Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C. İstanbul Anadolu 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO:2018/719 Esas
KARAR NO:2022/355
DAVA:İstirdat (Ticari Satıma Konu Malın İadesi)
DAVA TARİHİ:18/06/2018
KARAR TARİHİ:26/04/2022
Mahkememizde görülmekte olan İstirdat (Ticari Satıma Konu Malın İadesi) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA:Davacı vekili dava dilekçesinde özetle: —– hesaptan—– tarafından keşide edilen, ——keşideli —-bedelli çekin müvekkil tarafından zayi edildiğini, bunun üzerine ödeme yasağı ve çek iptali adına açılan —–Esas sayısıyla dosyanın derdest olduğunu, mezkur davada ilanların yapıldığını ve gerekli teminatların yatırılarak ödeme yasağı kararı verilmesini, davalı—– tarafından——Sayılı dosyasına müdahale edilmiş ve ilgili mahkemenin ara kararı gereği istirdat davası açtıklarını, dosyaya sunulan çek fotokopisinin ciro silsilesi incelendiğinde davacı müvekkilin cirosunun olmadığı ve ciro silsilesinin bozulduğu, Mezkur çekin lehtarı davacı müvekkil olduğu ve müvekkil tarafından zayi edildiği üzere lehtarı müvekkile iadesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Davalı taraf mezkur davaya konu iadesi talep edilen çekin yetkili hamilinin müvekkilleri şirket ——- olduğunu ilgili çeki —- olarak müvekkil şirket —- imzalanan—– sözleşmesi kapsamında temlik edildiğini, müvekkil —– temlik edilen fatura alacakları karşılığı kullanılan finansmanın ödeme vasıtası olarak ciro edilerek müvekkil şirkete teslim edildiğini, — davalı müvekkil şirketçe yasal süresi içinde bankaya ibraz edilerek karşılığının tahsil edildiğini, davacı tarafın ciro silsilesinin bozuk olduğu iddiası gerçek dışı olmakla dosyaya sunulan çek fotokopisi incelendiğinde, çekin hamiline düzenlenmiş olduğu, 5941 sayılı kanunun 2.6 maddesine atıfla hamiline düzenlenecek çeklerde hamiline çek defteri yapraklarının kullanılmasının gerektiğini, çek yapraklarının üzerinde hamiline ibaresi matbu olarak yer alır hükmü içerdiğini,— lehdar hanesinde yazan— isminin üzeri çizildiği anlaşılmış olmakla bu çek hamiline çek olarak kabul edilmesi gerektiğini, davacının iddia ettiği gibi çekte ciro sisilesinin bozulduğundan söz etmesinin mümkün olmadığını, bu sebeple haksız ve mesnetsiz davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İNCELEME ve GEREKÇE : Dava,hukuki niteliği itibariyle davacının—–Şubesi ilgili hesabından—– tarafından keşide edilen —- keşide tarihli, —— bedelli çek hakkında açılan menfi tespit talebine ilişkindir.——yazılan müzekkerelere ikmalen cevap verildiği, müzekkere yazı cevaplarının dosyamız arasına alındığı görüldü.Taraflar tacir olup, delil olarak ticari defterlere dayandıklarından; taraflara inceleme gün ve saatinde belirtilen yıllara ilişkin ticari defter ve kayıtlarını hazır etmeleri aksi halde HMK 220 ve devamı maddeleri gereğince defterlerini sunmayan tarafın ticari defterlerine lehine delil olarak dayanamayacağının ve tekrar sunamayacakları usulüne uygun biçimde ihtar edilmiş; defter inceleme neticesinde dosyamız —– tevdii edilmiş olup , —– mahkememize hitaben sunmuş olduğu raporunda özetle: Çek banka üzerine çekilen, sıkı şekil şartlarına tâbi, çifte yetkilendirme ve havale yolu ile ödeme amacı güden ve soyut ödeme vaadini içeren bir kambiyo senedi ve kıymetli evrak olduğunu, bütün kambiyo senetlerinde olduğu gibi çekte de belirlilik (muayyenlik) esasının geçerli olduğunu, çekin belirliliğini etkileyen ya da bozan hususların varlığı, belgeyi çek olmaktan çıkartacağını, Çekin, kanunen emre yazılı senetlerden ve keşidecisi tarafından nama, —- ya da hamiline olarak düzenlenebilir ve bu niteliğine göre devri farklı kurallara