yüklenicinin meydana getirmeyi üstlendiği eser ve bunun karşılığında ödenecek bedel hususunda anlaşması gereklidir.
Borçlar kanunun 480. Maddesi ” Bedel götürü olarak belirlenmişse yüklenici, eseri o bedelle meydana getirmekle yükümlüdür. Eser, öngörülenden fazla emek ve masrafı gerektirmiş olsa bile yüklenici, belirlenen bedelin artırılmasını isteyemez. Ancak, başlangıçta öngörülemeyen veya öngörülebilip de taraflarca göz önünde tutulmayan durumlar, taraflarca belirlenen götürü bedel ile eserin yapılmasına engel olur veya son derece güçleştirirse yüklenici, hâkimden sözleşmenin yeni koşullara uyarlanmasını isteme, bu mümkün olmadığı veya karşı taraftan beklenemediği takdirde sözleşmeden dönme hakkına sahiptir. Dürüstlük kurallarının gerektirdiği durumlarda yüklenici, ancak fesih hakkını kullanabilir. Eser, öngörülenden az emek ve masrafı gerektirmiş olsa bile işsahibi, belirlenen bedelin tamamını ödemekle yükümlüdür. ” hükmünü getirmiştir. Taraflar arasındaki sözleşmenin 4. Maddesi işin bedeli ——–olarak belirlenmiştir. Taraflar arasında Borçlar kanununun 480. Maddesi anlamında götürü usul bir eser sözleşmesi olduğu anlaşılmıştır.
Mahkememizce taraf delilleri toplanmış dosya uzman bilirkişi heyetine tevdii edilmiştir. Bilirkişi heyeti ——-tarihli raporunda özetle ” ….1- Birleşen Dava Yönünden Değerlendirme
A) Dosyada mevcut beyanlar, sözleşme, ihtarnameler, bilirkişi TESPİT raporları, sevk irsaliyeleri ve proforma fatura birlikte değerlendirildiğinde, davacı —- davalı—– tarihli sözleşme ile,—– işlerinin davalı —– bedel ile tam ve noksansız bir şekilde teslim edildiği ve —— tarihinden itibaren fiilen kiracı tarafından kullanılmaya başlandığı anlaşılmaktadır.
Sözleşmenin 5. Maddesinin altında ———– teslim günüdür.” Şeklinde not düşüldüğü görülmektedir. Madde 6’da işin süresinin “deponun işveren tarafından yükleniciye teslim tarihindin itibaren —– hafta olduğu ve işverenin şantiyeyi yükleniciye teslim etmesinden sonra —- haftayı aşamaz ” denilmektedir. Bu iki maddeye göre ——– tarihinde başlayıp, —–tarihinde bitirilerek işverene teslim edilmesi gerekmektedir.
—tarihli bilirkişi heyeti tespit raporuna ve —- tarihli bilirkişi heyeti tespit, raporuna göre, ——— olduğunun mütalaa edildiği; tespit sırasında düzenlenen keşif tutanağında tanık olarak dinlenen —- şirketinin proje sorumlusu olduğu anlaşılan —– teslim tarihinden önce ——- tarihinde teslim edildiğini; keşif sırasında şirket yetkilisi olduğu beyan edilen —- kullanılabilen alanın — tarihinde —— tarafından teslim alındığını beyan ettiği;
D) Taraflar arasında götürü ücretli eser sözleşmesi bulunduğu; eksik iş bedeli asıl davada talep edildiğinden, gerçekleşme yüzdesine götürü ücrete uygulanmadığı; asıl davada değerlendirildiği;
Taraflar arasmdaki sözleşmede hakediş suretiyle —— ödeneceği kararlaştırması bulunduğu; herhangi bir hakediş düzenlenmediği; fiilen teslimin gerçekleştiği; taraftar arasındaki sözleşmenin —– maddesinde, işverenin başta ödeme olmak üzere, sözleşmede yazılı yükümlülüklerini tam ve zamanında eksiksiz bir şekilde yerine getirmemesi halinde, yüklenicinin—–sözleşmeyi fesih hakkı doğması yanı sıra o tarih itibariyle sözleşme bedelinin tamamına hak kazanacağı düzenlemesi bulunduğu;
Ortaya çıkan bu durum dosyaya yansıyan belge kapsamı ve tespit dosyalarında yapılan belirlemeler dikkate alınarak, kararlaştırılan götürü iş bedeli olan—- olmak üzere, toplam ——bedeline hak kazandığı sonucuna varıldığı;
2. Asıl Dava Yönünden
A)Asıl davada, davacı, davalı —- eksik edimleri kapsamında üçüncü kişiye —— bedelle yaptırıldığından bahisle, şimdilik bu tutar ile gecikme cezası kapsamında ——– tahsilini istediği;
Tespit dosyasındaki saptamalara nazaran, davalının eksik ediminin sözleşme konusu iş kapsamına dahil olmayıp, bilahare tarafların sözlü mutabakatıyla davacı ——ya da onun iş sahibine ait eski deponun sökülüp, yeni yapılan deponun bitişiğine taşınma işinin asıl iş içinde kabul edilerek, bila bedel yapılmasının davalı tarafından üstlenildiği;
B)Dosyada mevcut olan ——dosyası kapsamında, dava konusu —– üzerinde inceleme yaparak hazırlanan —— tarihli bilirkişi heyeti tespit raporu hazırlandığı görülmektedir. Tespit raporunda toplam — odanın —odanın faal olduğu, sadece ——– büyük odada eksik işler olduğunun belirtildiği;
Eski deponun malzemelerinin fotoğraflarda da görüldüğü üzere, demonte vaziyette oda içinde bulunduğu; tespit dosyasındaki belirlemelere nazaran, montaj işçiliği kapsamında, ——-bulunmakla benimsendiği;
C)Davacının, davalıya muhatap yukarıda —— bentte gösterilen, yansıtma ve iade ; faturalarının yukarıda tanıtıldığı; kendi lehine alacak iddia edenin gerekçelerini ve delillerini somutlaştırması gerektiği; neden kaynaklandığının anlaşılamadığı;
D)Tarafların kabulünde olduğu üzere, teslimi gereken tarihin —— olduğu; yazılır teslim belgesi görülemediği; gecikme halinde günlük ——cezai şart kararlaştırması” bulunduğu;
Davacının dava yazısında bildirdiği kendisi tarafından keşide edilen —– ihtarnamelerin dosyada bulunmadığının görüldüğü; ——- sayılı dosyada yüklenici şirketin proje sorumlusunun tanık olarak dinlendiği; ——- tarihinde teslimin gerçekleştiğini beyan ettiğini; davalı şirket yetkilisinin de keşif zaptında kiracı——— itibaren kullandığını beyan ettiği;
Hal böyle olunca, bu aşamada gecikme durumunun belirlenmediği; tanık beyanının dikkate alınmaması halinde ise, —– yapılan sözleşmenin dosyaya kazandırılması gerekeceği; günlük gecikme cezasının sözleşmede —– olarak kararlaştırıldığı;
SONUÇ ve KANAAT :
Yukarda izah edilen hususlara göre;
1-Birleşen Dava Yönünden
Taraflar arasında düzenlenen —– tarihli sözleşme kapsamındaki deponun fiilen teslimin gerçekleştiği anlaşılmakla, kararlaştırılan götürü iş bedeli olan —- olmak üzere — talep edilebileceği; ——–
Davacı bu tutarın ticari faiziyle birlikte tahsilini istemiş ise de, yabancı para borçları yönünden 3095 sayılı Yasa m.4.a’da belirlenen faiz oranının uygulanmasını isteyebileceği;
Davalının ödeme savunması vuku bulmadığı; davacının ———–yevmiye sayılı ihtarnamesinde —– atıfet mehili verildiği; ihtarnamenin tebliğ şerhinin dosya yansımadığı; tebliğ tarihine eklenecek——– sonrasının temerrüt için ilk gün olacağı;
Birleşen dava tarihi olan ———- itibariyle açıkladığı gösterge niteliğindeki efektif satış kuruna nazaran, harca esas tutarın ————olduğu;
2.Asıl Dava Yönünden
A)Yüklenicinin edimini ifa ettiği; ancak, asıl sözleşme kapsamında tanımlanmayan bilahare sözlü kararlaştırılan davacının ya da asıl iş sahibi olduğu eski deponun sökülüp yeni yapılan deponun bitişiğine taşınması işi kapsamında malzemelerin demonte vaziyette bırakılması nedeniyle, işçilik bedeli kapsamında tespit dosyasıyla belirlenen ———– dava tarihinden itibaren işleyecek faiziyle birlikte isteyebileceği;
B)Davacının sözleşmeden kaynaklı gecikme cezası talebinin yukarıda değerlendirme başlığı altında (2/D) sayılı bentte irdelendiği; bu aşamada mevcut delil durumuna göre değerlendirilmediği…” şeklinde rapor sunmuşlardır.
Tarafların iddiaları ile ilgili tek tek değerlendirme yapılacaktır. Davacı ——-asıl dosyadaki birinci talebi davalı yanın sözleşme kapsamında yapması gerektiği halde yapmayıp eksik bıraktığı işler ve ayıplı işler için 3. Kişilere ödediğini belirttiği ——— tahsili istemine ilişkindir. Mahkememizce bilirkişi raporunda işaret edilen —- kira sözleşmesi istenmiş ilgili şirket ——– tarihinde teslim alındığını belirtmiştir.
Eser sözleşmelerinde, eserin sözleşmeye ve amacına uygun şekilde bitirilip teslim edildiğini kanıtlama yükü yüklenicidedir.——- Sayılı ilamı ——davalı iş sahibine teslim edilip edilmediği ve teslim tarihi net ve belirlenebilir değil ise de; ———- kararı ile eserin davalı iş sahibine ilk dava tarihi olan——- itibariyle teslim edildiğinin kabul edildiği anlaşılmaktadır.” belirtmiştir.
Davacı yanın talebi ile ————tarihinde keşif icra edildiği, bu raporda “yapılan incelemede projenin sağ tarafında görülen ve alanca en büyük paya sahip olan ———– hava odanın haricindeki diğer — faal olduğu sadece —— kısımda eksik işler olduğu” ve ” evaparatörlerin ve kontrol ünitelerinin yerlerine takılmadan —– vaziyette durduğu, dışarıdaki kompresör gruplarının yerlerine monte edildiği ancak aralarında herhangi bir borulama/kablolama işinin yapılmadığı görülmüştür.” tespitlerinde bulunulduğu, bu dosyada alınan ek raporda eksik işin yapılan işe oranının %10 olarak belirlendiği, davalı- birleşen dosya davacısının ———dosyasında yaptırdığı tespitte “yeni imalatı yapılmış olan endüstriyel soğutma grubu ünitelerinin yerlerinde montajının yapılmış olduğu, sökümü yapılmış olan ünitelerin bir kısmının ——- ve dış ünitelerinin demonte halde olduğu” tespiti yapılmıştır. Yani her iki tarafın da yaptırdığı keşifte demonte vaziyette bırakılan kısmın sözleşme ile kararlaştırılmayan sözleşme dışı iş olduğu anlaşılmıştır. Davacının sözleşme ile sıfırdan — —– kurulu, montaj ve yapım işini aldığı ve bu işi her iki yanın değişik iş tespit dosyasından da anlaşılacağı üzere tamamladığı sonucuna varılmıştır. Eksik bırakılan işin sözleşme ile kararlaştırılmayan tarafların sözlü mutabakatıyla davacı ——- ya da onun iş sahibine ait eski deponun sökülüp, yeni yapılan deponun bitişiğine taşınma ve kurulum ve montajı işi olduğu anlaşılmıştır. Nitekim davacının kendisi tarafından yaptırılan —-sayılı dosyasına ibraz edilen resimlerden ( Bilirkişi kök ve ek raporlarının 2 ve 3. Sayfalarında görsellere yer verilmiştir. ) de eksik bırakılan işin sözleşme kapsamında olmayan iş olduğu, eski depodan sökülerek getirilen evaparatörlerin ve kontrol ünitelerinin demonte vaziyette bırakılması işi olduğu anlaşılmaktadır. Davalı —- talebi ile yapılan —– tarihli keşifte mahkemece ” keşif mahalline konu yerin — —– olarak faaliyet gösterdiği, içerisinde —– şirketinin büyük bir kısmında faaliyet gösterdiği, —-oluşturulan depolama alanının genel itibarı ile tamamlanmış gözüktüğü ve fakat ——— montajının henüz yapılmadığı ” şeklinde gözlem yapılmış, bu dosyadan alınan raporda bilirkişi yeni imalatı yapılmış olan endüstriyel soğutma grubu ünitelerinin yerlerinde montajının yapılmış olduğu, sökümü yapılmış olan ünitelerin bir kısmının —- üretim alanı iç ve dış ünitelerinin —— olduğu tespiti yapılmıştır.
Tüm bu anlatılan hususlardan ötürü davacının sözleşme ile yüklendiği edimi yerine getirdiği, eseri tamamlayıp davacıya teslim ettiği, eksik bıraktığı işlerin sözleşme ile tanımlanmayan ek iş mahiyetinde olduğu sonucuna varılmıştır. Sözleşme ile tanımlanmayan bu eksik işler nedeni ile davacı —– davalıdan bir talepte bulunup bulunmayacağı şimdi irdelenecektir.
——– yukarıda açıklandığı üzere; sözleşme konusu işin bedeli “götürü” olarak kararlaştırılmıştır. Sözleşme dışı iş ise, sözleşme konusu olmayan işler olup, bu nitelikteki işlere yanlar arasındaki sözleşme hükümleri uygulanamaz. Sözleşme konusu işlerin bedeli sözleşme fiyatlarıyla; sözleşme dışı işlerin bedeli ise, 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun 410 ve izleyen maddeleri hükümleri ve ——- kuralları uyarınca işlerin yapıldığı zamandaki serbest piyasa fiyatlarına göre bilirkişi kurulu ya da bilirkişi aracılığı ile yaptırılacak inceleme sonucu belirlenebilir. Davalı yüklenicinin sözleşme konusu işlerden ötürü hakettiği istenebilir iş bedeli, mahkemece, uzman bilirkişi kurulu aracılığıyla yerinde keşif yapılarak yüklenicinin işten el çektiği tarihteki yapılan işin varsa nefaset farkları da düşülerek tüm işe oranının saptanması, bu oranın götürü bedele uygulanması, çıkan bu miktardan iş sahibinin yasal delillerle kanıtladığı ödemelerin mahsubu yapılmak suretiyle saptanabilir. Sözleşme dışı işin bedeli ise, yine az yukarıda açıklanan yasal yöntemle tespit edilebilir. Sözleşme dışı işlerdeki eksik işler bedeli iş sahibince istenemez. Yüklenici de bu nitelikteki işlerden yapılanın bedelini talep edebilir….” belirtmiştir.
