Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2015/1106 Esas
KARAR NO: 2019/1308

DAVA : Menfi Tespit (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ: 17/11/2015
KARAR TARİHİ: 22/10/2019

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin dava dilekçesinde özetle; Müvekkili firma ile davalı firmanın 25.11.2014 başlangıç, 16.03.2015 bitiş tarihli istasyon bayilik sözleşmesini akdettiğini,İş bu bayilik sözleşmesine göre müvekkili firma ile davalı firma arasında cari hesap ilişkisinden kaynaklanabilecek borç – alacak ilişkisinin teminatı olarak …Bankası nın 10.12.2014 tarihli … mektup no.lu 150.000 TL bedelli Kesin Teminat Mektubunun davalı firma lehine tesis edildiğini, Davalı firma ile teminat mektubu bakiyesi oranında kredili cari hesap çalışma imkânı bulunsa da, müvekkili firmanın sözleşme süresi boyunca sürekli olarak nakit ödeme ile çalıştığını, ekte sunulu resmi cari hesap ekstresinden de anlaşılacağı üzere müvekkili firmanın davalıya hiçbir borcunun bulunmadığını, hatta 645,61 TL alacağının bulunduğunu, Müvekkili firma tarafından, 16.03.2015 tarihinde sona erecek bayilik sözleşmesinin yenilenmeyeceği, istasyonda bulunan davalı firmaya ait kurumsal malzemelerin (tabela, logo vs.) teslim alınması gerektiği hususunun … Noterliği nin 13.03.2015 tarih, … yevmiye numaralı ihtarı ile davalı firmaya aynı gün ihtar edildiğini, Müvekkili firmanın davalıya hiç bir borç ve riski (muaccel ve müeccel) bulunmamasına, sözleşmenin 16.03.2015 tarihinde sona erecek olmasına rağmen davalı firma tarafından, “hesap kapanış işlemlerini yurt dışı kaynaklı firma olduklarını, şirket içi onay alamamaları, hesap incelemesinin henüz bitmediği” iddiası ile mezkûr 150.000 TL bedelli teminat mektubunun, sözleşmenin son günü son saatlerinde ticari örf ve adetle bağdaşmayacak biçimde davalı firma tarafından nakde çevrilmek istendiğini, Davalı firma ile yapılan şifahi görüşmelerde, davalıya, hiçbir borcun bulunmadığı, yapılan işin usulsüz ve gayri ciddi olduğu belirtilerek, bankalardaki ticari itibarlarının zedelenmemesi maksadı ile 16.03.2015 tarihli 150.000 TL bedelli teminat mektubunun süresinin baskı ve ticari tehdit sonucu müvekkili firma tarafından, hiç bir borç ve risk bulunmamasına rağmen 19.03.2015 tarihine kadar uzatılmak zorunda kaldığını, Davalı tarafın bu iradesinin hiç bir hukuki mesnedi bulunmadığı gibi basiretli tacir davranışı ilkesine de aykırılık teşkil ettiğini, müvekkili firmanın davalı yerine başka bir akaryakıt firması ile anlaşmış olması sebebiyle bu tür zorlayıcı baskılara maruz kalmasının ticari örf ve adetlerle de bağdaşmadığını iddia ederek; Davalı firmaya hiçbir borç ve risklerinin bulunmaması sebebiyle borçlu olmadıklarının tespitine, mezkûr teminat mektubunun taraflarına iadesine, yargılama aşamasında davalı tarafından haksız ve hukuka aykırı olarak mezkûr teminat mektubu bedelinin nakde çevrilmesi halinde davanın istirdat davasına dönüştürülmesine, istirdada (geri atım) konu bedele ödeme tarihinden itibaren işleyecek avans faizi birlikte taraflarına iadesine, yargılama giderleri ve ücreti vekâletin davalıya yüklenilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekilinin cevap dilekçesinde özetle: Taraflar arasında imzalanan 25.11.2014 tarihli İstasyonlu Bayilik Sözleşmesi kapsamında; …Mahallesi 93 pafta 841 ada 2-3 parselde kayıtlı…adresinde bulunan akaryakıt istasyonunda, davacının, müvekkili şirketten satın aldığı petrol ürünlerini ve şirketin öngöreceği diğer malları kendi nam ve hesabına iştigal etmek suretiyle satacağı bir satış servis istasyonu bayiliğini taahhüt ettiğini, Sözleşme ilişkisinin davacı tarafça yapılan fesih ile sona erdirilmiş olduğunu, davacı tarafın davalı müvekkiline cari hesap ekstreleri ile ariyet bedellerinden kaynaklanan borçlarının bulunduğunu, işbu hususun müvekkili şirket defterlerinin incelenmesi ile de sabit hale geleceğini, Ariyet bedelleri ve cari hesap ilişkisi sebebi ile davacı tarafın borçlu konumda olduğunu, 25.11.2014 tarihli Bayilik Sözleşmesinde; 15.3-Bayi Şirketin uygun gördüğünde başka cins ve sayıda malzeme ve teçhizat verilmesini isteyemeceğini, bu sözleşmenin feshi halinde Bayi kendine emaneten veya kira ile verilen teçhizat ve edevatı aynen ve kullanılır ve sağlam bir şekilde derhal iade ile mükellef olduğunu, 22.1-İşbu sözleşmenin süresinin sona ermesi veya herhangi bir sebeple süresinden önce feshi halinde, Bayi, İstasyonu, binaları, tesisleri, her türlü malzeme ve teçhizatı, sözleşme süresi sonunda veya feshin ihbarında, başkaca ihbara ve mahkeme kararına gerek kalmaksızın kayıtsız şartsız, derhal ve iyi halde Şirkete teslim edeceği hükümlerinin bulunmakta olduğunu, Taraflar arasındaki sözleşme ilişkisi bitmiş olmasına rağmen davacı tarafa sözleşme ve bayilik ilişkisi gereği teslim edilen ariyetlerin davalı müvekkile halen iade edilmemiş olmakla, müvekkil tarafından, iade edilmeyen ariyetlere ilişkin olarak 03.04.2015 tarihli… no.lu 7.162,60 TL bedelli faturanın tanzim edildiğini ve davacı tarafa gönderildiğini, işbu fatura tutarı ve bakiye cari hesap borcu sebebi ile davacı tarafın davalı müvekkiline toplamda 7.798,71 TL borçlu durumda olduğunu ve bu hususun müvekkiline ait defterlerin incelenmesi ile de sabit hale geleceğini, Teminat mektubunun nakde çevrilmesinin önlenmesinin haksız ve hukuka aykırı olduğunu, Sözleşmeleri fesheden davacı tarafın, bu defa, sözleşmelerin teminatı olan, teminat mektubunun nakde çevrilmesinin önlenmesi amacıyla ihtiyati tedbir talebinde bulunduğunu, bu talebin Sayın Mahkemece kabul edilerek teminat mektubunun nakde çevrilmesinin önlenmesine ihtiyati tedbir suretiyle karar verildiğini, dvacı taraftan alacaklarının bulunmak olduğunu, bu hususun taraflarınca dosyaya ibraz edilen bilgi ve belgeler ile yapılacak defter incelemelerinde sabit hali geleceğini, ihtiyati tedbire konu teminat mektubunun alacaklarının teminatı olduğunu, mevcut alacakları dikkate alındığında iptalinin istenemeyeceği gibi nakde çevrilmemesi yönünde tedbir uygulanmasının da haksız olduğunu, davanın reddini, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa tahmiline karar verilmesini talep ile cevap verdiği görüldü.

DELİLLER VE GEREKÇE;
Taraflar arasında imzalanan bayilik sözleşmesi, teminat mektubu,cari hesap ekstresi, ihtarname, fatura, ticari defterler ve belger ile dayanılan diğer deliller celp edilip incelenmiş, tüm dosya kapsamı ile yaptırılan inceleme sonucu rapor alınmış ve tüm deliller toplanmıştır.
İstanbul Anadolu …Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 02/07/2015 tarih, … E.-…K. Sayılı yetkisizlik kararı verilerek gelen dosya, Mahkememizin … Esas sayısı ile esasa kaydedilerek yargılamaya devam edilmiştir.
Dava, İİK m.72/2. madde kapsamında açılmış menfi tespit davasıdır.
Dava; Taraflar arasında düzenlenen istasyon bayilik sözleşmesi gereğince davacının davalıya borçlu olmadığının tespiti ile sözleşme gereğince davacı tarafından davalı şirkete verilen 150.000,00 TL bedelli kesin teminat mektubunun nakde çevrilmesinin önlenmesine, teminat mektubu nedeniyle borçlu olmadıklarının tespitine, teminat mektubunun nakde dönmesi halinde, nakde dönen tutarın ödeme tarihnden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte istirdatına ilişkindir.
Tüm deliller toplandıktan sonra, bilirkişilerden rapor alınmasına karar verilmiş, bilirkişiler Ekonomi ve Finans Uzmanı Ticaret ve Borçlar Hukuku Öğretim Üyesi DR. … ve Yeminli Mali Müşavir …tarafından hazırlanan 16/11/2018 tarihli bilirkişi heyeti raporunda, “…davalı tarafından dava konusu istasyonun önceki bayisinin borçlarının davacı tarafından üstlenilmiş olduğunun geçerli delillerle kanıtlanmadığı, bu durumda davacı alacağının, dava tarihi itibariyle 645,61-TL teminat mektubunun nakde çevrilmesi nedeniyle de 18.035,37-TL olmak üzere toplam 18.681,28-TL olduğu…”sonuç ve kanaatine ulaşıldığını mütalaa ettiği anlaşıldı.
MK 6. maddesi gereğince bir vakıadan kendi lehine haklar çıkaran/iddia eden taraf o vakıayı ispat etmeye mecburdur. İspat yüküne ilişkin bu genel kural menfi tespit davaları için de geçerlidir. Menfi tespit davasında borçlu, borçlanma iradesinin bulunmadığını ya da borçlanma iradesi bulunmakla birlikte daha sonra ödeme gibi bir nedenle düştüğünü ileri sürebilir. Borçlu borcun varlığını inkar ediyorsa bu durumda ispat yükü davalı alacaklıya düşer. Menfi tespit davasında kural olarak, hukuki ilişkinin varlığını ispat yükü davalı/alacaklıdadır ve alacaklı hukuki ilişkinin (borcun) varlığını kanıtlamak durumundadır.
Dava konusu somut olayda, taraflar arasında bayilik sözleşmesi imzalandığı, akdedilen anlaşma kapsamında,davacının, davalı şirkete, cari hesap ilişkisinden kaynaklanan borç-alacak ilişkisinin teminatı olarak davaya konu teminat mektubunun davalı firma lehine tesis edilerek verildiği, davacı tarafından, davalı firmaya gönderilen …Noterliği’nin 13/03/2015 tarih, …yevmiye numaralı ihtarnamesi ile bayilik sözleşmesinin yenilenmeyeceğinin bildirildiği, davalı firmanın lehlerine verilen teminat mektubunu iade etmediği, davaya konu teminat mektubun, 06/07/2015 tarihinde, 18.035,67-TL.’nın tazmin edilerek nakde dönüğü ve davalı firmanın hesabına gönderildiği, mahkememizce yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu, davalı alacaklının, borcun varlığını ve davacının borçlu olduğunu kanıtlayamadığı, davacının davalıya borçlu olmadığının tespit edildiği anlaşılmıştır.
Mahkememizce toplanan tüm deliller birlikte değerlendirildiğinde; taraflar arasında imzalanan bayilik sözleşmesi, teminat mektubu, cari hesap ekstresi, ihtarname, fatura, ticari defterler ve belger ile dayanılan diğer deliller celp edilip incelenmiş hüküm kurmaya elverişli bilirkişi raporu ile tüm dosya kapsamına göre, mahkememizde de, davalı alacaklının, borcun varlığını kanıtlayamadığı ve davacının davalıya borçlu olmadığı kanaati oluştuğundan, davacının davasının kabulü ile, … Bankası …Şubesi’nin 10/12/2014 tarih (süre uzatım sonrası 16/03/2015) tarihli, 150.000,00-TL. bedelli, … mektup nolu, … A.Ş. lehine düzenlenen kesin teminat mektubunda, dava tarihi itibariyle, davacının borçlu olmadığının tespitine, …Bankası … Şubesi’nin 10/12/2014 tarih (süre uzatım sonrası 16/03/2015) tarihli, …mektup nolu, … A.Ş. lehine düzenlenen kesin teminat mektubunun, 18.035,67-TL.’nın 06/07/2015 tarihinde nakde döndüğü anlaşıldığından nakde döndüğü tarih, 06/07/2015 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte istirdatı ile, davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine, karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki hüküm kurulmuştur.

H Ü K Ü M : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
Davacının davasının KABULÜ ile
1- … Bankası … Şubesi’nin 10/12/2014 tarih (süre uzatım sonrası 16/03/2015) tarihli, … mektup nolu, …A.Ş. lehine düzenlenen kesin teminat mektubunun 150.000,00-TL. yönünden, dava tarihi itibariyle davacının borçlu olmadığının tespitine,
2- …Bankası … Şubesi’nin 10/12/2014 tarih (süre uzatım sonrası 16/03/2015) tarihli, …mektup nolu, … A.Ş. lehine düzenlenen kesin teminat mektubunun, 18.035,67-TL.’nın 06/07/2015 tarihinde nakde döndüğü anlaşıldığından nakde döndüğü tarih, 06/07/2015 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte istirdatı ile, davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine,
3-492 sayılı yasa gereğince alınması gereken 10.246,50-TL harçtan, peşin alınan 2.561,63-TL harcın mahsubu ile geriye kalan 7.684,87-TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye irad kaydına,
4-Davacı taraf lehine …Ü.T. gereğince taktir olunan 14.750,00-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yapılan 27,70-TL başvurma harcı + 2.561,63-TL peşin harç + 176,70-TL tebligat-müzekkere + 2.400,00-TL bilirkişi giderleri olmak üzere toplam 5.166,03-TL yargılama giderlerinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Kalan gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde yatıran tarafa iadesine,
Dair, davacı vekilinin ve davalı vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren, (HMK 345/1 maddesi uyarınca) iki hafta içerisinde mahkememize verilecek veya başka mahkeme aracılığı ile mahkememize gönderilecek bir dilekçe ile İstinaf’a kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı.

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır

¸Bu evrak 5070 sayılı Yasa gereğince elektronik olarak imzalanmıştır.