Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2014/187 Esas
KARAR NO : 2018/207
DAVA : İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan), İstirdat (Ticari Satıma Konu Malın İadesi)
DAVA TARİHİ : 04/06/2014
KARAR TARİHİ : 27/03/2018
Mahkememizde görülmekte olan İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan), İstirdat (Ticari Satıma Konu Malın İadesi) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkilinin ticari ilişki içerisinde bulunduğu firmalardan ciro yoluyla devir almış olduğu, toplam bedeli 736.903,82 TLolan 47 adet çekin 28.09.2013 tarihinde çalındığını, davaya konu iki çekin de bu çekler arasında bulunduğunu, çalınan çeklerin İptali için İst Anadolu … Asliye Ticaret Mahkemesi … Es. Sayılı dosyası ile dava açıldığını, bu dosya kapsamında 03.10.2013 tarihinde “Ödemeden Men Yasağı” Karan verildiğini, ve kararın ilgili Bankalara gönderildiğini, Kasadan çalınan; Keşidacisi … Şti olan,…bank …şubesine ait 30.11.2013 keşide tarihli, … seri no.lu 6.500,00 TL bedelli , Keşidecisl, … Şti olan ,…bank … şubesine ait 28.01.2013 keşide tarihli,…seri no.lu, 15.000,00 TL bedelli, Toplam 21.500,- TL bedelli iki adet çekin, davalı … Şti ¸tarafından keşidecilerden haciz tehdidi ve İcra Baskısı ile tahsil edildiğini, bu durumun öğrenilmesi üzerine İst Anadolu … Asliye Ticaret Mahkemesinin … Es sayılı dosyasına müracaat edilerek; Tahsil edilen Çeklerin bedellerinin istirdadının sağlanması için dava açmak üzere; süre talep edildiğini, yasal süre içerisinde işbu davanın ikame edildiğini, belirtildiği üzere davaya konu çekler çalınmış olup, ciro silsilelerinde kopukluk olduğunu ve Kambiyo Senedi vasfını taşımadığını. Davaya konu çek bedellerinin tahsil edilmiş olduğu günden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan istirdadının sağlanmasını, Yargılama giderleri ile ücreti vekaletin davalı yana yüklenmesini karar verilmesini talep ile dava ettiği anlaşıldı.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; öncelikle husumet yokluğu nedeniyle davanın reddi gerektiği, zira davacı şirketin çek üzerinde cirosu bulunmadığı gibi icra takiplerinde de taraf sıfatının bulunmadığı, ve davacı şirket tarafından kendilerine bir ödemede de bulunulmadığı, diğer yandan müvekkili şirketin davaya konu çekleri ciro yoluyla devir almış iyi niyetli hamil olduğu çeklerin ödenmemesi ile müvekkilinin alacağını tahsil için İstanbul … İcra Müdürlüğünün … E, sayılı dosyası ve İstanbul … İcra Müdürlüğünün … Es. Sayılı dosyası ile icra takipleri başlattığını, davacının bu takiplerde taraf olmadığını, Müvekkilinin dava dışı…Şti ile …Sözleşmesi akdettiğini, davaya konu 15.000,-TL’lık ve 6.500,TL’lık çeklerin … den fatura ekinde ciro yoluyla devir alındığını, ve bedellerinin … ye ödendiğini, devir alınmadan evvel çekler ile ilgili istihbarat çalışmalarının yapıldığını, çekler arkasındaki ciro silsilesinin kopuk değil düzgün olduğunu, müvekkili şirketin yetkili iyi niyetli yasal hamil olduğunu, diğer yandan davacının; müvekkilinin çekin iktisabında kötü niyetli ve ağır kusurlu olduğunu da ispat edemediğini, Çekler vadelerinde Bankaya ibraz edildiğini, ancak; Bankalar tarafından İstanbul Anadolu …Asliye Ticaret Mahkemesinin …Es. Sayılı dosyasından verilen karar kapsamında şerh düşülerek Ödeme işlemi yapılamadığını ve kendilerinin alacaklarını tahsil edemediklerini, alacaklarını yasal takip ile tahsil ettiklerini haksız davanın reddi ile yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davacı yana yükletilmesine talep ile cevap verdiği anlaşıldı.
DELİLLER VE GEREKÇE;
Tüm deliller toplandıktan sonra bilirkişi incelemesi yapılmasına karar verilmiş bilirkişi S.M Mali Müşavir …tarafından hazırlanan 19/01/2018 Tarihli bilirkişi raporunda sonuç olarak ” …işlemine konu fatura , Irsaliyeli Fatura olmakla birlikte; fatura içeriği malların teslim edildiğine ve teslim alındığına dair Teslim Eden ve Teslim Alan kısımlarının boş ve imzasız olduğu, Sunulan fatura (fotokopisi) ikinci nüsha olmakla; Faktör tarafından; faturaya ilişkin alacağın, borçlusuna (… Tekstil imalat Toptan Satış – …’a) teyit ettirilmediği, Bu durumda davalı … Şirketinin BDDK nın 04.01.2011 tarihli genelgesindeki ; “faturayı kesen müşteri ile kendisine fatura kesilen firma arasında; Mal veya hizmet satışından kaynaklanan bir ticari ilişki bulunduğunu ve temlike konu alacakların da bu ticari ilişki çerçevesinde doğduğunu – doğacağını ispatlayacak şekilde bütün bu belgelerin doğruluğunun ve tutarlılığının bir bütün halinde kontrol edilerek değerlendirilmesi., gereğine uymadığının .söylenebileceği, gibi; Davalının Sözleşmenin yapılmış olduğu tarih itibariyle davaya konu …yaptığı, ilk yapmış olduğu işlemde, temlik aldığı faturanın sahte ve fatura ekinde teminata aldığı (davaya konu) iki adet çekin çalıntı olduğunun anaşılması ile; müşterisi hakkında gerekli ve yeterli araştırma ve istihbaratı yapmayarak kusurlu davrandığı, …İşlemlerinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik in 8 maddesinde de belirtildiği üzere “ …Şirketi nin; Faturalı alacağa istinaden kambiyo senedi veya diğer senetlerin alması halinde, alınan kambiyo senedinin ciro silsilesinde kuruluşa (…) kambiyo senedini.ciro edip veren ¸ kişinin, devralınan faturada alacaklı olarak gözüken kişi ve bu kişiden bir önceki cirantanın veya keşidecinin de faturadaki borçlu ile aynı kişi olması gerekmektedir. Davaya konu çeklerde, …Şirketine çeki ciro ile devreden firma … Ştl olup , (yönetmelikte de belirtildiği üzere) temlik edilen faturada da alacaklı olarak görülen firmadır ve bu kişiden bir önceki cirantanın da, (yine Yönetmelikte belirtildiği üzere) faturadaki borçlu olan kişi (… Tekstil İmalat Toptan Satış – … ) ile aynı kişi olduğu, görülmektedir. ancak fatura borçlusunun; fatura alacaklısı ile aralarında bir ticari ilişkinin ispat olunmadığı, ispat olunmayan ticari ilişkiye istinaden kesilen faturanın da uygun bir fatura olmadığının, kanaatine varılmakla; davalı … Şti nin, Faturanın sahte olup olmadığı konusunda gerekli ve yeterli araştırmayı yapmadığı, faturayı temlik eden müşterisinin beyanına istinaden işlem yaptığı, dolayısıyla bu koruda da kusurlu olduğunun söylenebileceği, …Şirketlerinin “…, …ve … Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik ve 90 sayılı KHK gereğince işlem yapmak durumunda oldukları, Yönetmeliğin 22 maddesi 2 fıkrasına (6361 s.lı yasanın 9/2 md) göre “…şirketleri kambiyo senetlerine dayalı olsa bile bir mal veya hizmet satışından doğmuş veya doğacak fatura veya benzeri belgelerle tevsik Edilmeyen alacakları satın alamazlar ve tahsilini üstlenemeyecekleri.” Huzurdaki davaya konu olayda da, davalı … Şirketinin Bir mal satışından doğduğu ( gerçekliğini