Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2022/882
KARAR NO:2023/476

DAVA:Menfi Tespit
DAVA TARİHİ:19/12/2022
KARAR TARİHİ:22/06/2023

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili … Motorlu Araçlar Ticaret Anonim Şirketi … ilinde … yetkili bayisi olduğunu, … İl sınırları içerisinde veyahut … İl sınırları dışında birçok müşterisi bulunmakta ve keza birden çok … müşterileri ile çalıştığını, müvekkili şirketin uzun süredir ticari ilişkisinin mevcut olduğu bir firma da … … Ltd. Şti olduğu, … … ile müvekkili şirketin işbu dava konusu olaya kadar birden çok araç satışını sorunsuz gerçekleştirdiğini, yapılan bu ticari işler neticesinde … … Ltd. Şti’nin 21/09/2022 tarihine kadar müvekkile şirkete 497.507,21 TL borcu bulunduğunu, 29/09/2022 tarihinde … … müvekkili şirket ile görüşerek 2 adet … … araç satın almak istediğini bildirdiğini, talep üzerine müvekili şirketin teklif mahiyetinde araçlara ilişkin bilgilendirme amacı taşıyan 2 adet proforma fatura düzenleyerek … … şirketine gönderdiğini, proforma faturanın teklif faturası olduğunu, herhangi bir mali yükümlülük taşımadığını, hukuki bir bağlayıcılığı bulunmadığı gibi bilgilendirme amaçlı düzenlenen bir belge olduğunu, 29/09/2022 tarihinde düzenlenen 2 adet proforma faturadan ilki … şasi numaralı araç için 1.120,000.01 TL teklif ile, ikinci proforma faturanın ise … şasi numaralı araç için 1.120,000.01 TL teklif ile düzenlendiğini, tüm proforma nitelikli faturalarda olduğu gibi bu faturalarda yer alan teklifler ve icap, proforma faturanın düzenlendiği gün için geçerli olup düzenlenme günü mesai bitimine kadar karşı tarafça onaylanıp ödemesi yapılmadığı takdirde geçerliliğini yitireceğini, müvekkili şirketin 29/09/2022 tarihinde proforma teklifini … Filoya bildirdiğini fakat … … teklifin geçerli olduğu gün içerisinde herhangi bir kabul veyahut red geri bildiriminde bulunmadığını ve ödeme de yapmadığını, 30/09/2022 tarihinde … … Ticaret Petrol Ürünleri Sanayi Pazarlama Ltd. Şti. tarafından 2 adet … marka … modeli araç satın alınmak istenmiş olup yukarıda şasi bilgileri yazılı Eylül ayı kampanya koşullarından iki aracın … Tic. Ltd. Şti ‘ne satıldığını, 03/10/2022 Tarihinde … … … Bankası hesabı tarafından müvekkili şirketin … Bankası hesabına … … Limited Şirketi AD. … Motorlu Araçlar – Prj Ödm açıklama bilgisi ile 2.235.000,00 TL havale yapıldığını, … … yetkilileri gecikmiş olsa da proforma faturalarına ilişkin ödeme yaptıklarını belirttikleri fakat müvekkili şirketin her zaman olduğu gibi proforma faturaların geçerliliklerinin teklif edildiği gün ile sınırlı olduğunu bu sebeple teklifin ortadan kalktığını ayrıca araçların farklı bir şirkete satıldığının bilgisini verdiklerini, … … yetkilisi bu durum karşısında paranın şirketin Garanti Hesabına gönderilmesini talep ettiğini, … Otomotiv hesabına gelen 2.235.000,00 TL den cari ekstrelerde mevcut … Filonun müvekkili şirkete olan 497.507,21 TL’lik borcu mahsup edildikten sonra kalan 1.737.497,79 TL paranın iadesini gerçekleştirildiğini, alacaklarını hesaplarına gelen paradan mahsup edeceklerine ilişkin bilgiyi … … yetkilisine bildirildiğini, müvekkili şirketin satmış olduğu iki adet aracın … Ticaret adına tescil işlemlerine başladığı aşamada iki araç üzerinde de Kuveyt Türk adına rehin tahsis edildiğini gördüklerini, bu konu hakkında ilgili banka ile yapılan görüşmeler neticesinde … … tarafından araçlar için kredi verildiğini verilen kredinin sonucunda da araçlara rehin bırakıldığının bildirildiğini, davalı bankanın kendi borçlusuna ait olmayan araçlara rehin tesis ettiğini, yapılan bu işlemin tamamen hukuka aykırı bir işlem olduğunu, hukuka aykırı işlemi gerçekleştiren Kuveyt Türk Güneşli Ticari Şubesi ile müvekkili şirketin … Otomotiv defalarca şifahen görüştüğünü fakat davalı tarafça herhangi bir çözüm bulunmadığını, bu sebeple müvekkili şirket tarafından davalı bankaya 14/10/2022 tarihinde hukuka aykırı işlem sebebiyle meydana gelen ekonomik zararların bildirildiğini ve rehin işleminin derhal sona erdirilmesi gerektiğine ilişkin mail atıldığını, 26/10/2022 tarihinde davalı Kuveyt Türk Güneşli Şubeye durumu açıkça izah eden ihtarname gönderildiğini, 08/10/2022 tarihinde ihtarımıza davalı tarafça cevap verildiğini, kendi yapmış oldukları hatayı örtbas etme zihniyetiyle müvekkili şirketi karalayıcı ve gerçeğe aykırı suç istinat edilmeye çalışılan kötü niyetli bir cevap verildiğini, meydana gelen hukuka aykırı bu işlem sonrasında müvekkili şirketin ticari itibarının zarar gördüğünü, … Ticaret Ltd. Şti ‘ye satılmış araçların tescil işleminin yapılamadığını, bu sebeple … Ticaret’in meydana gelen zararlarından müvekkili şirketi sorumlu tuttuğunu, araçlar üzerinde hukuka aykırı şekilde var olan rehinin derhal kaldırılması gerektiğini, davanın kabul edilmesini yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı tarafa yükletilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı tarafa dava dilekçesi usulüne uygun olarak tebliğ edilmiş olup süresi içerisinde cevap dilekçesi sunulmadığı, süresinde sonra sunulan cevap dilekçesi başlıklı beyan dilekçesinde özetle; huzurdaki davanın açıldığı tarihte davaya konu araçların üzerindeki ön rehinlerin zaten kaldırıldığını, başka bir deyişle işbu davanın açıldığı tarihte davaya konu araçlar üzerinde müvekkili banka tarafından konulmuş olan bir ön rehin bulunmadığını, nitekim davacının kaldırılmasını talep ettiği ön rehinlerin 03.10.2022 tarihinde konulmuş olup, ön rehinin tesis edildiği tarihinden itibaren 1 ay içinde tescili yapılmayan (ruhsatı çıkmayan) araçların üzerinden ön rehinlerin kendiliğinden otomatik olarak kalmakta olup, 03.11.2022 tarihinde ön rehinlerin kendiliğinden kalktığını, dolaysıyla aslında dava açıldığı tarihte davaya konu araçlar üzerinde zaten ön rehin bulunmadığını, hatta bu konuda davacı şirketin BDDK’ya müracaat ettiğini, müvekkili banka tarafından 06.01.2023 tarihinde, BDDK’nın 22.12.2022 tarih, … ID sayılı yazısı hakkında, davacı şirkete cevaben; işlenen ön rehinlerin 1 ay içinde rehin şerhine dönüşmeden otomatik olarak kalktığını, bu sebeple müracaatlarının konusuz kaldığı bilgisi de verildiğini, dava dışı … … Limited Şirketi’nin müvekkili bankaya başvurarak ve davacı şirketten satın alacağı araçlar için finansman müracaatında bulunduğunu, davacı şirketin sunmuş olduğu proforma faturalara istinaden, müvekkili bankanın tabi olduğu mevzuat doğrultusunda, dava dışı … … şirketine tahsis ettiği kredi limiti üzerinden proje bedeli ödemesi olarak davacı şirketin … Bankası hesabına 2.235.000,00 TL (iki milyon iki yüz otuz beş bin Türk lirası) ödeme yaptığını, 03.10.2022 tarihinde ise davaya konu taşınmazların kaydına müvekkili banka tarafından ön rehin tesis edildiğini, daha sonra davacı şirketin sunmuş olduğu proforma faturaların teklif mahiyetinde olduğunu ve 1 günlük ödeme mühleti içinde ödeme yapılırsa araçların satılacağını ancak müvekkili bankanın 1 günlük süre içinde ödeme yapmadığından bahisle, araçları dava dışı başka bir şirkete sattığını bildirdiğini, bunun üzerine müvekkili bankanın davacı şirketten, … … şirketine tahsis ettiği kredi limiti üzerinden ödemiş olduğu aracın proje bedelinin iadesini istediğini, davacı şirketin, müvekkili bankanın göndermiş olduğu araç proje bedelinin, dekontlardan müvekkili banka tarafından proforma faturalara istinaden gönderildiğinin anlaşılmadığını, bu tutarın dava dışı … … şirketi tarafından gönderildiğini düşündüklerinden bahisle proforma teklife istinaden ödenmiş olan tutarı iade etmekten imtina ettiklerini, halbuki dava dilekçesi ekinde sunulan dekontlar incelendiğinde görüleceği üzere müvekkili banka tarafından davacı tarafa yapılan ödemelerin dava dışı … … şirketi adına araç proje ödemesi için yapıldığının tereddüte mahal vermeyecek biçimde anlaşıldığını, ayrıca müvekkili banka ile davacı şirket arasında yapılan bu işlemin ilk defa yapılan bir işlem olmadığı nazara alındığında; davacının müvekkili bankanın yapmış olduğu ödemenin neye ilişkin olduğunun anlaşılmadığı yönündeki iddialarının borçtan kurtulma amacıyla ileri sürüldüğü