Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
8. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO :2019/42
KARAR NO:2021/522

DAVA:Alacak
DAVA TARİHİ:17/07/1997
KARAR TARİHİ:01/07/2021

Mahkememizde görülmekte olan Alacak davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili 17/07/1997 tarihli dava dilekçesi ile; taraflar arasında 08/09/1976 tarihinde açık deniz römorkoru imali için anlaşma yapıldığını, işin teslim tarihinin davalının muvafakati ile uzatıldığını, … tarihinde Bakanlar Kurulu kararı dayanak yapılarak, sözleşme feshedilip, teslim talep olunduğunu, davacı şirketin römorkörün yapımı sırasında mal mukabili olarak ithal etmiş olduğu emtianın döviz bedelinin … alacaklı firmaya transfer edilememiş olması nedeni ile tesliminin gerçekleşmediğini belirterek, transfer edilmeyen meblağın şimdilik 1.080.000.000 TL’sinin reeskont faizi ile davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesi ile, zamanaşımı dolduğu gibi, daha önce taraflar arasında görülen davada tüm hususların değerlendirildiğini belirterek, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkememizce yapılan yargılama sonucunda Mahkememizin …/… E., …/… K. sayılı ve kesin hükmün varlığı nedeniyle davanın reddine ilişkin verilen kararın taraf vekillerince temyizi üzerine Yargıtay 15. Hukuk Dairesi’nin 13/09/1999 tarih ve 1999/3045E., 199/3103 K. sayılı ilamı ile; (evvelce …Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … esas sayılı dosyasında görülen dava ile sonradan temyiz konusu edilen davanın konularının farklı olması nedeniyle kesin hükmün varlığından söz edilemeyeceği) gerekçesi ile bozulmuş, Mahkememizce bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucunda, Mahkememizin …/… E., …/… K. sayılı ve haklı görülmeyen davanın reddine ilişkin verilen kararın davacı tarafça temyizi üzerine Yargıtay 15. Hukuk Dairesi’nin 07/02/2002 tarih ve 2001/5901 E., 2002/595 K. sayılı ilamı ile; (bozma ilamına uyulmakla, bozma ilamında değinilen hususlar yönünden lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak doğduğu ve bozma ilamında belirtilen doğrultuda inceleme yapılıp bir sonuca varılması gerektiğinden) bahisle bozulmuş, bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucunda Mahkememizin 2003/156 E., 2004/145 K. sayılı ve kanıtlanamayan davanın reddine ilişkin kararın davacı tarafça temyizi üzerine Yargıtay 15. Hukuk Dairesi’nin 10/04/2008 tarih ve 2007/6814 E., 2008/2342 K. sayılı ilamı ile; (…Yanlar arasında 08.09.1976 tarihinde…Noterliği’nde … yevmiye numarası ile düzenlenen … yapım sözleşmesi… gün … sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 8/2574 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına istinaden davalı idarece feshedilmiştir. 13.05.1981 tarihli komisyon kararında, yüklenicinin takriben 718.157 USD’lik makine ve aksamını getirip römorköre monte etmiş bulunduğu ve çalışır hale getirdiği, ancak döviz transferi yapılmadan yüklenicinin römorkörü teslim etmeyeceğinin saptandığı …. bu durumda kararnameler gereği mal mukabili yapılan ithalat 10-12 sene gibi uzun bir programa bağlandığından römorkörün teslim alınmasının yıllarca süreceği kanaatine varılarak… römorkörün bir an önce hizmete girmesi için dış borçların tarafımızdan kabul edilmesi suretiyle tasfiye yoluna gidilmesinin uygun çözüm olduğu kabul edilmiş, aynı mealdeki 15.05.1981 tarihli tasfiye oluru 17.05.1981 tarihinde Bakanlıkça da onaylanmıştır. Mahkemece bu komisyon kararı ve tasfiye olurundaki ödemelerin yapılıp yapılmadığı konusunda yeterli inceleme yapılmamıştır.
Bu durumda mahkemece kambiyo ve dış ticaret konusunda uzman kişilerden üç kişilik bilirkişi kurulu oluşturularak Merkez Bankasından işle ilgili tüm kayıt ve belgeler getirtilerek, davalı idarenin tasfiye olurunda belirtilen ve dava konusu edilen meblağı Merkez Bankası kanalı ile davacının yurt dışından makine ve aksamını ithal ettiği şirket ya da şahsa transfer edip etmediği, davacının alacaklı olup olmadığı ve miktarı konusunda rapor alınıp davanın sonuçlandırılması gerekirken eksik inceleme ve yanlış değerlendirme sonucu yazılı gerekçe ile davanın reddi doğru olmamış, kararın bozulması uygun bulunmuştur.SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün davacı yararına BOZULMASINA…) karar verilmiştir. Mahkememizce usul ve yasaya uygun bulunan bozma ilamına uyulmuştur.
Dava dosyası Mahkememizin… Esasına kayıt edilerek, yargılamaya devam olunmuştur. Yapılan yargılama sonunda Mahkememizin 27/10/2016 tarih ve 2008/702 E., 2016/784 K. Sayılı kararıyla “…Davanın KABULÜ ile; 8.000 USD karşılığı 1.080-TL nin dava tarihinden itibaren işleyecek reeskont faiziyle birlikte davalıdan alınıp davacıya VERİLMESİNE, Davacı yanın fazlaya ilişkin haklarının saklı TUTULMASINA,…” şeklinde karar verilmiş, bu kararın davacı vekili tarafından süresinde temyiz edilmesi üzerine, Yargıtay 15. Hukuk Dairesi’nin 06/07/2017 tarih ve 2017/668 E., 2017/2780 K. Sayılı kararıyla “…6100 sayılı HMK’nın 266 ve devamı madde hükümlerine uygun olarak seçilecek kambiyo ve dış ticaret konusunda uzman bilirkişiler kurulu heyetinden HMK’nın 281/3. maddesi gereğince bozma ilâmına uygun düzenlenecek, mahkemenin ve Yargıtay’ın denetimine elverişli rapor alınarak, sonucuna göre bozma doğrultusunda usulü kazanılmış hak ilkelerine de uygun şekilde hüküm kurmaktan ibaret olmalıdır…” denilmek suretiyle mahkememizden verilen kararın bozulmasına karar verilmiş, davacı vekili tarafından süresinde karar düzeltme talebinde bulunulması üzerine Yargıtay 15. Hukuk Dairesi’nin 31/10/2018 tarih ve 2017/2334 E., 2018/4202 K. Sayılı kararıyla karar düzeltme talebinin reddine karar verilmiş, Mahkememizce bozma ilamına uyularak yargılamaya devam olunmuştur.
Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan alacak talebine ilişkin bulunmaktadır.
Mahkememizce taraflar arasında yapılan sözleşmeler, ödemelere ilişkin bilgi ve beyanlar, Merkez Bankası ve diğer bankalardan celbedilen belgeler, tarafların sundukları delil ve beyanlar, davacı tarafın ıslah dilekçesi, davalı tarafın ıslah dilekçesine karşı sunduğu beyan dilekçesi hep birlikte değerlendirilmiş, son Yargıtay bozma ilamı doğrultusunda bilirkişiler …, … ve …’dan oluşan bilirkişi heyetinden 29/09/2020 tarihli rapor temin edilmiştir.
Mahkememizce tüm dosya kapsamı hep birlikte değerlendirilmiştir. Buna göre; davacı … … San. ve Tic. A.Ş. ile davalı … arasında,…. Noterliği’nde düzenlenen, 08/09/1976 tarih ve … yevmiye numaralı 20 madde ve 12 sayfadan oluşan (2 X 750) … Sözleşmesi imzalandığı, taraflar arasında imzalanan (2 X 750) … Sözleşmesi’nin, 01/04/1981 tarih ve 17297 sayılı Resmi Gazate’de yayımlanan 8/2574 sayılı Bakanlar Kurulu kararına istinaden, davalı Bakanlık tarafından feshedildiği, 13/05/1981 tarihli Komisyon Kararı ile; davacı şirketin 718.157 USD’lik makine ve aksamını römorköre monte ettiğinin saptandığı, römorkörün çalışır hale geldiği ancak döviz transferleri gerçekleşmeden davacı şirketin römorkörü teslim etmeyeceğinin anlaşıldığı, yayımlanan kararnameler gereği mal mukabili yapılan ithalatların 10-12 sene gibi uzun bir programa bağlanması nedeniyle römorkörün tesliminin yıllarca süreceği kanaatine varıldığı, dış borçların davalı … tarafından kabul edilmesi suretiyle tasfiye yoluna gidilmesinin uygun olacağının kabul edildiği, 15/05/1981 tarih ve 7169 sayılı tasfiye oluru ile, römorkörün bir an önce devreye girmesi için transferi gereken dövizin davalı Bakanlık tarafından temin ve transferinin sağlanması ve davacı şirketle imzalanan sözleşme hükümlerine göre kur farklarının da ödenmesi esas alınarak, işin 8/2574 sayılı kararname hükümlerine göre tasfiyesi önerildiği ve 17/05/1981 tarihinde Bakanlıkça onaylanarak yürürlüğe girdiği, dosya kapsamında Merkez Bankası tarafından gönderilen 08/03/2011 tarihli cevabi yazı ile … Bankasında 22/08/1977 tarihinde acılan, 295196 referans no’lu. 305.000 İsveç Kronu (SEK) tutarındaki akreditifin 213.500 İsveç Kronu İSEK) tutarındaki kısmının 27/06/1983 tarihinde transfer edildiğinin bildirildiği, yine Merkez Bankası tarafından gönderilen 18/07/2013 tarihli cevabi yazı ile … Bankasında 07/09/1977 tarihinde açılan 295181 referans no’lu, 471.680 İsveç Kronu (SEK) tutarındaki akreditifin tamamının transfer edildiğinin bildirildiği, 22/08/1977 ve 07/09/1977 tarihlerinde gerçekleştirildiği tespit edilen toplanı 684.290.11 İsveç Kronu’nun, anılan tarihlerdeki USD karşılığının bilirkişi heyeti tarafından yapılan hesaplama ile 146.384,74-USD tutarında olduğunun hesaplandığı, davacı … San. ve Tic. A.Ş.’nin yurtdışından ithal ettiği makine ve teçhizatlar için, davalı … tarafından çeşitli bankalarda açtırılan akreditiflerden, toplam 684.290.11 İsveç Kronu tutarındaki kısmının transferinin tamamlandığı, transferi tamamlanan akreditiflerin USD karşılığının 146.384,74-USD olduğu, transfer edilmediği tespit edilen akreditif tutarının ise 571.772,26-USD olduğunun bilirkişilerce tespit edildiği anlaşılmıştır. Bu durumda sözleşme feshedildiğine göre, davacı tarafın, davalı bakanlık tarafından çeşitli bankalarda açtırdığı akreditiflerden yurt dışına transferi gerçekleştirilmeyen 571.772,26-USD’yi davalıdan talep edebileceği Mahkememizce kabul edilmiştir.
Davacı vekili dosyaya sunduğu 06/01/2021 tarihli ıslah dilekçesi ile dava dilekçesi ile 8.000,00-USD olarak talep etmiş oldukları alacak miktarını 571.772,26-TL’ye yükselttiğini bildirmiştir.
22/07/2020 tarih ve 7258 Sayılı Kanunun 18. maddesi ile 6100 Sayılı Kanunun 177. maddesine eklenen 2. fıkra ile; “Yargıtayın bozma kararından veya bölge adliye mahkemesinin kaldırma kararından sonra dosya ilk derece mahkemesine gönderildiğinde, ilk derece mahkemesinin tahkikata ilişkin bir işlem yapması hâlinde tahkikat sona erinceye kadar da ıslah yapılabilir. Ancak bozma kararına uymakla ortaya çıkan hukuki durum ortadan kaldırılamaz.” hükmü getirilmiştir. Eldeki davanın 1086 Sayılı HUMK’nun yürürlükte olduğu 17/07/1997 tarihinde kısmi dava olarak açılması, yukarıda belirtilen kanun hükmü ile bozmadan sonra da tahkikat sona erinceye kadar ıslah imkanı tanınması, davacı tarafça daha önce ıslah hakkının kullanılmamış olması hususları dikkate alınarak davacı tarafın ıslah talebi Mahkememizce uygun bulunmuştur.
Bu nedenlerle, daha önce Mahkememizce verilen kararlar, Yargıtay bozma ilamları, usulü kazanılmış haklar da gözönünde bulundurulmak suretiyle davanın kabulüne yönelik aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM : Yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davacı tarafça açılan davanın KABULÜNE, 8.000-USD karşılığı 1.080,00-TL’nin dava tarihi 17/07/1997 tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle, 563.772,26-USD’nin ıslah tarihi olan 16/03/2021 tarihinden itibaren 3095 Sayılı Kanunun 4/a maddesi gereğince bir yıl vadeli USD mevduat hesabına Devlet Bankalarının ödediği faizin fiili ödeme günündeki T. C. Merkez Bankası efektif satış kuru karşılığı işleyecek faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacı tarafa verilmesine,
2- Davalı bakanlık harçtan muaf olduğundan HARÇ ALINMASINA YER OLMADIĞINA,
3- Davacı tarafından peşin olarak yatırılan 9,00-TL ile ıslah harcı olarak yatırılan 72.900,00-TL olmak üzere toplam 72.909,00-TL hacın karar kesinleşiğinde ve talep halinde davacı tarafa İADESİNE,
4- Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden, karar tarihi AAÜT gereğince belirlenen 130.978,50-TL vekâlet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5- Davacı tarafından yapılan toplam 5.703,00-TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6- 6100 Sayılı HMK’nun 333. maddesi gereğince, davacılar ve davalılar tarafından yatırılan ve bakiye kalan gider avansının kararın kesinleşmesi sonrası talep halinde yatıran tarafa iadesine,
Dair; davacı vekili ve davalı vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren 15 günlük yasal süre içerisinde, mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere her hangi bir Asliye Ticaret Mahkemesine verilecek bir dilekçe ile Yargıtay nezdinde TEMYİZ kanun yolu açık olmak üzere oy birliği ile verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı.01/07/2021

Başkan …
e-imzalıdır
Üye …
e-imzalıdır
Üye …
e-imzalıdır
Katip …
e-imzalıdır