Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. İstanbul Anadolu 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2014/1117 Esas
KARAR NO : 2019/314 Karar
DAVA : Tazminat (Sözleşmeden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ: 17/09/2014
KARAR TARİHİ: 21/03/2019
Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Sözleşmeden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle: Müvekkilinin———– yaklaşık 32 yıllık bayısı ve yetkili servisi olduğunu, bu kapsamda 2005/4 sayılı motorlu taşıtlar sektöründeki dikey anlaşmalara ve uyumlu eylemlere ilişkin grup muafiyeti tebliği ile getirilen yeni düzenlemeler çerçevesinde uygun olarak davalı ile 28/02/2007 tarihli iki adet sözleşme imzaladığını, yetkili servisin sözleşmesi bakımından bildirilen fesih nedenlerinin haksız ve dayanaksız olduğunu, davalının 27/06/2011 tarihli ihtarnamesiyle, teknik eğitim yeterliliğinin artırılmaması, müşteri memnuniyeti, teminatın gösterilmemesi euroservis yol yardım hizmetindeki aksamalar ve araç giriş adetlerinin azalması sebebiyle feshettiğini bildirdiğini, teknik yeterliliğe ilişkin bir düzenlemenin olmamasına rağmen davalı tarafından %75 performansın baz alınmasının hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, kendilerinin 32 yıl boyunca herhangi bir temerrüde düşmediklerini, davalının sözleşmeyi feshetmesinin iyi niyetle bağdaşmadığını, davalının fesihten sonra da sanki sözleşme feshedilmemiş gibi Ağustos 2011 tarihine kadar kendisinin bilgisayar sitemleri üzerinden işlem yapmasına yetki tanıdığını, ekipman ve yedek parça gönderdiğini, davalının kendisinden fabrikasında üretilen H.556 model araçların şasi yanakları düzeltme işi gibi bazı eksik kalan parçalarının tamamlanmasını, hatalı parça değişimini, eski modelli araçların değişimi tadilat ve temizliği işlerinin yapılmasını, istediğini ileri sürerek an 2 yıl için yoksun kalınan (şimdilik 10.000 TL) portföy tazminatı, (2.000 TL) ve maliyetleri karşılanmamış yatırımlar için (şimdilik 1.000 TL) yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı tarafa yükletilmesine karar verilmesini dava ve talep etmiştir.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Yetkili servis sözleşmesi madde 5.1.b’ye göre bayinin kendisinin personel konusundaki standart ve talimatlarına uyması gerektiğini, 5.1.c ve 6.1.o uyarınca bayinin, personelini ücret mukabilinde eğitime göndermesi gerektiğini, davalının müşteri memnuniyeti programını performans değerlendirmesinde geçerli bir sistem olarak uygulanabileceğini kabul ettiğini, yetkili servis sözleşmesi —— uyarınca, davalının ———belirleyeceği tutardaki teminatı kendisine sağlamak durumunda olduğunu, davalı ile ayrıca yedek parça bayilik sözleşmesini imzaladığını, yedek parça bayilik sözleşmesi —- uyarınca bayinin personellerini —– tarafından gerekli gördüğü eğitimlere ücreti mukabilinde göndermeyi kabul ettiğini, taraflar arasındaki sözleşmelerin tek satıcılık sözleşmesi niteliğinde olmadığını, davacının davadaki taleplerinin biri olan portföy tazminatı olduğunu, davacının müvekkiline yeni müşteri bulmadığını, yeni müşteri bulunması halinde yedek parça alımlarında bir yükselme olması gerektiğini, ancak davacı alımlarının oldukça düşük seyretmesi ve bu alımların önemli bir kısmının bedelinin kendisi tarafından ödenen garanti kapsamındaki araç onarım işlerinin ifasını teşkil ettiğini, dolayısıyla davacının yedek parça satışları için yeni bir müşteri çerçevesi edinemediğini, bütün bunlara ek olarak yedek parça bayilik sözleşmesi m.19.9 ve yetkili servis sözleşmesi m.18.9 da sözleşmelerin haklı nedenlerle feshi halinde fesheden tarafın diğer tarafa bir tazminat ödemeyeceğinin açıkça kararlaştırıldığını ileri sürdüğünü, davacının yatırım olarak nitelediği hususların yeni ürünlere servis hizmeti vermek için gerekli olan özel takımların davacıya satışı olduğunu, davacının ———yetkili servisi olarak faaliyet gösterdiği son güne kadar müşterilerin ihtiyaçlarını karşılamak yükümlülüğü altında olduğunu, 27 Haziran 2011 tarihinden sonra Ağustos 2011 tarihine kadar bilgisayar erişimine izin verilmesindeki amacın servisin kapanış sürecinde zor durumda kalmaması olduğunu, hatalı parça değişimi gibi işlemler için davacıya başvurulmasının davacının en yakın hizmet sağlayıcısı olmasından kaynaklandığını, kendisinin yetersizlikleri ve eksiksikleri tespit edilen diğer yetkili servisleri de ikaz ettiğini, dolayısıyla tüm yetkili bayilere eşit muamele yaptığını, ayrıca davacının söz konusu zararın hangi kalemlerden oluştuğunu ve maliyetleri karşılanmamış yatırımların neler olduğunu açıklamadığını ileri sürerek davanın reddini talep etmiştir.
İNCELEME ve GEREKÇE : Dava, hukuki niteliği itibari ile taraflar arasında imzalanan yetkili servis sözleşmesi ve yedek parça bayilik sözleşmesinin haksız feshinden ötürü uğradığı zararların tazmini ile portföy tazminatlarına dayalı tazminat davasına ilişkindir.
Davalı tanığı …; davalı şirkette satış bölge müdürü olarak çalışmaktayım 17 yıldır çalışmaktayım bölge olarak ———— kapsamaktadır. 2011 yılında satış sonrası bölge müdürü olarak ———– ilide benim sorumluluğum altındaydı. Ben davalı şirkette 2010 sonu 2011 yılının başında göreve başladım davalı şirketin davacı şirketle ticari ilişkisinin öteden beri devam edip etmediği konusunda bilgim yoktur. Taraf şirketleri arasında 2 ayrı sözleşme yapıldı birincisi yetkiili servis sözleşmesi diğeri ise yedek parça satış sözleşmesi adı altında yapıldı. Davacı şirket bizim davalı şirketin yetkili servisidir ve yetkili yedek parça satıcısıdır, servis ve yedek parça hizmeti sadece kamyonlarda söz konusudur. Sözleşme gereği yerine getirilmediği gerekçesi ile davalı şirket tarafından fesh edildi. Davacı şirkete gerekli ihtarnameler çekildi ihtarnamelere cevap verilip verilmediği konusunda bilgim yok. Taraflar arasında akdedilen sözleşmeye göre müşteri memnuniyetine önem veririz müşteri memnuniyetine göre puan alması gerekir anket yapılır bu anket bağımsız bir şirket tarafından yapılır. Bu ankette müşteri memnuniyetsizlikleri olduğunu tespit ettik. Yine aynı şekilde yol yardımı yani yolda kalan araçlara bizim yetkili servislerimiz müdahale etmek zorundadır sözleşme gereği. Yol yardım hizmetini de çağrı merkezimiz belirlemektedir. Yolda kalan müşteri sabit hattı arayarak durumunu iletir ister çağrı merkezi de en yakın yetkili servisi arar. Sözleşme feshedildikten sonra arada bir boşluk doğdu müşterilerimizin hizmet alacağı en yakın yer ————– Burdaki servislere de yol çok uzun olduğu gitmek istememişleridr bu durumdan dolayı da müşteri memnuniyetsizliği yaşanmaktaydı aynı zamanda yolda kalan arabalara geç müdahalede bulunuldu sözleşmenin feshinden sonra başka bir yetkili servis arayışına girdik bu oldukça uzun bir zaman sürdü yaklaşık 1.5 yıl yatırımcı aradık, bölgenin küçük olması nedeni ile yatırımcı bulamadık. —– ilinde İnönü İlçesinde———- bir kamyon servisi açılmasına karar verildi. Davacı yetkili servisle sözleşme bittikten 2yıl aradan sonra yeni servis hizmete başladı. Davacı şirket bizden uzun süredir yedek parça alamıyordu bizim davacı şirkete sattığımız özel ekipmanlar vardı bu özel ekipmanlarda kamyonlara has özel aletlerdir. Davalı şirket tarafından sözleşme feshinden sonra yeni bir ——- adı altında yeni servislere yetkili servis ve yedek parça satışı yapıldı. Davacı taraf performans olarak düşüktü hatta en son sıradaydı ve feshinden sonra davacının faaliyette bulunduğu yerde yaklaşık 1,5-2 yıl boş kaldı hizmet veremedik bu arayı ————- yetkili servisleriyle hizmet vermeye çalıştık .Gerektiğinde davacı şirket temsilcisi telefon geldiğinde bizzat kendisi gidiyordu yeterli elemanı yoktu bu iş için nöbetçi bir personel olması gerekiyordu bu personel davacı şirkette yoktu. Tanıklık ücreti talep etmiyorum dedi.
