Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
8. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2021/768 Esas
KARAR NO:2023/692

DAVA:Bedel istirdatı
DAVA TARİHİ:30/11/2021

MAHKEMEMİZİN BİRLEŞEN … ESAS SAYILI DAVASINDA

DAVA:Çek İstirdatı
DAVA TARİHİ:06/12/2021
KARAR TARİHİ:04/10/2023

Mahkememizde görülmekte olan İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
ASIL DAVADA DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkilinin yetkili hamili ve lehtarı olduğu 31/10/2021 keşide tarihli ve … seri nolu, 40.000,00 TL bedelli çeki kaybettiğini, bu nedenle …. Asliye Ticaret Mahkemesinin …Esas sayılı dosyası ile çek iptali davası açtıklarını ve davanın derdest olduğunu, mahkemece çek üzerinde ödeme yasağı kararı verildiğini, ancak çek iptali davası devam ederken kaybolan çekin kötüniyetli üçüncü şahısların eline geçtiğini ve müvekkili adına sahte lehtar cirosu ile ciro silsilesi devam ettirilerek haksız ve dayanaksız bir şekilde davalının eline geçtiğini, davalının çek iptali davasına müdahale talebinde bulunduğunu, mahkemenin talebi reddettiğini, mahkemece çek istirdatı açmak üzerine taraflarına 2 haftalık kesin süre verildiğini, davalının çeki 01/11/2021 tarihinde bankaya ibraz ettiğini, ancak ödeme yasağı nedeniyle ödeme yapılmadığını, davalı çeke istinaden müvekkili ve diğer imzacılar aleyhine …. Asliye Ticaret Mahkemesinin … D. İş sayılı ihtiyati haciz kararı aldığını ve …. İcra Müdürlüğünün 2021/… Esas sayılı dosyası ile haciz ve kambiyo takibine geçtiğini ve müvekkili aleyhinde haciz baskısı oluşturulduğunu, müvekkili adına kayıtlı araçlar ve borçluların tüm banka hesaplarına ve üçüncü kişilerdeki hak ve alacaklarına ihtiyati haciz ve araçlara yakalama konulmak suretiyle aşkın haciz uygulandığını, müvekkilinin haciz baskısı altında borcu ödediğini, bu nedenlerle …. İcra Müdürlüğünün 2021/… esas sayılı takip dosyasında haciz baskısı altında davalıya ödenen 45.980,86 TL nin ödeme tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan istirdatına, davalının %20den aşağı olmamak kaydıyla kötüniyet tazminatına hükmedilmesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini dava ve talep etmiştir.
ASIL DAVADA SAVUNMA: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın hukuki dayanaktan yoksun olup sırf alacaklı konumunda olan müvekkilinin alacağına kavuşmasını engellemek amacıyla ikame edildiğini, emsal kararlardan da görüleceği üzere iyi niyetli hamil olarak çeki elinde bulunduran müvekkilinin söz konusu çek için yetkili hamil konumunda olduğunu, hukuki dayanaktan yoksun ve kötüniyetli olarak ikame edilen davanın reddine, haksız ve kötüniyetle hareket eden davacının %20′ den aşağı olmamak kaydıyla icra inkar tazminatına hükmedilmesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacıya yükletilmesine karar verilmesini beyan ve talep etmiştir.
BİRLEŞEN DAVADA DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkilinin son yetkili hamili ve lehtarı olduğu 31/10/2021 keşide tarihli ve … seri nolu, 40.000,00 TL bedelli çeki kaybettiğini, bu nedenle …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin …Esas sayılı dosyası ile çek iptali davası açtıklarını ve davanın derdest olduğunu, mahkemece çek üzerinde ödeme yasağı kararı verildiğini, ancak çek iptali davası devam ederken kaybolan çekin kötüniyetli üçüncü şahısların eline geçtiğini ve müvekkili adına sahte lehtar cirosu ile ciro silsilesi devam ettirilerek haksız ve dayanaksız bir şekilde davalının eline geçtiğini, davalının çek iptali davasına müdahale talebinde bulunduğunu, mahkemenin talebi reddettiğini, mahkemece çek istirdatı açmak üzerine taraflarına 2 haftalık kesin süre verildiğini, davalının çeki 01/11/2021 tarihinde bankaya ibraz ettiğini, ancak ödeme yasağı nedeniyle ödeme yapılmadığını, davalı çeke istinaden müvekkili ve diğer imzacılar aleyhine …. Asliye Ticaret Mahkemesinin … D. İş sayılı ihtiyati haciz kararı aldığını ve …. İcra Müdürlüğü’nün 2021/… Esas sayılı dosyası ile haciz ve kambiyo takibine geçtiğini ve müvekkili aleyhinde haciz baskısı oluşturulduğunu, müvekkili adına kayıtlı araçlar ve borçluların tüm banka hesaplarına ve üçüncü kişilerdeki hak ve alacaklarına ihtiyati haciz ve araçlara yakalama konulmak suretiyle aşkın haciz uygulandığını, müvekkilinin haciz baskısı altında borcu ödediğini, yapılan ödemenin istirdatı nedeniyle İstanbul 8. Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas sayılı dosyası ile istirdat davası açtıklarını ve davanın derdest olduğunu belirterek keşidecisinin dava dışı …, lehtarının ise davacı müvekkilimizin olduğunu, 31.10.2021 keşide tarihli ve … seri numaralı 40.000,00 TL bedelli çekteki müvekkilinden sonraki ciroların haksız, mesnetsiz ve kötüniyetli olduğundan iptaline, çekin davalıdan istirdatı ile son yetkili ve haklı hamil olup çek tutarı kadar alacaklı olan müvekkiline iadesine, davalının %20 den aşağı olmamak üzere kötüniyet tazminatına mahkum edilmesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini dava ve talep etmiştir.
BİRLEŞEN DAVADA SAVUNMA: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı müvekkili aleyhine tarafları ve konusu aynı olan İstanbul 8. Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas sayılı dosyası üzerinden açılan dava için derdestlik itirazında bulunduklarını, müvekkilinin iyi niyetli yetkili hamil olduğunu, huzurdaki davanın hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, sırf alacaklı konumda olan müvekkilinin alacağını kavuşmasını engellemek amacıyla ikame edildiğini, müvekkilinin faktoring şirketi olduğunu ve davaya konu çeki fatura ve alacak bildirim formu ile aldığını, ayrıca davacı tarafından …. İcra Müdürlüğü’nün 2021/… Esas sayılı dosyasına ihtirazı kayıt konularak yapılan borç ödemesinin söz konusu icra dosyası içerisinde bulunduğunu, taraflarınca paranın çekilmediğini belirterek öncelikle davanın dava şartı yokluğundan usulden reddine, davanın esasına girilmesi halinde hukuki dayanaktan yoksun ve kötü niyetli açılan davanın esastan reddine, davacı aleyhine %20 den aşağı olmamak üzere kötü niyet tazminatına hükmedilmesini, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER, DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Asıl davada dava; …. İcra Müdürlüğünün 2021/… Esas sayılı takip dosyasına ödenen bedelin istirdatı istemine, birleşen davada dava; … Sanayi şubesine ait 31.10.2021 keşide tarihli … seri numaralı 40.000,00 TL bedelli çekin istirdatı istemine ilişkindir.
Taraflarca sunulan dilekçe ve belgeler ile getirtilen kayıtlar incelenmiştir.
Uyuşmazlık konusu çek incelendiğinde; … Sanayi/İstanbul Şubesine ait, 31.10.2021 keşide tarihli … seri numaralı 40.000,00 TL bedelli olduğu, çekin keşidecisinin dava dışı … ve ilk cirantasının davacı lehdar … Ltd. Şti., ikinci cirantasının ise Gökhan Yılmaz olduğu anlaşılmıştır.
Bilirkişi … tarafından yapılan inceleme neticesinde hazırlanan 03/07/2023 tarihli raporu ile … Sanayi-İstanbul şubesinin keşide yeri İstanbul, keşide tarihi 31/10/2021 olan, … San. Tic. Ltd. Şti. Emrine düzenlenmiş, 40.000TL bedelli , … nolu …’a atfen atılmış imzayı içeren çekin arka yüzündeki birinci ciroya ait … San. Tic. Ltd. Şti. yetkilisine atfen atılmış olan imzanın davacı şirket yetkilisi …’ın eli ürünü olmadığı, adı geçenin hakiki imzası model alınmak suretiyle adına takliden atılmış bir imza olduğu bildirilmiştir.
6102 sayılı TTK’nun, “Hak sahipliğini ispat görevi” madde başlıklı 790. maddesi; “Cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır. Çizilmiş cirolar yazılmamış hükmündedir. Bir beyaz ciroyu diğer bir ciro izlerse, bu son ciroyu imzalayan kişi çeki beyaz ciro ile iktisap etmiş sayılır” hükmünü;
“Elden çıkan çek” madde başlıklı 792. Maddesi ise; “Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790 ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür” hükmünü içermektedir.
Davacı şirket; 31/10/2021 keşide tarihli ve … seri nolu, 40.000,00 TL bedelli çeki kaybettiğini, …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin …Esas sayılı dosyası ile çek iptali davası açtığını, mahkemece çek üzerinde ödeme yasağı kararı verildiğini, çekin çalınmasına ilişkin hırsızlık ile ilgili olarak …CBS’ye 2021/… soruşturma nolu dosya üzerinden suç duyurusunda bulunulduğunu, elden çıkan çekin sahte imza ve kaşelerle cirolandığını, davalının faktoring hükümleri gereği araştırma yükümlülüğünü ihlal ettiğini beyan ederek haciz baskısı altında ödenen çek bedelinin istirdatı ile ayrı bir dava çekin iadesine karar verilmesi talep ve dava edilmiştir.
Davalı tarafından, müvekkili şirketin ciro yoluyla çeki faktoring ilişkisi kapsamında aldığını, iyi niyetli hamil olduğunu ileri sürülerek davanın reddini talep edilmiştir.
Asıl dava, dava konusu çekteki davacıya ait ciranta imzasının davacıya ait olmadığından bahisle haciz baskısı altında dava konusu çek nedeniyle ödenen bedelin istirdatına, birleşen dava ise çekin istirdatına ilişkindir.
Çekteki imzanın davacı şirket yetkilisine ait olduğu yönündeki ispat yükü, çeki elinde bulundurup icra takibine girişen ve çekte yer alan imzanın davacı/borçluya ait olduğunu iddia eden davalı alacaklıya düşmektedir.
Mahkememizde görülüp karara bağlanan dava, sahtelik (imza inkarı) nedenine dayalı olarak açılmış olup, böyle bir durumda öncelikle sahtecilik iddiasının irdelenmesi, dava ve takip konusu çekteki imzaların davacı şirket yetkilisine ait olup olmadığının incelenmesi gerekmiştir. Bu minvalde, dava konusu çek aslı, davacı şirket yetkilisi …’ın çekin keşide tarihinden önce kullanmış olduğu imzaları içerir mukayeseye esas belge asılları celbedilmiş, imza örnekleri alınmış, imza incelemesi yaptırılmıştır.
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde;
Her ne kadar asıl dava şeklen; dava konusu çekteki davacı şirket yetkilisine ait ciranta imzasının davacı şirket yetkilisine ait olmadığından bahisle dava konusu çek nedeniyle haciz baskısı altında ödenen bedelin istirdatına ilişkin olsa da, dilekçe içeriğinden borçlu olunmayan paranın ödenmesinden dolayı ödenen paranın istirdatına ilişkin olduğunun anlaşıldığı, menfi tespit davalarında ise ispat külfetinin davalı alacaklıda olduğu, davalı tarafın alacağın varlığını ve alacağın dayanağı çekin yetkili hamili olduğunu ispatlamak zorunda olduğu, istirdat isteminde ise ispat külfeti davacı borçluda olup çekin davalı alacaklı tarafından kötü niyetle iktisap edildiğini veya iktisapta ağır kusurlu bulunduğunu ispat etmesi gereklidir.
Dava ve takip konusu çekteki ciro silsilesinde herhangi bir kopukluk olmadığı, davalının şeklen dava konusu çekin yetkili hamili olduğu anlaşılmış ise de, sahtecilik def’i mutlak def’ilerden olup kambiyo senedinde imza inkarında bulunandan sonra gelen herkese karşı ileri sürülebileceğinden davacının sahtelik iddiasını davalıya karşı ileri sürebileceği değerlendirilmiştir.
Dava konusu çek üzerindeki davacı ciranta imzasının davacıya ait olup olmadığının tespiti açısından alınan ve karar vermeye uygun bulunan bilirkişi raporuna göre çekteki imzanın davacı şirket yetkilisine ait olmadığı anlaşıldığından davacının borçlu olmadığı ve haciz baskısı altında ödediği bedeli davalıdan talep edebileceği değerlendirilmiştir.
Davacı tarafça, çekin istirdatına yönelik ayrı bir dava ile talepte bulunulmuş ise de, dava ve takip konusu çekteki ciro silsilesinde bir kopukluk olmadığı, davalının şeklen dava konusu çekin yetkili hamili olduğu, dava konusu çekin faktoring ilişkisi kapsamında davalıya geçtiği, davalıdan önceki iki ciranta arasında faturaya dayalı ticari bir ilişkinin bulunduğu (davacı kabul etmeyip şeklen de olsa) anlaşılmakla davalının 6102 sayılı TTK’nın 790. Maddesine göre ispat külfetini yerine getirdiği, bu haliyle davalının çeki geri vermekle yükümlü olması için aynı yasanın 792. Maddesine göre, davalının çeki iktisap ederken kötü niyetli iktisap ettiğinin veya iktisabında ağır kusurlu olduğunun ispatlanmasının gerektiği, CBS soruşturma dosyasında buna ilişkin olarak karar tarihine kadar elde edilmiş delil bulunmadığı, soruşturmanın bekletici mesele yapılamasına gerek olmadığı ile dosya kapsamına göre davacı tarafça bu hususların ispatlanamadığı anlaşılmakla dava konusu çekin istirdatı koşullarının oluşmadığı değerlendirilmiştir.