izlenimi uyandığını, davacının, müvekkili bankanın ödemiş olduğu tutarı iade etmekten imtina etmesi nedeniyle davacı şirkete karşı … 2. İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı dosyası ile ilamsız takip başlatıldığını, davacı şirket tarafından haksız ve hukuka aykırı bir şekilde takibe itiraz edilmiş olduğundan, itirazın iptali davasının dava şartı arabuluculuk başvurusu yapıldığını, arabuluculuk sürecinde anlaşmaya varılamadığını, dolaysıyla taraflarınca huzurdaki davanın davacısına karşı takibe konu alacaklarının tahsilini teminen itirazın iptali davası açılacağından, huzurdaki dava da menfi tespit istemi de olduğu düşüncesiyle inceleme yapılacaksa bu nedenle de davacının menfi tespit (olmayan menfi tespit) talebi bakımından da huzurdaki davanın hukuki yarar yokluğundan reddinin gerektiğini, müvekkili bankanın proforma faturalara istinaden davaya konu araçlar üzerine 03.10.2022 tarihinde koymuş olduğu ön rehinlerin, 1 ay içerisinde rehin şerhine dönüşmeden otomatik olarak kendiliğinden kalkmış olduğunu, huzurdaki davanın açıldığı tarihte davaya konu araçlar üzerinde müvekkili banka tarafından konulmuş olan bir ön rehin bulunmadığından hukuki yarar yokluğundan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Taraflar arasında uyuşmazlık bulunan hususların; davacının dava dışı … … Limited Şirketi’ne ticari ilişkisi nedeniyle araç satışı amacıyla gönderdiği proforma fatura sonrası davalı tarafça araçlar üzerine rehin konulduğu iddiasına dayalı olarak rehnin kaldırılması talep edilmiş olmakla yargılama sırasında rehin kaldırılmış ise de dava tarihi itibariyle tarafların haklılık durumunun tespiti hususunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunduğu görüldü.
Mahkememizce verilen ara karar gereğince bilirkişi raporu alınmasına karar verilmiş olup 07/06/2023 tarihli bilirkişi raporunda özetle; davacı bayinin dosya içeriğine göre davalı bankaya herhangi bir borcunun bulunmadığı, öte yandan davanın açılmasına davalının mevzuata aykırı kredilendirme, teminatlandırma ve rehin tesisinin sebep olduğu, davanın 26/12/2022 günü açılmış olmasına rağmen davalı rehnin kaldırıldığını, davacıya ihbar ettiği tarihin açıkça 06/01/2023 günü olduğuna göre davanın açılmasına davalının eylemlerinin sebep olduğunun kabulü halinde, yargılama giderlerinden de haliyle davalının sorumlu olduğu görüş ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Mahkememizce yapılan yargılama sonucunda; tarafların beyanları, deliller ve tüm dosya kapsamına göre;
Davacının … İli’nde … yetkili bayisi olduğu, ticari ilişkisinin bulunduğu dava dışı … … Limited Şirketi tarafından 29/09/2022 tarihinde 2 adet … … aracın satın alınmak istenildiğinin belirtilmesi üzerine 2 adet proforma fatura düzenlenerek … … Limited Şirketi’ne gönderildiği, proforma faturada yer alan teklifin faturanın düzenlendiği gün geçerli olduğu, faturanın geçerli olduğu gün herhangi bir geri bildirimde bulunulmayıp ödeme yapılmadığından proforma faturaya konu 2 adet aracın 30/09/2022 tarihinde dava dışı … Tic. Ltd. Şti’ye satıldığı, 03/10/2022 tarihinde … … … Bankası hesabı tarafından davacı hesabına 2.235.000,00 TL havale yapıldığı, … … yetkilileri tarafından ödemenin proforma faturaya ilişkin olduğu belirtilmiş ise de; teklifin kalktığı ve aracın farklı şirkete satıldığı bilgisinin verilmesi üzerine paranın şirketin garanti hesabına gönderilmesi talebi nedeniyle … …’nun davacı şirkete olan 497.507,21 TL’lik borcu mahsup edildikten sonra kalan 1.737.497,79 TL’nin iadesinin gerçekleştirildiği, davacı tarafından satılan 2 adet aracın tescil işlemlerine başlandığında araç üzerinde Kuveyt Türk adına rehin tahsis edildiğinin görülmesi üzerine banka ile yapılan görüşmede … …’ya dava konusu araçlar için verilen kredi nedeniyle araçlar üzerine rehin bırakıldığı bilgisinin verildiği, davalı bankanın kendi borçlusuna ait olmayan araçlara rehin tesis ettiği, bankaların bu işlemlerinde rehin bırakmadan önce aracın satışını gerçekleştirecek yetkili bayiyi kredi kullanılacağı