Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
8. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2016/393
KARAR NO : 2018/1204
DAVA : Alacak (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ: 22/11/2012
KARAR TARİHİ: 13/12/2018
Davacı tarafından davalı aleyhine açılan Alacak davasının mahkememizde yapılan açık yargılaması sonunda dosya incelendi.
D A V A /
Davacı vekili 22/11/2012 harç ikmal tarihli dilekçesi ile; taraflar arasında 25.05.2009 tarihli … İlköğretim Okulu İnşaatı Yapımı için anahtar teslimi, götürü 4.733.238,59-TL bedelli sözleşme imzalandığını, 400 gün olarak belirlenen iş süresinin taraflarca 102 gün uzatıldığını, işin teslimi ile davalı şirketin kesin kabul heyetince tespit edilen eksikliklerin giderilmesi sonucu 31.01.2012 tarihinde kesin kabulün yapıldığını, eserin yapımı sırasında davalı şirketin şifahi emirleri ile şartname ve mahal listelerinde belirtilmeyen, fazladan imalat yapıldığını, fazla imalatın gerek projede bulunmayan yeni imalattan, gerekse sözleşme ve eki içeriğinde belirtili malzemelerin cinsinin değiştirilerek daha kaliteli malzeme kullanılması ile oluştuğunu, BK.’nun 529. md. ile iş sahibinin, işin kendi menfaatine yapılması halinde iş görenin durumu gereğine göre zorunlu ve yararlı bulunan bütün masrafları faizi ile ödemek ve gördüğü iş dolayısıyla üstlendiği edimleri ifa etmek ve hakimin takdir edeceği zararı gidermekle yükümlü bulunduğunun hükme bağlandığını, kesin kabul heyeti tarafından düzenlenen 22.12.2011 tarihli tutanağın 3. maddesinde sözleşme şartname ve projelerine göre herhangi bir karar ve onay olmadan farklı yapılmış ve/veya noksan bırakılmış imalat bedeli farklarının kesin hesapta dikkate alınmasına karar verildiğini ileri sürerek, davacı şirket tarafından davalı şirket lehine ve menfaatine yapılan sözleşme dışı, fazla işlerden kaynaklanan 10.000,00-TL bedelin imalatın yapıldığı tarihten itibaren ticari reeskont avans faizli ile birlikte davalıdan tahsiline, fazlaya ilişkin haklarının saklı tutulmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
S A V U N M A /
Davalı vekili 23.01.2013 havale tarihli dilekçesi ile; davacı tarafından kesin hesap hazırlanıp sunulmamış ise de, hak edişlere göre davacı şirkete ödenmesi gereken bedelin keşif artışı ve kararname fiyat farkları ile birlikte eksiksiz ödendiğini, inşaatın anahtar teslimi, götürü bedel üzerinden yapılması amacıyla düzenlenen ihale neticesinde en uygun teklifi veren davacı şirket ile sözleşmenin imzalandığını, geçici kabulün 26.01.2011 tarihinde, kesin kabul tutanağının 31.01.2012 tarihinde imzalandığını, BK.’nun 480. md. ile bedel götürü olarak belirlenmişse, yüklenicinin eseri o bedelle meydana getirmeye yükümlü olduğunu, ön görülenden fazla emek ve mesai gerektirmiş olsa bile, yüklenicinin belirlenen bedelin arttırılmasını istemeyeceğinin hükme bağlandığını, taraflar arasındaki talimatların yazılı olacağını, aksi halde bağlayıcı olmayacağının Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 5. maddesinde açıkça düzenlendiğini, işin sözleşmeye uygun inşa edilip edilmediğini kontrol ile görevli olan teknik elemanların, sözleşme dışı imalat yaptırılması konusunda yetkilerinin bulunmadığını, keşif artışında belirlenen işler dışında kalan imalatın yüklenicinin kendi isteği ile yapmış olduğu işler olduğundan Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 24. md. hükmü gereği talep edilemeyeceğini savunarak, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
G E R E K Ç E /
Dava, sözleşme dışı yapılan imalatların bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
Davacı vekili 15.05.2014 tarihli ıslah dilekçesi ile 10.000,00-TL olan dava değerini 631.879,00-TL artırmış, toplam 641.879,00-TL bedelin tahsilini istemiştir.
Mahkememizce… esas karar sayılı ve davanın kabulüne dair verilen kararın davalı vekilinin temyizi üzerine Yargıtay … Hukuk Dairesinin 21/06/2016 tarihli … esas ve… karar sayılı bozma ilamı ile ; (…Yanlar arasında imzalanan sözleşmenin imzalandığı tarihte yürürlükte bulunan 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun 355 ve devamı maddelerinde düzenlenen eser sözleşmesi niteliğinde olup anahtar teslimi götürü bedelli olarak düzenlenmiştir. Eser sözleşmelerinde iş bedeli götürü olarak kararlaştırılmış ise yüklenici yapılacak şeyi teklif ettiği fiyattan yapmak zorundadır. Eser kararlaştırılan götürü ücretten daha fazla masraf ve emekle meydana çıkarılsa bile yüklenici kural olarak götürü bedelin arttırılmasını isteyemez. Ne var ki, davacı yüklenici sözleşme dışı işler yaptığını ileri sürdüğüne göre taraflar arasındaki sözleşme hükümleri dikkate alınarak değerlendirme yapılmalıdır.
Sözleşmenin “Sözleşmenin ekleri” başlıklı 9. maddesinde sözleşmenin eki ve ayrılmaz parçası olan ihale dökümanını oluşturan belgeler gösterilmiş olup, ilk sırada “Yapım İşleri Genel Şartnamesi” yeralmaktadır. Görüldüğü gibi Yapım İşleri Genel Şartnamesi sözleşmenin eki niteliğindedir. Davada sözleşme dışı ilave işlerin bedeli istendiğinden, bu bedelin sözleşme tarihinde yürürlükte bulunan yapım işleri genel şartnamesinin (YİGŞ) 22. ve 23. maddelerine göre hesaplanması gerekir. Sözleşme eki Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 22. maddesinde “sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesi” başlığı altında sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin şartları sıralanmıştır. Buna göre, sözleşme dışı ilave işlerin sözleşme ve eklerindeki hükümler çerçevesinde yaptırılabilmesi için,
a)Yapım sözleşmelerinde öngörülmeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması,
b)Artışa konu olan işin, sözleşmeye esas projenin içinde kalması,
c)İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik ve ekonomik olarak mümkün olmaması,
d)İlave işlerin, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme bedelinin %10’u, birim fiyat teklif alınarak ihale edilen yapım sözleşmelerinde ise %20’si kapsamında kalması şarttır.
Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 23. maddesi uyarınca şartnamenin 22. maddesinde anlamını bulan sözleşme dışı ilave işlerin bedelleri, 23. maddede gösterilen usuller dairesinde belirlenecektir. Bunun yanında, aynı düzenleme ile 22. maddede gösterilen şartları sağlamasa bile işin yürütülmesi sırasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği işlerin bedellerinin de 23. maddede gösterilen usullere göre hesaplanması gerektiği kabul edilmiştir. Buna göre, sözleşme eki Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 23. maddesi uyarınca, gerek 22. madde kapsamında kalan ve bu hükümde gösterilen şartları sağlayan sözleşme dışı ilave işler bedelinin belirlenmesinde, gerekse bu hükümde gösterilen şartları sağlamayan ancak işin yürütülmesi sırasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği işlerin bedellerinin hesaplanmasında sırasıyla,
a)Yüklenicinin birim fiyatların tesbitinde kullanarak teklifinin ekinde idareye verdiği ve yeni iş kalemi ile benzerlik gösteren iş kalemlerine ait analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler,
b)İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine benzerlik gösteren iş kalemlerine ait analizler,
c)Yeni iş kaleminin yapılması sırasında tutulacak puantajla tesbit edilecek malzeme miktarları ile işçi ve makinaların çalışma saatleri esas alınarak oluşturulacak analizler uygulanacaktır.
Bu analizlerin belirlenmesinde ise, yine sırasıyla;
a)Yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçleri
b)İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler,
c)İdarece kabul edilmek şartıyla uygulama ayına ait Ticaret ve Sanayi Odalarınca onaylanmış mahalli rayiçler kullanılacaktır.
Somut olaya gelince, yukarıda sözü edilen Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 22. ve 23. maddeleri dikkate alınmadan, davacı tarafından yapılan tüm sözleşme dışı işlerin bedelini sözleşme tarihinde yürürlükte bulunan 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun 410 ve devamı maddelerinde düzenlenen “vekaletsiz iş görme” hükümleri uyarınca yapıldığı yıl piyasa rayiç fiyatlarına göre davacı alacağını belirleyen, aynı bilirkişi heyetince düzenlenmiş fakat sonuç kısımları farklı 27.12.2013 ve 30.12.2013 tarihli iki ayrı bilirkişi raporunda 30.12.2013 tarihli bilirkişi raporunun hükme esas alınması doğru olmamıştır.
O halde yapılması gereken iş; yukarıda yapılan tüm açıklamalar gözetilerek, sonucu farklı iki ayrı raporun dosyaya sunulması nedeniyle dava tarihinde yürürlükte bulunan 6100 sayılı HMK’nın 281/3. maddesi gereğince, gerçeğin ortaya çıkması için öncekiler dışında konularında uzman yeniden oluşturulacak bilirkişi kurulu ile birlikte mahallinde keşif de yapılarak sözleşme dışı işleri tesbit edip bedellerini sözleşme eki Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 22. ve 23. maddelerinde gösterilen esaslara göre hesaplayan rapor temin etmek, gerektiğinde tarafların itirazlarını karşılayan ek rapor almak ve sonucuna göre bir karar verilmesinden ibarettir.
Kabule göre de; davada 10.000,00 TL’nin tahsili istenmiş, 15.05.2014 tarihinde harcı ödenmek suretiyle dava değeri 641.879,00 TL’ye ıslah olunmuştur. Davadan önce alacak miktarı gösterilerek istenilmek suretiyle davalı temerrüde düşürülmediğinden temerrüdün davada istenilen miktar bakımından dava tarihinde, ıslah olunan miktar yönünden ise ıslah tarihinde gerçekleştiği kabul edilerek faizin bu tarihlerden itibaren yürütülmesi gerekirken, hükmedilen alacağın tamamına dava tarihinden faiz yürütülmesi doğru olmamıştır.
Kararın açıklanan sebeplerle bozulması uygun bulunmuştur.
SONUÇ: Yukarıda 1. bentte açıklanan nedenlerle davalının sair temyiz itirazlarının reddine, 2. bentte açıklanan nedenlerle kararın temyiz eden davalı yararına BOZULMASINA…) karar verilmiştir.
Mahkememizce usul ve yasaya uygun bulunan bozma ilamına uyulmuştur.
Mahkememizce uyulan bozma ilamı doğrultusunda ve oluşturulan bilirkişi kurulu ile mahallinde keşfen inceleme yapılmak suretiyle, ayrıntılı ve denetime elverişli rapor alınmış, ayrıca davalı taraf itirazlarının karşılanması bakımından bilirkişi kurulundan ek rapor temin edilmiştir. Davacı tarafça yapılan sözleşme dışı işler bakımından sözleşme hükümleri dikkate alınmak suretiyle ve bu arada sözleşmenin 9 maddesinde Sözleşmenin Ekleri Başlığı altında sözleşmenin eki ve ayrılmaz parçası olan ihale dokumanını oluşturan belgeler arasında Yapım İşleri Genel Şartnamesine ilk sırada yer verilmiş olup, Yapım İşleri Genel Şartnamesinin sözleşmenin eki niteliğinde olduğu taraflarca kabul edilmiştir. Şartnamenin 22 ve 23 maddelerinde de sözleşme dışı ilave işlerin bedeli bakımından sözleşme ve sözleşmenin eki hükümler doğrultusunda yaptırılabilmesi için; yüklenicinin birim fiyatların tesbitinde kullanarak teklifinin ekinde idareye verdiği ve yeni iş kalemi ile benzerlik gösteren iş kalemlerine ait analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler, idarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine benzerlik gösteren iş kalemlerine ait analizler, yeni iş kaleminin yapılması sırasında tutulacak puantajla tesbit edilecek malzeme miktarları ile işçi ve makinaların çalışma saatleri esas alınarak oluşturulacak analizler uygulanacaktır. Bu analizlerin belirlenmesinde ise, yine sırasıyla; yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçleri, idarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler, idarece kabul edilmek şartıyla uygulama ayına ait Ticaret ve Sanayi Odalarınca onaylanmış mahalli rayiçler kullanılacaktır. Buna göre mahkememizce ve mahallinde keşif yapılmak suretiyle oluşturulan uzman bilirkişi kurulundan sözleşme dışı işlerin tespiti ile genel şartnamenin yukarıda belirtilen 22 ve 23 maddelerinde gösterilen esaslara göre hesap yapılmak suretiyle; davaya konu işler için toplam 13 adet hakediş düzenlendiği ve %9,993 oranındaki iş artışı olan 472.423,51-TL nin 15/10/2010 tarihli 13. hakedişte Birim Fiyatlı İşler sütununda yer aldığı ve davacı yükleniciye ödendiği, hakediş kapağında inşaatın süresi hanesinde 102 gün süre uzatımı olduğunun belirtildiği, ayrıca 13 nolu hakedişte 377.842,40-TL İmalat Kararname Fiyat Farkı ödendiği saptanmıştır. Mahallinde yapılan incelemede sözleşme keşif özetinde ve %10 iş artışı dahilinde yapılan işlerin dışında bazı ilave işlerin yapıldığı ve bazı imalatlarda da cins ve evsafların değiştirildiği tespit edilmiştir. Bilirkişi kurulu raporunda ayrıntılı olarak ve tablo halinde miktar, birim fiyat ve tutarları da işin mahiyetiyle birlikte tablo halinde gösterildiği gibi (tabloda 17.sırada yer alan granit, seramik döşeme yapılması kaleminde müteahhit firma tarafından hazırlanan 13 nolu hakediş ile 15/10/2010 tarihi itibariyle seramik mermer vb. döşeme kaplama imalatları işinin %100’ü tamamlanarak iş karşılığında imalat tutarı olarak 135.818,81-TL bedel ödendiği, hakedişe göre seramik döşeme işi için davacı şirkete ödenen bu bedelin, işin yapımı sırasında sözleşme harici yapılan granit-seramik işine ait hesaplanan bedelden mahsup edilmesi gerekmekle, buna göre granit döşeme işi için ödenmesi gereken bedel 337.680,00-135.819,00 =201.861,00-TL olarak kabul edilmek suretiyle) sözleşme dışı ilave iş cins ve tutarların 25 kalem halinde ve 579.284,00-TL olarak hesaplanmış, 25 kalem imalat toplamından granit farkı minha edildiğinde (579.284,00-135.818,81=443.465,00-TL KDV hariç talep edilebilir alacak miktarı bulunmuştur. Buna göre davalı taraftan tahsili gereken miktar %18 KDV ilavesi 79.823,70-TL ile birlikte 523.288,70-TL olup, mahkememizce uyulan bozma ilamı doğrultusunda keşfen yapılan inceleme ve alınan bilirkişi kurulu rapor ve ek raporları kapsamında bu miktarın yine bozma ilamında yer verildiği üzere davacının ıslah talep tarihi de dikkate alınıp, davadan önce alacak miktarı gösterilerek talep edilmek suretiyle davalı taraf temerrüde düşürülmediğinden davada istenilen miktar bakımından (10.000,00-TL için) dava tarihinden ve ıslah olunan miktar bakımından da (KDV dahil 513.288,70-TL içinde) 15/05/2014 ıslah tarihinden itibaren faiz yürütülmesi suretiyle davanın kısmen kabulüne ilişkin aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M / Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın kısmen kabulü ile, 443.465,00 TL alacağın (KDV hariç olmak üzere) davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, bu miktarın 10.000,00 TL ‘lik kısmına 22/11/2012 tarihinden itibaren ve kalan miktara da 15/05/2014 tarihinden itibaren avans faizi yürütülmesine,
2-Alınması gereken 35.745,85 TL nisbi ilam harcından peşin alınan 10.938,50 (peşin+ıslah) TL harcın mahsubu ile eksik kalan 24.807,35 TL harcın davalıdan tahsili ile HAZİNEYE İRAT KAYDINA,
Davacının ilk dava açılırken peşin olarak yatırdığı 10.938,50 (peşin+ıslah) TL harç giderinin davalıdan tahsili ile davacıya VERİLMESİNE,
3-Davacının yaptığı ilk masraf 31,05 TL, 10.000,00 TL bilirkişi ücreti, 467,82 TL posta gideri olmak üzere toplam 10.498,87 TL’nin red ve kabul oranına göre 8.556,58 TL ‘nın davalıdan alınarak davacıya VERİLMESİNE, kalan kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
4-Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden, karar tarihi Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 34.881,55 TL ücreti vekaletin davalıdan tahsili ile davacıya VERİLMESİNE,
5-Davalının yaptığı 42,00 TL posta gideri ve 32,05 TL vekalet harcı ve pul gideri olmak üzere Toplam, 74,05 TL yargılama giderinin red ve kabul oranına göre 13,70 TL ‘nin davacıdan alınarak davalıya VERİLMESİNE, kalan kısmın davalı üzerinde bırakılmasına,
6-Davalı kendisini vekille temsil ettirdiğinden, karar tarihi Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 12.317,28-TL ücreti vekaletin davacıdan tahsili ile davalıya VERİLMESİNE,
7-Tarafların HMK 120 madde gereğince yatırdığı gider/delil avansından kalan miktarın karar kesinleştiğinde taraflara İADESİNE,
Dair, taraf vekillerinin yüzünde, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde Yargıtay temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.
Başkan …
Üye …
Üye …
Katip …