araştırmamış olduğu – FATURA ile tevsik edilen) alacağı ( davaya konu çek senet veya poliçeyi ) satın aldığı görülmekle; Yönetmeliğin 22/2 md ne uygun hareket etmediğinin söylenebileceği, TTK. m 818 hükmünün yollamasıyla çek için de uygulama alanı bulan TTK. m.687 hükmüne,… (Yine 6102 s.lı TTK. m. 680 hükmüne, göre; ) Temel ilişkiden kaynaklanan kişisel def ilerin hamile karşı ileri sürülebil meşinin tek istisnası; hamilin çeki iktisap ederken “bile bile borçlunun zararına hareket etmiş”yani kötü niyetli olarak hareket etmiş olması hali ortaya konulmuş, 6361 sayılı Firtansal Kiralama, …ve Finansman Şirketleri Kanunu’ nun 9/3 maddesi “Bir kambiyo senedinin ciro yoluyla …Şti ne devri halinde, kambiyo senedinden dolayı kendisine başvurulan kişi, düzenleyen veya öteki hamillerden biriyle kendi arasında doğrudan doğruya var otan ilişkilere dayanan def ileri …Şirketine karşı ileri süremez. Meğer ki …Şti kambiyo senedini iktisap ederken bite bile borçlunun zaranna hareket etmiş olsun” Denilmiş olmakla; …Şti nin Davaya konu çeki iktisap ederken “bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olduğuna dair bir duruma dosya muhteviyatında rastla namamış olmakla birlikte; çekin iktisabında gereken dikkat ve özeni gösterme diği, bu ihmal ve kusurun davacının zararına neden olduğunun Söylenebileceği, Bu durumda davalının; çeklerin iktisabında kusurlu davrandığının , dolayısıyla (davaya konu kayıp ve çalıntı çeklerin) çek bedellerini tahsil etmiş olan davalıdan davacıya, (talep gibi) tahsil tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte istirdadının Sayın Mahkemenin takdirlerinde olduğu “Görüş ve kanaatine varıldğı mütala edildiği anlaşıldı.
Emsal nitelikteki Yargıtay … Hukuk Dairesi 21/04/2014 tarih,… E., …K.sayılı ilamında “…davacılar dava konusu çekin keşidecisi ve lehtarı olup davalı …A.Ş çekin hamili durumundadır. Çekin davalıya …ŞTİ tarafından ciro yolu ile intikal ettiği ve bu ciranta ile davalı arasında …sözleşmesi bulunuduğu dosya içeriğinden anlaşılmaktadır. Çekteki alacağın … ŞTİ ile bir önceki ciranta Marka … ŞTİ arasındaki mal satış bedelini içeren faturadan kaynaklandığı ve böylece çekteki alacağın önceki alacaklı ile borçlu arasındaki mal satışından kaynaklandığının sunulan fatura ile belgelenmiş olduğu dosya içeriğinden anlaşılmaktadır. Bu durumda mahkemece dava konusu çekin dava tarihinde yürürlükte bulunan Finansal Kiralama …ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları hakkındaki 2006 tarihli yönetmeliği 22/2 maddesine uygun şekilde davalıya temlik edilmiş olduğunun kabulü ile sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken somut olaya uygun düşmeyen gerekçelerle yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir…” şeklinde karar verdiği anlaşıldı.
Yargıtay … Hukuk Dairesi 08/03/2011 tarih, …K., … K.sayılı ilamında “…maddi olayın bu oluş şekli karşısında, mahkemece davanın TTK.’nun 704.maddesi kapsamında ele alınması zorunludur. Zira yukarıda açıklanan maddi olaylara göre dava, çeklerin çalınmasından dolayı çekleri elinde bulunduran hamile karşı açılmış bir istirdat davasıdır…” şeklinde karar verdiği anlaşıldı.
İddia, savunma, alınan bilirkişi raporu, emsal nitelikteki yargıtay kararları ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; uyuşmazlığa konu davanın TTK 792 (eski TTK 704) maddesi gereği çek nedeniyle ödenen bedelin istirdat davası olduğu, davacı yanın portföylerinde bulunan davaya konu çeki çaldırdıklarını, çaldırılan dava konusu 28/01/2014 keşide tarihli, 15.000 TL ve 30/11/2013 keşide tarihli, 6.300 TL bedelli iki adet çekten 28/01/2014 keşide tarihli çekin davacı tarafından ikinci ciranta … A.Ş’den 30/11/2013 tarihli çekin ise lehtar ve 1.ciranta Karakaya… ŞTİ olan çeklerle ilgili savcılığa şikayette bulundukları, akabinde alınan çek ile ilgili çek iptal davası açarak iptal kararı aldıklarını, bu çeki elinde bulunduran hamil davalı…A.Ş’nin çeki iktisap ederken …yasasına BDDK genelge ve tebliğlerine uyumlu hareket etmediğini, bu şekilde davacının giderek zararına hareket ettiğini iddia ederek çekin bedelinin istirdadını talep ve dava ettiği, davalı … Şirketinin ise çekin iktisabında yasa ve genelgeler doğrultusunda hareket edildiğini, iyi niyetli hamil olmaları nedeniyle davanın reddini talep ettiği anlaşılmıştır. Tarafların iddia ve savunmaları doğrultusunda defter ve kayıtlarında yapılan inceleme sonucu alınan bilirkişi raporuna göre davalı … Şirketinin, …işlemine konu fatura içeriği malların teslim edildiğine ve teslim alındığına dair imzaları kontrol etmiyerek BDDK’nın 04/01/2012 tarihli genelgesindeki faturayı kesen müşteri ile kendisine fatura kesilen firma arasında, mal veya hizmet satışından kaynaklanan bir ticari ilişki bulunduğunu ve temlike konu alacakların bu ticari ilişki çerçevesinde doğduğunu ispatlayacak şekilde bütün bu belgelerin doğruluğunu ve tutarlılığını bir bütün halinde kontrol edilerek değerlendirilmesi gereğine uymadığı, …işlemlerinde uygulanacak usul ve esaslar hakkında yönetmeliğin 8.maddesi gereğince davalı … şirketinin faturanın sahte olup olmadığı konusunda yeterli araştırmayı yapmadığı, faturayı temlik eden müşterisinin beyanına istinaben işlem yaptığı, dolayısıyla bu konuda kusurlu olduğu, …şirketlerinin …kiralama …ve …şirketlerinin kuruluş ve faaliyet esasları hakkında yönetmelik ve 90 sayılı KHK gereğince işlem yapmak durumunda oldukları, yönetmeliğinin 22/2,6360 sayılı yasanın 9/2.maddelerine göre, …şirketlerinin kambiyo senetlerine dayalı olsa bile bir mal veya hizmet satışından doğmuş veya doğacak fatura veya benzeri belgelerle tevsik edilmeyen alacakları satın alamayacakları ve tahsili üstlenemeyecekleri, somut uyuşmazlıkta da davalı … şirketinin gerçekte bir mal satışından doğmamış (gerçekliğini araştırmamış olduğu-fatura ile tevsik edilen) alacağı (davaya konu çek senet veya poliçeyi) satın aldığı dolayısıyla yönetmeliğini 22/2.maddesine uygun hareket etmediği, 6762 sayılı TTK. 818.maddesi yollamasıyla çek içinde uygulama alanı bulan 687 hükmüne (6102 sayılı TTK 680 hükmüne) göre, temel ilişkiden kaynaklanan kişisel defilenin hamile karşı ileri sürülebilmesi tek istisnasının, hamilin çeki iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş yani kötü niyetli olarak hareket etmiş olması halinin ortaya konulduğu, 6361.sayılı finansal kiralama, …ve finansman şirketlerin kanunun 9/3.maddesinde de benzer bir hükmün ortaya konulduğu, sonuç olarak …şirketinin davaya konu çeki iktisap ederken “bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olduğuna dair”, bir duruma dosya muhteviyatında ¸rastlanılmamış olmakla birlikte, çekin iktisabında gereken özen ve dikkati göstermediği, bu ihmal ve kusurun davacının zararına neden olduğu, bu durumda davalının davaya konu çekin yasal hamili olduğunun söylenemeyeceği, çekin iktisabında kusurlu davrandığı, dolayısıyla davaya konu kayıp ve çalıntı çekin davacıya istirdadının mahkemenin taktirinde olduğunun mütalaa edildiği, ileri sürülmüş ise de, raporda ileri sürüldüğü üzere 6102 sayılı