Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2022/653 Esas
KARAR NO :2023/504

DAVA:Menfi Tespit
DAVA TARİHİ:29/09/2022
KARAR TARİHİ:12/07/2023

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirket … Ticaret Limited Şirketi ile davalı … … Limited Şirketi arasında 15.08.2020 tarihinde 6 adet …Otomatik Maske Makinası “Makine Satış Sözleşmesi” ve buna istinaden Proforma Fatura imzalanmış olduğunu imzalanan sözleşme uyarınca Keşidecisinin … Ticaret Limited şirketi, lehtarının ise … … Limited Şirketi olduğu, … … Şubesi nezdindeki hesaptan ödenmek üzere düzenlenen … çek numaralı, 21/11/2020 keşide tarihli çekin “teminat/avans” olarak verilmiş olduğunu gelinen noktada davalı şirket tarafından sözleşme konusu makineler, davacı müvekkili şirkete teslim edilmediği gibi, avans olarak verilen çeki bankaya ibraz ederek “karşılıksızdır” işlemini yaptırarak müvekkili şirket ve yetkilisi … hakkında …. İcra Ceza Mahkemesinin … Esas sayılı dosyası ile karşılıksız çek keşide etmek suçundan şikayetçi olmuş olduğunu ve mahkemece yapılan yargılama neticesinde müvekkili şirket yetkilisinin cezalandırılmasına karar verildiğini taraflar arasında imzalanan sözleşme dışında aralarında herhangi bir ticari ilişki, mal ve para alışverişi olmadığını maske makinası ihtiyacı nedeniyle davalıya teklif veren müvekkiline 15.08.2020-013 nolu “Proforma Fatura” düzenlendiğini teklif mahiyetindeki bu fatura ile bildirilen fiyat üzerinden anlaşılarak aynı tarihli sözleşme akd edilmiş olduğunu akdedilen sözleşmenin 5.3 m. De sözleşme bedelinin %30 luk kısmının tamamının peşin ödenmemesi halinde sözleşme konusu siparişin işleme konulmayacağı ve üretime başlanmayacağı, devamında ise sözleşme bedelinin tamamının ödenmemesi halinde makinaların sevk edilmeyeceği kararlaştırıldığını sözleşme konusu makinaların üretimine başlanması amacı ile müvekkili tarafından dava konusu çek verilmiş ise de sözleşme bedelinin %30 ‘unu tamamlayamayacağı için davalı tarafça üretime başlanmamış olduğunu ve dolayısı ile sipariş konusu makinaların müvekkiline tesliminin gerçekleşmediğini bu nedenle makineler ile ilgili olarak fatura ve sevk irsaliyesi düzenlenmemiş ve mal teslimi de yapılmadığını öncelikle, müvekkilinin ileride telafisi zor zararlarının önlenmesi açısından dava konusu çeke dayalı olarak ileride açılacak icra takibinin İİK 72/2 maddesi uyarınca tedbiren dava sonuna kadar durdurulmasını, keşidecisinin … Ticaret Limited şirketi, lehtarının ise … … Limited Şirketi olduğu, … … ,ubesi nezdindeki hesaptan ödenmek üzere keşide edilen 0011407 çek numaralı, 21/11/2020 keşide tarihli çekten dolayı müvekkilinin davalıya borçlu olmadığının tespitini, yargılama harç ve giderlerinin davalı tarafa yükletilmesini talep etmiştir.
Dava dilekçesi ve duruşma günü davalı tarafa usulüne uygun olarak tebliğ edilmiş olup süresi içerisinde cevap dilekçesi sunulmamıştır.
Taraflar arasında uyuşmazlık bulunan hususların; Davacının keşideci, davalının lehtarı olduğu 20/11/2020 keşide tarihli, 400.000,00 TL’lik çekin avans çeki olduğundan bahisle davacının açtığı menfi tespit isteminden ibaret olduğu görüldü.
DELİLLER;
…. İcra Ceza Mahkemesine müzekkere yazılarak … Esas sayılı dosyası celp edilmiştir.
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığına müzekkere yazılarak… Soruşturma sayılı dosyası celp edilmiştir.
Başakşehir Vergi Dairesi Müdürlüğü’ne müzekkere yazılarak … İthalat İhracat Limited Şirketine ait ba-bs formları celp edilmiştir.