——— ilamında ——sayılı TBK’nın 480. maddesine göre; “Eser sözleşmesinde bedel götürü olarak belirlenmişse yüklenici, eseri o bedelle meydana getirmekle yükümlüdür. Eser, öngörülenden fazla emek ve masrafı gerektirmiş olsa bile yüklenici, belirlenen bedelin artırılmasını isteyemez”. Sözleşme kapsamı dışında kalan fazla işlerin yapılması halinde bedelin 6098 sayılı TBK 526 ve devamı maddelerinde düzenlenen vekâletsiz iş görme hükümleri uyarınca,imalâtın yapıldığı tarihteki serbest piyasa rayiçlerine göre belirlenmesi, mahalli piyasa rayiçleriyle hesaplanan bu tutara —- ve yüklenici kârı dahil olduğundan, ayrıca —- yüklenici kârı ilave edilmemesi gerekir.—— uygulamalarında, götürü bedelli eser sözleşmelerinde gerçekleştirilen imalâta göre yüklenicinin hak ettiği iş bedeli; ödenmeyen iş bedeli ya da iş sahibinin fazla ödemesi olup olmadığı ve miktarının, gerçekleştirilen imalâtın işin tamamına göre fiziki oranın tespiti ve bu oranın götürü bedele uygulanmak suretiyle hakedilen iş bedelinin hesaplanarak, kanıtlanan ödemeler düşülmek suretiyle belirleneceği kabul edilmektedir. ” belirtmiştir.
——–Somut olayda, taraflar arasında yazılı eser sözleşmesi ilişkisi kurulduğu, eser bedelinin de 6098 sayılı TBK’nın 480. maddesi uyarınca götürü bedel olarak kararlaştırıldığı ve sözleşme bedelinin de kısmen ödendiği konusunda uyuşmazlık bulunmamaktadır. Sözleşmedeki iş bedelinin götürü bedel olarak kararlaştırıldığı işlerde, yüklenicinin sözleşme kapsamında yaptığı işler nedeniyle hak ettiği iş bedelinin saptanması için “tespit dosyalarındaki bulgular da nazara alınarak” gerçekleştirilen imalâtın yüklenicinin işten el çektiği tarihte fiziki eksik ve kusurları dikkate alınarak tüm işe oranının tespiti, bulunacak bu oranın toplam iş bedeline uygulanarak hak edilen bedelin saptanması gerektir. Sözleşme dışı işlerde ise yanlar arasındaki sözleşme hükümleri uygulanamaz. Sözleşme konusu işlerin bedeli sözleşme fiyatlarıyla; sözleşme dışı işlerin bedeli ise, iş sahibinin yararına olması halinde 818 sayılı BK’nın 410 ve izleyen maddeleri hükümleri ve “vekâletsiz iş görme” kuralları uyarınca işlerin yapıldığı zamandaki serbest piyasa fiyatlarına göre bilirkişi kurulu ya da bilirkişi aracılığı ile yaptırılacak inceleme sonucu belirlenebilir. Bu nedenlerle davacı yükleniciye sözleşme dışı ilave işlerle ilgili olarak açıklama yapılması hususunda mehil verilmeli, teknik bilirkişiye ilave işlerin sözleşme kapsamında olup olmadığı hususunda rapor düzenlemesi istenmeli, varsa ilave işlerle ilgili olarak mahalli piyasa rayici içinde —- de bulunacağı yani bedele dahil olduğu gözetilerek ——edilmeden hesaplama yapılmalıdır.
Sözleşme dışı işlerdeki eksik işler bedeli iş sahibince istenemez. Bu nedenle davalı iş sahibinin eksik işler bulunduğuna dair iddiasının eksik olduğu iddia edilen işlerin sözleşme kapsamında olup olmadığının irdelenmesi gerekir. Sözleşmenin kapsamının netleştirilmesi ve sözleşme gereği yapılması kararlaştırılan işlerin net bir biçimde belirlenmesi gerekir. ” belirtmiştir. ——- yönde birçok içtihadı bulunmakta olup birkaçı yukarıda alıntılanmıştır. Kısacası götürü usul bir eser sözleşmesinde sözleşme dışı işlerdeki eksik işler iş sahibince istenemez. Hatta bu tür işleri iş sahibi lehine yapan yüklenicinin hangi şartlarda ilave ek ücret isteyebileceği de yukarıdaki içtihatlarda belirtilmiştir. Somut olay açısından konuyu ilgilendiren kısmı sözleşme dışı kararlaştırılan bir işin yüklenici tarafından eksik bırakılması halinde bu iş bedelinin iş sahibi tarafından istenemeyeceğidir. Somut olayda eksik bırakılan işin sözleşme dışı iş olduğu tespit edildiğinden ve bu işin neden sözleşme dışı iş olarak mahkememizce kabul edildiği yukarıda detaylıca irdelendiriğinden davacının eksik bırakılan iş için işçilik ücretinin de davalı yükleniciden bir bedel talep edemeyeceği sonucuna varılmıştır. Öte yandan davacı——- ayıplı işler nedeni ile de herhangi bir bildirimde bulunulmamış, bu hususta bir tespit yaptırılmamıştır. Ayıplı yapılan işin neresi olduğu da belirsizdir. Davacı yan eksik ve ayıplı işler nedeni ile üçüncü kişilere —— ödeme yaptığını belirtmiş buna dair ne bir fatura ne başkaca bir delil de sunamamıştır. Davacı —— bu nedenle red edilmiştir.
Davacı-Birleşen davalı —— ikinci talebi cezai şart alacağının tahsili istemine ilişkindir. Taraflar arasında imzalanmış sözleşmenin 14.1. Maddesinde ” Yüklenici gerek iş bu sözleşmede gerekse ilgili mevzuatta yer alan yükümlülüklerine aykırı hareket ettiğinde, sözleşmede ön görülen sürede ikmal edip teslim etmezse geciktiği her gün için —— tutarı ödeyeceğini beyan kabul ve taahhüt eder.” hükmü bulunmaktadır. Söz konusu bu hükmün ifaya ekli cezai şart olduğu açıkça görülmektedir.
—– ilamında “… Söz konusu ceza, sözleşme tarihinde yürürlükte bulunan —– tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı TBK’nın 179/II. maddesinde düzenlenen ifaya ekli ceza niteliğindedir. Sözleşmelerde fesih halinde de ifaya ekli cezanın isteneceğine dair bir hüküm bulunmadığı gibi davacı ile dava dışı iş sahibi arasında imzalanan sözleşme ya da sözleşmeler gereğince davacıya tahakkuk ettirilen gecikme cezalarının, davalı taşerona yansıtılacağına dair bir hüküm bulunmamaktadır—— dışı iş sahibinin gecikme nedeniyle davacı iş sahibine tahakkuk ettirdiği gecikme cezalarının, menfi zarar olarak nitelendirilmesi mümkün değildir. Taraflar arasında imzalanan sözleşmelerde, gecikme halinde cezai şart öngörülmüş ise de sözleşmelerde aksi kararlaştırılmadığı ve davacı tarafça sözleşmeler feshedildiğinden sözleşmelerde yer alan ifaya ekli cezai şartın da talep edilmesi mümkün değildir.” belirtmiştir.
——- ilamında “…818 sayılı Borçlar Kanunu’nun 158/II, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 179. maddesi hükmüne göre; borcun kararlaştırılan yerde veya zamanda ifa edilmemesi durumunda ceza ödenmesi kararlaştırılmışsa ifaya eklenen cezai şart söz konusudur. Davacı iş sahibi akdi feshettiğinden mahkemece ifaya ekli ceza isteminin reddi isabetli olmakla birlikte…” belirtmiştir.
——- ilamında “…TBK’nın 179/2. maddesindeki ifaya ekli cezai şarttır. Sözleşmeye aykırılık halinde, aksine hüküm olmadıkça alacaklı, hakkından açıkça feragat etmiş veya ifayı çekincesiz olarak kabul etmiş olmadıkça, asıl borçla birlikte cezanın ifasını da isteyebilir. Taraflar arasındaki sözleşmede, fesih halinde ayrıca cezanın da ödeneceğine ilişkin bir hükme yer verilmediğinden ve davacı sözleşmeyi feshettiğinden, feshedilen sözleşmeye dayanılarak ifaya ekli cezai şartın da ödenmesi istenemez…” belirtmiştir.
İfaya ekli cezai şarta ilişkin birçok içtihat bulunmakta olup bir kaçı yukarıda alıntılanmıştır. Taraflar arasındaki sözleşmenin 14.1. Maddesinde belirlenen cezai şart ifaya ekli cezai şart mahiyetindedir. Sözleşmenin feshedilmesi halinde ifaya ekli cezai şart istenemez. Somut olayda davacı iş sahibi taraflar arasındaki sözleşmeyi ———- yevmiye numaralı ihtarnamesi ile feshetmiştir. Bu nedenle ifaya ekli cezai şartı talep edebilmesi de mümkün değildir. Davacının bu talebi de bu nedenle red edilmiştir.
Davalı-birleşen davacı eseri tamamlayıp teslim ettiğini belirterek sözleşmede kararlaştırılan bedeli talep etmiştir. Yukarıda da belirtildiği üzere ——— isimli yüklencinin sözleşme ile yüklendiği edimini yerine getirdiği kanaatine varılmıştır. Nitekim davacının kendi yaptırdığı delil tespit dosyasında dahi ——aktif olduğu, sadece eski depodan sökülerek getirilen evaparatörlerin ve kontrol ünitelerinin yerlerine takılmadan demonte vaziyette bırakıldığı ve dışarıdaki ——- gruplarının yerlerine monte edildiği ancak aralarında herhangi bir borulama/kablolama işinin yapılmadığı yolunda tespit yapılmıştır. Bu dosyada alınan ek raporda eksik bırakılan bu işin yapılan işe oranının %10 olduğu tespit edilmiştir. Mahkememizce eksik bırakılan bu işin de sözleşme dışı iş olduğu kanaatine varılmıştır. Taraflar arasındaki sözleşmenin 12.1. Maddesi yapıacak iş bedelini —– olarak belirlemiş maddenin devamında bu bedelin —– ediş olarak ödeneceği,—- Hak edişin ——— vaziyette ve müşteri tarafından onaylanınca teslim edilince yapılacağı kararlaştırılmıştır. Maddenin lafzından son ödemenin işin teslimi ile yapılacağı yani önceki ara ödemelerin bu tarihten önce yapılacağı anlamı çıkmaktadır.Davalı-birleşen davacıya hiçbir ödeme yapılmamıştır.Davacının kendi yaptırdığı tespitte dahi işin %90’ının tamamlandığı tespit edilmesine rağmen davalı-birleşen dosya davacı —— hiçbir ödeme yapılmadığı anlaşılmıştır. Eser sözleşmeleri iki tarafa borç yükleyen sözleşmelerdir. Götürü usul sözleşme imzalanmış —— hak ediş olarak yükleniciye parasının ödeneceği kararlaştırılmasına rağmen hiçbir ödeme de yapılmamıştır. Hatta sözleşmenin 14.3. Maddesi sözleşmede belirlenen bedel olmak üzere iş verenin yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde yüklencinin tek taraflı sözleşmeyi feshetme hakkı olduğu ve o tarih itibarı ile yüklenicinin sözleşme bedelinin tamamına hak kazanacağına dair hüküm bulunmaktadır. Netice itibarı ile davalı-birleşen dosya davacısının sözleşme ile yüklendiği sıfırdan — —- tesisi, kurulumu, montaj ve yapımı işini tamamladığı ve sözleşme bedeline hak kazandığı sonucuna varılmıştır.
