Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
8. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO :2021/153 Esas
KARAR NO:2023/606

DAVA:Alacak (Sebepsiz Zenginleşmeden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:01/03/2021
KARAR TARİHİ:18/07/2023

Davacı tarafından davalı aleyhine açılan Alacak (Sebepsiz Zenginleşmeden Kaynaklanan) davasının mahkememizde yapılan açık yargılaması sonunda dosya incelendi.
D A V A /
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davacı …İnş. San. Ve Tic. Ltd. Şti. ile … Grup İnş. San. Ve Tic. A.ş. arasında 19.03.2018 tarihinde “Hazır Beton Sözleşmesi” imzalandığını, davacı müvekkili firma … Otopark Şantiye işi için alacağı hazır beton karşılığı sözleşmeye istinaden vadeli çekler düzenleyip bu sıralı avans çeklerini … Grup İnş. A.Ş. ye verdiğini, bu kapsamda 19.03.2018 tarihinde tutarları 160.480-TL olan 10 adet çek ile 13.07.2018 tarihinde tutarları 192.576-TL bedelli 5 adet çek ile 45.135-TL tutarlı sıralı avans çeklerini teslim ettiğini, Sözleşme tarafı … İnşaattan, davacı müvekkilinin ihtiyaç oldukça talep edilen dökülen beton karşılığının 2.135.173,42TL oduğunu, bu bedelin avans çeklerden karşılanmış olduğunu, ancak … A.Ş’nin 2018 yılı Ağustos ve Eylül aylarında teslim etmesi gereken betonu teslim etmediğini, bunun üzerine yapılan sözleşmenin feshine yönelik …. Noterliğinin 12.11.2018 tarih … yevmiye nolu ve yine …. Noterliğinin 28.11.2018 tarih … yevmiye nolu 2 adet ihtarname keşide edildiğini, 1. ihtarda, tahsil edilmemiş çeklerin iade edilmesi, 2. ihtarda, tahsil edilmemiş çeklerin iade edilmesi ve keza mutabakat yapılan 2.135.173,42-TL nin iade edilmesi gerektiği ihtar edildiğini, ancak her iki ihtara da cevap verilmediğini, 04.09.2018 tarihli mutabakat metninde … Grup İnş. San. Ve Tic. A.Ş. nin müvekkil şirkete 2.135.173,42TL borçlu olduğu imza altına alındığını, yapılan araştırmada … AŞ’nin kendisine avans olarak verilen çeklerden aşağıda dökümü yapılanların davalı şirkete verildiğinin tespit edildiğini, teslim edilmeyen mal karşılığı davalı … Faktoring Aş.’nin tahsil ettiği ve sebepsiz zenginleşme çerçevesinde bu davada konu edilen çeklerin 28.12.2018 vadeli … nolu 160.480-TL bedelli, 28.02.2019 vadeli … nolu 192.576-TL bedelli, 30.04.2019 vadeli … nolu 192.576-TL bedelli, 31.05.2019 vadeli … nolu 192.576-TL bedelli, 30.06.2019 vadeli … nolu 192.576-TL bedelli, 30.04.2019 vadeli … nolu 45.135-TL bedelli olup, toplamı 975.919-TL tutarındaki bu çekler davalı faktoring şirketi tarafından kötü niyetle iktisap edildiğini, çeklerin ödemesi müvekkili şirket tarafından icra baskısı altında ödendiğini, davalı faktoring şirketi dava dışı “Beton alım sözleşmesi” yapılan … A.Ş. ile verilen çek bedelleri ile uyumsuz faturalar karşılığında bu şekilde haksız ve kötü niyetli iktisap ettiği ve sebepsiz zenginleşme davası çerçevesinde zamanaşımına uğramadığını, belirtilen çekleri haksız baskı altında tahsil ettiğini, Faktoring şirketinin bu çekleri takibe yetkisi olmadığını belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000,00-TL’sinin ödeme tarihlerinden itibaren avans faiziyle birlikte davalıdan tahsiline ve müvekkili şirkete ödenmesine, yargılama giderleri ve ücreti vekaletin davalıya tahmiline karar verilmesinini talep ve dava etmiştir.
S A V U N M A /
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Sebepsiz zenginleşmeden doğduğu iddia edilen istem hakkının zamanaşımına uğramış olduğunu, faktoring sözleşmesinin hukuka uygun şekilde kurulduğunu ve tüm işlemlerin hukuka uygun olarak gerçekleştirildiğini, hiçbir yasal yola başvurulmaksızın çeklerin ödendiğini, yine ortada haciz bakısı ile yapılan bir ödemeden bahsedilemeyeceğini, 30/06/2019 vadeli çek takastan karşılıksız çıktıktan sonra herhangi bir yasal takip yapılmaksızın keşideci tarafından 08/07/2019 ve 19/07/2019 tarihinde müvekkili şirket hesaplarına transfer yapılmak suretiyle ödendiğini, tüm bu çeklerin avans çeki olduğuna dair davacı tarafça herhangi bir belge sunulmadığını, davaya konu edilen çeklerle beraber avans çeki olarak bahsedilen ve devralınan çeklerin diğer kısmının bu davaya konu edilmediğini, bu çeklerden avans çeki olarak bahsedildiğini daha sonra bir kısmının davaya konu edilmemesi aynı dava dışı şirketin aynı sözleşmeden doğan alacağı için keşide edilen tüm bu çeklerin de avans çeki olmadığını göstermekte olduğunu savunarak, davanın reddini, davacı aleyhine kötü niyet tazminatına hükmedilmesini ve yargılama giderleri ile vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesini talep etmiştir.
G E R E K Ç E /
Dava; Dava dışı …… AŞ’ye ticari ilişki kapsamında dava konusu çeklerin avans olarak verildiği ve karşılığında malların teslim edilmediği, çeklerin bedelsiz kaldığı, davalı şirketin bedelsiz kalan çekleri tahsil ettiği, sebepsiz zenginleştiği iddiasına dayalı, alacak istemine ilişkindir.
Taraf delilleri toplanmış, dava konusu çeklerin ibraz bilgileri sorulmuş, Mahkememizce bilirkişi raporu alınmıştır.
Bilirkişi heyetinden alınan 30/09/2022 tarihli bilirkişi raporunda özetle; Davacı şirkete ait 2018 yılı yasal defterlerinin sahibi lehine delil olma özelliğinin bulunduğu; Davalı Şirkete ait 2018 ve 2019 yılları defterlerinin sahibi lehine delil olma özelliğinin bulunduğu; Davaya konu Çeklerin; 1- … üzerine keşideli … no.lu 28.12.2018 tarihli, 160.480,-TL lık, 2- … üzerine keşideli *… no.lu 28.02.2019 tarihli 192.576,-TL lık, 3- … üzerine keşideli *… no.lu 30.04.2019 tarihli 192.576,-TL lık, 4- … üzerine keşideli *… no.lu 31.05.2019 tarihli 192.576,-TL lık, 5- … üzerine keşideli *… no.lu 30.06.2019 tarihli 192.576,-TL lık, 6- … üzerine keşideli *… no.lu 30.04.2019 tarihli 45.135,-TL’lık, Toplam: 975.919,-TL lık Çekler olduğunu, birinci sıradaki Çek Hariç 2-3-4-5-6 sıralardaki çeklerin, (dava dışı) … / … Nakliyat ile davalı Faktoring Şti arasında akdolunan Faktoring Sözleşmesi kapsamında, … tarafından hazırlanan ABF formu (Alacak Bilgi Formu) ekindeki faturanın ve bu faturanın teminatı olarak alınan bu çeklerin, Faktoring İşlemine tabi tutulduğu, Birinci sıradaki Çekin ise (dava dışı) … Madencilik A.Ş İle davalı Faktoring Şti arasında akdolunan Faktoring Sözleşmesi kapsamında, … tarafından hazırlanan ABF formu (Alacak Bilgi Formu) ekindeki faturanın ve bu faturanın teminatı olarak alınan çeklerle birlikte bu çekinde, Faktoring İşlemine tabi tutulduğu; Davacı …İnş San ve Tic Ltd Şti’nin, Davalı … Faktoring AŞ nin, “Beton Alım Sözleşmesi” kapsamında (dava dışı) … Grup İnşaat A.Ş. ne vermiş olduğu (davaya konu) çekleri, uyumsuz faturalar karşılığında Faktoring Sözleşmesi olmadan, haksız ve kötü niyetli bir şekilde iktisap ettiğini ve yasal olmayan bir şekilde iktisap etmiş olduğu, çek bedellerini icra tehdidi altında tahsil etmiş olmakla sebepsiz zenginleştiğini, sebepsiz zenginleşme çerçevesinde, davanın zaman aşımına uğramadığını, Faktoring Şirketinin bu çekleri takip yetkisinin bulunmadığını, davalı Faktoring Şirketi nin; TBK 77 maddesi kapsamında haksız zenginleştiği ve bu miktarları kendisine iade ile yükümlü olduğunu, beyan etmekle birlikte; Davalı Faktoring Şirketinin (davaya konu) Çekleri İktisap ederken; -6361 s.lı Yasa ile BDDK tarafından çıkarılan Genelge ve Tebliğ Şartlarına vs Faktoring teamüllerine uyduğu, çekleri devir ve temlik almış olduğu firmalar (… / … Nakliyat ve … Madencilik AŞ) ile 4 Milyon ve 10 Milyon TL Limitli Faktoring Sözleşmeleri akdettiği, akdettiği bu Sözleşmeler kapsamında, Firmaların sunmuş Olduğu ABF- Alacak Bildirim Formaları ekinde, (Çek Bedelleri ile uyumlu) Faturaları (tamamen veya kısmen) temlik aldığı, temlik almış olduğu fatura bedelleri kadar (davaya konu+konu olmayan) çekleri (Kıymetli Evrak Tevdi Bordrosu kapsamında) Faktoring Teminatı olarak (ciro yoluyla devir ve temlik alarak) iktisap ettiği, çeklerin iktisabında 6361 s.lı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’ nun; 9/2 ve 9/3 maddelerine (Fatura ile tevsik edilen bir alacağı temlik almakla … ve … İktisapta bile bile borçlunun zararına ) aykırı hareket etmediği, iktisap etmiş olduğu çekleri (vadelerinde) keşideli olduğu banka hesaplarından (keşideci-davacı hesabından) takas yoluyla tahsil ettiği, çek bedellerinin tahsilinde icrai yollara başvurmadığının tespit edildiği, davacının iddialarının yerinde olmadığı görüş ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir.
Bilirkişi raporunun, ayrıntılı ve denetime elverişli olduğu, hukuki değerlendirmeler mahkememize ait olmak üzere dosya kapsamında karar vermeye uygun olduğu değerlendirilmiştir.
İddia, savunma, dosya kapsamında toplanan deliller ve alınan bilirkişi raporu bir bütün olarak değerlendirilmiştir. Buna göre;
Davacı tarafça, dava dışı …… AŞ’ye ticari ilişki kapsamında avans olarak verilen dava konusu çeklerin karşılığında malların teslim edilmediği, çeklerin bedelsiz kaldığı, davalı şirketin bedelsiz kalan çekleri usulsüz bir şekilde iktisap ederek tahsil ettiği, sebepsiz zenginleştiği iddia edilerek, sebepsiz zenginleşme hükümleri kapsamında davalıdanfazlaya ilişkin hakları saklı tutularak 10.000,00 TL alacak isteminde bulunulmuştur.
Davalı tarafça, alacak isteminin zamanaşımına uğradığı, dava konusu çeklerin faktoring sözleşmeleri kapsamında yasal mevzuata uygun olarak iktisap edildiği savunularak davanın reddine karar verilmesi talep edilmiştir.
TBK’nın 77. Maddesine göre; Haklı bir sebep olmaksızın, bir başkasının mal varlığından veya emeğinden zenginleşen, bu zenginleşmeyi geri vermekle yükümlü olup, bu yükümlülük, özellikle zenginleşmenin geçerli olmayan veya gerçekleşmemiş ya da sona ermiş bir sebebe dayanması durumunda doğmuş olur.
TBK’nın 82. Maddesine göre; Sebepsiz zenginleşmeden doğan istem hakkı, hak sahibinin geri isteme hakkı olduğunu öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve herhalde zenginleşmenin gerçekleştiği tarihten başlayarak on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar.
Davalı tarafça zaman aşımı def’inde bulunulmuş ise de, dava konusu alacak istemine konu çeklerden, … üzerine keşideli … no.lu 28.12.2018 tarihli 160.480,-TL lık çekin takastan 28.12.2018 tarihinde, … üzerine keşideli … no.lu 28.02.2019 tarihli 192.576,-TL lık çekin takastan 28.02.2019 tarihinde, … üzerine keşideli … no.lu 30.04.2019 tarihli 192.576,-TL lık çekin takastan 30.04.2019 tarihinde, … üzerine keşideli … no.lu 31.05.2019 tarihli 192.576,-TL lık çekin takastan 31.05.2019 tarihinde, … üzerine keşideli … no.lu 30.04.2019 tarihli 45.135,-TL’lık çekin takastan 30.04.2019 tarihinde ödendiği, … üzerine keşideli … no.lu 30.06.2019 tarihli 192.576,-TL lık çekin ise 05.07.2019 ve 18.07.2019 tarihlerinde davacı tarafça hesaptan yapılan havaleler ile ödendiği, sebepsiz zenginleşme tarihinin ödeme tarihleri olduğu, ödeme tarihleri dikkate alındığında TBK’nın 82. Maddesinde düzenlenen 10 yıllık sürenin dolmadığı, ilk iki çek dışındaki dört adet çek yönünden ödeme tarihleri dahi dikkate alınsa dava tarihine kadar 2 yıllık sürenin dolmadığı, ilk iki adet çek yönünden ödeme tarihinden dava tarihine kadar 2 yıllık sürenin dolmuş olduğu, ancak bu çeklerden … üzerine keşideli … no.lu 28.02.2019 tarihli 192.576,-TL lık takastan 28.02.2019 tarihinde ödenen çek yönünden Arabuluculuk Kanununun 16/2 maddesi uyarınca arabuluculukta geçen süreler zamanaşımı süresinin hesabında dikkate alınmayacağından bu çek yönüyle de ödeme tarihinden itibaren 2 yıllık sürenin dolmadığı, … no.lu 28.12.2018 tarihli 160.480,-TL lık takastan 28.12.2018 tarihinde ödenen çek yönüyle de, 2 yıllık sürenin hak sahibinin geri isteme hakkını öğrendiği tarihten başlayacağı, geri isteme hakkının hangi tarihte öğrenildiği net olarak tespit edilemediğinden 2 yıllık sürenin dolmadığı anlaşılmakla ve değerlendirilmekle, davalı tarafın zamanaşımı def’inin reddine karar verilmiştir.
Davada, dava şartlarının tam olduğu, incelenen zamanaşımı def’i dışında incelenecek başkaca ilk itiraz ve süreler yönünden itiraz olmadığından davanın esasına geçilmiştir.
Somut olayda; Davacı ile dava dışı … Grup İnşaat Sanayi ve Ticaret AŞ. arasında 19.03.2018 tarihinde “Hazır Beton Sözleşmesi” imzalandığı, bu sözleşme kapsamında davacı tarafından dava konusu 6 adet çekinde aralarında bulunduğu bir kısım çeklerin keşide edilerek dava dışı bu şirkete verildiği, dava konusu çeklerin dava dışı bu şirket tarafından cirolanarak dava dışı başka şirketlere/şahıslara geçtiği, son olarak davalı … Fakting A.Ş’ye geçtiği, davalı şirket tarafından tahsil edildiği; Davacı tarafça, dava dışı …… AŞ’ye ticari ilişki kapsamında avans olarak verilen dava konusu çeklerin karşılığında malların teslim edilmediği, çeklerin bedelsiz kaldığı, davalı şirketin bedelsiz kalan çekleri usulsüz bir şekilde iktisap ederek tahsil ettiği, sebepsiz zenginleştiği iddiaları ile iş bu davanın açıldığı; Davalı tarafça, dava konusu çeklerin faktoring sözleşmeleri kapsamında yasal mevzuata uygun olarak iktisap edildiği savunularak davanın reddinin talep edildiği; Davacının, dava konusu çeklerin keşidecisi olduğu, davalı taraf ile arasında karşılıklı bir ilişki bulunmadığı; Davaya konu çeklerin, … üzerine keşideli … no.lu 28.12.2018 tarihli 160.480,-TL lık, … üzerine keşideli … no.lu 28.02.2019 tarihli 192.576,-TL lık, … üzerine keşideli … no.lu 30.04.2019 tarihli 192.576,-TL lık, … üzerine keşideli … no.lu 31.05.2019 tarihli 192.576,-TL lık, … üzerine keşideli … no.lu 30.06.2019 tarihli 192.576,-TL lık, … üzerine keşideli … no.lu 30.04.2019 tarihli 45.135,-TL’lık, toplam 975.919,-TL bedelli çekler olduğunu, birinci sıradaki çek hariç 2-3-4-5-6 sıralardaki çeklerin, (dava dışı) … / … Nakliyat ile davalı Faktoring Şti arasında akdolunan Faktoring Sözleşmesi kapsamında, … tarafından hazırlanan ABF formu (Alacak Bilgi Formu) ekindeki faturanın ve bu faturanın teminatı olarak alınan bu çeklerin, Faktoring İşlemine tabi tutulduğu, birinci sıradaki çekin ise (dava dışı) … Madencilik A.Ş İle davalı Faktoring Şti arasında akdolunan Faktoring Sözleşmesi kapsamında, … tarafından hazırlanan ABF formu (Alacak Bilgi Formu) ekindeki faturanın ve bu faturanın teminatı olarak alınan çeklerle birlikte bu çekinde, Faktoring İşlemine tabi tutulduğu; Davalı Faktoring Şirketinin (davaya konu) çekleri iktisap ederken; 6361 s.lı Yasa ile BDDK tarafından çıkarılan Genelge ve Tebliğ Şartlarına vs Faktoring teamüllerine uyduğu, çekleri devir ve temlik almış olduğu firmalar (… / … Nakliyat ve … Madencilik AŞ) ile 4 Milyon ve 10 Milyon TL Limitli Faktoring Sözleşmeleri akdettiği, akdettiği bu Sözleşmeler kapsamında, Firmaların sunmuş olduğu ABF- Alacak Bildirim Formaları ekinde, (Çek Bedelleri ile uyumlu) Faturaları (tamamen veya kısmen) temlik aldığı, temlik almış olduğu fatura bedelleri kadar (davaya konu+konu olmayan) çekleri (Kıymetli Evrak Tevdi Bordrosu kapsamında) Faktoring Teminatı olarak (ciro yoluyla devir ve temlik alarak) iktisap ettiği, çeklerin iktisabında 6361 s.lı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’ nun; 9/2 ve 9/3 maddelerine aykırı hareket etmediği, iktisap etmiş olduğu çekleri (vadelerinde) keşideli olduğu banka hesaplarından (keşideci-davacı hesabından) 5 tanesini takas yoluyla, 1 tanesini ise davacı hesabından yapılan havaleler sonucu tahsil ettiği; Dava konusu çeklerin ciro zincirinde bir kopukluk olmadığı, TTK’nın 792. Maddesindeki ” Çek herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790. maddesine göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle hükümlüdür.” şeklindeki ve aynı Kanunun 790.maddesindeki ” Cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve bir birine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır. Çizilmiş cirolar yazılmamış hükmündedir. Bir beyaz ciroyu diğer bir beyaz ciro izlerse, bu son ciroyu imzalayan kişi çeki beyaz ciro ile iktisap etmiş sayılır.” şeklindeki düzenlemeler ışığında davalının dava konusu çeklerin yetkili hamili olduğu, davalının dava konusu çekleri faktoring sözleşmeleri kapsamında yasal mevzuata uygun olarak iktisap ettiği, davacı tarafça, davalının çekleri iktisabında kötü niyetli veya ağır kusurlu olduğunun ispatlanamadığı, dava konusu çekleri faktoring sözleşmeleri kapsamında yasal mevzuata uygun olarak iktisap eden davalının bu iktisabının korunacağı, dava konusu çekleri veya tahsil ettiği bedelleri iade ile yükümlü olmadığı, bu kapsamda davacıya karşı sebepsiz zenginleştiğinden söz edilemeyeceği anlaşılmakla ve değerlendirilmekle, davacı tarafça açılan davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M / Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davacı tarafça açılan davanın REDDİNE,
2-Alınması gereken 269,85-TL karar ve ilam harcından peşin olarak yatan ‭170,78-TL harcın mahsubu ile eksik kalan ‭‭‭99,07‬-TL harcın davacıdan tahsili ile HAZİNEYE İRAT KAYDINA,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde BIRAKILMASINA,
4-Davalı tarafından masraf yapılmadığından bu hususta hüküm kurulmasına YER OLMADIĞINA,
5-Davalı taraf kendini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihi AAÜT gereğince belirlenen 9.200,00-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalıya VERİLMESİNE,
6-6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği Tarife hükümleri uyarınca Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen 1.320,00-TL arabuluculuk giderinin, davacıdan alınarak HAZİNEYE GELİR KAYDINA,
7-Taraflarca yatırılan gider ve delil avansından sarfedilmeyen kısmın karar kesinleştiğinde ilgilisine İADESİNE,
8-Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmeliğin 67/1. maddesi gereğince taraflardan birinin talebi üzerine kararın tebliğe ÇIKARTILMASINA,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, davalı vekilinin yokluğunda, gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren iki haftalık yasal süre içerisinde, mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere her hangi bir Asliye Ticaret Mahkemesine verilecek bir dilekçe ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İSTİNAF kanun yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı. 18/07/2023

Katip …
 e-imzalıdır

Hakim …
 e-imzalıdır