Davalı tanığı …; Ben davalı şirkette ihracattan sorumlu direktör olarak görev yapmaktayım yaklaşık 18 yıldır bu şirket çalışmaktayım taraf şirketleri arasında öteden beri gelen ticari sözleşme mevcuttur davacı taraf ile yetkili servis sözleşmesi yapıldı yetkili servis sözleşmesinden kastım hertürlü bakım onarım tamirat hizmetlerinin müşteriye verilmesidir. Firma olarak yanlış hatırlamıyorsam sözleşmeleri süresiz olarak yapmaktayız sözleşme davalı tarafça feshedildi. Fesh edilmesinin sebebi aradığımız yetkili servis kriterlerinin sağlam olması defalarca uyarılmasına rağmen herhangi bir düzeltmenin de yapılmamasıdır. Tüm ———— müşterilere vermek istediğimiz hizmet kalitesinin sağlanması açısından uyarılarımız yerine getirilmeyince sözleşmeyi fesh etme yoluna gittik. Fesih ile ilgili ihtarnameler çekildi. Fesihten önce davacı şirket defalarca davalı şirket tarafından hizmet kalitesini arttırmak amacıyla uyarıldı yazılı olduğu konusunda malumatım yoktur ancak sözlü uyarılar yapıldığını biliyorum. Davacı şirketin elinde kalan birtakım yedek parça ve tamirat için kullanılan bazı malzemeleri öteden beri aramızda olan ticari ilişki münabeseti nedeni ile iyi niyet kuralları çerçevesinde bir miktarını geri aldık. Fesihten sonra bölgedeki yetkili hizmet servisimiz boş kaldı bu bölgedeki hizmetler ————-servisleri tarafından verilmeye çalışıldı. Başka firmayla anlaşma fesihten yaklaşık 22 ay sonra oldu.—- yapılanmasını 2013 yılında Nisan ayında———– açtık. ve açılışlarımızda 2013yılında başladı 2015 e kadar devam edecek, ——-tarafından kamyonların satış yedek servis parça hizmetleri verilmektedir. Davacı şirket en düşük performansı gösteren servislerimizden bir tanesiydi hatta pek çok kriter ölçtüğümüz için en düşük kriterlere sahip şirket konumundaydı. Bir çok kriterde düşük olan davacı firmaydı.Tanıklık ücreti talep etmiyorum dedi.
Davacı tanığı …; ben 1997 yılında ————- eğitim uzmanı olarak sözleşmeli göreve başladım , 2001 yılında saha operasyonlarına geçtim orada bir proje vardı 2S bayilerinin yeniden yapılandırılması ile ilgili bir projeydi servislerin fiziksel düzenlenmesi yapılan işlerin bilgisayar ortamına aktarılması gibi bir projeydi bu projede 4 kişiydik 2001-2002 tarihlerinde bu proje bitti davacı ve davalı şirket arasındaki ticari ilişki ben göreve başlamazdan evvel başlamış yaklaşık 10 15 yıl diyebilirim davacı şirket davalı şirketin yetkili servisiydi aralarında ticari ilişki nedeni ile Kamyon ve Hafif Ticari araç servis hizmeti veriyordu aralarında her yıl sözleşme yenileniyordu her ay servisleri gezerdik yılda 2 kez de servisleri denetlerdik ben davalı şirketten 2011 yılında ayrıldım her serviste müşteri memnuniyetsizliği zaman zaman olur davacı şirket diğer bayiler gibi sözleşme gereği yükümlülüğünü yerine getiriyordu sözleşmede açıkça şöyle bir madde vardı yüz kızartıcı suç hırsızlık yapılmadığı müdettçe bayilik sözleşmesi iptal edilmiyordu davalı taraf prim veriyordu bu sadece müşteri memnuniyeti değil değişik kriterlere göre puanlama yapılıyordu 60 puan üzerindeki ler prim alıyor onun altındakiler prim alıyordu bu şekilde devam ediliyordu benim bildiğim kadarı ile davacı şirket haricinde bayiliği iptal edilen başka şirket yoktu şu anda davacı şirket kapalıdır davacı şirketin 30 40 kadar personeli vardı biz araç gidişi ile orantılı olarak personel tahsis ediyorduk ve bayilerden şu kadar kişi çalıştıracaksınız şekilde personel bildirimimiz oluyordu 3 araca 1 personel gibi ben 10 yıl 2s —–otomativ gibi bayilerde saha uzmanı olarak çalıştım 2003 teki biten ilk restorasondan sonra iş potansiyeli arttı ve belli bölgelerde bayileri yatırım yapması için teşvik ettik araç sayısı arttıkça sertvis hizmeti yetersiz kaldı ihitiyaç bölgelerine servis açmaları için bayilere talepte bulunduk örneğin —————gibi Tarsus————– bütün bu projeleri biz otosan olarak verdik bunlar 2011 yıllarında