Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C.
İSTANBUL
8. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
T.C.
ESAS NO : 2018/49 Esas
KARAR NO : 2022/192
DAVA : Menfi Tespit, İstirdat
DAVA TARİHİ : 15/01/2018
KARAR TARİHİ : 23/03/2022
Davacı tarafından davalı aleyhine açılan menfi tespit ve istirdat davasının Mahkememizde yapılan açık yargılaması sonunda dosya incelendi.
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin yetkilisi …’in odasında bulunan kasanın 30/07/2017 tarihinde gece 03:20 sularında silahlı kişiler tarafından soyularak dava konusu müşteri çeklerinin de çalındığını, olaya ilişkin … Cumhuriyet Savcılığının… sayılı dosyasından soruşturma yürütüldüğünü, dava konusu çekteki cirantalardan…Ltd Şti yetkililerinin de bu dosyada şüpheli sıfatıyla arandığını, dava konusu çekin müvekkili şirkete … Ltd. Şti tarafından ciro edilerek verildiğini, çekin arkasına müvekkili şirket adına sahte kaşe ve imza atıldığını, ciro silsilesindeki bir çok ismin sahte olduğunu, çalınan çeklerin iptali için…Asliye Ticaret Mahkemesi’nin… Esas sayılı dosyası ile çek iptali davası açıldığını, ödeme yasağı konulduğunu, tüm bunlara rağmen davalı tarafın çek hakkında … 7. İcra Müdürlüğü’nün… Esas sayılı dosyası ile icra takibi başlattığını, çekin bedeli olan 9.500,00 TL keşideci tarafından, çekin ferilerine istinaden 4.521,51 TL de müvekkili şirket tarafından ödendiğini, muhatap bankanın çekin arkasında ödeme yasağı kararı nedeniyle çek hakkında işlem yapılmadığı notunu düştüğü halde çekler hakkında gerekli güvenlik araştırması yapılmadığını, bu açıdan davalının ağır kusurlu olduğunu beyan ederek, davalının çeklerin yasal hamili ve alacaklısı olmadığının tespitini, çekin iadesini, icra dosyasına yatan paranın istirdatını, yargılama gideri ve vekalet ücretinin davalıya tahmilini talep ve dava etmiştir.
SAVUNMA: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; çekin istirdatının istenebilmesi için iktisap tarihinde müvekkilinin kötüniyetli veya ağır kusurlu olduğunun ispat edilmesi gerektiğini, Gebze Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından verilen ödeme yasağı kararının 18/10/2017 tarihinde verildiğini, dava konusu çekin ödeme yasağından 2 ay önce iktisap edildiğini, iktisap edildiği tarihte herhangi bir ödeme yasağı bulunmadığını, müvekkilinin çalıntı olayından haberi olmadığını, takip konusu çeki …Temizlik şirketinden ciro yolu ile aldığını, müvekkilinin faktoring firması olduğunu ve dava konusu çeki faktoring sözleşmesi uyarınca ve yükümlülüklerini yerine getirerek devraldığını beyan ederek açılan davanın reddi ile davacı aleyhine %20’den aşağı olmamak üzere tazminata hükmedilmesini, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı üzerinde bırakılmasını talep etmiştir.
DELİLLER, DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava, hırsızlık nedeniyle elden çıktığı bildirilen çeke ilişkin olarak sahtelik iddiasına dayalı menfi tespit, çekin ve çeke istinaden ödenene bedellerin istirdatı istemine ilişkindir.
Taraflarca sunulan dilekçe ve belgeler incelenmiş, usulünce bildirilen deliller toplanmıştır.
Davaya konu … Ödemiş/ İzmir Şubesine ait …seri numaralı 15/11/2017 tarih ve 9.500,00 TL bedellli çeke istinaden davalı alacaklı tarafından çek keşidecisi, lehtar ve cirantalarına karşı … 7. İcra Müdürlüğü’nün…Esas sayılı takip dosyasından icra takibi başlatıldığı, kapak hesabına istinaden 05/01/2018 tarihinde çek keşidecisi… Ltd. Şti. Tarafından 9.500,00 TL, davacı … A.Ş tarafından da 4.022,00 TL ödeme yapıldığı ve dosya kaydının infazla kapatıldığı anlaşılmıştır.
Gerçekte var olmayan bir borç ya da geçersiz bir hukuki ilişki nedeniyle icra takibine maruz kalması muhtemel olan veya icra takibine maruz kalan bir kimsenin (borçlunun) gerçekte borçlu bulunmadığını ispat için açacağı dava menfi tespit davası, borçlu olmadığı bir parayı tamamen ödemek mecburiyetinde kalması nedeniyle açacağı dava da istirdat davası olarak adlandırılmaktadır.
Eldeki davada, sahtelik (imza inkarı ) nedenine dayanılmıştır. Bir senette yer alan yazının veya imzanın inkâr edilmesi durumunda, 6100 sayılı HMK’nın 208. maddesinin birinci ve üçüncü fıkrası anlamında bir “sahtelik iddiası” söz konusu olur. 6100 sayılı HMK’nın 208.maddesine ilişkin gerekçede bu husus “Maddenin kenar başlığında “Yazı veya imza inkârı” ibaresi birlikte kullanılmıştır. Her iki husus uygulamada sahtelik iddiası olarak adlandırılan durumu ifade etmektedir” şeklinde belirtilmiştir (Pekcanıtez H./ Özekes M./ Akkan M./ Korkmaz H.T.: Pekcanıtez Usul Medeni Usul Hukuku, Cilt II, İstanbul 2017, s. 1792).
Kambiyo senedindeki imzanın davacı cirantaya ait olduğu yönündeki ispat yükü, senedi elinde bulundurup davacı aleyhine icra takibine girişen ve senette yer alan imzanın borçluya ait olduğunu iddia eden davalı alacaklıya düşmektedir.
Mahkememizde görülüp karara bağlanan dava da, sahtelik (imza inkarı) nedenine dayalı olarak açılmış olup, böyle bir durumda öncelikle sahtelik iddiasının irdelenmesi, dava ve takip konusu çekteki imzanın davacı şirket yetkilisine ait olup olmadığının incelenmesi gerekmektedir.
Davaya konu çek tarihinde davacı … ‘in münferit imzası ile temsil ettiği ticaret sicil kayıtlarından anlaşılmıştır.
Dava konusu çek aslı, davacı şirket yetkilisinin senedin keşide tarihinden önce kullanmış olduğu imzaları içerir mukayeseye esas belge asılları celbedilmiş, imza örnekleri alınmış, uyuşmazlık teknik çözümü gerektirdiğinden bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiştir. Bilirkişi … 14/09/2021 tarihli raporunda özetle :… A.Ş. Ödemiş/ İzmir Şubesine ait, Ödemiş keşide yer ve 15.11.2017 keşide tarihli, keşidecisi “… Mak., Enerji Elektrik Elektro” olan, “… Ltd Şti.” emrine yazılı, 9.500,00 TL meblağlı,… numaralı çek aslının, arka yüzünde basılı “…A.Ş” ibareleri ile başlayan kaşe basım izi üzerinde atılı bulunan 3. Ciranta imzasının, … isimli şahsın dava dosyası içerisinde mevcut mukayeseye esas imzalarına kıyasla aralarında farklılıkların bulunduğunun belirlenmiş olması sebebiyle … isimli şahsın eli ürünü olmadığı tespitlerinde bulunulmuştur.
Bilirkişi raporu taraflara tebliğ edilmiş, yasal süresinde rapora karşı beyan ve itirazda bulunulmamıştır.
Bilirkişi raporundaki tespitler itibariyle davacı şirket kaşesi üzerine atılı bulunan imzanın davacı şirket yetkililerinin eli ürünü olmadığı, davacının sahtelik iddiasının haklı ve yerinde olduğu kabul edilmiş, sahtelik iddiası mutlak defilerden olmakla herkese karşı ileri sürülebileceğinden menfi tespit ve icra dosyasına davacı tarafça 05/01/2018 tarihinde ödenen 4.022,00 TL’nin istirdatı talebi bakımından davanın kabulüne karar vermek gerekmiştir.
Diğer yandan davacı yanca çekin istirdatı da talep edildiğinden 6102 sayılı TTK’nun 790 ve 792. maddelerinin değerlendirilmesi gerekmiştir. Bu bağlamda, davalı takip alacaklısının çeki iktisap ederken kötüniyetli olduğu veya iktisapta ağır kusurlu olduğunun tespiti noktasında davacı yanca elverişli delil ibrazında bulunulmamışsa da, davalının faktoring şirketi olması nedeniyle ticari defterlerinin incelenmesine karar verilmiştir.
Davalı şirketin ticari defterlerindeki çeke ilişkin kayıt durumunun tespiti noktasında görevlendirilen mali müşavir bilirkişi 02/01/2022 tarihli raporunda; davalı …Ş.’nin 2017-2018 yılları ticari defterlerinin ibraz olunduğunu, ibraz edilen ticari defterlerin Kanuna göre eksiksiz ve usulüne uygun olarak tutulduğunu, açılış ve kapanış tasdiklerinin yaptırıldığını ve defter kayıtları birbirini doğrulamakla mevcut tespitlere göre davalının ibraz edilen ticari defterlerinin kendi lehine delil vasfına haiz olduğunu, dava dışı ve dava konusu çek cirantası … Ltd. Şti, davalı …Ş. yaptığı faktoring sözleşmesi kapsamında 07.07.2017 tarih … nolu ve 9.628,80.-TL faturayı dava konusu çek cirantası olan … adına tanzim edildiğini, dava dışı ve dava konusu çek cirantası…Ltd. Şti. 07.07.2017 tarih … nolu ve 9.628,80.-TL faturayı dava konusu çek cirantası olan … adına tanzim ettikten sonra bu faturaya bedeline karşılık olarak dava konusu çek cirantası olan …’dan dava konusu çek dava dışı ve dava konusu çek cirantası … Temizlik İnş. Malz. Oto Tic. Ltd. Şti. tarafından alındığını ve faktoring sözleşmesi kapsamında davalı …Ş.’ye verildiğini, davalı …Ş. alacağını devir aldığını, dava dışı ve dava konusu çek cirantası … Malz. Oto Tic. Ltd. Şti.’ne faktoring sözleşmesi kapsamında 16.08.2017 tarihinde 8.492,00.-TL banka aracılığıyla ödeme yaptığını, ayrıca 1,008,00.-TL tutarında faktoring hizmet bedeli faturası tanzim ettiğini, yapılan faktoring işleminin ilgili mevzuat hükümlerine uygun olduğunun değerlendirildiğini, davacı tarafın davalının dava konusu keşidecisi … Elektronik İhr.İth. San. Ve Tic. Ltd. Şirketi olan -… Ödemiş/ İzmir Şubesi 15.11.2017 keşide tarihli … çek no’lu ve 9.500 TL bedelli çeki ağır kusurlu olarak iktisap ettiğini somut bilgi ve belgeye dayalı olarak ortaya koyması gerektiğini, her ne kadar davacının elinden dava konusu çek rızası dışında çıkmış olsa da davacı ile davalı arasındaki cirantalardan kaynaklanan ağır kusurda (çekin çalınması) davalının sorumlu olduğu yönünde dava dosyasında somut bilgi ve belgeye mevcut olmadığını, mevcut durumda davacının davasını ispat etmeye mecbur olduğunu bildirmiştir.
Yaptırılan bilirkişi incelemesi ile davalı şirketin dava konusu çeki usulüne uygun faktoring işlemine istinaden ve karşılığında banka kanalıyla müşterisine ödeme yapmak suretiyle devir ve temlik aldığı tespit edilmiş, davalının çekin iktisabında kötüniyetli veya ağır kusurlu olduğu ispatlanamadığından çekin istirdatı talebi bakımından davanın reddine karar verilmesi gerekmiştir.
Davalı yanca icra inkar tazminatı talebinde bulunulmuşsa da davacının menfi tespit ve ödediği bedel yönüyle istirdat isteminde haklı olması, kaldı ki, dosyamızdan tedbir kararı verilmediği gibi eldeki dava nedeniyle davalının alacağına geç kavuşmasından da bahsedilemeyecek olması nedeniyle davalının tazminat istem şartlarının oluşmadığına kanaat getirilmiştir.
Tüm bu nedenlerle ve takip çıkışı tutar ile harçlandırılan dava değerine göre davanın kısmen kabulüne dair aşağıdaki şekilde hüküm kurularak yargılama sonuçlandırılmıştır.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere ;
1-Davanın KISMEN KABULÜ ile; İstanbul … İcra Müdürlüğü’nün …Esas sayılı takip dosyası ve dayanak… Ödemiş/ İzmir Şubesine ait… seri numaralı 15/11/2017 tarihli ve 9.500,00 TL bedelli çek nedeniyle davacının davalıya borçlu olmadığının TESPİTİNE, davacı tarafından 08/01/2018 tarihinde icra dosyasına ödenen 4.022,00 TL’nın ödeme tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte İSTİRDATINA, çekin istirdatına yönelik talebin REDDİNE,
2-Davalının icra inkar tazminatı talebinin REDDİNE,
3-Alınması gereken 759,11 TL nispi karar ve ilam harcından davacı tarafından peşin harç adı altında yatırılan toplam 461,92-TL’nin mahsubu ile bakiye 297,19-TL harcın davalıdan tahsili ile HAZİNEYE GELİR KAYDINA,
Davacı tarafından yatırılıp da karar ve ilam harcına mahsup edilen 461,92 TL’nın davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,
4-Davacı tarafça yapılan 44,10 TL dava açılış gideri, 1.700,00-TL bilirkişi ücreti, 206,75 TL tebligat posta gideri toplamı 1.950,85 TL yargılama giderinin kabul ve reddolunan dava değerine nazaran 1.603,32 TL’nin davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE, arta kalan kısmın davacı üzerinde BIRAKILMASINA,
5-Davacı vekille temsil olunduğundan, kabul edilen dava değeri üzerinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 5.100,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE,
6-Davalı vekille temsil olunduğundan, reddolunan dava değeri üzerinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi 13/2 maddesi gereğince hesaplanan 2.408,73-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya VERİLMESİNE,
7-Taraflarca yatırılan gider ve delil avansından sarfedilmeyen kısmın karar kesinleştiğinde ilgilisine İADESİNE,
8-Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmeliğin 67/1. maddesi gereğince taraflardan birinin talebi üzerine kararın tebliğe ÇIKARTILMASINA,
Dair; taraf vekillerinin yüzüne karşı, HMK’nun 341/1 ve 345. maddeleri uyarınca gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren iki haftalık yasal süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İSTİNAF kanun yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı.
23/03/2022
Katip …
e-imzalıdır .
Hakim …
e-imzalıdır .