Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2019/263 Esas
KARAR NO:2022/791

DAVA:Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:24/05/2019
KARAR TARİHİ:01/11/2022

Taraflar arasında görülen davanın mahkememizde yapılan açık yargılaması sonunda:
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkil davacı şirketin lehtarı ve hamili olduğu, davacı lehine düzenlenen keşidecisi … Mu. Pa. Na. İn. Ta. So. Si. En. Ma. Gı. Te. Ür. Sa. Tic. Ltd. Şti. olan … A.Ş. … Şubesi … IBAN no.lu hesaba ait EÜ … no.lu 20.09.2018 vade tarihli, 10.000,00.-TL bedelli çekin davacı şirket çalışanlarınca, davacı nam ve hesabına müşterilerinden tahsilat makbuzu karşılığında teslim alındıktan (müvekkili şirket uhdesine geçtikten) sonra cirolanmak üzere ve kayıtlara alınmak üzere müvekkilinin merkez adresine kargolandığını, Yurtiçi kargo tarafından kargonun taşınması sırasında çalındığı bilgisini verildiğini, çekin müvekkilince arkası cirolanamadan elden çıktığını, … 5. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … E. Dosyasında ‚çekin ödenmemesine‛ karar verildiğini, … Cumhuriyet Başsavcılığı’na … soruşturma no ile suç duyurusunda bulunulduğunu, çekin arkasındaki kaşelerin davacıya ait gibi görünen hiç kullanmadıkları sahte kaşeler ile davacı yetkililerine ait olmayan sahte imzalar olduğunu, arada bir ticari ilişki bulunmadığını, … 5. Asliye Ticaret Mahkemesi, … E. sayılı dosyasında, 17.08.2018 tarihli tensip tutanağı ile tedbir (ödeme yasağı) kararı verildiğini, davalı ve diğer cirantaların bilebilecek konumda olduklarını, davalının ve diğer cirantaların kötü niyetli ve ağır kusurlu olduklarını, davalının kötüniyetli olup müvekkili şirket müşterisinin aleyhine icra takibi başlattığını, sebepsiz zenginleşme yoluna gittiğini, davalının faktoring şirketi olduğunu, hiç bir şekilde keşideci ile ya da müvekkili davacı şirket ile irtibat kurup teyit almadan çeki teslim alan ve daha sonra icra takibi yürüten faktoring şirketi olan davalı alacaklının ağır kusurlu olduğunu, çekten borçlu olmadıkları ve iadesine karar verilmesini talep ettiklerini, davacının keşideci dışındaki, ciro silsilesinde yer alan diğer şirketler ile hiçbir ticari ilişkisi olmadığını, tanımadıklarını, ihtiyati tedbir kararı verilmesini talep ettiklerini belirterek davanın kabulünü ile müvekkilinin davalıya borçlu olmadığını, % 20 den az olmamak üzere kötü niyet tazminatına hükmedilmesini, yargılama gideri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesi talebi ile dava ettikleri anlaşıldı.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Çek bedeli faktoring işleminin müşterisi … Nakliye Tekstil İnş. ve Tic. Ltd. Şti. ‘den tahsil edildiğini, davacının Menfi Tespit davası açmasında hukuki yarar bulunmadığını, menfi tespite konu olabilecek bir borç kalmadığını, Davacı tarafından istirdat davası açılmasında hukuki yarar ve taraf sıfatı bulunmadığını, çek bedeli davacıdan sonraki ciranta tarafından ödendiğinden, çek davacının alacaklı olduğu şahıslardan dahi tahsil edilmediğinden, İİK.md.72 gereğince istirdat talebi ancak borcu ödeyen borçlu tarafından ileri sürülebileceğinden, davacı tarafından istirdat davası açılmasında HMK 114-115 hukuki yarar bulunmadığını, TTK.md.792 hükmüne göre: ‚çeki elinde bulunduran hamilden (müvekkilden) çekin istirdatının talep edilebilmesi için, hamilin çekleri kötü niyetle iktisap etmiş olması veya iktisapta ağır bir kusuru bulunması‛ gerektiğini, bu hususta ispat yükü davacı tarafta olduğunu, 6361 sayılı Faktoring Kanunu md.9/3’e göre; ‚Bir kambiyo senedinin ciro yoluyla faktoring şirketine devri hâlinde, kambiyo senedinden