olup tamamlanmaya çalışıldı ve çoğu da tamamlandı 2010 yılında otosan da kamyon birimi ayrıldı ————-ile yapılan bir anlaşma sonucu mini bir kamyon imalatına ve bu yeni ürüne hizmet verecek 4s projesi hayata geçildi biz bunları bölgeye çıkıp 10 milyon dolarlık yatırımdır. Anlattık mevcut servis yapısının bunu kaldıramayacağını gördük bizler gönül rızası ile ————– ciddi yatırıma girmek istemedikleri için ayrıldılar bu ara —-otomotiv de yedek parça almıyor acil servis aracı yok eğitimi yetersiz müşteri memnuniyeti düşük olduğundan iptal edildi. Bu gurup içinde ahde vefada huzursuzluk oldu iptaleden sonra belli bir süreç beklendi hiç kimseye bir ihtar yazılmadı niteliksel ve niceliksel dönüşümü ve bütün servislere iptal yazısı gitti bu aşamada da 1 yıl uzatılan sözleşmeler 3 er aylık dönemlere ayrıldı ve sözleşmeyi 3 ay uzattılar zira resmi kurumlar belge istiyordu davalı şirketin sözleşmeyi feshetmesindeki gösterdiği kriterler başka şirketlerde de vardı ben davalı şirkette 62S projesinin hazırlanmasında görevliydim bizzat kendim takip ettim davacı şirketin 62 şirket arasındaki sıralaması değişebiliyordu aylık değerlendirmelere göre oluyordu en altta olunca yukarıda da bahsettiğim şekilde iptal gündeme gelmiyordu prim alamıyordu ben direk kamyon eğitimi vermedim 2 s lerden sorumlu konuma geçtim sonrasında eğitim yeterliliği bir kriterdi ve biz bayilerden sürekli personelin eğitimi konusunu talep ediyorduk. —————da genel sorun eğitilmiş personel sık sık iş değiştiriyor başka markaya geçiyordu bayilerde personele eğitim verme görevi davalı şirketin eğitim bölümüne aitti davalı şirketin eğitmen tedarik etmesi gerekiyordu davalı şirkette kadro yetersiz olduğundan bu sorumluluk yerine getirilmedi eğer yolda araç kaldıysa bizzat bayinin kendisi olay yerine gitmesi gerekir davacı şirkette yetkili kişi aynı zamanda usta olduğu için olay yerine gidiyordu bu gruplar ustalıktan yetişmektedir dedi.
Tanık——————– beyanında: Ben davacı ————— de 2002 yılından beri muhasebe bölümünde müşteri ilişkileri bölümünde müşterilerin memnuniyeti müşteri kabulleri ve müşteri geri dönüşleri departmanlarında çalıştım. Benim çalıştığım şirket ———– şubesi idi. Kamyon bölümleri ve hafif ticari araçların yedek parça ve servis hizmetlerinde hizmet veriyorduk. Aralarındaki sözleşme tarihini bilemiyorum fakat ben 2002 yılında işe girdiğimde bu sözleşme ilişkisi devam ediyordu. Benim 2009 yılına kadar davalı şirketle herhangi bir sıkıntımız yoktu bu tarihe kadar herhangi bir ihtar çekilmedi sonrasında da çekilmedi. Diğer bayileri bilmiyorum ama dediğim gibi 2009 yılına kadar herhangi bir sorun yoktu. – adına da çalıştığımız oluyordu.———–kendisinden bize şasiler geliyordu bunları yapıyorduk ve faturalarını ben düzenliyordum ve o zamana kadar bir sıkıntımız yoktu. Sonrasında bize yetkiler 3 er aylık dönemler halinde gelmeye başladı. Anlaşmalı olduğumuz resmi kurumların ve sigortalı araçların yine aynı şekilde garanti kapsamındaki araçlara bakamaz olduk bu nedenle davalı şirket bizzat bizim müşterileri arayarak davalı şirketten bazı yetkilerin alındığını söyledi zira bizi de aradılar. Yetkili servis olmadığımıız belirttiler ve araçları başka bir servise yönlendirdiler en yakın servise yönlendirdiler. İşler iyiyken müşteri portföyü iyiyken eleman sayısı 20 yi geçiyordu fakat 2009 yılından sonra yetkilerimiz sınırlanınca müşteri ile ilişkilerimiz azaldı işlerimiz %75 oranında düştü. Çalışan kişiler konuya vakıf elemanlardı. Çalışırken de eğitim alıyorlardı. Hatta bazı elemanlarımız—— kendi bünyesinde———— çalışmaktadır. Davalı şirket yeni bir yapılanmaya gitti ve bu yapılanmada bize 2 yıllık süre tanınmadan fesh edildik çalışan olarak bizde zor durumda kaldık. Davalı …————kamyon bayilerinin akdinin fesh edip etmediği ve yeni bir teşkilat oluşturup oluşturmadığı konusunda bir bilgim yoktur. Tanıklık ücreti talebim yoktur dedi.
Sakarya Nöbetçi Asliye Hukuk Mahkemesine talimat yazıarak davacı şirketin ticari defterleri üzerinde mali müşavir bilirkişi aracılığı ile bilirkişi incelemesine karar verilmiş olup, bilirkişi raporunda özetle; Davacı şirketin ticari defter ve faturalarının tetkiki neticesinde, 2010 yılında———— yapılan satışlar 196.246,86 TL – Müşterilerine yapılan satışlar 1.928.673,14 TL, tüm yedek parça satışları 2.124.920,00 TL, ——yapılan alışlar 165.373,22 TL, yetkili bayi faturaları 809.066,09 TL tüm yedek parça alışları 974.439,31 TL 2011 yılında;——— yapılan satışlar 234.523,50 TL- Müşterilerine yapılan satışlar 1.602.279,40 TL, tüm yedek parça satışları 1.836.802,90 TL, —- yapılan alışlar 234.349,04 TL, yetkili bayi faturaları 870.111,89 TL tüm yedek parça alışları 1.104.460,93 TL olduğu davalı …———- yapılan inceleme neticesi bilirkişi raporundaki alım ve satışlar ile davacı ————yılları ticari defterlerinde tarafında yapılan tespitler tutarlı olmakla birlikte,———-diğer yetkili bayilerden yapmış olduğu alımlar ve diğer—- müşterilerine yapmış olduğu satış ve hizmetler dikkate alındığında alımlarda ve satışlarda satış cirosu ve alım anlamında servisin yetersizliğini gösterecek bir tespit gözlenmediği yönünde mütalaa etmiştir.
Davacı şirket defterleri ile ilgili düzenlenen bilirkişi raporuna karşı davalı …’un beyan dilekçesi incelendiğinde; bilirkişi tarafından satış cirosu ve servisin yetersiz olmadığı sonucuna davalı … dışında diğer yetkili satıcı ve bayilerden yapılan alımların dikkate alınarak ulaştığını ve yedek parça performans değerlendirmesinde üçüncü kişilerden yapılan alımların hesaplamalar üzerinde etkili olmadığını beyan etmiş sadece davalı …’dan yapılan alımların değerlendirildiğini açıklamıştır. Davacı şirket defter incelemesine karşı davalı şirketin rapora karşı beyan dilekçesine; davalı şirketin beyanları davalı şirket defter incelemesi için Kocaeli Nb. ATM.’den alınan bilirkişi raporu örtüştüğünden itibar edilmiş olup; davacı şirketin defter incelemesi amacıyla yaptırılan bilirkişi incelemesi salt Davalı … ile ticari ilişkiyi incelemediğinden hükme esas alınmamıştır.
Kocaeli Nöbetçi Asliye Ticaret Mahkemesine talimat yazıarak davalı şirketin ticari defterleri üzerinde mali müşavir bilirkişi aracılığı ile bilirkişi incelemesine karar verilmiş olup, bilirkişi raporunda özetle; Cirolarda sürekli olarak azalma olduğu, beş yıllık sürede cirolarda toplamda % 80 civarında azalma olduğu, azalışın sözleşmeye göre değerlendirmesinin mahkeme takdirinde olduğu yönünde mütalaa etmiştir.
Dosyamız ———– Mühendisi, Bayilik Sözleşmesi Uzmanı ve ve Mali Müşavir bilirkişisine tevdi edilmiş olup, bilirkişiler mahkememize hitaben hazırlamış olduğu raporunda özetle: Yetkili servis sözleşmesinin ve yedek parça bayilik sözleşmesinin münhasırlık hakkı içermemesinden dolayı tek satıcılık sözleşmesi niteliğinde olmadığı ve bu sözleşmelerin niteliksel seçici dağıtım sözleşmeleri niteliğinde olduğu, dosyaya sunulan deliller kapsamına göre davacının yetkili servis bayilerinde teknik eğitim yeterliliğinin % 75’ten düşük olduğu ve bu durumun yetkili servis sözleşmesinin ihlali niteliğinde olduğu, müşteri memnuniyetinde kıstas olarak———– müşteri memnuniyetle ortalamasının kabul edilmesinin sözleşmenin ruhuna tarafların iradesine ve hakkaniyet kurallarına uygun olduğu, dava dosyasına sunulan müşteri memnuniyeti değerlendirme çalışmalarında davacının her iki tesisinin sözleşmenin fesih tarihine kadar büyük çoğunlukla———— müşteri memnuniyeti ortalamasının altında olduğu ve bu durumun yetkili servis sözleşmesinin ihlali niteliğinde olduğu, davacının servislerindeki araç giriş adetinin ciddi bir oranda düştüğü, davacının davalıya teminat mektubunu sunmamasının yetkili servis sözleşmesi ile yedek parça sözleşmelerinin esaslı biçimde ihlali niteliğinde olduğu, davacının euroservis çağrılarına cevap vermeme oranının yetkili servis sözleşmesi m.6.1.w’deki yükümlülüğünün ihlali olabileceği, davacının yedek parça alımlarını diğer fort yetkili bayilerden yaptığının kabul adilmesi halinde davacıya davalıdan belli bir dönemde asgari bir alım borcu yüklenmediğinden ve davacının toplam —-parça alımlarında ciddi bir düşüş olmadığından yedek parça bayilik sözleşmesi m.11’de hedeflenen gayeye ulaşıldığından davacının söz konusu maddeyi ihlal etmediğinin kabul edilmesi gerektiği, teknik yeterliliğin artırılmamasının, müşteri memnuniyetinin ————– ortalaması altında ve sürdürülebirliği için hayati bir öneme sahip olduğundan, bu eksiklikler taraflar arasındaki güveni sarsacak nitelikte olduğundan ve taraflardan artık sözleşmeye devam etmeleri makul olarak beklenemeyeceğinden, davalı tarafından yetkili servis sözleşmesi ve yedek parça bayilik sözleşmesinin —- Noterliği’nin —– tarih ve ——– yevmiye numaralı ihtarnamesiyle sözleşmeye uygun bir şekilhe haklı nedenle feshettiği, taraflar arasındaki sözleşmelerin sözleşmelere uygun bir şekilde davalı tarafından haklı nedenle feshedildiği kanaatine ulaşıldığından yetkili servis sözleşmesi m.18/9 ve yedek parça bayilik sözleşmesi m.19/9 uyarınca davacının yoksun kalınan kar ve maliyetleri karşılanmamış yatırımları için bir tazminat talep edemeyeceği, taraflar arasında sözleşmelerin feshinin davacının kusurundan kaynaklanmasından dolayı davacının portföy tazminatı talebinde bulunamayacağı yönünde mütalaa etmişlerdir.
Bilirkişi raporları HMK 280 maddesi gereğince taraflara tebliğ edilmiştir.———- Mühendisi, Bayilik Sözleşmesi Uzmanı ve ve Mali Müşavir bilirkişi raporu denetime esas olmakla hükme esas alınmıştır.
Toplanan deliller, dava dilekçesi, cevap dilekçesi, davacının ticari defterleri, davalının ticari defterleri, bilirkişi raporları, 28.02.2007 tarihli Yetkili Servis ve Yedek Parça Bayilik Sözleşmesi, ihtarnameler bir bütün olarak değerlendirildiğinde; taraflar arasında 28.02.2007 tarihli Yetkili Servis ve Yedek Parça Bayilik Sözleşmesi olduğu hususunda ihtilaf olmayıp; uyuşmazlık bu sözleşmenin davalı tarafından haklı nedenle feshedilip feshedilmediği noktasındadır. Yetkili Servis ve Yedek Parça Bayilik Sözleşmesi’nin 18.1 ve 19.1 maddeleri uyarınca süresiz olarak düzenlendiği sabittir. Yetkili Servis ve Yedek Parça Bayilik Sözleşmesi’nin 2.6 maddesi incelendiğinde sözleşmelerin hiçbir hükmün bayiye belirli bir bölge, müşteri yada faaliyet bakımından inhisari bir hak verildiği şeklinde yorumlanamayağı düzenlenmiştir. Davacı tarafından bu sözleşmenin tek satıcılık sözleşmesi niteliğinde olduğu beyan edilmiş ise de; hükme esas alınan üçlü heyet bilirkişi raporunun uzmanlık gerektiren12. Ve 13. Sayfasında belirtildiği üzere sözleşmenin 2.7. Maddeleri gereğince tarafların dağıtım ağı olarak niteliksel seçici dağıtımı kararlaştırıldığı düzenlenmiştir. Niteliksel seçici dağıtım ağında dağıtıcının asli borcu, mal ve hizmetleri dağıtım sözleşmesinde belirlenen standartlarda müşteriye sunmak, dağıtım faaliyetinin sağlayıcının öngördüğü kalitede yürütülmesi ve müşteri memnuniyetinin sağlanmasıdır. Bu şekilde sağlayıcının somut olayda Davalı …, marka imajı güçlendirilicek ve müşteri memnuniyeti sağlanacaktır. Sağlayıcı ise -somut olayda davalı …-, dağıtıcıyı – somut olayda davacı —–Otomotiv- sisteme giriş ve sözleşmenin devamı esnasında kalite standartları konusunda bilgilendirme, eğitme ve destekleme yükümlülüğü altındadır.Yetkili Servis ve Yedek Parça Bayilik Sözleşmesi’nin 2.6 maddesi incelendiğinde ve sözleşme hükümleri incelendiğinde sözleşmenin tek satıcılık sözleşmesi niteliğinde olmadığı ve niteliksel seçici dağıtım sözleşmeleri niteliğinde olduğu yönündeki rapora itibar edilerek, sözleşmenin tek satıcılık sözleşmesi niteliğinde olmadığı ve niteliksel seçici dağıtım sözleşmesi olduğu kabul edilmiştir.