tabi olduğunu, Bu özellikleri gereği nama yazılı çeklerin yazılı bir devir beyanı ile zilyetliğin devri, emre yazılı çeklerin ciro ve zilyetliğin devri ve hamiline yazılı çekler ise sadece zilyetliğin devri ile devredilebileceğini, Cironun çekin arkasına yapılabileceği gibi —– üzerine de yapılabileceğini, Cironun en geç ibraza kadar yapılabileceği, ibrazdan sonra yapılan cironun ise alacağın devri (temliki) hükmünde olduğunu, Düzgün bir ciro silsilesi ile hamil görünen kimseye meşru hamil deneceğini, bu kişinin çekten doğan hakları kullanabileceğini, Bu bilgi ve açıklamalar ışığında somut olaya dönüldüğünde, Davacı tarafından sunulan dava konusu çek dava dosyası içeriğinde ki evraktan da anlaşıldığı üzere keşideci —–tarafından —– lehdar gösterilerek düzenlendiğini, usulüne uygun bir ciro zincirinin bulunduğundan söz edilebilmesi için çek arkasındaki ilk cironun davacı —— ait olması gerektiği, çek arkasındaki ciroların ve ibraz kaşesinin durumuna bakıldığında ilk cironun —– ait olduğu, lehdar konumdaki ——cirosunun ise hiç bir şekilde bulunmadığını, davalı tarafından sunulan dava konusu çekin dosyası içeriğinde ki evraktanda anlaşıldığı üzere keşideci —– tarafından ——- üzeri çizilerek paraflanarak hamiline olarak düzeltme yapılarak düzenlendiğini, Hamiline emirli bu çekte ilk cironun davacı—- ait olmasının gerekmediğini, bu durumda silsilenin bozulduğundan söz edilemeyeceğini, davacının davaya konu istirdatı talep edilen çekin kaybı ile alakalı İilgili kurumlara beyanlarda bulunduğu ve ——- Sayılı dosyası ile ipali adına dava açtığı ve konu olay ile ilgili —— soruşturma ve kovuşturma evrakı ile davaya konu çek’in tahrifatsız biçimde fotokopilerini ve tahsilat makbuzu belgelerini sunduğunun tespit edildiğini, —— Sayılı çekin iptali ile alakalı dava dosyası içeriğinde bulunan delil de çek —- olduğunu, Davalı —– davaya konu çekin keşidecisi tarafından hamiline düzenlendiğini ve hamil tarafından da sıralı bir şekilde silsile ile devir olarak devam ettiğini ayrıca mezkur çekte silsile bozulmadığı gerekçesiyle yapılan işlemde herhangi bir hata bulunmadığını ve davanın reddi gerektiğini belirttiği, (davalı tarafın dava dosyasına sunduğu delilde bulunan çek üzerinde paraflı (hamiline) şeklinde düzeltme olduğu, keşidecisi tarafından düzenlenip düzenlenmediği bilinmediğini) davaya konu çek üzerinde yapılan düzeltme işlemlerinin keşideci tarafından yapılıp yapılmadığı hakkında da ayrıca —– alınması gerektiğini belirteren raporunu mahkememize sunmuştur. —— talimat yazılarak aldırılan—-raporunda özetle ; Dava dışı —– yılları ticari defterler,muavin dökümleri ve dava dosyası ve ekindeki evraklar incelendiğinde; Dava dışı —– tarafından Dava dosyasına incelenmesi için sunmuş olduğu—- dönemine ait ticari defter muavin dökümlerinde davacı—- ile ilgili herhangi bir kayda rastlanmadığı; Dava dışı ——tarafından Dava dosyasına incelenmesi için sunmuş olduğu —— dönemine ait ticari defter olan işletme defterinde dava konusu çek olan ——–keşideli —- ile ilgili kayda ulaşmak mümükün olmadığı, Çünki işletme defterlerinde alış – satış – gider faturaları harici tahsilat makbuzu,tediye makbuzu, çek,senet,banka ödemesi gibi resmi evrakların kayda alma imkanı olmadığını, bu durumun resmi defter sahibi ile ilgili bir husus olmayıp işletme defterinin kayıt sistemi ile ilgili olduğunu, Dava dışı—— tarafından incelememiz için sunulmuş olan—– dönemine ait işletme defterinden tespitle davacı—–tarafından kesilmiş olan ve kayda alınan faturaların —— dahil turarının—–olduğu; Dava dosyası ve ek’indeki evraklardan tespitle Dava dışı—– taratından davacı —– düzenlemiş olduğu —– vadeli —— tutarında çek düzenlediği;—-vadeli —–tutarında çek düzenlemiş olduğu çek üzerinde bazı düzeltmeler olduğu, düzeltmelerin yapıldığı yerlere çeki düzenleyen tarafça imza atıldığının gözüktüğü sonuç ve kanaatine varıldığını belirten raporunu mahkememize sunmuştur.—- HMK 280. Maddesi uyarınca taraflara tebliğ edilmiştir. Davacının davayı konu çeki çaldırdığından bahisle —– Sayılı dosyası ile çek iptali sebebiyle dava açtığı,davalının davaya konu çekin yetkili hamili olduğunu —– şirketi olmaları sebebiyle fatura alacakları karşılığı kullanılan finansmanın ödeme vasıtası olarak ihbar olunun —– tarafından ciro edilerek teslim aldığı, —– davalı şirketçe yasal süresi içinde bankaya ibraz edilerek karşılığının tahsil edildiğinin beyan edildiği, ancak çekteki ciro silsilesi incelendiğinde davalının ödeme vasıtası olarak aldığı çekin, İhbar olunan —– İle ——- arasında imzalan—-sözleşmesine istinaden alındığı,Ancak davaya konu çek aslı incelendiğinde son cirantanın—— 6361 sayılı —- 9. maddesinde faktoring şirketlerinin yapamayacağı işlemler hükme bağlandığı, Anılan Kanunun 9/2. hükmüne göre; “— şirketi Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayalı olsa bile, bir mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilemeyen alacaklar ile Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamaz veya tahsilini üstlenemez. Aynı faturaya dayalı birden çok —–şirketine yapılan kısmi temliklerin toplam tutarı fatura tutarını aşamaz.” düzenlemesi yer aldığı,—- tarih ve —- yayınlanarak yürürlüğe giren —İşlemlerinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 8/1. maddesinde ise; “Faturalı alacağa istinaden kambiyo senedi veya diğer senetlerin alınması halinde, alınan kambiyo senedi veya diğer senetteki ciro silsilesinde kuruluşa kambiyo senedi veya diğer senedi ciro edip veren kişinin, devralınan faturada alacaklı olarak gözüken kişi ve bu kişiden bir önceki cirantanın veya keşidecinin de faturadaki borçlu ile aynı kişi olması gerekir. Fatura ile kambiyo senedi veya diğer senetteki tutarın uyumlu olmasına dikkat edilir. Kuruluş tarafından kullanılan —- programları bu uyumu gözetecek ve uyumsuzluk söz konusu olduğunda işlem yapılmasına olanak vermeyecek şekilde yapılandırılır” hükmüne yer verildiği,davaya konu çekin incelenmesinde dava dışı —– cirosunun çizildiği,çekin son hamilinin ——dayanak faturada—–alacaklı olmadığı,dolayısıyla kambiyo senedi dahi olsa ortada geçerli bir temlikten sözedilemeyeceği,dolayısıyla davaya konu çek bakımından davacının borçlu olmadığının kabulünün gerektiği anlaşılmakla davanın kabulüne dair aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
H Ü K Ü M:Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere:
1-Davanın KABULÜ İLE Davacının —- çek numaralı keşidecisinin ——olduğu —– tarihli—- bedelli çek yönünden davalıya borçlu olmaması sebebiyle çekin tahsil olduğu dikkate alınarak—— bedelin davalıdan alınarak davacıya verilmesine
2-Harçlar kanunu gereğince dava değeri üzerinden alınması gereken toplam —— harçtan daha önceden ödenen toplam—–harç düşüldükten sonra eksik kalan —–harcın davalıdan alınarak —-kaydına,
3-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiginden A.A.Ü.T (Madde-13) göre hesaplanan —–vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan; —– Başvuru Harcı, ——Peşin/nisbi Harcı, ——-ücreti, —–Tebligat, Posta ve diğer masraflar, olmak üzere toplam ——– davalıdan alınarak davacıya verilmesine, ,
5-Hüküm kesinleştiğinde kullanılmayan gider avansının yatıran tarafa iadesine,Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı gerekçeli kararın tebliğden itibaren —- hafta içinde —- yolu açık olmak üzere açıkça okunup usulen anlatıldı.