Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO:2021/539 Esas
KARAR NO:2022/885

DAVA:İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:01/09/2021
KARAR TARİHİ:15/11/2022

Mahkememizde görülmekte olan İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin, ticari ilişkisi olan dava konusu, keşidecisi … Dış Ticaret Gıda Tekstil Ve İnşaat A.Ş. olan … Bankası …/… Şubesine ait … seri numaralı 100.000-TL bedelli olan çeki … Tarım Ürünleri San. Tic. Ltd. Şti ile aralarındaki ticari ilişkiye istinaden teslim almış olduğunu, müvekkilinin son hamil olarak elinde tutmuş olduğu dava konusu çeki henüz ciro etmeden elinden rızası dışında çıkmış olduğunu yani çaldırdığını, bu sebeple taraflarınca …. 8. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyası ile ödemeden men yasağı konulması talepli çek iptali davası açıldığını, mahkemece dava konusu çek hakkında teminat karşılığında tedbir kararı verildiğini, mahkemenin tedbir kararı gereğince çek ibrazında ödemeden men yasağı şerhi işlendiğini, akabinde davalı yan tarafından … 5. İcra 2021/… Esas sayılı dosyası ile hukuka aykırı olarak icra takibi başlatılmış olup müvekkilinin mağduriyetinin söz konusu olduğunu, ileride telafisi mümkün olmayan durumlara mahal vermemek adına dava konusu çeke ilişkin daha önceden menfi tespit ve çek iptali davası açıldığından bu aşamada icra takibinin tedbiren durdurulmasına karar verilmesini, yargılama sırasında davalı …, çekin … Tarım tarafından … tarafından kendisine ciro edildiğini iddia ederek çekin hamili olduğunu beyan ettiğini, ancak çek üzerinden de açıkça anlaşılacağı üzere ciro silsilesi kopuk olup çekin hiçbir şekilde bu firma ve şahıslara ciro edilmemiş olduğunu, müvekkilinin henüz çeki hiç ciro etmeden çekin davalı yan tarafından çalındığı aşikar olduğunu, ayrıca bu hususta da taraflarınca … Cumhuriyet Başsavcılığı’nın … Muhabere numarası ile şikayette bulunulmuş olduğunu, müvekkilinin çeki çalan bu şahıs ve firmalarla hiçbir ticari ilişkisi olmamış olduğunu, müvekkilinin … Tarım Ürünleri San. Tic. Ltd. Şti ile aralarındaki ticari ilişki neticesinde borç/alacak ilişkisine istinaden dava konusu çeki teslim almış olduğunu, dava konusu çekin, davalı tarafından müvekkilinin rızası hilafına elinden alınmış olduğunu ve halihazırda davalı yanın çeki hiçbir hukuki gerekçe olmadan elinde bulundurmakta olduğunu, bu sebeple davalı …’ın dava konusu çeki haksız olarak elinde bulundurduğundan çekin müvekkiline iadesine karar verilmesini, yukarıda açıklanan nedenlerle; öncelikle ileride telafisi mümkün olmayan durumlara mahal vermemek adına dava konusu çeke ilişkin daha önceden menfi tespit ve çek iptali davası açıldığından bu aşamada … 5. İcra …/… Esas sayılı icra takibinin tedbiren durdurulmasını, müvekkilinin son hamil olarak elinde bulundurduğu ve henüz ciro düşmeden çalınan … Bankası …/İstanbul Şubesine ait …. seri numaralı 100.000-TL bedelli keşidecisi … Dış Ticaret Gıda Tekstil Ve İnşaat A.Ş. olan çekin istirdatını, müvekkili lehine %20 icra inkar tazminatına hükmedilmesini, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı taraf üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep ile dava ettiği görüldü.
Davalı vekilinin cevap dilekçesinde özetle; davacının, çek keşidecisi olan … Dış Ticaret A.Ş. yi, borçtan kurtarmak için huzurdaki haksız ve dayanaksız davayı açmış ancak; sağlam bir senaryo kurgulayamamış olduğunu, müvekkilinden önceki ciranta … San Tic A.Ş. ile Cirantalardan … Tarım Orman Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. arasında ticaret ve bu ticaretten kaynaklanan bir alacak mevcut olup, davacının ise, çeki kendilerinin … Tarım Ürünleri Ltd. Şti ile aralarındaki ticari ilişkiye istinaden teslim aldığını iddia ettiğini, her ne kadar davacı ile … arasında ticari ilişki olmasının müvekkilinin meşru hamil sıfatını etkilemeyecek ve davacının davasını haklı çıkarmayacaksa da, davacının en azından … ile arasındaki ticari ilişkiyi gösterir evrakları, faturaları, BA-BS kayıtlarını dosyaya ibraz etmesinin, dayanaksız ve tutarsız davanın başlangıcı açısından zorunluluk arz ettiğini, … tarım ile ticareti olmayıp, … tarım ile ticareti olan firmayı hırsızlıkla suçlamak, kötüniyet sınırlarını aşmış olup, açıkça müfterilik olduğunu ve bu hususta da yasal yollara müracaat edileceğini, … ile … arasındaki ticari ilişkinin varlığı sabitken, davacının davasının dinlenmesi, dayanaksız iddialarının dikkate alınmasının mümkün olmadığını, aslında, huzurdaki davaya yazacak bir cevap da bulunmadığını, davanın tek cevabının, … Dış Ticaret, çeki …’ye vermiş olduğunu, …’nin de çeki Pino Palet’e vermiş olup, çeki sonuç itibari ile ciro silsilesi bozulmadan müvekkilinin eline geçmiş olduğunu, davanın ciddiye alınması ve kabulü mümkün olmadığı gibi ciddiyetsiz iddialar ile tedbir kararı verilmesinin de mümkün olmadığını, yukarıda açıklanan nedenlerle; davacının haksız davasının reddini, davacı açıkça kötüniyetli olup, davalı müvekkili lehine %20 oranından az olmamak üzere kötüniyet tazminatına hükmedilmesini, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ile cevap verdiği görüldü.
DELİLLER VE GEREKÇE;
… 5.İcra Müd. 2021/…701 E. sayılı takip dosyası,… 8.Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … E. sayılı dosyası, çek fotokopisi ve dayanılan diğer deliller celp edilip incelenmiş ve tüm deliller toplanmıştır.
Dava; davacının, hamili olduğunu iddia ettiği davaya konu çekin, rızası hilafına elinden çıktığını, çekin TTK.792. madde hükmü gereği davalıdan istirdadı/iadesi istemine ilişkindir.
İstanbul 8.Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 25/10/… T.,… E.-2021/… K. sayılı dosyası celp edilip incelendiğinde, Mahkememiz davacısı tarafından, davaya konu çek ve diğer bir kısım çeklerin zayi için dava açıldığı, Mahkememiz davalısının 01/07/2021 tarihli dilekçe ile, davaya konu çekin yetkili hamili olduğunu bildirdiği ve iş bu çek hakkında açılan davanın konusuz kaldığı anlaşıldığından esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına dair karar verildiği görüldü.
Davaya konu çek fotokopisinin incelenmesinden; T…. Bankası A.Ş. …/… … ait, … nolu, 06/06/2021 keşide tarihli, 100.000-TL bedelli, keşidecisinin … Dış Tic.Gıda Teks. Ve İnş. A.Ş., lehtarının ve ilk cirantasının … Tarım Ürünleri San. Ve Tic. Ltd.Şti, 2. cirantanın … Ürün.İnş.Enerji San. Ve Tic. A.Ş., hamil ve çeki ibraz edenin davalı … olduğu, çekin 04/06/2021 tarihinde bankaya ibraz edildiği ve İstanbul 8.Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … E.sayılı dosyasından verilen ödeme yasağı kararı gereğince herhangi bir işlem yapılmadığı yönünde şerh düşüldüğü görülmüştür.
… 5.İcra Müd. …/… E. sayılı icra takibi dosyasının celp edilip incelenmesinde; davaya konu çeke istinaden 01/07/2021 tarihinde davalı alacaklı … tarafından dava dışı borçlular … Dış Tic.Gıda Teks. Ve İnş. A.Ş, … Tarım Ürünleri San. Ve Tic. Ltd.Şti. aleyhine işlemiş faiz ve fer’ileri dahil olmak üzere toplam 111.171,92-TL. üzerinden kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile icra takibi başlatıldığı, bir kısım dosya borcunun, dava dışı borçlu keşideci tarafından ödendiği anlaşılmıştır.
Tüm deliller toplandıktan sonra, bilirkişiden rapor alınmasına karar verilmiş, mali müşavir bilirkişi … tarafından hazırlanan 21/07/2022 tarihli bilirkişi raporunda; “…
1-Davacı tarafın incelemeye sunmuş olduğu 2021 yılı yevmiye, kebir, envanter defterinin yasal süre içerisinde tasdik ettirildiğini, defterlerin sahipleri lehine delil olma özelliğine haiz olduğu,
2-Davacı şirketin ticari defter ve kayıtlarında dava konusu çekin 101 alınan çekler hesabında kayıtlı olmadığı tespit edilmiştir.
3-Davacı şirket ile dava dışı … Tarım Ürünleri San. Tic. Ltd. Şti. Arasında ticari ilişkinin olduğunu, davacının dava dışı … Ürünleri San. Tic. Ltd. Şti.’den mal ve hizmet satın aldığı … Tarım ürünlerinin satış faturaları düzenlediği, davacının ise peyder pey ödemeler yaptığı,
4-Davacının çeki, çekin lehtarı … Tarım Ürünleri Tic. Ltd. Şti.’den ticari ilişkiden kaynaklı ciro yoluyla teslim aldığını iddia ettiği ancak davacının ticari ilişkide çekin lehtarı … Tarım Ürünleri Tic. Ltd Şti’ne borcu gözüktüğü mal ve hizmet tesliminin olmadığı gibi davacının mal ve hizmet teslimi aldığı,
5-Torbalı vergi dairesinden gelen … Tarım Ürünleri Tic. Ltd. Şti.’nin 2021 yılı/BA-BS formlarının incelendiğini, BS formlarında davacı ünvanına mal ve hizmet satışından kaynaklı fatura bildiriminin olduğu,
6-Çekin lehtarı … Tarım Ürünleri Tic. Ltd.Şti’nin davacı … … Gıda Tarım Ürünlerinin dava konusu çekle ilgili ticari defter ve kayıtlarda hizmet karşılığı alındığını ispatlayıcı kayıt ve belge tespit edilmediği…” sonuç ve mütalaa edildiği görüldü.
Rıza dışı elden çıkan bir çekden dolayı borçlu olunmadığının tespiti, 6102 sayılı TTK.nun 792. maddesinin “Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790 ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.” şeklindeki hükmü gereği davacının, borçlu olmadığını talep ettiği çekin hamili olduğunu ispat etmek yanında iktisap edenin çeki iktisapta kötüniyetli olduğunu veya ağır kusuru olduğunu ispat etmesi gerekir. Aksinin kabulü kıymetli evrakın mücerretlik ilkesini ortadan kaldırır.(bkz. Yargıtay 11. HD. 08.02.2016 tarih 2015/9998 E. ve 2016/1058 K.)
Bu kapsamda TTK.nun 792. madde metninde ve gerekçesinde çekin kötüniyetle iktisabı veya iktisapta ağır kusurdan ne anlaşılması gerektiği yönünde bir açıklamaya yer verilmediğinden bu kavramlarının manasının doktrin ve yargı içtihatları doğrultusunda belirlenmesi gerekmektedir.
Borçlar hukuku anlamında kusur, bir kimsenin hukuk düzeni tarafından uygun bulunmayan davranış biçimidir. hukuk düzeni davranışın bu şekilde olmasını tasvip etmediğinden kişiyi davranışından dolayı kusurlu görmektedir. Kast, failin, fiili ve zararlı sonucunu bilerek fiili işlemesi ve sonucunu meydana gelmesini istemesidir. Burada failin hukuk düzenini ağır bir şekilde ihlali söz konusudur. İhmal ise failin, fiili, fiilin zarara yol açan sonucunu öngörmeden ve sonucun gerçekleşmesini istemeden işlemesidir. Failin bu durumda kusurlu sayılmasının sebebi bu olumsuz sonucun doğmaması için dikkatsiz, tedbirsiz ve özensiz davranması ve mesleğin gerektirdiği özeni ortaya koymamasıdır. (bkz. Prof. Dr. Kılıçoğlu, A. (2006) Türk Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara: Turhan Kitapevi, s. 218-220) Olası kast, kast kavramına dahildir. Herkesin göstermesi gereken dikkat ve özenin ihmal edilmesi ise ağır kusurdur. Ancak ağır kusur kast değildir.(Prof. Dr. Samim Ünan (2016) Türk Ticaret Kanunu Şerhi Altıncı Kitap Sigorta Hukuku Cilt I Genel Hükümler (Madde 1401-1452), s. 297) Bu çerçevede kötü niyetten maksat, senedin önceki hamilin elinden rızası hilafına çıktığını bilmek veya bilebilecek durumda bulunmaktır. Ağır kusur ise senedin iktisabında olağan özenin gösterilmemesini ifade eder. (Poroy-Tekinalp, Kıymetli Evrak Hukuku Esasları, Genişletilmiş 15.baskı, s. 154 vd.)(bkz.HGK.13.06.2012 trh 2012/19-185 E. ve 2012/386 K.)
TTK.nun 598/2. maddesindeki “poliçe hamilin elinden herhangi bir surette çıkmış bulunursa…”ibaresi, poliçenin önceki hamilin elinden rızası hilafına çıkmış olmasını, yani çalınmasını, tehdit ya da hile ile alınmasını, kaybedilmesini veya rıza ile fakat devri sakatlayan hukuki olgularla elden çıkmasını ifade etmektedir. Ancak senedi çalan veya hile ile hamilinden alan ya da bulan kişinin sahte ciro ile devretmesi halinde, bunu bilmeyen ve bilebilecek durumda da olmayan; eş söyleyişle, kötüniyetli ve ağır kusurlu bulunmayan (yeni) hamil korunur. (Poroy-Tekinalp, Kıymetli Evrak Hukuku Esasları, Genişletilmiş 15.baskı, s. 154 vd.)(bkz.HGK.13.06.2012 trh 2012/19-185 E. ve 2012/386 K.)
6102 sayılı TTK’nın 790. maddesi gereğince, cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır. Ayrıca, 6102 sayılı TTK’nın 801. maddesi gereğince, çeki ödeyecek muhatap banka için dahi ciro imzalarının geçerliliğinin araştırılması zorunluluk değilken hamilin bu yönde bir yükümlülüğünün bulunduğu ileri sürülemez.(bkz. Yargıtay 11. HD. 19.10.2015 tarih 2015/3692 E. ve 2015/10648 K.)
Bu açıklamalar ışığında dosya kapsamı ile somut olaya bakıldığında, dava konusu çekin davacı tarafından araçtan çalınmış olduğunu iddiası ve bu suretle davacının elinden rızası hilafına çıkması tek başına, hamilin çeki kötüniyetle iktisap ettiğini veya iktisapta ağır kusurlu olduğunu göstermez. (bkz. Yargıtay 11. HD. 08.02.2016 tarih 2015/9998 E. ve 2016/1058 K.)
Mahkememizce toplanan tüm deliller birlikte değerlendirildiğinde;tüm dosya kapsamına göre alınan bilirkişi raporu hüküm kurmaya yeterli ve denetime elverişli olduğundan, mahkememizde de, davacının, davaya konu çek üzerinde, ne keşideci, ne lehdar, ne de ciranta olarak hiçbir şekilde yer almadığı, davacının incelenen ticari defter ve belgelerinde, davacı ile dava dışı lehdar arasında, dava konusu çekle ilgili ticari defter ve kayıtlarında mal/hizmet karşılığı alındığını ispatlayıcı, kayıt ve belge ile ispat edilemediği, davacının çekin hamili olduğunu ispat edemediği, bir an için aksi düşünülse dahi, çek üzerindeki ciro silsilesinin şeklen tam olup, davalının yetkili hamil olduğu, davacının, davalının çeki iktisap ederken kötüniyetli olduğunu veya iktisapta ağır kusuru olduğunu kesin ve somut delilerle ispat edemediği, savcılık şikayetine ilişkin şikayet dilekçesinin ve doğru dosya numarasının verilen kesin süre içerisinde sunulmadığı, davayı uzatmaya matuf olduğu, beklenmesine yer olmadığı kanaatine varıldığından sübut bulmayan, davanın reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davacının davasının reddine,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan harçlar tarifesine göre hesap edilen 80,70-TL. maktu karar ve ilam harcından peşin olarak alınan 1.707,75-TL. harcın mahsubu ile bakiye 1.627,05‬-TL. harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 16.000-TL. vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Davacının yapmış olduğu yargılama masraflarının kendi üzerinde bırakılmasına,
5-Davacı tarafından yatırılan bakiye gider avansından arta kalan kısmın karar kesinleştiğinde davacı tarafa iadesine,
Dair, davacı vekilinin ve davalı vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmek üzere mahkememize hitaben yazılmış, mahkememize verilecek ya da başka mahkeme aracılığı ile mahkememize gönderilecek bir dilekçe ile gidilebilecek İSTİNAF yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 15/11/2022

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır