Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
8. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2019/104 Esas
KARAR NO:2021/515

DAVA:TAZMİNAT (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:01/11/2018
KARAR TARİHİ:30/06/2021

Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda dosya incelendi.
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesiyle; davalı ile davacı şirket arasında 28/08/2012 tarihinde acentelik sözleşmesinin imzalandığını iş bu sözleşmenin 29/08/2012 tarihinde ticaret sicil gazetesinde de ilan edildiğini, davacının iş bu acentelik sözleşmesinin gereğini yerine getirmekte iken 19/10/2018 tarihinde davalı tarafından sigorta işlemlerinin yapıldığı ekran sistemine erişiminin eylemli olarak kapatıldığını, bunun üzerine davacı tarafça yapılan araştırmalarda davalının …. Noterliği vasıtasıyla davacı tarafa gönderdiği fesih ihbarnamesi ile acentelik sözleşmesinin feshedildiğinin anlaşıldığını, ancak iş bu fesih ihbarnamesinin davacının eski adresine tebliğe çıkartıldığını, dolayısıyla bu feshin haksız ve usulsüz olduğunu belirtilerek şimdilik 500 TL ihbar tazminatı, 6.908 TL net komisyon kaybı tazminatı ve 5.000 TL denkleştirme tazminatı olmak üzere şimdilik toplamda 12.408 TL tazminatın davalı taraftan fesih tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte tahsilini, sözleşmenin akdedilmesi için davalının hesabına teminat olarak yatırılan teminat senedinin de fesih tarihinden itibaren işleyecek avans faizle birlikte iadesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesiyle; taraflar arasında düzenlenen acentelik sözleşmesinin 26. maddesinde taraflar arasında çıkabilecek uyuşmazlıklar için … veya … Mahkemeleri ile İcra Dairelerinin yetkili olduğunun belirtildiğini, her iki tarafın da tacir olması sebebiyle öncelikle davanın yetkisiz mahkemede açılmasına binaen yetkisizlik kararı verilmesini, davalı şirketin 3 ay önceden bildirimde bulunmak koşuluyla fesih hakkını kullandığını, davacının üretiminin yetersiz olduğunu, fesih için taraflarının kusurunun bulunmasının gerekmediği gibi sebep gösterilmesine de gerek olmadığını, davacının taleplerinin ve iddialarının haksız olduğunu belirterek davanın reddini talep etmiştir.
Dava dosyasında …. Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından 15/01/2019 günlü ve … Esas, … Karar sayılı karar ile yetkisizlik kararı verilmiş ve iş bu kararın kesinleşmesi üzerine dava dosyası Mahkememize tevzi edilerek esasın yukarıda belirtilen sırasına kaydı yapılmıştır.
Dava, acentelik sözleşmesinin feshi nedeniyle ihbar tazminatı, denkleştirme tazminatı ve komisyon kaybından kaynaklı zararların tahsili ve verilen teminatın iadesi istemine ilişkindir.
Taraf vekillerince acentelik sözleşmesinin sureti ile davalı vekilince …. Noterliği’nin 23/05/2018 tarihli ve … yevmiye numaralı fesih ihtarnamesinin sureti dosyaya ibraz edilmiştir.
Taraflarca sunulan dilekçe ve belgeler incelenmiş, uyuşmazlığa ilişkin olarak taraf şirketlerin ilişki dönemine ait ticari defterlerini de kapsar bilirkişi incelemesine yaptırılmasına karar verilmiştir. Mahkememizce görevlendirilen mali müşavir ile sigorta ve nitelikli hesaplama uzmanı bilirkişiler tarafından sunulan 03/03/2020 tarihli raporda; davacı … Ltd. Şti’nin 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017 ve 2018 yıllarına ait ticari defterlerinin incelendiği, incelenen ticari defterlerin tasdik mükellefiyetlerinin TTK 64., HMK 222. ile VUK 182. ve 221. maddelerine uygun olarak tam ve eksiksiz yerine getirilmiş olduğu, davalı … A.Ş’nin 2012, 2013, 2014, 2015, 201E 2017 ve 2018 yıllarına ait ticari defterlerinin incelendiği, incelenen ticari defterlerin tasdik mükellefiyetlerinin TTK 64., HMK 222. ile VUK 182. ve 221. maddelerine uygun olarak tam ve eksiksiz yerine getirilmiş olduğu, incelemeye sunulan toplam 19 aylık Sigorta Komisyon Gider Belgelerinin incelenmesi neticesinde acentenin 50.762,14 TL tutarında üretim yaptığı, iptal komisyonı tutarının 6.125,52 TL olduğu, böylece net komisyon tutarının 44.636.62 TL olduğu, taraflar arasındaki acentelik sözleşmesinin 28/08/2012 ile 19/10/2018 tarihleri arasında yürürlükte kaldığı, 19/10/2013- 19/10/2018 dönemi ortalama net komisyon tutarı hesaplanmak istenmişse de gerekli veri dosyaya sunulmadığından eldeki sınırlı veri ile beş yıllık geriye dönük yıllık ortalama net komisyon tutarının 8.927,32 TL olarak hesaplandığı, davalı sigorta şirketinin davacı acentesini, gerekçe göstermeden, 3 ay önceden yapılan ihbar ile fesih ettiği, feshin haksız bir fesih olarak kabul edildiği, fesih sonrası davacının davalıda kalan portföyü sayesinde, davalının elde etmeye devam ettiği menfaatin tespiti için, tarafların acentelik sözleşmesi süresince üretilen poliçelerin acentelik feshinden sonra yenilemelerinin ne şekilde yapıldığı konusunda resmi kayıtlarını sunmaları gerektiği, bu hususların tamamlanmasından sonra ayrıca komisyon kaybı olup olmadığının tespit edilebileceği, TTK madde 122/2 gereğince denkleştirme/ portföy tazminat tutarının dosyadaki mevcut belgelere göre 8.927,32 TL olarak hesaplandığı ve eksikliklerin giderilmesinden sonra talebin hakkaniyete uygun olup olmayacağı hususunda nihai karara varılabileceği, davacı acentenin çoklu acentelik yapıp yapmadığı konusunda beyanda bulunması ve mahkemece gerekli görülmesi halinde … Müdürlüğünden bu konuda bilgi talep edilebileceği bildirilmiştir.
Davacı şirketin çoklu olarak acentelik yapıp yapmadığının sorulması noktasında … Birliğine müzekkere yazılmış, rapora yönelik beyan ve itirazlar ile dosyaya yansıyan bilgi ve belgeler kapsamında ek rapor aldırılmasına karar verilmiş, aynı bilirkişiler tarafından tanzim olunan 12/04/2021 tarihli raporda; davalı sigorta şirketi tarafından fesih ihbarnamesinin acentelik sözleşmesi madde 22 gereğince sözleşmede yer alan acente adresine gönderilmesi gerekirken farklı bir adrese gönderildiği (gönderilen adresin ticaret sicil adresi olduğu sigorta şirketi tarafından beyan edilmişse de ticaret sicil adresinin acentelik sözleşmesinde kanuni adres olarak yer almadığı,) davacı acenteye davalı sigorta şirketince keşide edilen 23.05.2018 tarih … yevmiye sayılı fesih ihbarnamesinin tebliğ edildiğine ilişkin bir belge mevcut olmadığı, davacı acentenin acente ekranlarının 19.10.2018 tarihinde kapandığı ve davacı acentenin usulsüz fesih bildirimi nedeni ile taleple bağlı kalınarak 19.10.2018- 31.12.2018 tarihleri arasında yenilemesi gelen poliçelerden doğacak komisyon alacağının 10.936,00TL olarak belirlendiği ve davalı sigorta şirketinin 31.12.2018 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile sorumlu bulunduğu, davalı sigorta şirketi nezdinde davacı acentenin 5.000,00TL nakdi acentelik teminatının mevcut olduğu, acentenin kendi kusuruna dayanmayan fesih işlemlerinden doğan masraflardan sorumlu olmayacağı, sigorta şirketi kayıtlarında iptal poliçelerden doğan davacı acentenin 1.139,08 TL iptal poliçe prim komisyon iadesi bulunduğu ve bu meblağın acentelik teminatından tenzili neticesinde bakiye 3.860,92TL teminatın 19.10.2018 acente ekran kapama tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile davacı acenteye iadesi gerekeceği, davacı acentenin davalı sigorta şirketinden talep edebileceği denkleştirme tazminatının 37.147,58 TL olarak belirlendiği, davalının bu tutardan 19.10.2018 acente sistemini kapattığı tarihten itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte sorumlu olduğu, (kök raporda belirlenen rakam dosya içinde mevcut bir kısım belgelere dayalı olarak belirlendiğinden ve yerinde incelemede acente üretim raporlarına davalı şirket kayıtlarında ulaşılmış olmakla rakamın revize edildiği) dava tarihi itibarı ile toplam işlemiş faiz tutarının 3.153,40 TL hesaplandığı, davacı acentenin çoklu acentelik yaptığı … Birliği’nin 07.12.2020 tarihli yazısı ile bildirilmişse de, müşteri portföyünün davalı … AŞ.’de kalması nedeni ile hakkaniyet indiriminin uygulanamayacağı, denkleştirme tazminatı ve komisyon alacakları fesih ihbarının uygun yapılmadığı gözetilerek ekran kapama tarihinden ileriye dönük hesaplandığından davacının ayrıca ihbar tazminatı talep hakkı bulunmadığı tespitlerinde bulunulmuştur.
Davalı vekili rapora karşı itirazlarını içerir dilekçe sunmuş, davacı vekili 29/04/2021 tarihli dilekçesi ile 5.000-TL denkleştirme tazminat alacağını 32.147,58-TL arttırarak 37.147,58-TL, 6.908-TL doğacak komisyon alacağını (komisyon kaybı tazminatı) 4.028-TL arttırarak 10.936,00-TL, 5.000-TL teminat iadesi alacağını 1.139,08-TL azaltarak 3.860,92-TL (teminat iadesi talebimize ilişkin harç ikmali 1/12/2019’da yapılmıştır.) olarak ıslah etmiş, eksik harcı ikmal etmiştir.
03/03/2020 ve bir kısım eksik bilgi ve belgenin ikmali akabinde tanzim olunan 12/04/2021 tarihli bilirkişi raporlarının incelenmesinden dosya kapsamına ve bilirkişilerin uzmanlık alanlarına uygun tespitler içerdiği, uyuşmazlığın aydınlatılması noktasında yeterli olduğu sonucuna ulaşılmış, hüküm kurmaya elverişli kabul edilmiştir.
Yapılan yargılama neticesinde ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; taraflar arasında akdedilen 28/08/2012 tarihli sözleşme ile acentelik ilişkisi kurulduğu, davalı sigorta şirketinin …. Noterliği’nin 23/05/2018 tarihli ve … yevmiye numaralı fesih ihtarnamesi ile sözleşmeyi feshettiği, davaya konu uyuşmazlığın sözleşmenin feshinin haklı nedene dayanıp dayanmadığı ve bu bağlamda davacının ihbar tazminatı, denkleştirme tazminatı ve komisyon kaybından kaynaklı zararların tahsili ile verilen teminatın iadesi istem şartlarının oluşup oluşmadığı noktasında toplandığı anlaşılmıştır. Denkleştirme istemini düzenleyen 6102 sayılı TTK’nun 122. maddesinde; “(1) Sözleşme ilişkisinin sona ermesinden sonra; a) Müvekkil, acentenin bulduğu yeni müşteriler sayesinde, sözleşme ilişkisinin sona ermesinden sonra da önemli menfaatler elde ediyorsa, b) Acente, sözleşme ilişkisinin sona ermesinin sonucu olarak, onun tarafından işletmeye kazandırılmış müşterilerle yapılmış veya kısa bir süre içinde yapılacak olan işler dolayısıyla sözleşme ilişkisi devam etmiş olsaydı elde edeceği ücret isteme hakkını kaybediyorsa ve c) Somut olayın özellik ve şartları değerlendirildiğinde, ödenmesi hakkaniyete uygun düşüyorsa, acente müvekkilden uygun bir tazminat isteyebilir. (2) Tazminat, acentenin son beş yıllık faaliyeti sonucu aldığı yıllık komisyon veya diğer ödemelerin ortalamasını aşamaz. Sözleşme ilişkisi daha kısa bir süre devam etmişse, faaliyetin devamı sırasındaki ortalama esas alınır.” düzenlemesine yer verilmiştir. Davalı yanca sözleşmenin 24. maddesinde taraflardan herhangi birinin üç ay önceden diğer tarafa noter aracılığıyla bildirimde bulunmak kaydıyla sözleşmeyi her zaman feshedebileceği kararlaştırıldığından davalının ticaret sicilde son ilan edilen adresine fesih ihtarnamesi gönderildiği ve ihbar süresi geçtikten sonra sat ekranlarına erişiminin engellendiği, bu halde davacının tazminat istem koşullarının oluşmadığı savunulmuşsa da davalı sigorta şirketi tarafından fesih ihbarnamesinin acentelik sözleşmesinin 22. maddesi gereğince sözleşmede yer alan acente adresine gönderilmesi gerekirken farklı bir adrese gönderildiği, önel tanınmadan sözleşme hükümlerine aykırı olarak sözleşmenin feshedildiği, davalının bu yöndeki savunmalarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır. Davalı sigorta şirketinin feshinin davacı acentenin kusuruna dayanmaması, acentenin getirdiği müşteriler sayesinde sözleşmenin sona ermesinden sonra da önemli menfaatler elde etmiş olması ve acentenin sözleşme devam etseydi elde edebileceği ücret isteme hakkını kaybetmiş olması nedeniyle davacının denkleştirme tazminatı ile bildirimsiz olarak ekranının kapatılması sonucu poliçe yenilemelerini yapamaz hale gelmiş olması nedeniyle komisyon kaybından kaynaklı zararlarını ve yine iptal edilen poliçelerden kaynaklı prim komisyon iadelerinin tenzili sonucu yatırdığı acentelik teminatının iadesini talep etmekte haklı olduğu, buna göre dosyada yaptırılan bilirkişi incelemelerinde davacı acentenin ekranlarının kapatıldığı 19/10/2018 tarihinden 31/12/2018 tarihine kadar yenilenmesi gereken poliçelerden kaynaklı komisyon alacağının 10.936,00 TL olduğunun, iptal poliçelerden doğan 1.139,08 TL prim komisyon iadesi tenzili sonucu 5.000,00 TL nakdi acentelik teminatından bakiye 3.860,92 TL teminatın davalı sigorta şirketi tarafından iadesinin gerektiğinin ve denkleştirme tazminatının 37.147,58 olduğunun tespit edilmiş olması karşısında bilirkişi raporu doğrultusunda ıslah edilen tazminat talepleri bakımından davacının davasında haklı olduğu, müşteri portföyünün davalı sigorta şirketinde kalması nedeniyle hakkaniyet indirimine yer olmadığı ve yine denkleştirme tazminatı ve komisyon alacakları ekran kapama tarihinden ileriye dönük hesaplandığından davacının ihbar tazminatı istem koşullarının oluşmadığı, davalının dava tarihinden önce TBK’nun 117. maddesine uygun olarak temerrüde düşürülmediği anlaşıldığından davalının temerrüdünün dava dilekçesine konu komisyon kaybından kaynaklı tazminat dışındaki istemler bakımından dava tarihi itibariyle, komisyon kaybından kaynaklı istemler dava tarihinden sonraki bir tarih olan 31/12/2018 tarihi itibariyle hesap edildiğinden bu yöndeki istem bakımından 31/12/2018 tarihi itibariyle ve ıslahla arttırılan talepler bakımından ise ıslah harcının ikmal tarihi itibariyle oluştuğu sonuç ve vicdani kanaatine varılmış, davanın kısmen kabulüne dair aşağıdaki şekilde hüküm kurularak yargılama sonuçlandırılmıştır.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
Davanın KISMEN KABULÜ ile,
1-Denkleştirme tazminatı talebine ilişkin olarak 37.147,58 TL’nın, 5.000,00 TL’na dava tarihinden, 32.147,58 TL’na ise 30/04/2021 ıslaha yönelik harç ikmal tarihinden itibaren avans faizi yürütülmesi suretiyle davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,
2-Komisyon kaybından kaynaklı tazminat istemine ilişkin olarak 10.936,00 TL’nın, 6.908,00 TL’na 31/12/2018 tarihinden, 4.028,00 TL’na ise 30/04/2021 ıslaha yönelik harç ikmal tarihinden itibaren avans faizi yürütülmesi suretiyle davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,
3-Nakdi teminatın iadesi talebine ilişkin olarak 3.860,92 TL’nın 01/11/2018 dava tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,
4-Fazlaya dair nakdi teminatın iadesi ve ihbar tazminatı taleplerinin REDDİNE,
5-Alınması gereken ‭3.548,33-TL nispi karar ve ilam harcından peşin ve ıslah harcı olarak alınan 887,09-TL’nın mahsubu ile eksik kalan ‭‭‭2.661,24‬-TL harcın davalıdan alınarak HAZİNEYE İRAT KAYDINA,
Davacının peşin ve ıslah harcı olarak yatırdığı 887,09-TL’nın davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,
6-Davacının yaptığı ‭41,10-TL dava açılış masrafı, 2.300,00-TL bilirkişi ücreti, ‭‭158,0‬0-TL posta ve davetiye gideri olmak üzere toplam2.499,1-TL yargılama giderinin kabul ve red oranına göre 2.422,65-TL’nın davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE, arta kalan kısmın davacı üzerinde BIRAKILMASINA,
7-Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden, kabul edilen dava değeri üzerinden karar tarihi Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 7.552,79-TL ücreti vekaletin davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,
8-Davalı yan kendisini vekille temsil ettirdiğinden, reddolunan dava değeri üzerinden karar tarihi Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi 13/2. maddesi gereğince hesaplanan 1.639,08-TL ücreti vekaletin davacıdan alınarak davalıya VERİLMESİNE,
9-Taraflarca yatırılan gider ve delil avansından sarfedilmeyen kısmın karar kesinleştiğinde ilgilisine İADESİNE,
10-Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmeliğin 67/1. maddesi gereğince taraflardan birinin talebi üzerine kararın tebliğe ÇIKARTILMASINA,
Dair; taraf vekilleri yüzüne karşı, HMK’nun 341/1 ve 345. maddeleri uyarınca gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren iki haftalık yasal süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İSTİNAF kanun yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı. 30/06/2021

Katip …
e-imzalıdır .

Hakim …
e-imzalıdır .