TTK’nın 680 (eski TTK 687) maddelerinin davanın hukuki sebebini teşkil etmediği, davanın hukuki sebebinin TTK’nın 792.maddesi olduğu ve davalı … şirketi olduğundan, yine bu kapsamda 6361sayılı yasanın ve yönetmeliğin ilgili maddelerinin de uygulama kabiliyeti bulunduğu, bilirkişi raporunda da belirtildiği üzere …şirketinin yukarıda belirtilen şekilde kusurlu bulunduğu anlaşılmış ise de bu kusurun TTK 792.maddesi kapsamında kötü niyet veya iktisapta ağır kusur olarak değerlendirilemeyeceği, dolayısıyla TTK 792.maddesi kapsamı anlamında çekin iade şartlarının oluşmadığı, hukuki nitelendirme yetkisi mahkemeye ait olup, davanın hukuki nitelendirilmesinin mahkememize bu şekilde yapıldığı, bire bir somut uyuşmazlığa emsal teşkil edecek Yargıtay… HD.’nin yukarıda özetlenen 08/03/2011 tarih, … E., …K.sayılı ilamında da vurgulandığı üzere davanın TTK 792 (eski TTK 704) maddesi kapsamında değerlendirildiği, yine Yargıtay … HD’nin 21/04/2014 tarih, … E., … K.sayılı ilamında da vurgulandığı üzere irsaliyeli faturada teslim alan hanesinde herhangi bir imza bulunmayan çek ile ilgili istirdat davasında, bilirkişi raporunda vurgulanan şekilde kusurlu bulunan …şirketi bakımından davanın kabulü yönünden verilen yerel mahkeme kararının, davanın reddi kararı verilmesi gerekeceği görüşü ile bozulduğu, somut uyuşmazlıkta da dava konusu 28/01/2014 keşide tarihli, 15.000 TL ve 30/11/2013 keşide tarihli, 6.300 TL bedelli iki adet çekten 28/01/2014 keşide tarihli çekin davacı tarafından ikinci ciranta … A.Ş’den 30/11/2013 tarihli çekin ise lehtar ve 1.ciranta…ŞTİ alındığının ve çekler kendileri tarafından ciro edilmeden şirket kasasından hırsızlık nedeniyle çalındğının iddia edildiği, davacı taraf her ne kadar çeklerde cirosu olmasada dosyasında ceza soruşturması dosyasındaki bilgi ve belgelerle çekin uhtesindeyken çalındığını ispat ettiği, ancak TTK 792 maddesi kapsamında davacının aynı kanun 790.maddesine göre hakkını ispat etmesi yeterli olmayıp, ayrıca çek eline geçmiş olan davalı yeni hamilin çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğunu veya iktisapta ağır kusurlu bulunduğunuda ispat etmesi gerekeceği, davalı … şirketinin 30/11/2013 tarihli çeki sunulan faturaya binaen …ŞTİ’den temlik aldığı, sunulan faturaya göre bu şirketin kestiği faturanın da bir önceki ciranta olarak … Tekstil İml Toptan Satış… adına kesildiği, 28/01/2014 tarihli 15.000 TL bedelli çekin yine davalı yeni hamil …şirketinin …ŞTİ’den temlik aldığı, sunulan faturaya göre bu şirketin kestiği faturanın da bir önceki ciranta olarak … Tekstil İml Toptan Satış… adına kesildiği, sonuç olarak her iki çek bakımından ciro silsilesinde bir kopukluk olmayıp ciro silsilesinin şeklen inceleme yükümlülüğü olan davalının çekleri usulüne uygun olarak fatura karşılığı devraldığının anlaşıldığı, bilirkişi raporunda belirtildiği üzere …şirketinin kusurunun ağır kusur veya kötü niyet olarak değerlendirilemeyeceği, daha alt derece kusurun ise çekin iadesi açısından yeterli olmadığı anlaşıldığından, davacının davasının reddine, davacının kötü niyeti ispat edilemediğinden kötü niyet tazminat talebininde reddine yönelik aşağıdaki hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın reddine,
2 – 492 sayılı yasa gereğince alınması gereken 35,90 TL harçtan, peşin alınan 367,20 TL harcın mahsubu ile geriye kalan 331,30 TL harcın kararın kesinleşmesini müteakip istek halinde davacıya iadesine,
3 – Davalı taraf kendini vekille temsil ettirmiş olduğundan av.asgr.ücret tarifesi gereğince hesap ve takdir olunar 2.580,00 TL nisbi vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı tarfa verilmesine,
4 – Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize verilecek veya başka mahkeme aracılığı ile mahkememize gönderilecek bir dilekçe ile İstinaf’ kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı.
Katip …
¸e-imzalıdır
Hakim …
¸e-imzalıdır