Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2022/57 Esas
KARAR NO :2022/1090

DAVA:Menfi Tespit (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:24/01/2022
KARAR TARİHİ:28/12/2022

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirketin davalı şirketten 17/09/2021 tarih … numaralı ve 18/09/2021 tarih … numaralı fatura içeriği malları satın almış olduğunu, bu satın alma karşılığında davalı şirkete … Bankası … Şubesi’nin … çek numaralı 10/03/2022 ibraz tarihli 22.000-TL bedelli çekin verildiğini, müvekkili şirketin fatura içeriği malları iade etmiş olup davalı firmaya karşı 11/10/2021 tarih … numaralı iki adet iade faturası düzenlemiş olduklarını, ancak talebe rağmen davalı firmanın çeki bu zamana kadar iade etmemiş olduğunu, … 10. Noterliği’nin 24/12/2021 tarih … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile dava konusu talepleri ve çekin taraflarına iadesinin karşı tarafa ihtar edilmesine rağmen çekin müvekkili şirkete teslim edilmemiş olduğunu, bu nedenle müvekkilinin davalı tarafa borcu olmadığı gibi, ödeme karşılığı verilen çekin iade edilmemesi nedeniyle işbu davayı açma zorunluluğu doğduğunu, bu sebeple gerekli tedbirlerin alınmadığı takdirde meydana gelmesi kaçınılmaz olan zararlardan bahsedilerek kambiyo senedi nedeniyle müvekkili şirketin çek bedelini ödeme zorunda kalacağından, öncelikle teminatsız olarak; Mahkememizce bu husus kabul edilmediği takdirde uygun görülecek teminat karşılığında ihtiyati tedbir kararı verilerek çekin dava sonuna kadar ödenmemesi için ilgili bankaya ve kurumlara müzekkere yazılarak ihtiyati tedbir kararı verilmesi talebinin zorunluluğunun doğduğunu, yukarıda açıklanan nedenlerle; taleplerinin kabulü ile taraflar arasında mevcut ve geçerli bir hukuki ilişkinin bulunmadığının, … Bankası … Şubesi’nin … çek numaralı 10/03/2022 ibraz tarihli 22.000-TL bedelli çekin karşılığı borcunun olmadığının tespitini, … Bankası … Şubesi’nin … çek numaralı 10/03/2022 ibraz tarihli 22.000-TL bedelli çekin taraflarına iadesini, Mahkememizce takdir edilecek öncelikle teminatsız olarak aksi halde uygun bir teminat karşılığında ihtiyati tedbir kararı verilerek çekin davalı tarafa ya da cirantalara ödenmemesi için … Bankası’na müzekkere yazılarak çek karşılığının ödenmemesi için ihtiyati tedbir kararı verilmesini, fazlaya ilişkin haklarının saklı kalmak kaydıyla, bu dava sebebiyle uğramış oldukları zararların yasa gereği alacağın %20’sinden az olmamak kaydıyla kötü niyetli davalıdan alınarak müvvekili şirkete verilmesini, yargılama gideri ve vekalet ücretinin davalı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ile dava ettiği görüldü.
Davalıya usulüne uygun tebligat çıkartıldığı, davaya cevap dilekçesi sunmadığı görüldü.
DELİLLER VE GEREKÇE;
Çek fotokopisi, faturalar, ihtarname, BA-BS formları ve dayanılan diğer deliller celp edilip incelenmiş, tüm deliller toplanmıştır.
Dava, davalıya satım ilişkisi kapsamında verilen çekin, ürünlerin iade edilmesi nedeniyle bedelsiz kaldığı iddiasıyla İİK’nın 72. maddesi uyarınca açılmış menfi tespit istemine ilişkindir.
Davacı, 29/11/2022 tarihli dilekçesi ile, davaya konu çekin ödendiği, bu nedenle ödeme tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte davalıdan ticari faizi ile birlikte istirdatını talep etmiştir.
Davaya konu çekin, … … Bankası … Şubesi’ne ait, keşide tarihinin 10/03/2022, keşide yerinin İstanbul, çek numarası …, çek bedeli 22.000-TL ., keşidecisinin (davacı) … … İnş.San.Dış Tic. Ltd.Şti.,lehdarının ve 1. Cirantanın (davalı)… San. Ve Dış Tic. Ltd.Şti., 2. Cirantanın (dava dışı) … Boya San. Ve Tic. Ltd.Şti., 3.cirantanın (dava dışı) … Teks. Ve Dış Tic. Ltd.Şti. ve çeki ibraz eden hamilin (dava dışı) … Konf.Yapı Oto San. Ve Tic.Ltd.Şti. olduğu görülmüştür.
İhtilaf, davacının davalıya borçlu olup olmadığı, çekin bedelsiz kalıp kalmadığı, ödenen çek bedelini davalıdan talep edip edemeyeceği konularından kaynaklanmakta olup, davaya dayanak belgelerin incelenmesi hukuk dışında özel ve teknik bilgiyi gerektiren haller olduğundan 6100 sayılı HMK m.266 gereği mahkemenin tarafların talebi yahut kendiliğinden vereceği karar ile bu hususların bilirkişiye tespit ettirilmesi mümkündür.
Tüm deliller toplandıktan sonra, bilirkişiden rapor alınmasına karar verilmiş, bilirkişi Mali Müşavir Seda AĞIR tarafından hazırlanan 22/08/2022 tarihli bilirkişi raporunda; “…
4.1-Dava konusunun; taraflar arasında bulunan ticari ilişkiden kaynaklı davacının davalı yana vermiş olduğu Kuveytturk bankası … Şubesi 294306 çek numaralı 10/03/2022 ibraz tarihli 22.000 TL bedelli çekin tarafına iade edilmesi talebinden ibaret olduğu,
4.2-Davacının 2021-2022 yılları ticari defterlerinin lehine delil niteliğinin bulunduğu,
4.3-Davacı Tarafın İstanbul Ticaret Odasına …-5 sicil numarası ile Tacir olarak kaydolduğu görülmüştür.
4.4-Taraflar arasında 17/09/2021 tarihindeki ticari ilişkiden kaynaklı fatura karşılığından 10/03/2022 ibraz tarihli 22.000 TL bedelli çekin davalı tarafa verildiği, daha sonraki süreçte davalı tarafından davacı yanca düzenlenen faturalara iade fatura kesildiği ve davacı tarafından da ticari defterlere işlendiği görülmüştür.
4.5-Davacı tarafından davalı tarafa 24/12/2021 tarihinde … 10. Noterliğinin … Yevmiye Numarası ile dava konusu olan 10/03/2022 ibraz tarihli 22.000 TL bedelli çekin davacıya iade etmediği bu hususla geri iadesi için ihtar çekildiği görülmüştür.
4.6-Davacının ticari defterlerine göre; davacının … numaralı ve … numaralı fatura içeriği ile davalı taraftan mal satın aldığı, bu satın almaya karşılığında davalıya Kuveytturk bankası … Şubesi 294306 çek numaralı 10/03/2022 ibraz tarihli 22.000 TL bedelli çekin davacıya iade etmediği tespit edilmiştir.
Bir çekte herhangi bir nedenle temel alacak bulunmuyorsa, o çek bedelsiz bir kambiyo senedidir. Yine birleşmiş Yargıtay uygulamasına göre, temel borç ilişkisinin alım satım olduğu, satım bedelinin ödenmemesi yahut malın teslim edilmemesi iddialarında herhangi bir uyuşmazlık olmadığı, tek uyuşmazlığın 10/03/2022 ibraz tarihli 22.000 TL bedelli çek olduğu ve davacı tarafın defter kayıtlarıyla doğrulandığı,
4.7-Davalı taraf 22/07/2022 tarihinde incelemeye katılmadığı, ticari defter kayıtları ibraz etmediğinden davalı taraf ticari defter kayıtları üzerinden bir tespitin yapılmadığı,
4.8-Neticeten; Dava, 6102 sayılı …’nın 792. maddesi (6762 sayılı … m.704) uyarınca açılan çekin istirdadı istemine ilişkindir. 6102 sayılı …’nın 792. maddesinde “Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790’ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.”denilmiştir. Davacı tarafından davalı yana verilen Kuveytturk bankası … Şubesi 294306 çek numaralı 10/03/2022 ibraz tarihli 22.000 TL bedelli çekin davacı tarafa ibraz edilmesi gerektiği…” sonuç ve mütalaa edildiği görüldü.
“…Kambiyo taahhüdünde bulunulmasına neden olan ve temel ilişkideki asli para edimini teşkil eden “temel alacak”, o kambiyo taahhüdünün hukuki sebebini oluşturur. Ancak, kambiyo taahhüdünün geçerliliği sebebe bağlı olmayıp, bu senetler maddi anlamda soyut (mücerret) senetlerdir. Bedelsizliğe dayalı menfi tespit davasını hükümsüzlüğe dayalı menfi tespit davasından ayrılmasına yol açan temel husus, kambiyo senetlerinin maddi anlamda soyutluğudur. Çünkü bu ilke gereğince temel alacağın mevcut olmaması, geçersiz olması kambiyo senedinin hükümsüzlüğü sonucunu doğurmamakta, fakat sebepteki /temel ilişkideki) sakatlık kambiyo borçlusuna “sebepsiz zenginleşme defi” öne sürme hakkını vermektedir. Bu nedenle, bedelsizliğe dayalı menfi tespit davalarının kanuni dayanağı sebepsiz zenginleşmedir (TBK., m. 77 vd.).
Daha açık olarak belirtmek gerekirse; bu davayı açan borçlu, kambiyo senedinin hükümsüzlüğünü öne sürmemekte, tersine kambiyo taahhüdünün varlığını kabul etmektedir. Ancak, borçlu, temel ilişkiden bir alacak hakkı doğmadığı, hükümsüz olduğu veya sona erdiği halde, kambiyo senedi alacağının istenmesi nedensiz zenginleşme oluşturduğundan kambiyo taahhüdünü yerine getirmek zorunda olmadığını bildirmektedir….” (Ahmet Türk, Kambiyo Senedi Borçlusu Tarafından Açılan Bedelsizliğe ve Hükümsüzlüğe Dayalı Menfi Tespit Davasının Gösterdiği Özellikler, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi)
Yargıtay 11.HD.16/01/2017 tarihli, 2016/2630 E.-2017/258/ K. sayılı kararında vurgulandığı üzere, mahkemece tacir olan taraflara ticari defterleri sunmaları için kesin süre verilmesi halinde, davacı tarafın ticari defterlerini verilen kesin süre içerisinde ibraz etmesine karşın, davalı taraf ticari defterlerini verilen kesin süre içerisinde sunmaz ise, artık, davacı yanca usulüne uygun tutulan ticari defterleri onun (davacının) lehine delil niteliğine haizdir. Davacının icra takibine konu ettiği tutarlar eğer davacının usulüne uygun tutulmuş ticari defterlerinde yer almakta ise (kayıtlı ise) bu durumda davalı tarafın ticari defterlerini ibrazdan kaçınmış olması nedeniyle ispat yükü kendisinde olan tarafın (davacının) ticari defterleri davacı lehine deli olacaktır.
Somut olayda, Mahkememizin 14/06/2022 tarihli duruşmasının, 6/b nolu ara kararı ile, “Taraflara bilirkişi incelemesine esas olacak ticari defter, kayıt ve belgelerini inceleme gün ve saatinde ibraz etmek üzere TTK ‘nun 83 ve HMK ‘nun 219/2 ve 222. maddeleri gereğince süre verilmesine, inceleme günü defter ve belgelerini hazır etmedikleri takdirde defter ve belgelerinin ibrazından kaçınmış sayılacaklarına karar verileceği hususunun….” duruşma tutanağının davalı şirkete tebliği ile ihtarına karar verildiği ve duruşma tutanağının davalı şirkete tebliğ edildiği, davalı tarafça inceleme gününde defterlerini ibraz etmediği görülmüştür.
Mahkememizce toplanan tüm deliller birlikte değerlendirildiğinde, tüm dosya kapsamına göre alınan bilirkişi raporu hüküm kurmaya yeterli ve denetime elverişli olduğundan, mahkememizde de, davalının verilen kesin süre içerisinde ticari defterlerini inceleme günü sunmadığı, bilirkişi incelemesi ile davacının usulüne uygun tutulmuş, lehine delil olma ve ispat kuvvetine sahip olduğu anlaşılan ticari defter ve kayıtlarında davacı ile davalı arasında satımdan kaynaklanan ticari ilişki olduğu, ticari ilişki kapsamında davaya konu çekin davalıya verildiği, satıma ve iadeye konu faturaların davacı defterinde kayıtlı olduğu, davacının ticari defter kayıtları ile alacağın varlığının ispatlandığı (Yargıtay 15. H.D. 13/06/2018 T. 2016/2310 E.- 2017/2537 K.), davalı şirketin, davacının satıma ve iadeye konu faturaları, … Vergi Dairesine, Mal ve Hizmet Alım ve Satımına İlişkin Bildirim’de (Form BA ve BS) bulunduğunun bilirkişi raporu ile tespit edildiği, “..davalının vergi dairesine böyle bir bildirim yapmasının, takip dayanağı faturanın içeriğinin benimsendiği ve faturada yazılı malların alındığını gösterdiği, davalının bunun aksini gösterir delil sunmadığı ….” (Yargıtay 19. H.D. 15/11/2012 T. 2012/9636 E.- 2012/17068 K. sayılı ilamı), davacı yanca … 10.Noterliği’nin, 24/12/2021 tarih,… yevmiye nolu ihtarnamesi ile satıma konu malların 11/10/2021 tarihli iki iade faturası ile davalıya iade edilmesi nedeniyle davalıya tevdi edilen çekin iadesinin istendiği ve ihtarnamenin davalı şirkete 27/12/2021 tarihinde tebliğ edildiği, davaya konu çekin bedelsiz kaldığı ve davacı şirketin bu çek nedeni ile davalıya borçlu olmadığı, çek ödendiğinden sebepsiz zenginleşme hükümleri gereği çek bedelini davalıdan talep edebileceği anlaşıldığından, davacın davasının kabulü ile davaya konu, … Bankası A.Ş.,… Şubesine ait, keşidecisi … San. Dış Tic.Ltd.Şti., keşide yeri İstanbul olan, … çek numaralı,10/03/2022 keşide tarihli, 22.000-TL bedelli bir adet çek nedeniyle davacının davalıya borçlu olmadığının tespiti ile 22.000-TL.’nin 10/03/2022 ödeme tarihinden itibaren ticari faizi ile birlikte davalıdan istirdatı ile davacıya ödenmesine, karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davacın davasının kabulü ile davaya konu, … Bankası A.Ş.,… Şubesine ait, keşidecisi … San. Dış Tic.Ltd.Şti., keşide yeri İstanbul olan, … çek numaralı,10/03/2022 keşide tarihli, 22.000-TL bedelli bir adet çek nedeniyle davacının davalıya borçlu olmadığının tespiti ile 22.000-TL.’nin 10/03/2022 ödeme tarihinden itibaren ticari faizi ile birlikte davalıdan istirdatı ile davacıya ödenmesine,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesine göre, alınması gereken 1.502,82-TL. harçtan, peşin alınan 375,71-TL. harcın mahsubu ile geriye kalan 1.127,11-TL. harcın davalıdan tahsili ile hazineye irad kaydına,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 9.200-TL. vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan 161,40-TL. başvurma harcı + 375,71-TL. peşin harç + 1.250-TL. bilirkişi + 384-TL. tebligat-müzekkere giderleri olmak üzere toplam 2.171,11-TL. yargılama giderlerinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununun 18/A-(11)-(13) maddesi ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği tarife hükümleri uyarınca Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen 1.560-TL. arabuluculuk ücretinin tamamının, davalıdan tahsiliyle hazineye irat kaydına,
6-Davacı tarafından yatırılan bakiye gider avansından arta kalan kısmın karar kesinleştiğinde davacı tarafa iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, davalının yokluğunda, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmek üzere mahkememize hitaben yazılmış, mahkememize verilecek ya da başka mahkeme aracılığı ile mahkememize gönderilecek bir dilekçe ile gidilebilecek İSTİNAF yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 28/12/2022

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır

¸Bu evrak 5070 sayılı Yasa gereğince elektronik olarak imzalanmıştır.