Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2020/235 Esas
KARAR NO:2021/658

DAVA:Sözleşmenin İptali
DAVA TARİHİ:15/05/2020
KARAR TARİHİ:19/10/2021

Mahkememizde görülmekte olan Sözleşmenin İptali davasının yapılan açık yargılamasının sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirketin … markası altında turizm acenteliği yaptığını, yıllık 540.000.000-TL işlem hacmine sahip iç pazarda sektörün önemli temsilcilerinden birisi olduğunu, davalı şirketin … İli … İlçesinde …isimli otelin işletmecisi olduğunu, davalı şirket ile 26.11.2019 tarihinde 2020 yaz sezonuna ilişkin oda satış sözleşmesi yapıldığını, sözleşmeye göre müvekkilinin 2020 yaz sezonunda davalıya ait otelin, kara ve deniz manzaralı (7) odasının 01.05.2020-31.10.2020 yaz döneminde mevsimlik pazarlamasını üstlendiğini, konaklama bedeli olan toplam 250.000 TL nı (4) adet vadeli çekle avans olarak davalı şirkete önceden ödediğini, 01.05.2020-31.12.2020 döneminde tüm dünyayı etkileyen Covit 19 isimli virüsün ülkemiz çapında da ciddi sağlıksal ve ekonomiksel sorunlara neden olduğunu, bu olumsuz durum neticesinde davalı şirkete ait turistik tesiste müvekkili şirket aracılığı ile rezervasyon yapan tüketici konumundaki tatilcilerin rezervasyonlarını iptal edip bedel iadesi istemesi ve olumsuz etkilerin sonuçlarının taraflarınca da kestirilmemesi neticesinde davalı taraf ile aralarındaki 26.11.2019 tarihli sözleşmenin 2020 yaz sezonu önçesinde fesih edildiğini, bu fesih bildirimi ve sözleşme kapsamında belirtilen çeklerin iadesi ve nakde dönen çek miktarlarının iadesinin … … 17. Noterliği, , 01.04.2020/… yevmiye nolu ihtar ile istendiğini, davalı tarafın ihtara kayıtsız kaldığını, bu nedenle arabuluculuğa başvurulduğunu, ancak davalının arabulucu toplantısına mazeretsiz katılmadığını ve neticesinde anlaşma sağlanamadığını, müvekkil tarafından 26.11.2019 tarihinde davalı şirkete 2020 yaz sezonuna ilişkin; … … Şubesi, … seri nolu, 26.03.2020 ödeme tarihli, 60.000-TL bedelli, … … Şubesi, … seri nolu, 27.04.2020 ödeme tarihli, 60.000-TL bedelli, … … Şubesi, … seri nolu, 27.05.2020 ödeme tarihli, 65.000-TL bedelli, … … Şubesi, … seri nolu, 28.06.2020 ödeme tarihli, 65.000-TL bedelli toplam 250.000 TL bedelli 4 adet vadeli çek verildiğini, dava konusu 26/11/2019 tarihli oda satış sözleşmesinin 12.06. numaralı maddesinde salgın hastalık durumlarında sözleşmenin otomatikman fesih olunacağı verilen çeklerin iadesi, çeklerin ciro yolu ile 3. kişilere devri durumunda çek bedellerinin nakden ödeneceğinin kararlaştırıldığını, sözleşmede her ne kadar salgın hastalık durumu sözleşmenin otomatikman fesih olacağı düzenlenmesi durumu yanında TBK. 136-137-138 hükümleri dahilinde taraflarınca sözleşmenin ifa imkanının da kalmadığını, ayrıca taraflar arasındaki sözleşmeye göre 01.05.2020 tarihinde açılması öngörülen otel işletmesi covit 19 sebebi ile açılamadığını, davalı tarafa sözleşmenin fesih edildiği ve verilenlerin iadesinin noter vasıtası ile istendiğini, yukarıda belirtilen çeklerden 26.03.2020/60.000 TL ve 27.04.2020/60.000 TL bedelli (2) adet çek bedellerinin taraflarınca ödenmiş olduğunu, davalının nakde dönen çek bedellerini