Tüm bu nedenler ile davanın kısmen kabulü ile, davacının, davalıya, dava konusu … Sanayi şubesine ait 31.10.2021 keşide tarihli … seri numaralı 40.000,00 TL bedelli çek nedeniyle sahte imza nedeniyle borçlu olmadığı tespit edildiğinden haciz baskısı altında davalıya ödenen bedelin istirdatına, davacının çekin istirdatına yönelik talebinin ise reddine karar verilmiştir.
Davacı tarafça, kötü niyet tazminat talebinde bulunulmuş ise de, dosya kapsamında toplanan delillere ve yukarıdaki tespitlere göre takibin davalı tarafından kötü niyetli yapıldığına dair mahkememizde bir kanaat oluşmadığından davacının kötü niyet tazminat talebinin reddine karar verilmiştir.
Davalı tarafça, icra inkar tazminatı talebinde bulunulmuş ise de, icra dosyası kapsamında davalının alacağına kavuşmasını engelleyen veya geç kavuşmasını sağlayan uygulananan bir tedbir olmadığından ve davalı tarafça alacağın tahsil edilmiş olması nedeniyle, icra inkar tazminatı talebinin reddine karar verilerek mahkememizce aşağıdaki şekilde hüküm kurularak yargılama sonuçlandırılmıştır. HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-DAVANIN KISMEN KABULÜ İLE; Dava ve …. İcra müdürlüğünün 2021/… Esas sayılı dosyasının takip dayanağı olan 31/10/2021 keşide tarihli 40.000,00-TL bedelli çek üzerinde atılı imzaların davacı şirket yetkilisine ait olmadığının tespiti ile davacı tarafından davalıya ödenen 45.980,96-TL alacağın 19/11/2021 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,
1-a-Alınması gereken 3.140,95-TL nispi karar ve ilam harcından peşin olarak yatan ‭785,24TL harcın mahsubu ile eksik kalan ‭‭‭2.355,71TL harcın davalıdan tahsili ile HAZİNEYE İRAT KAYDINA,
Davacı tarafından peşin olarak yatırılan 785,24TL’nin davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,
1-b-6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu 18/A-13. maddesi uyarınca ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği Tarife hükümleri uyarınca Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen 1.320,00-TL arabuluculuk giderinin davalıdan alınarak HAZİNEYE İRAT KAYDINA,
1-c-Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden, karar tarihi Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 17.900,00-TL ücreti vekaletin davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,
1-d-Davacının yaptığı ilk masraf ‭‭59,30 TL, bilirkişi ücreti 1.750,00 TL, posta gideri ‭‭‭203,85‬ TL olmak üzere toplam ‭‭2.013,15‬ TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,
2-Davacının çekin istirdatına yönelik davasının REDDİNE,
2-a-Alınması gereken 269,85-TL karar ve ilam harcından peşin olarak yatan ‭683,10TL harçtan mahsubu ile fazla bakiye 413,25‬TL harcın talep halinde davacıya İADESİNE,
2-b-Davalı kendisini vekille temsil ettirdiğinden, karar tarihi Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 17.900,00-TL ücreti vekaletin davacıdan alınarak davalıya VERİLMESİNE,
2-c-Davacı tarafından sarf edilen yargılama giderinin kendi üzerinde BIRAKILMASINA,
2-d-Davalı tarafça yapılan yargılama gideri bulunmadığından bu konuda hüküm tesisine YER OLMADIĞINA,
3-Davacının kötü niyet tazminat taleplerinin ayrı ayrı REDDİNE,
4-Davalının icra inkar tazminat taleplerinin ayrı ayrı REDDİNE,
5-Taraflarca yatırılan gider ve delil avansından sarfedilmeyen kısmın karar kesinleştiğinde ilgilisine İADESİNE,
6-Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmeliğin 67/1. maddesi gereğince taraflardan birinin talebi üzerine kararın tebliğe ÇIKARTILMASINA,
Dair; taraf vekillerinin yüzüne karşı, HMK’nın 341/1 ve 345. maddeleri gereğince gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren iki haftalık yasal süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İSTİNAF kanun yolu açık olmak üzere karar verildi.04/10/2023

Katip …
e-imzalıdır .

Hakim …
e-imzalıdır .