Mahkememizce verilen ara karar gereğince bilirkişi raporu alınmasına karar verilmiş olup 27/04/2023 tarihli bilirkişi raporunda özetle;”Davacı ve davalı arasında 15.08.2022 tarihli sözleşme akdedilerek, aynı tarihli proformada belirtilen 4.936.536,00 TL. KDV tutarlı 6 adet makine sipariş edildiği, dosya kapsamında sözleşmede görülmüştür. Sözleşmenin ; 5.3 maddesinde ; sözleşme bedelinin 6 30’luk kısmının tamamı peşin olarak …’a ödenmedikçe sözleşme konusu sipariş işleme konulmaz ve üretime başlanmaz. tamamı yukarıda yazılı olduğu şekilde ödenmedikçe sözleşme konusu makinalar sevk edilmez, sevk edilse dahi teslim anına kadar yapılmadıkça yahut çek ile ödeme yapılacaksa çek aslı …’a ulaşmadıkça mal teslimi gerçekleştirilmez. 96 100 ödemesi yapılmamış makinaların sevk ve teslimi yapılmaz.” Yazılı şekilde belirtildiği tespit edilmiştir. Proformada belirtilen mal bedeli KDV hariç 4.936.536,00 TL. olduğu, sözleşmeye göre, makinaların işleme-üretime alınabilmesi için 96 30’luk tutarın peşin ödenmesi gerektiği, sözleşmenin 5.3 maddesinde belirtilmiş iken davacının avans olarak 22.11.2020 keşide tarihli 400.000,00 TL. bedelli çek keşide ettiği, bu tutarın sözleşme 5.3 maddesinde belirtilen %30 (1.480.960,80 TL.) tutarı karşılamadığı, % 30 kısım bedelinin tamamlanmadığı, 22.11.2020 keşide tarihli çekin 27.11.2020 tarihinde bankaya ibraz edildiği, ancak karşılıksız çıktığı, bu durumda sözleşmeye aykırı davranıldığından makinaların işleme alınıp, üretilmediği İncelenen dava dosyası kapsamında ,davacının dava dilekçesinde ve diğer bilgi ve belgelerden tespit edilmiştir. Sayın mahkemenin 22.02.2023 tarihli celsesinde tarafların ticari defterlerinin dosyaya sunulması veya yerlerinin bildirilmesi kararına rağmen davalının, ticari defterlerini dosyaya sunmadığı, yerlerini bildirmediği, bu nedenle incelemelerinin yapılamadığı, davacının ise bildirdiği yerinde incelenen 2020 yılı ticari defterleri kayıtları arasında , davalıya keşide edilmiş 400.000,00 Çek kaydına rastlanılmadığı, davalı tarafından düzenlenmiş bir fatura kaydının da bulunmadığı, esasen aralarında ticari ilişki bulunduğuna dair herhangi bir kayda da rastlanılmadığı , yapılan incelemede tespit edilmiştir. Davalı … Ltd.Şti. karşılıksız çıkan çeke ilişkin olarak , icar takibi başlatıldığına dair dosya kapsamında takip belgesi ve ödeme emrine rastlanılmadığı, Ancak davalının çek karşılıksız işlemi yaptırarak davacı yetkilisi … hakkında ….İcra Ceza Ceza Mahkemesinin … Esas sayılı dosyası ile karşılıksız çek keşide etmek suçundan şikayetçi olduğu, Mahkemenin yapılan yargılama neticesinde cezalandırılmasına karar verildiği, incelenen dava dosyası kapsamında bilgi ve belgelerden tespit edilmiştir. Sayın mahkemenin Tarafların mükellefi bulundukları Vergi Daireleri Müdürlüklerinden celp ettirdiği Form Ba-Bs beyanlarında birbirlerine ilişkin olarak herhangi bir beyanlarına rastlanılmamış olup, davacı ticari defterlerinde de yapılan incelemede davalı tarafından davacı adına düzenlenmiş herhangi bir faturasına rastlanılmadığı ; Bu nedenle Form Ba beyanında bulunulmadığı tespit edilmiştir. Davacı … Tic. Ltd. Şti. Davalı … Teknik Makina Ltd. Şti ile akdedilmiş sözleşmenin 5.3 maddesinde belirtilen 6 30 peşinat bedelinin tamamlanamamış olduğu, keşide edilen 400.000,00 TL. çek bedelinin karşılıksız çıktığı, Davalı … Teknik Makine Ltd.Şti. davacı … Ltd.Şti. akdettikleri sözleşmenin 5.3 maddesinde belirtilen 96 30 peşinat bedelini tahsil edemediği, davacının keşide ettiği ve avans olarak verildiği belirtilen 400.000,00 TL çekin karşılıksız çıktığı, 30 peşinat tahsil edilemediği nedeniyle, davacı siparişi makinaların işleme alınmadığı, üretimine başlanılmadığı ve sevk edilmediği ; doğrultusunda ; davacı ve davalı tarafların, herhangi bir maddi zarara uğramadıkları ” sonuç ve kanaatine varılmıştır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Mahkememizce yapılan yargılama sonucunda; tarafların beyanları, deliller ve tüm dosya kapsamına göre;
Dava; davacının keşideci, davalının lehtarı olduğu 20/11/2020 keşide tarihli, 400.000,00 TL’lik çekin avans çeki olduğundan bahisle davacının açtığı menfi tespit davasıdır.