iade etmediği gibi vadesi gelmeyen çekleri 3. kişilere ciro yolu ile temlik ettiğini bildirdiğini,… … Şubesi, … seri nolu, 26.03.2020 ödeme tarihli, 60.000-TL bedelli çek yönünden bedelin taraflarınca ödendiğini, 60.000-TL bedelin 04.04.2020 tarihinden itibaren ticari faizi ile birlikte tahsili, tensiple birlikte ihtiyati haciz istemi, … … Şubesi, … seri nolu, 27.04.2020 ödeme tarihli, 60.000-TL bedelli çek yönünden bedelin taraflarınca ödendiğini, 60.000-TL bedelin 27.04.2020 tarihinden itibaren ticari faizi ile birlikte tahsili, tensiple birlikte ihtiyati haciz istemi, … … Şubesi, 29111203 seri nolu. 27.05.2020 ödeme tarihli, 65.000-TL bedelli çek bedelinin ödeme günü gelmediğinden iadesi, dava konusu çek davalı tarafça 3. kişiye ciro edildiğinden taraflarınca ödenmesi durumunda istirdat, tensiple birlikte ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararı verilmesi ile ödeme gününden itibaren ticari faizi ile tahsilini, … … Şubesi, … seri nolu, 28.06.2020 ödeme tarihli, 65.000-TL bedelli çek bedelinin ödeme günü gelmediğinden iadesi, dava konusu çek davalı tarafça 3. kişiye ciro edildiğinden taraflarınca ödenmesi durumunda istirdat, tensiple birlikte ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararı verilmesi ile ödeme gününden itibaren ticari faizi ile tahsilini, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı taraf üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep ile dava ettiği görüldü.
Davalı vekilinin cevap dilekçesinde özetle; davalının … İli … İlçesinde kain …isimli turistik otelin işletmecisi olduğunu, turizm acentesi olan davacı şirket ile aralarında 26.11.2019 tarihli Oda Satış Sözleşmesi imzalandığını, sözleşme mucibi müvekkili tarafından 2020 yaz sezonunda (01.05.2020-31.10.2020) otel odalarının yerli ve/veya yabancı turistlere satış ve pazarlamasını üstlenen davacı … acentesinden 26.11.2019 tarihinde 26.03.2020/60.000 TL, 27.04.2020/60.000 TL, 27.05.2020/65.000 TL ve 27.06.2020/65.000 TL olmak üzere toplam 250.000 TL bedelli (4) adet vadeli çek teslim aldığını, taraflar arasında münakit 26.11.2019 tarihli sözleşmenin 12.06 numaralı maddesinde mücbir sebep hallerinde sözleşmenin feshedileceği hükmünün yer aldığını, her ne kadar maddede salgın hastalıklar ibaresi yer alsa da, Covid-19 pandemisini madde hükmünden ayrı bir şekilde değerlendirmenin gerektiğinin aşikar olduğunu, tüm dünyayı etkisi altına alan ve yaşayan hiçbir insanın daha önce şahit olmadığı şekilde önlemler alınan bir pandemiyi, salgın hastalık kategorisine sokmak suretiyle sözleşmede önceden öngörebildiğini iddia etmenin dürüstlük kuralına uygun düşmeyeceğini, somut olaydaki sözleşmede “işlem temelinin çökmesi” kuramına dayalı aşırı ifa güçlüğünün mevcut olduğunu, dolayısıyla taraflar arasında akdedilen 26.11.2019 t. sözleşmede yer alan 12.06 numaralı mücbir sebep halinde sözleşmenin feshedilmesinin, akabinde davalı şirkete ön ödeme kapsamında verilen çeklerin iadesini içeren maddeyi Covid-19 pandemisine doğrudan uygulamak doktrine, mevzuata ve TBK m. 2 uyarınca dürüstlük kuralına aykırı olacağını, dava konusu olayda TBK.m.138 gereğince sözleşmeyi uyarlama yoluna gitmek gerektiğini, Hukuk Genel Kurulu içtihadından da açıkça görülebileceği gibi; mücbir sebebin varlığının kabulü halinde dahi taraflar arasındaki sözleşmenin 12.06 numaralı maddesinin uygulanması dürüstlük kuralına ve adalete uygun düşmeyeceğini hâkimin TBK m. 13 ışığında sözleşmeyi değişen hal ve şartlara uyarlaması gerekeceğini, bununla birlikte; sözleşmenin feshedilmesi ve davalı şirkete ön ödeme kapsamında verilen çeklerin iadesinin sağlanması halinde yalnızca davalının zor duruma düşeceğini ve dengenin davalı aleyhine bozulmuş olacağını, davacı yanın acenteliğini yaptığı şirkete ait siteye bakıldığında; aynı bölgede birçok otel için rezervasyon işlemlerinin hâlâ yapılabiliyor olduğunun görüleceğini, davalı şirketin ise davacı şirkete güvenerek onun için ayırdığı odalarının satışını gerçekleştirmediğini, somut olayda zararda olan tarafın davalı olduğu açıkken bir de ön ödeme kapsamında verilen çeklerin iadesinin istenmesinin düpedüz kötüniyetli olduğunu, davanın davacı tarafından 15.05.2020 tarihinde; yani otellerin açılabileceğine yönelik genelgenin yayımlandığı tarihten sonra ikame edildiğini, 12.05.2020 tarihli Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın hazırladığı “Konaklama TesislerindeKontrollü Normalleşme Süreci” başlıklı genelgeye göre; oteller söz konusu genelgede belirtilen kurallara uymak suretiyle faaliyetlerine devam edebileceğini, davalı şirketin işlettiği otel, bu tarihten itibaren faaliyetine devam edebilecek hale geldiğini, nitekim tüm yaz sezonu boyunca da misafirlerini ağırlamaya devam ettiğini, davacının da turizm sektöründe faaliyet gösterdiğini düşünürsek; bu genelgeyi bilmemesinin imkansız olduğunu, davalı şirkete ait otelin açılacağını ve müşteri kabul edeceğini bildiği böyle bir davanın ikame edilmesinin kötü niyetli olduğunu, davanın reddine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ile cevap verdiği görüldü.
DELİLLER VE GEREKÇE;
Taraflar arasında imzalanan 26/11/2019 tarihli sözleşme, ihtarname, çek fotokopileri, banka cevabi yazıları, ödeme dekontları, ticari defter ve belgeler, ve dayanılan diğer deliller celp edilip incelenmiş, tüm dosya kapsamı ile yaptırılan inceleme sonucu bilirkişi raporu alınmış ve tüm deliller toplanmıştır.
Dava, sözleşmenin feshinin tespiti ile sözleşmeye istinaden davalıya avans olarak verilen çeklerin iadesi, tahsil edilen çek tutarlarının iadesi istemine ilişkindir.
Taraflar arasında, 26/11/2019 tarihli, 2020 yılı yaz sezonu oda satış sözleşme imzalandığı, sözleşme kapsamında, davacı şirket tarafından, davalı şirkete toplam 250.000-TL bedelli dört adet çekin avans olarak teminat için verildiği hususunda herhangi bir uyuşmazlık bulunmadığı, uyuşmazlığın, sözleşmenin davacı yanca haklı olarak fesih edilip edilmediği, avans olarak verilen çeklerin iadesinin/bedellerinin ödenmesinin davalıdan talep edilip edilmeyeceğinin tespiti konularından kaynaklanmakta olduğu, davaya konu belgelerin incelenmesi hukuk dışında özel ve teknik bilgiyi gerektiren haller olduğundan 6100 sayılı HMK m.266 gereği mahkemenin tarafların talebi yahut kendiliğinden vereceği karar ile bu hususların bilirkişiye tespit ettirilmesi mümkündür.