ve akabinde banka adına rehin bırakılacağı konusunda yazılı muvafakatini almak zorunda olduğunu, hukuka aykırı olarak davalı tarafça gerçekleştirilen rehin işleminin sona erdirilmesi için 14/10/2022 tarihinde davalıya gönderilen maile dönüş yapılmadığı, 26/10/2022 tarihinde …. Noterliği’nin … yevmiye nolu ihtarnamesinin gönderildiğini, 08/11/2022 tarihinde ihtara cevap verildiğini, davalı şirketin hukuka aykırı olarak koymuş olduğu rehinlerin kaldırılması talebi ile açılan davada davacı tarafından … …’ya gönderilen 29/09/2022 tarihli proforma faturaların ikinci sayfalarında teklifin verildiği gün için geçerli olduğu belirtilmekle dava dışı … adına davalı tarafından davacıya gönderilen bedelin dava dışı firmanın cari borcu düşülerek dava dışı firmaya iade edildiği, davalı bankadan araçlar üzerine konulan rehnin kaldırılmasının 26/10/2022 tarihli ihtarla talep edildiği, davalı tarafça gönderilen 08/11/2022 tarihli ihtarla araç üzerindeki rehin kaldırma talebinin hukuki bir temeli bulunmadığının bildirildiği, davalı tarafça beyan dilekçesi ekinde sunulan 06/01/2023 tarihli yazıda; “Müracaata konu araçlar üzerine kaydi olmamak üzere işlenen ön rehinler, ön rehin bildiriminden itibaren 1 ay içinde rehin şerhine dönüşmediğinden otomatik olarak kaldırılmıştır, iş bu sebeple müracaatımız konusuz kalmıştır.” şeklinde olup davanın açıldığı tarihte müvekkili tarafından konulan bir ön rehin bulunmadığından hukuki yarar bulunmadığı iddia edilmiş ise de; Banka ile Noterler Birliği arasında akdedilen protokol gereği davalının ön rehin işlemi gerçekleştirmesi mümkün olup, ancak bu husus davacı tarafça bilinemeyeceğinden ve davalı tarafça davacıya ön rehinin kaldırıldığı veya kaldırılmış sayıldığı yönünde bilgilendirme yapılmadığı gibi davacı tarafça ön rehinin kaldırılmasına ilişkin keşide edilen 26/10/2022 tarihli ihtara verilen 08/11/2022 tarihli cevabi ihtarnamede rehnin kaldırılması talebinin hukuki bir temeli bulunmadığı belirtilerek davanın açılmasına sebebiyet verdiği dikkate alındığında davacının davayı açmakta hukuki yararının bulunduğu kanaatine varılmıştır. Davalının en erken 06/01/2023 tarihli yazısı ile davacıya bilgilendirdiği göz önüne alındığında davanın konusuz kaldığı anlaşıldığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş ve konusuz kalan davada davalı davanın açılmasına sebebiyet verdiğinden yargılama giderleri üzerinde bırakılarak aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Konusuz kalan dava hakkında KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA;
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 179,90TL harcın peşin alınan 1.707,75 TL ve ıslahla alınan 36.500,00 TL olmak üzere toplam 38.207,75 TL harçtan mahsubu ile bakiye 38.027,85 TL harcın hüküm kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine;
3-Davacı tarafından dava açılırken yatırılan toplam 272,10 TL (80,70 TL BVH, 11,50 VH, 179,90 TL Peşin Harç,) harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yargılama sırasında yapılan toplam 108,00 TL yargılama masrafının davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesap olunan 210.750,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne, davalı vekilinin (e-duruşma ile) yüzüne karşı, 6100 sayılı HMK’nun 342. ve 345.maddeleri gereğince karşı tarafın sayısı kadar örnek eklenmek suretiyle tebliğden itibaren iki haftalık süre içerisinde mahkememize verecekleri bir dilekçe ile veya başka bir mahkeme aracılığı ile mahkememize gönderecekleri dilekçe ile veya HMK 348. maddesi gereğince istinaf dilekçesi kendisine tebliğ edilen taraf, başvurma hakkı bulunmasa veya başvuru süresini geçirmiş olsa bile mahkememize verecekleri bir cevap dilekçe ile veya başka bir mahkeme aracılığı ile mahkememize gönderecekleri cevap dilekçesi ile HMK 341. madde uyarınca İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere oy birliğiyle verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 22/06/2023

Başkan …
*e-imzalıdır
Üye …
*e-imzalıdır
Üye …
*e-imzalıdır
Katip …
*e-imzalıdır