Taraflar arasında 15/08/2020 tarihli makine satış sözleşmesi imzalandığı davacının dava dilekçesi ekinde sunduğu sözleşme suretinden anlaşılmıştır. Sözleşmenin 5.1 maddesi uyarınca davalı satıcının, 6 adet ultrasonic maske kaynak makinesini davacıya, tanesi KDV hariç 822.756,00 TL, toplam 4.936.536,00 TL bedelle satacağı kararlaştırılmıştır. Sözleşmenin 5.3 maddesinde sözleşme bedelinin %30’luk kısmının peşin olarak davalı satıcıya ödenmediği sürece siparişin işleme konulmayacağı, üretime başlanmayacağı, sözleşme bedelinin tamamı ödenmedikçe makinelerin sevk edilmeyeceği, mal tesliminin gerçekleştirilmeyeceği kararlaştırılmıştır. Davacı tarafça dava konusu 21/11/2020 keşide tarihli, 0011407 seri numaralı 400.000,00 TL bedelli çekin, davalıya bu sözleşme uyarınca avans çeki olarak verildiği, taraflar arasında başkaca herhangi bir ticari ilişkinin bulunmadığı, davacının sözleşme gereği toplam sözleşme bedelinin %30’luk kısmı tamamlayamadığı için davalı tarafça makinenin üretimine başlanmadığı ve dolayısıyla kendilerine teslim edilmediği, bu sebeple çekin bedelsiz kaldığı iddia edilmiş, çekten dolayı borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep edilmiştir.
Çek bir ödeme aracı olup kural olarak aksi yöndeki iddiayı ispat yükü davacı taraftadır. Davacı vekili çekin avans çeki olduğunu iddia etmiş, iddianın ispatı için tarafların ticari defter ve kayıtlarını göstermiştir. 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) hükümlerine göre: mahkeme, ticari davalarda tarafların ticari defterlerinin ibrazına kendiliğinden veya taraflardan birinin talebi üzerine karar verebilir (HMK 222/1). Ticari davalarda, yani iki tarafın tacir olduğu ve dava konusunun ticari işletmeleri ile ilgili olduğu davalarda, ticari defterler ile sözleşme ilişkisinin veya alacak miktarının ispatı mümkündür. Ticari defterler kesin delillerdendir. Davaya konu çekin keşideci olan davacı tarafından lehdar davalıya verildiği ve kişisel defilerin (çekin avans olarak verildiği, bedelsiz kaldığı) davalıya karşı ileri sürülebilmesinin mümkün olduğu da gözetildiğinde tarafların ticari defter ve kayıtları üzerinde bilirkişi incelemesi yapılmadan karar verilmesi hatalı olduğundan… (İstanbul Bölge Adliye Mahkemes 16. Hukuk Dairesi 2019/493 esas, 2021/1977 karar)
Mahkememizin 22/02/2023 tarihli 1 nolu celsesinde taraflara ticari defterlerini sunmak üzere süre verilmiş, davacı tarafça ticari defterler sunulmuş, davalı tarafça ticari defterler bilirkişi incelemesine sunulmamıştır. Taraflar BA-BS kayıtları vergi dairelerinden celp edilmiş, BA-BS kayıtlarının incelenmesinde tarafların birbirlerine ilişkin herhangi beyanına rastlanılmamıştır. Davacı ticari defterlerinin incelenmesinde de taraflar arasında ticari ilişki bulunduğuna ilişkin herhangi bir kayda rastlanılmamıştır. Bu durumda taraflar arasında dava konusu çekin davacı tarafça davalıya düzenlenmesini gerektirir, dava dilekçesi ekinde mevcut makine satımına ilişkin sözleşme haricinde herhangi bir ilişki bulunmadığı mahkememizce kabul edilmiş, sözleşme gereği davacının sözleşme bedelini tamamlayamaması sebebiyle sözleşme konusu makine de davalı tarafça üretilmeyip davacıya teslim edilmediğinden, dava konusu çekin bedelsiz kaldığı anlaşılmakla davanın kabulü ile davacının … … Şubesi, 21/11/2020 keşide tarihli, keşidecisi … Ticaret Ltd. Şti olan, 0011407 seri numaralı, 400.000,00-TL bedelli çekten dolayı davalıya borçlu olmadığının tespitine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi Yukarıda Açıklandığı Üzere;
1-Davanın KABULÜ İLE;
Davacının … … Şubesi, 21/11/2020 keşide tarihli, keşidecisi … Ticaret Ltd. Şti olan, 0011407 seri numaralı, 400.000,00-TL bedelli çekten dolayı davalıya borçlu olmadığının tespitine,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince hesaplanan 27.324,00 TL nispi karar harcının peşin alınan 6.831,00 TL harçtan mahsubu ile eksik 20.493,00 TL harcın davalıdan tahsili ile HAZİNEYE GELİR KAYDINA,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Ücret Tarifesi gereğince hesap olunan 59.000,00TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan dava açılırken yapılan toplam 6.923,20 TL(80,70 TL BVH, 11,50 TL VSH, 6.831,00 TL peşin harç) harcın davalıdan alınarak, davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yargılama aşamasında yapılan toplam 1.891,50 TL (391,50 TL tebliğler ve posta, 1.500,00 TL bilirkişi ücreti) yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Arabuluculuk ücreti olan 1.560,00 TL’nin davalıdan alınarak, HAZİNEYE GELİR KAYDINA,
7-Taraflarca yatırılan ve kullanılmayarak artan gider avansının karar kesinleştiğinde ilgili tarafa iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, davalının yokluğunda gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 hafta içinde İstinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 12/07/2023

Katip …
E imzalıdır

Hakim …
E imzalıdır