Tüm deliller toplandıktan sonra, bilirkişilerden rapor alınmasına karar verilmiş, bilirkişiler Borçlar Hukuk Uzmanı Prof. Dr. … ve YMM Prof. Dr. … tarafından hazırlanan 18/06/2021 tarihli bilirkişi heyeti raporunda; “…Davalı bu çekleri, sözleşmede yer alan ciro yasağına rağmen üçüncü kişilere ciro etmek suretiyle, iş bu ciro yasağını ihlal etmiş olduğundan, … Davacı talebi gibi, bu çeklerin bedellerinin üçüncü kişilere ödendikleri tarihten itibaren işletilecek temerrüt faizi ile birlikte tahsilini talebe hak kazandığı, (TBK. Mad.117/f.2 hükmüne kıyasen) …açıklanan gerekçelerle, … seri nolu 26.03.2020 ödeme tarihli 60.000 TL bedelli çek bedelinin, ödeme tarihinden itibaren işletilecek temerrüt faizi ile birlikte davalıdan tahsili ve davacıya verilmesi gerektiği;… seri nolu 27.04.2020 ödeme tarihli 60.000 TL bedelli çek bedelinin, ödeme tarihinden itibaren işletilecek temerrüt faizi ile birlikte davalıdan tahsili ve davacıya verilmesi gerektiği; …seri nolu 27.05.2020 ödeme tarihli 65.000 TL bedelli çek bedelinin, ödeme tarihinden itibaren işletilecek temerrüt faizi ile birlikte davalıdan tahsili ve davacıya verilmesi gerektiği; … seri nolu 28.06.2020 ödeme tarihli 65.000 TL bedelli çek bedelinin, ödeme tarihinden itibaren işletilecek temerrüt faizi ile birlikte davalıdan tahsili ve davacıya verilmesi gerektiği…” sonuç ve kanaatine ulaşıldığını mütalaa ettikleri anlaşıldı.
Taraflar arasında mevcut sözleşmenin incelenmesinde,
-4 nolu maddesi ile, “..dava konusu 4 adet çekin davacı tarafından, davalıya avans (ön ödeme) amacıyla teminat olarak verildiği, davalı tarafından üçüncü kişilere ciro yoluyla devredilemeyeceğinin…”
– 11/1 nolu maddesi ile, “..davacının sözleşmeyi her zaman 30 gün önceden bildirmek kaydıyla feshetme ve çek aracılığıyla ödeyeceği bedelleri her zaman iade alma (geri alma) hakkına sahip olduğunun…”
-11/7 nolu maddesi ile, “…taraflar arasındaki sözleşmenin herhangi bir sebeple feshi halinde, davacı tarafından davalıya verilmiş olan tüm çekler davalı tarafından davacıya iade edileceği, iade edilemeyecek çeklerin ise bedellerinin nakden iade edileceğinin…”
– 12/6 nolu maddesi ile, “…Harp, isyan, salgın hastalıklar….mücbir sebepler nedeni ile sözleşme hükümlerinin uygulanmaması halinde, sözleşmenin otomatikman (kendiliğinden) fesholacağının, sözleşmenin mücbir sebepten dolayı otomatikman fesholması halinde, davacı tarafından davalıya verilmiş olan çeklerin davacıya iade edileceğinin, davacıya iade edilmeyen ve davalı tarafından üçüncü kişilere ciro yoluyla devredilen çeklerin ödeme sorumluluğunun davalıya ait olduğunun…” imza altına alındığı anlaşılmıştır.
Davacının, … 17.Noterlği’nin, … yevmiye nolu, 01/04/2020 tarihli ihtarnamesi ile “…Sözleşmenin akdedilmesinden sonra ortaya çıkan COVİT-19 salgınının mücbir sebep teşkil ettiğini ve bu mücbir sebep nedeniyle sözleşmenin 12 nolu maddesinin 6 nolu paragrafı uyarınca sözleşmenin fesih edildiği,… ön ödeme kapsamında verilen çeklerin iadesi talebinin…” davalıya ihtar edildiği görülmüştür.