Karar aşamasında hüküm tefhim edildikten sonra davacı yanca ——- Sayılı dosyasının iş bu dosya ile birleştiğini belirtmiştir. Hüküm tefhim edildiği anda dosyamıza gelen birleşmeye dair hiçbir yazı yoktur. Duruşma sırasında —– sistemine bakılmış buna dair mahkemeye ne bir birleştirme yazısı ne de birleşen dosyanın gönderilmediği anlaşılmıştır. Dosya ne —–üzerinden ne de fiziken mahkememize gönderilmiştir.Davalının da davadan haberi yoktur. İş bu hüküm verildikten sonra mahkememiz mübaşiri ilgili mahkemeye gönderilerek dosya elden ——- teslim alınmıştır.Her dava açıldığı tarihteki haklılık-haksızlık durumuna göre karara bağlanır. Karar aşamasına gelmiş — senedir yargılaması süren bir dava ile henüz dava dilekçesi yeni verilmiş, dilekçeler teatisi dahi tamamlanmamış bir davanın muvafakat sorulmaksızın birleştirilmesi ve karar verilmesine rağmen aylarca mahkemeye gönderilmemesi izaha muhtaçtır. Bu dosyada davacı —asıl iş sahibi ——kendisine kestiği cezai şart faturalarından kaynaklı alacağı ——- talepte bulunduğu görülmüştür. Bu davaya yeni esas numarası verilerek mahkememizce bakılacaktır. İşin esasına ilişkin burada başkaca da bir değerlendirme yapılmayacaktır.
Tüm dosya kapsamı, yukarıda yapılan tüm açıklamalar, hukuki değerlendirmeler kapsamında asıl davanın reddine, birleşen davanın kabulüne karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmış buna dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Mahkememizin iş bu ——– Sayılı dosyası yönünden;
DAVANIN REDDİNE,
a- Alınması gerekli 59,30 TL harcın peşin alınan 6.922,95 TL den mahsubu ile bakiye 6.863,65 TL harcın istek halinde davacı yana iadesine,
b- Davalı vekillle temsil edildiğinden karar tarihinde yürürlükte olan A.A.Ü.T hükümleri gereği red edilen miktar üzerinden hesaplanan 36.826,88 TL nispi vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya ödenmesine,
c- Davacının yaptığı yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
d-Davalı yanca bu dosyada yapılan yargılama gideri olmadığından karar verilmesine yer olmadığına
e- Taraflarca yatırılan gider/delil avansının fazla kısmının taraflara iadesine,
2-Mahkememizin Birleşen ——— dosyası yönünden;
DAVANIN KABULÜ İLE;
— alacağın temerrüt tarihi —- tarihinden itibaren işleyecek 3095 Sayılı Kanunun 4/a maddesi gereğince——açılmış bir yıl vadeli maveduat hesabına uygulanan en yüksek faiziyle birlikte davalı-birleşen dosya davacı —— tahsiliyle davacıya verilmesine,
a- Alınması gerekli — karar ve ilam harcından davacı yanca yatırılan —- peşin harcın mahsubu ile bakiye ——davalı —- tahsili ile hazineye irat kaydına,
b-Davacı yanca yatırılan 44,40 TL başvuru harcı, 79.859,06 TL peşin harç olmak üzere toplam 79.903,46 TL harcın davalı —–alınarak davacıya ödenmesine,
c-Davacı yanca yapılan 1.875,00 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
d———- bütçesinden karşılanan 1.320,00 TL arabulucu ücretinin davada haksız çıkan davalı ——-tahsili ile hazineye irat olarak kaydına,
e-Davacı yan vekille temsil edildiğinden karar tarihinde yürürlükte olan A.A.Ü.T. gereği 135.387,73 TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
f-Tarafaların yatırdıkları gider/delil avansından arta kalan varsa istek halinde iadesine,
Dair karar, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun İstinafa ilişkin hükümleri doğrultusunda, kararın tebliğ tarihinden itibaren iki (2) haftalık süre içerisinde (HMK’nın 345. maddesi), mahkememize veya başka bir yer mahkemesine dilekçe ile başvurmak (HMK’nın 343. maddesi) ve istinaf harcı ile gerekli giderlerin tamamen ödemek (HMK’nın 344. maddesi) suretiyle, ——- Adliye Mahkemesi nezdinde İstinaf yolu açık olmak üzere, davacı vekili ile davalı vekilinin yüzüne karşı, oy birliği ile açıkça okunup usulen anlatıldı. 17/03/2021