Yetkili Servis ve Yedek Parça Bayilik Sözleşmesi’nin 19/4 maddesi ve 20/4 maddesi incelendiğinde; taraflar arasında çıkabilecek herhangi bir uyuşmazlık çözümünde – ———- ticari defter ve kayıtlarının, bilgisayar kayıtlarının, denetim raporlarının muteber, bağlayıcı ve münhasır delil teşkil edeceği kararlaştırılmıştır. HMK 193/1 maddesi gereğince delil sözleşmesinin yazılı yapılması yeterli olup; taraflar arasında geçerli bir delil sözleşmesi mevcuttur. Teknik yeterliliğin artırılmaması, müşteri memnuniyetinin ————- ortalaması altında kalması,——— çağrılarına cevap verme oranının — ortalaması altında kalması hallerini gösterir davalı … tarafından ibraz edilen belgeler bu madde gereğince delil olarak kabul edilmiş ve hükme esas alınmıştır.
Davacı Bayi tarafından; davalı …’un teknik eğitim yeterliliğini artırmadığı iddiası ile ilgili dosyada mevcut deliller ve HMK 193/1 maddesi gereğince geçerli sayılan Yetkili Servis ve Yedek Parça Bayilik Sözleşmesi’nin 19/4 maddesi ve 20/4 maddesi delil sözleşmesi gereğince ibraz edilen davalı … tarafından ibraz edilen Delil listesi Ek 17-a-b olarak sunulan teknik denetim raporu incelendiğinde; ——Servis teknik eğitim yeterliliği %33, Sakarya Servis teknik eğitim yeterliliği ise %60 olduğu belirtilmiştir. Yetkili Servis Sözleşmesinin 5. Maddesi Ek-7’de Teknik eğitim Yeterlilik seviyesinin servis faaliyede geçtikten sonra 24 ay içerisinde %75’e tamamlanması gerektiği düzenlenmiş olup mahkemece itibar edilen Davalı tarafından sunulan teknik denetim raporuna göre davacı tarafça teknik eğitim yeterliliğinde istenilen seviyeye ulaşılmadığı ve bu durumun Yetkili Servis Sözleşmesininin ihlali niteliğinde olduğu görülmüştür.
Müşteri memnuniyeti açısından;Yetkili Servis Sözleşmesi’nin 10.1. Maddesi gereğince davacı Bayi davalının yapacağı müşteri memnuniyetinin ölçümlenmesi ve değerlendirilmesi çalışmalarına katılacağını kabul etmiş olup; davalı … tarafından delil olarak sunulan EK-10 da belirtilen anket raporları incelendiğinde; ——– Geneli ——Müşteki memnuniyet oranı %73,7 iken —————- %52,6,——— %26,5 ortalama ile – ortalamasının altında kaldığı tespit edilmiştir. Davalı tarafından —-. Noterliği’nin ——- yevmiye numaralı ihtarnamesi ile müşteri memnuniyet ortalamasının —– ortalaması altında olduğu ihtar edilmiştir. Davalı tarafça EK-4 ile ayrıntılı olarak müşteri memnuniyet oranları sunulmuş ve incelendiğinde Türkiye ortalamasının altında olduğu ve Yetkili Servis Sözleşmesi’nin ihlali niteliğinde olduğu anlaşılmıştır.
Araç gidiş adedindeki azalma yönünden; yetkili servis sözleşmesinde davacıya servise belirli bir dönem içerisinde girmesi gereken asgari araç adedi bakımından sayısal bir yükümlülük yüklenmediği anlaşılmıştır. Sözleşme hükümleri ve sözleşmenin niteliksel seçici dağıtım sözleşmesi olduğu kabul edildiğinden araç giriş adedinin artırılmasının ve en azıldan azalmasının önüne geçmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Davalı tarafından – Noterliği’nin ———- yevmiye numaralı ihtarnamesi ile araç giriş adedinin azalması hususunda önlem alınması gerektiği ihtar edilmiştir. Yetkili Servis Sözleşmesi’nin 14.2. Maddesi Performans seviyesi yükseltilmesi öngörmüş ve bu hususta bayilere ihtar çekilebileceği ve artış sağlanamadığı takdirde sözleşmenin feshedileceğini düzenlemiş bu sözleşme maddesi uyarınca davalı tarafından davacı Bayiye ihtarname çekildiği görülmüştür.
Teminat mektubu açısından; ;Yetkili Servis Sözleşmesi’nin 6.1.i ve 12/1, 12/2 Maddesi gereğince Davacı Bayinin davalı … tarafından belirlenen teminatı verme yükümlülüğü olduğu fakat süresi biten teminat mektuplarının davacı Bayi tarafından yenilenmediği ve bu durumun Yetkili Servis Sözleşmesi’nin ihlali niteliğinde olduğu anlaşılmıştır.
———- Hizmeti açısından; Yetkili Servis Sözleşmesi’nin 6.1.w Maddesi gereğince Davacı Bayinin ———— hizmerine tam katılım sağlayacağı belrtilmiş olup; mahkemece HMK 193 kapsamında delil sözleşmesi olarak kabul edilen davalı … kayıtlarına göre ulaşılmama oranının ———– ortalaması %5 iken davacı – %23, ———— ise %55 ile Türkiye ortalamasının çok üstünde olduğu ve durumun Yetkili Servis Sözleşmesi’nin ihlali niteliğinde olduğu anlaşılmıştır.
Yedek Parça alımı açısından; davacı Bayi defterleri incelendiğinde; her ne kadar parça alımında düşüklük olmadığı tespit edilmiş ise de parçaların ——–Yetkili Yedek Parça Bayilerinden alınıp alınmadığı tespit edilememiştir. Mahkemece yedek parça alımları konusunda Yetkili Servis Sözleşmesi ve Yedek Parça Sözleşmesi ile davacı Bayi’ye asgari bir alım borcu yüklenmediğinden yedek parça alımı yönünden davacının sözleşmeyi ihlal ettiğine yönelik kesin delil olmadığından bu yönden sözleşmenin ihlal edilmediği kabul edilmiştir.
Yetkili Servis Sözleşmesi’nin 18/4 ve Yedek Parça Bayilik Sözleşmesi’nim 19/2 maddesi uyarınca; ” Bayinin bu sözleşmede yer alan yükümlülüklerinden herhangi birini gereği gibi yerine getirmemesi halinde ————- yaızlı ihtar ile ihlali Servise bildirecek ve gerekli düzeltmeleri yapması için Servise makul bir süre verecektir. Servise verilen süre içerisinde gerekli düzeltmelerin yapılmaması halinde ——– servise bildirimde bulunarak ve tek taraflı olarak bu sözleşmesi feshetmek hakkına sahip olacaktır. Somut olayda davalı … tarafından davacı Bayiye; teminat mektubunun yenilenmesi için ——-. Noterliği’nin ——- yevmiye numaralı,teminat mektubunun yenilenmesi için —— Noterliği’nin —— yevmiye numaralı, teknik eğitim eksikliği, müşteki memnuniyetindeki düşüklük ve servis giriş adedindeki azalma için —— Noterliği’nin ——— yevmiye numaralı ihtarnamelerinin gönderildiği ve bayiyi eksiklikler hususunda uyardığı anlaşılmıştır.
Somut olayda davacı yoksun kalınan kar, maddi tazminat ve portföy tazminatı talep etmiş ise de davalı … tarafından sözleşmenin olağan fesih hükümleri kapsamında feshedilmediği, haklı nedenle fesih hükümleri uyarınca sözleşmenin feshedildiği görülmüştür. Yukarıda detaylı olarak açıklandığı üzere davalı … tarafından haklı fesihle sözleşme usulüne uygun biçimde feshedildiğinden davacı tarafın yoksun kalınan kar ve maliyetleri karşılanmamış yatırımları için tazminat talep edemeyeceği ve davacı kendi kusuru ile sözleşmenin feshine neden olduğundan portföy tazminatına hak kazanamadığı anlaşılmıştır.
Teknik yeterliliğin artırılmaması, müşteri memnuniyetinin —— ortalaması altında kalması, davacı tarafça teminat mektubu sunulmaması, —— çağrılarına cevap verme oranının —- ortalaması altında kalması halleri davalı taraf için sözleşmenin haklı nedenle feshi olarak kabul edilmekle; davalı … tarafından —– Noterliği’nin ———-yevmiye numaralı ihtarnamesi ile; mahkemece tek satıcılık sözleşmesi olarak kabul edilmeyen Yetkili Servis Sözleşmesi ve Yedek Parça Bayilik Sözleşmesinin haklı nedenle usulüne uygun biçimde feshedildiği, fesihten önce davalı firma tarafından davacı Bayiye ——-. Noterliği’nin —— yevmiye numaralı,—–. Noterliği’nin —— yevmiye numaralı, —-. Noterliği’nin —— yevmiye numaralı eksikliklerin giderilmesini içerir ihtarnamelerinin gönderildiği, buna rağmen eksikliklerin giderilmediği sabit olup; bu nedenle davacı Bayinin davalıdan talep ettiği haksız feshinden ötürü uğradığı zararların tazmini ile portföy tazminatlarına hak kazanamayağı anlaşıldığından davanın reddine karar verilmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere:
DAVANIN REDDİ İLE;
1-Alınması gerekli 44,40 TL harcın davacı tarafça yatırılan 222,05 TL peşin harçtan mahsubu ile 177,65 TL’nin bakiye harcın davacıya iadesine,
2-Davacı tarafından yapılan masrafların kendi üzerinde bırakılmasına,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T uyarınca 2.725,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Davalı tarafından yapılan 1.500,00 TL bilirkişi masrafı 96,00 TL posta tebligat masrafı olmak üzere toplam 1.596,00 TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Artan bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde yatıran tarafa iadesine,
Dair , taraf vekillerinin yüzüne karşı, kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesinde istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup, usulen anlatıldı. 21/03/2019