dolayı kendisine başvurulan kişi, düzenleyen veya önceki hamillerden biriyle kendi arasında doğrudan doğruya var olan ilişkilere dayanan def’ileri faktoring şirketine karşı ileri süremez; meğerki, faktoring şirketi kambiyo senedini iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olsun.” Denildiğini, kanun hükümleri açıkça iktisap anındaki kötü niyeti arandığını, Faktoring Sözleşmesi ve eklerinden görüleceği üzere; müvekkilin dava konusu çeki iktisap tarihi 19.07.2018 tarihi olduğunu, iktisap tarihi dikkate alındığında müvekkilin 17.08.2018 tarihli Ödeme Yasağı kararından haberdar olmadığını, çekin iktisabında iyi niyetli hamil olduğunu, bu hususta YARGITAY 19. HUKUK DAİRESİ 2016/10538E- 2017/4836K.12.6.2017 tarih, Faktoring şirketleri, herhangi bir alacağı temlik alırken; 6361 sayılı Faktoring Kanunundaki usule uygun şekilde müşterinin alacağını fatura ile tevsik etme, aldığı kambiyo senedi ile faturadaki alacağın uyumlu olduğunu kontrol etme, çekin görünüşteki ciro zincirini kontrol etme, ile yükümlü olup; bunun dışında herhangi bir yükümlülüğü bulunmadığını, bu hususta; YARGITAY 19. HUKUK DAİRESİ 2016/10538E- 2017/4836K. 12.6.2017 tarihli ilamı olduğunu, bu yükümlülükler dışında kanunlar tarafından faktoring şirketlerine yüklenen bir yükümlülük bulunmadığından; faktoring şirketlerinin keşideciyi veya cirantaları mutlaka arayarak kendilerinden teyit alma gibi bir zorunluluğu bulunmamakla; davacının aksi yöndeki iddialarının hukuki dayanağı bulunmadığını, HMK.md.190 vd. maddelerindeki ispat kuralları gereğince, davanın her aşamasında davacının tanık dinletmesine muvafakat etmediklerini, çek aslının ”… Mah … Yolu Cad … … No:10 K:13 D:54 …/…” adresinde kaim olan Av. Erhan Köse’de olduğunu belirterek davanın reddini, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesi talebi ile cevap verdikleri anlaşıldı.
DELİLLER VE GEREKÇE:
Dava, menfi tespit ve çek istirdatı davasıdır.
Dava konusu çek incelendiğinde; … /… Şubesine ait, ÜE-… seri nolu, 20.09.2018 keşide tarihli, 10.000,00 TL bedelli olduğu, keşidecisinin … Mu. Pa. Na. İn. Ta. So. Si. En. Mal. Gı. Te. Ür. Sa. Tic. Ltd. Şti. lehtarının davacı … Cam Züc. Ltd. Şti. Olduğu arka kısımda sırasıyla lehtar ciranta, … Cam Züc. Mam. Paz. Ve Tic. Ltd. Şti., … Yapı Malz. İnş. San. Ve Tic. Ltd. Şti., … Nak. Teks. İnş. Ve Tic. Ltd. Şti., ve son hamil … A.Ş. Tarafından ödeme için ibraz edildiği, … 5. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin ödeme yasağı kararı nedeniyle ödeme yapılmadığının şerh düşüldüğü görülmüştür.
Uyap üzerinden celbedilen … Cumhuriyet Başsavcılığı’na … soruşturma sayılı dosyası incelendiğinde; davacı şirketten sonra çekte cirosu olan … Yapı Malzeme İnş.San.Tic.Ltd.Şti yetkilisi …’ın şüpheli sıfatıyla emniyet alınan ifadesinde; dava konusu olan çeklerin firmaları ile ilgili olmadığını, kaşenin sahte olduğunu ve kaşe üzerinde bulunan imzanın herhangi bir şirket yetkilisine ait olmadığını beyan ettiği görülmüştür. Davacı şirket Yetkilisi … emniyet ifadesinde; dava konusu çekin şirket çalışanlarınca, şirket nam ve hesabına müşteriden/keşideciden tahsilat makbuzu karşılığında teslim alındıktan sonra cirolanmak üzere ve kayıtlara alınmak üzere şirket merkez adresine kargolandığını, Yurtiçi kargo tarafından taşındığı esnada çalındığının bildirildiğini ve şikayetçi olduğunu beyan ettiği görülmüştür.
Davacı tarafından imza inkarında bulunulduğundan çek aslı,davacı şirket yetkililerinin imza örnekleri alınarak ve imza incelemesine esas olmak üzere imzaların bulunduğu evrak asılları ilgili kurum ve kuruluşlardan celbedilerek ATK’dan rapor alınmıştır.
Mahkememizce alınan ATK raporunda sonuç olarak; Tersim biçimi, işleklik derecesi, alışkanlıklar, istif, eğim, doğrultu, seyir, hız ve baskı derecesi bakımından yapılan incelemede; İnceleme konusu çek arka yüzde 1. ciro imzası ile … ve …’nin mevcut mukayese imzaları arasında ilgi ve irtibat tespit edilemediği mütaala edilmiştir.
Mahkememizce toplanan tüm deliller toplandıktan sonra mali müşavir bilirkişiden rapor alınmıştır.
Mahkememizce alınan bilirkişi raporunda sonuç olarak; Davacı tarafından dava dilekçesinde sunulan tahsilat makbuzuna göre; Davacının 28.03.2018 tarihli 14408 seri no.lu (davacı adına antedli olarak sıralı matbaa basımlı) tahsilat makbuzu ile birlikte, çekin keşidecisi olan … … Ltd. Şti.’nden ‚dava konusu … … no.lu 20.09.2018 vadeli 10.000,00 TL çekle beraber 20.195,00 TL çeklerle tahsilat yapıldığı, dolayısıyla davacının çek keşidecisi … Mutfak ile direkt ticari ilişkisinin olduğu, Davalının 2018 yılına ilişkin tutmakla yükümlü olduğu ticari defterlerinin TTK hükümlerine uygun tutuldukları, sayın Mahkeme’nin 02.01.2021 tarihli 2019/263 E. Sayılı müzekkeresine cevaben dava konusu çekin keşide edildiği … A.Ş. 27.01.2021 tarih … giden evrak no.lu yazı ile; ‚dava konusu edilen … seri nolu 10,000.00 TL tutarlı çek 20/09/2018 tarihli çekin T.C…. 5. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 06/09/2018 tarih, … esas sayılı ödeme yasağı kararına istinaden ödenmediği ve Mahkeme şerhi düşüldüğü bilgisi verildiği”, Davalı … A.Ş. nezdindeki muhasebe kayıtlarının incelenmesi ile; dava konusu edilen çeke ilişkin ‚… Proje Nolu‛ ile faktorink işlemine konu edildiği, Davalının 01.08.2018 tarihinde dava konusu edilen 10.000,00 TL ve dava dışı 5.000,00 TL olmak üzere 15.000,00 TL bedelli 2 çeklerin davalının müşterisi … Nakliye şirketinden devir/temlik alındığı, 15.000,00 TL tutardan toplamda; 1.854,87 TL masraf ve faktoring hizmet bedeli vs. kesintiler yapıldığı, geriye kalan 13.145,13 TL’nin davalının müşterisi … Nakliye şirketine ödendiği, Dava Dışı (ancak davalı şirketin müşterisi) … Nakliye’nin faktorink işlemine konu edilen 2 adet faturanın listesi aşağıdaki gibi olup, Dava konusu 10.000,00 TL çeke karşılık gelen davalı Faktoring şirketi tarafından faktoring müşterisi olan … Nakliye’nin … Yapı Malz. İnş. San. Ve Tic. Ltd. şti. ‘ne kestiği; 28.07.2018 tarih A-… no.lu, “Nakliye Bedeli‛ açıklaması ile 11.210,00 TL faturadaki 10.000,00 TL tutarın devir/temlik alındığı, Davalı … ile dava dışı … Nakliye Ltd. Şti. arasında 19.07.2018 tarihli Faktoring Sözleşmesi ile, … kaşe/imza ve kefil … imzası ve azami 200.000,00 TL limit ile bir factoring sözleşmesi imzalandığı, 01.08.2018 Tarihli Ödeme Araçları Tevdi Bordrosu/Ön Ödeme Talimatı ile faktoring müşterisi … Nakliye Ltd. Şti. tarafından; Dava dışı çek keşidecisi … Mu. Pa. Ltd. Şti.’ne ait dava konusu edilen … A.Ş. … Şb.si … IBAN hesabından, ÜE-… no.lu, 20.09.2018 vade tarihli, 10.000,00 TL çekin davalı …’e teslim edildiği, … Nakliye şirketinin T.C. … Bankası’nın … IBAN no.lu hesabına ödenmesi talimatı verildiği, Dolayısıyla; dava konusu edilen çeke ilişkin davalı Factoring şirketi tarafından yapılan işlemin factoring sözleşmesine ve factoring müşterisi tarafından temlik edilen faturaya dayandığı, olağan factoring işlemi olarak nitelendirilebileceği, mütalaa edildiği anlaşıldı.
Dosya kapsamı ve tüm deliller birlikte değerlendirildiğinde;
Davalı Faktoring şirketinin çekte cirosu bulunan dava dışı … Nak. Teks. İnş. Ve Tic. Ltd. Şti. İle 200.000,00 TL limitli faktoring sözleşmesi imzaladığı, … Nak. Teks. İnş. Ve Tic. Ltd. Şti.’nin davacıdan sonra cirosu olan … Yapı Malz. İnş. San. Ve Tic. Ltd. Şti.’ye kestiği 11.210,00 TL fatura kestiği, 10.000,00 TL tutarın devir/temlik ediliği, 01.08.2018 Tarihli Ödeme Araçları Tevdi Bordrosu/Ön Ödeme Talimatı ile dava konusu çekin davalı şirkete teslim ediliği, her ne kadar 22.02.20022 tarihli celse 2 numaralı ara kararında davacı defterleri itibariyle çekin kaydının bulunup bulunmadığının ve davacıdan sonra cirosu bulunan … Yapı Malzemeleri Ltd Şti ile ticari ilişkisi olup olmadığı ve çekin bu ilişki nedeniyle bu şirkete verilip verilmediğinin belirlenmesi yönünden de bilirkişi incelemesi yapılmasına, karar verilmiş ise de davacı lehtardan sonra çekte cirosu olan … Yapı Malzeme İnş.San.Tic.Ltd.Şti. yetkilisi …’ın şüpheli sıfatıyla alınan emniyet ifadesinde dava konusu olan çeklerin firmaları ile ilgili olmadığını, kaşenin sahte olduğunu ve kaşe üzerinde bulunan imzanın herhangi bir şirket yetkilisine ait olmadığı yönündeki beyanları da dikkate alınarak davacının defterleri üzerinde inceleme yapılmasına gerek duyulmamış, alınan bilirkişi raporunun hüküm kurmaya yeterli denetime elverişli olduğu değerlendirilmiştir. Davalı tarafından cevap dilekçesi ile çek bedelinin müşterisi olan … Nak. Teks. İnş. Ve Tic. Ltd. Şti. tarafından ödendiğini beyan etmiş ise de henüz çekin elinde olduğu ve davacıya karşı takip yapılabileceği, dolaysıyla davacının menfi tespit davası açmakta hukuki yararının olduğu, ATK imza incelemesi ile çekteki imzaların davacı şirket yetkililerine ait olmadığının tespit ediliği, davacının dava konusu çek nedeniyle davalıya borçlu olmadığı, davalının çeki, fatoring sözleşmesi, çek tevdi bordrosu ve fatura karşılığı, … 5.Asliye Ticaret Mahkemesinin tedbir kararından da önce 01.08.2018 tarihinde devir aldığı, davalının kötü niyetli yada ağır kusurlu olduğunun davacı tarafından ispat edilmediği bu nedenle çek istirdatı talebinin yerinde olmadığı sonucuna varılarak aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M :Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davacının menfi tespit talebinin kabulü ile … A.Ş. … Şubesi … IBAN nolu hesaba ait EÜ … seri numaralı 20.09.2018 keşide tarihli 10.000,00.-TL bedelli çek nedeniyle davalıya borçlu olmadığının tespitine,
2-Davacının çek istirdatı talebinin reddine,
3-492 Sayılı Yasa gereğince alınması gereken 683,10-TL harçtan, peşin alınan 170,78-TL harcın mahsubu ile geriye kalan 512,32-TL harcın davalıdan tahsili ile Hazineye irad kaydına,
4-Davacı taraf lehine A.A.Ü.T gereğince taktir olunan 9.200,00-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yapılan 44,40-TL başvurma harcı + 170,78-TL peşin harç + 1.500,00-TL bilirkişi ücreti + 1.060,00-TL ATK fatura ücreti + 759,80-TL tebligat-müzekkere giderleri olmak üzere toplam 3.534,98‬-TL yargılama giderlerinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Dair, davalı vekilinin yüzüne karşı, davacı tarafın yokluğunda gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize verilecek veya başka mahkeme aracılığı ile mahkememize gönderilecek bir dilekçe ile İstinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı.01/11/2022

Katip …

Hakim …