Mahkememizce toplanan tüm deliller birlikte değerlendirildiğinde; taraflar arasında düzenlenen sözleşme,ihtarname,çek fotokopileri, banka cevabi yazıları,ödeme dekontları, ticari defter ve kayıtları ile dayanılan diğer deliller ve tüm dosya kapsamına göre alınan bilirkişi raporu hüküm kurmaya yeterli ve denetime elverişli olduğundan, mahkememizde de, tarafların incelenen defter ve kayıtlarının usulüne uygun tutulduğu,taraflar arasında ticari ilişki bulunduğu ve imzalanan sözleşme kapsamında, davacı tarafından, davalı şirkete, davaya konu dört adet çekin avans (ön ödeme) amacıyla teminat olarak verildiği, iş bu çeklerin üçüncü kişilere ciro edilemeyeceği, davacının sözleşmeyi, sözleşmenin 12/6. maddesi gereği haklı sebeple feshettiği, davalıya avans (ön ödeme) olarak vermiş olduğu dava konusu çeklerin iadesini davalıdan talep edebileceği, dava dışı bankaya yazılan müzekkere cevabı ile davaya konu dört adet çekin davalı tarafından ciro edilen üçüncü kişi tarafından, ibraz edilerek çek bedellerinin ödendiğinin bildirildiği anlaşıldığından, haklı fesih nedeniyle, davacı yanca, davalı tarafından üçüncü kişilere ciro edilmiş olan çeklerin bedellerinin ödenmesini, davalıdan talep edebileceği kanaati oluştuğundan, davacının davasının kabulüne, davacı … davalı arasında yapılan 26/11/2019 tarihli sözleşmenin, davacı tarafça haklı nedenle feshedildiğinin tespiti ile, … … Şubesi, … seri nolu, 26.03.2020 ödeme tarihli, 60.000-TL bedelli çeke istinaden ödenen, 60.000-TL.’nin 04.04.2020 tarihinden; … … Şubesi, … seri nolu, 27.04.2020 ödeme tarihli, 60.000-TL bedelli çeke istinaden ödenen, 60.000-TL.’nin 27.04.2020 tarihinden, … … Şubesi, … seri nolu, 27.05.2020 ödeme tarihli, 65.000-TL bedelli çeke istinaden ödenen, 65.000-TL.’nin 27.05.2020 tarihinden, … … Şubesi, … seri nolu, 28.06.2020 ödeme tarihli, 65.000-TL bedelli çeke istinaden ödenen, 65.000-TL.’nin 27.05.2020 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte toplam 250.000-TL.’nın davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine, karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davacının davasının kabulüne, davacı … davalı arasında yapılan 26/11/2019 tarihli sözleşmenin, davacı tarafça haklı nedenle feshedildiğinin tespiti ile,
a)… … Şubesi, … seri nolu, 26.03.2020 ödeme tarihli, 60.000-TL bedelli çeke istinaden ödenen, 60.000-TL.’nin 04.04.2020 tarihinden;
b)… … Şubesi, … seri nolu, 27.04.2020 ödeme tarihli, 60.000-TL bedelli çeke istinaden ödenen, 60.000-TL.’nin 27.04.2020 tarihinden,
c)… … Şubesi, … seri nolu, 27.05.2020 ödeme tarihli, 65.000-TL bedelli çeke istinaden ödenen, 65.000-TL.’nin 27.05.2020 tarihinden,
d)… … Şubesi, … seri nolu, 28.06.2020 ödeme tarihli, 65.000-TL bedelli çeke istinaden ödenen, 65.000-TL.’nin 27.05.2020 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte toplam 250.000-TL.’nın davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan harçlar tarifesine göre alınması gereken 17.077,50-TL harçtan peşin alınan 4.269,38 -TL harçtan mahsubu ile eksik alınan 12.808,12-TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 25.950-TL vekalet ücretinin davalı taraftan alınarak davacı tarafa verilmesine,
4-Davacı tarafından yatırılan 54,40-TL başvurma harcı + 4.269,38-TL peşin harç+ .352-TL posta masrafı ve bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 7.675,78-TL nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununun 18/A-(11)-(13) maddesi ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği tarife hükümleri uyarınca Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen 1.320-TL arabuluculuk ücretinin tamamının, davalıdan tahsiliyle hazineye irat kaydına,
6-Taraflarca yatırılan gider avansından arta kalan kısmın, karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine,
Dair, davacı vekilinin ve davalı vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmek üzere mahkememize hitaben yazılmış, mahkememize verilecek ya da başka mahkeme aracılığı ile mahkememize gönderilecek bir dilekçe ile gidilebilecek İSTİNAF yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.19/10/2021

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır