Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO:2020/263 Esas
KARAR NO:2022/573

DAVA:Tazminat (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:15/06/2020
KARAR TARİHİ:14/09/2022

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
TALEP : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili … … Aracılık Hiz. Ltd. Şti. İle davalı arasında acentelik sözleşmesinin mevcut olduğunu, … 16. Noterliğince 23/11/2015 tarih ve 30937 sayılı vekaletname ile yetki verildiğini ve davalı şirket ile acentesi olarak faaliyete başladığını, müvekkilinin acenteliğin tesisinden itibaren davalı şirket nam ve hesabına poliçelerin tazmininde aracılık yaptığını ve acente komisyonu almaya hak kazandığını, davalı tarafın … 10. Noterliğinin 05/02/2019 tarih … yevmiye nolu ihtarname ile Acentelik sözleşmesinin tebliğinden itibaren üç ayın bitiminde acentelik sözleşmesinin fesih olacağının ihtar edilmiş olduğunu, … 10. Noterliğinin 13/05/2019 tarih ve … yevmiye nolu fesihname / azilname ile sözleşmeyi tek taraflı olarak fesih ettiğini beyan ettiğini, müvekkiline herhangi bir gerekçe göstermeden sözleşmenin fesih edilmesinin haksız olduğunu, yukarıda açıklanan nedenlerle; fazlaya ilişkin dava ve talep hakları saklı kalmak üzere şimdilik 10.000-TL’sı acenteliğin feshinden dolayı denkleştirme tazminatının (portföy alacağının) acenteliğin feshi tarihinden itibaren reeskont faizi masraf ve ücreti vekaletle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava ettiği görüldü.
CEVAP : Davalı vekili mahkememize verdiği cevap dilekçesinde özetle; taraflarca akdedilen sözleşmenin 22. maddesinde bir delil şartı akdedilmiş olduğunu, işbu delil şartına göre müvekkili şirketin defter, kayıt ve dökümanları münhasır delil olarak kabul edilmiş olduğunu, bu kapsamda davacı yan delillerinin kabulünün mümkün olmadığını, acentelik sözleşmesinin davacının kusuru ile feshedilmiş olduğunu, davacı yanın yetki alanını aşarak işlem yaptığını, davacının yapmış olduğu üretimlerin hasar/prim oranlarının oldukça yüksek olduğunu, davacının yapmış olduğu üretimlerin hasar/prim oranlarının oldukça yüksek olduğunu, davacı tarafından acentelik faaliyetinin gereği gibi yapılmadığından müvekkili şirket açısından haklı fesih şartlarının oluştuğunu, yukarıda açıklanan nedenlerle fazlaya dair talep ve dava hakları saklı kalmak kaydı ile, mahkemenin aksi kanaatte olması halinde haksız ve hukuka aykırı davanın esastan reddine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa teşmiline karar verilmesini talep ile cevap verdiği görüldü.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:Dava, … acentelik sözleşmesinin feshi nedeniyle denkleştirme (portföy) tazminatının tahsili talebine ilişkindir.
Bilirkişi heyeti tarafından düzenlenen 08/03/2021 tarihli bilirkişi raporuna göre; Davalı şirketin 2015-2016-2017-2018-2019 yıllarına ait ibraz ettiği ticari defterlerinin açılış tasdiklerinin zamanında ve usulüne uygun olarak yaptırılmış olduğu, defterlerin birbirini teyit eder şekilde tutulduğu, kayıtların düzenli ve yasalara uygun tutulduğu, ticari defterlerin HMK 222 maddesi uyarınca sahibi lehine delil vasfına haiz olduğu, Davalı şirketin ticari defterlerinde Davacı … … Aracılık Hizm. Ltd.Şti.’ne 3.804,87 TL borçlu olduğu, Davacı ile Davalı şirket arasında 23.11.2015 tarihinde “Acentelik Sözleşmesi’nin” akdedildiği, fesihten sonra yenilenen poliçe olup olmadığının tespit edilemediği, fesihten sonra yenilenen poliçe olup olmadığının tesbit edilebilmesi için davalı şirketin kayıtlarını sunması ve ona göre inceleme yapılması sonucu, davalı şirketin yenilenen bu poliçelerden dolayı menfaat temin edip etmediği tesbit edilmesi halinde ,davacı şirketin davalı şirketten azami 141.642,69
TL’lik portföy tazminatı talebinde bulunabileceği, HMK. m. 222/5 hükmü dikkate alınarak hesaplanan portföy tazminatına karar verilebileceği mütalaa edilmiştir.
Bilirkişi heyeti tarafından düzenlenen 26/08/2021 tarihli bilirkişi ek raporuna göre; denkleştirme talebinin ön koşulu olan “sözleşme ilişkisinin sona ermesinden sonra; müvekkil, acentenin bulduğu yeni müşteriler sayesinde, sözleşme. ilişkisinin sona ermesinden sonra da önemli menfaatler elde ediyorsa” yönündeki – şartın gerçekleşmediği bu bakımdan, portföy tazminatı talep edilemeyeceği mütalaa edilmiştir.
Bilirkişi heyeti tarafından düzenlenen 15/02/2022 tarihli bilirkişi ek raporuna göre; davalı şirketin 2015-2016-2017-2018-2019 yıllarına ait ibraz ettiği ticari defterlerinin açılış tasdiklerinin zamanında ve usulüne uygun olarak yaptırılmış olduğu, defterlerin birbirini teyit eder şekilde tutulduğu, kayıtların düzenli ve yasalara uygun tutulduğu, ticari defterlerin HMK 222 maddesi uyarınca sahibi lehine delil vasfına haiz olduğu, davalı şirketin ticari defterlerinde davacı … … Aracılık Hizm. Ltd. Şti.’ne 3.804,87 TL borçlu olduğu, Davacı ile Davalı şirket arasında 23.11.2015 tarihinde “Acentelik Sözleşmesi’nin” akdedildiği, feshi takiben 12 içinde Davalı Sigortacının müşterilerin 94 61 ile çalışmaya devam etmiş olduğu, feshi takiben Davalı Sigortacının faklı kaynaklar (… Aracıları) ile kendisi ile çalışmaya davam eden 920 müşteri üretiminin 1.940.081,56 TL net prim ve 199.024,19 TL aracı komisyonu olduğunun hesap edildi Denkleştirme talebinin ön koşulu olan “sözleşme ilişkisinin sona ermesinden sonra; müvekkil, acentenin bulduğu yeni müşteriler sayesinde, sözleşme ilişkisinin sona ermesinden sonra da önemli menfaatler elde ediyorsa” yönündeki şart ile ilgili olarak Acentenin feshi tarihini takiben 12 ay içinde Sigortacının faklı kaynaklar ile kendisi ile çalışmaya davam eden 920 müşteri için üretiminin 1.940.081,56 TL net prim ve 199.024,19 TL aracı komisyonu olduğu hesap edildiği, böylesine bir hacmin Portföy Tazminatına konu olabileceği, acentenin yıllık komisyon ortalamasının 141.116,33 TL olarak hesap edildiği, portföy tazminatı açısından da bu ortalama rakamın Sayın Mahkeme Kadri Marufunda olduğu mütalaa edilmiştir.
Bilirkişi heyeti tarafından düzenlenen 04/05/2022 tarihli bilirkişi ek raporuna göre; davalı şirketin 2015-2016-2017-2018-2019 yıllarına ait ibraz ettiği ticari defterlerinin açılış tasdiklerinin zamanında ve usulüne uygun olarak yaptırılmış olduğu, defterlerin birbirini teyit eder şekilde tutulduğu, kayıtların düzenli ve yasalara uygun tutulduğu, ticari defterlerin HMK 222 maddesi uyarınca sahibi lehine delil vasfına haiz olduğu, davalı şirketin ticari defterlerinde Davacı … … Aracılık Hizm. Ltd. Şti.’ne 3.804,87 TL borçlu olduğu, Davacı ile Davalı şirket arasında 23.11.2015 tarihinde “Acentelik Sözleşmesi’nin” akdedildiği, feshi takiben 12 içinde Davalı Sigortacının müşterilerin % 61 ile çalışmaya devam etmiş olduğu, feshi takiben Davalı Sigortacının faklı kaynaklar (… Aracıları) ile kendisi ile çalışmaya davam eden 920 müşteri üretiminin 1.940.081,56 TL net prim ve 199.024,19 TL aracı komisyonu olduğunun hesap edildi denkleştirme talebinin ön koşulu olan “sözleşme ilişkisinin sona ermesinden sonra; müvekkil, acentenin bulduğu yeni müşteriler sayesinde, sözleşme ilişkisinin sona ermesinden sonra da önemli menfaatler elde ediyorsa” yönündeki şart ile ilgili olarak Acentenin feshi tarihini takiben 12 ay içinde Sigortacının faklı kaynaklar ile kendisi ile çalışmaya davam eden 920 müşteri için üretiminin 1.940.081,56 TL net prim ve 199.024,19 TL aracı komisyonu olduğu hesap edildiği, böylesine bir hacmin Portföy Tazminatına konu olabileceği, acentenin yıllık komisyon ortalamasının 141.116,33 TL olarak hesap edildiği, portföy tazminatı açısından da bu ortalama rakamın Sayın Mahkeme Kadri Marufunda olduğu, Acentenin yıllık 1.513 müşteri ortalaması ile çalışmış olduğu, acentenin feshini takip eden 12 ayda sigortacının Acente partajından çıkan poliçe müşterilerinin 920 ise çalışmaya devam ettiği YILLIK bazda müşterilerin %61 ile çalışıldığı mütalaa edilmiştir.
Taraflar arasında 23.11.2015 tarihinde acentelik sözleşmesinin akdedildiği, bu sözleşmeye istinaden davacı tarafın acente olarak faaliyet gösterdiği, davalı tarafından keşide edilen … 10. Noterliği 911 yevmiye numaralı 05.02.2019 tarihli ihtarname ile acentelik sözleşmesinin 3 ay sonra feshedileceğinin bildirildiği anlaşılmıştır. Davacı taraf sözleşmenin haksız feshedildiği iddiasıyla denkleştirme tazminatı talep etmiştir. Davalı taraf, sözleşmenin haklı nedenle feshedildiğini beyan etmiştir. Öncelikle belirtmek gerekir ki; sözleşmenin haklı nedenle feshedildiğini ispat etme yükü davalı tarafın üzerindedir. Davalı tarafın fesih nedeni olarak belirttiği davacının yetki alanını aşarak işlem yaptığı hususunun davalı tarafça ispat edilemediği, plakaya bağlı poliçelerin farklı illere kayıtlı olmasının davacının yetki alanını aştığını göstermediği, bu hususta davalı tarafından acenteye yapılmış bir uyarının olmadığı, acentelik sözleşmesinde davacının düzenlediği poliçelerde hasar oranının düşük olması gerektiğine ve belirli bir performansı yakalaması gerektiğine ilişkin bir hüküm bulunmadığı, davalı tarafın davacı acenteye yönelik somut bir hedef ortaya koyduğuna ve bu hedeflerin gerçekleşip gerçekleşmediğine ilişkin somut bir performans denetimi yapıldığına dair de somut bir tespit bulunmadığı gözetilerek davalı tarafça yapılan feshin haksız olduğu sonucuna varılmıştır.
6102 sayılı TTK’ nın 122. maddesine göre:
“1) Sözleşme ilişkisinin sona ermesinden sonra;
a) Müvekkil, acentenin bulduğu yeni müşteriler sayesinde, sözleşme ilişkisinin sona ermesinden sonra da önemli menfaatler elde ediyorsa, b) Acente, sözleşme ilişkisinin sona ermesinin sonucu olarak, onun tarafından işletmeye kazandırılmış müşterilerle yapılmış veya kısa bir süre içinde yapılacak olan işler dolayısıyla sözleşme ilişkisi devam etmiş olsaydı elde edeceği ücret isteme hakkını kaybediyorsa ve c) Somut olayın özellik ve şartları değerlendirildiğinde, ödenmesi hakkaniyete uygun düşüyorsa, acente müvekkilden uygun bir tazminat isteyebilir.
(2) Tazminat, acentenin son beş yıllık faaliyeti sonucu aldığı yıllık komisyon veya diğer ödemelerin ortalamasını aşamaz. Sözleşme ilişkisi daha kısa bir süre devam etmişse, faaliyetin devamı sırasındaki ortalama esas alınır.
Denkleştirme tazminatı açısından, 6102 sayılı TTK’ nın 122/1-c maddesi de göz önüne alınmak suretiyle 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’ nun 23/15-16. maddeleri kapsamında sözleşme ilişkisinin sona ermesinden sonra davalı … şirketinin, davacı acentenin faaliyeti sonucu önemli menfaatler elde edip etmediği, ya da hakkaniyetin bunu gerektirip gerektirmediği hususlarının değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda bilirkişi incelemesine başvurulmuş olup, bilirkişilerce tanzim edilen raporlarla davacının portföyü üzerinden yenilenen poliçe sayısının 920 olduğu, davalının müşterilerin %61’i ile devam ettiğinin belirlendiği, bu oranın kayda değer bir menfaat sayıldığı, bu durumda 6102 sayılı TTK 122. maddesi ile 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’ nun 23/16. maddesine göre somut olayın özellik ve şartları ile hakkaniyet ilkeleri uyarınca denkleştirme tazminatı hak etme koşullarının oluştuğu gözetilerek davanın kabulüne karar verilmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
KARAR : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın kabulü ile 141.116,33-TL nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
2-Alınması gereken 9.639,65 TL. harcın peşin harç ve tamamlama harcından mahsubu ile bakiye‭ 7.229,72 TL. harcın davalıdan alınarak hazineye irat kaydına,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesaplanan 22.167,45 TL. vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından başlangıçta yatırılan 54,40 TL başvurma harcı, 170,78 TL peşin harç ve 2.239,15 TL tamamlama harcının toplamı olan 2.464,33 TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yapılan 5.661,50 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununun 18/A-(11)-(13) maddesi ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği tarife hükümleri uyarınca Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen 1.320-TL arabuluculuk ücretinin tamamının davalıdan tahsiliyle hazineye irat kaydına,
7-Artan avansın ilgilisine iadesine,
Davacı ve Davalı vekilinin yüzüne karşı; gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içinde Mahkememize sunulacak veya gönderilecek dilekçe ile istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 14/09/2022

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır