Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2022/364 Esas
KARAR NO :2023/612

DAVA:İtirazın İptali
DAVA TARİHİ:25/05/2022
KARAR TARİHİ:27/09/2023

Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali davasının yapılan açık yargılaması sonunda,

GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; 10.11.2021 kaza tarihinde müvekkillerine ait olup sürücü …’in sevk ve idaresindeki … Plakalı araç ile seyir halinde iken davalının işleteni olduğu … Plakalı aracın kimliği belirsiz sürücüsü kırmızı ışıkta geçtikten sonra müvekkillerine ait araca çarpmış olup çarpmanın etkisiyle müvekkillerinin aracı başka bir araca çarptığını, kaza sırasında müvekkillerin aracı hasar gördüğünü, kazada … Plakalı araç sürücüsü asli kusurlu olduğunu, araç ticari taksi olarak kullanılmakta olduğundan ve kaza nedeniyle 14 gün boyunca serviste kaldığını, bu nedenle de günlük 500,00 TL üzerinden 7.000,00-TL ticari kazanç kaybı zararı meydana geldiğini, kaza nedeniyle meydana gelen 7.058,68 TL ticari kazanç kaybı zararının tanzimi için davalı/borçlu hakkında …. İcra Dairesi’nin … E. Sayılı icra dosyası üzerinden ilamsız icra takibi başlatıldığını, davalı tarafından takibe itiraz edildiğini, İtirazın iptali ile takibin devamına, davalının %20 icra inkar tazminatına hükmedilmesine, yargılama harç ve vekalet ücretinin davalı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep ve dava etmişlerdir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; … Plakalı araç müvekkilleri şirket adına kayıtlı ise de müvekkilleri şirket kaza tarihi itibari ile ve bu gün ilgili aracın işleteni olmadığını ve bu nedenle davacıya karşı hukuki sorumluluğu ve borcu bulunmadığını, müvekkilleri şirketin … plakalı aracı 13.08.2021 kira başlangıç tarihi olmak üzere 24 ay süreli ve aylık 2.870,00 TL *KDV kira bedeli ile 91747 sayılı kontrata istinaden … A.Ş.’ye kiralayarak teslim ettiğini, kaza tarihinde de araç … A.Ş.’nin fiili hakimiyetinde olduğunu ve işleten sıfatı da dava dışı şirkete geçtiğini, bahse konu kira sözleşmesi pandemi döneminde yapılmış olup uzaktan çalışma koşulları içinde düzenlenen sözleşme aslı ya da örneği bulunamadığı için Mahkemeye ibraz edilemediğini, … plakalı aracı 13.08.2021 kira başlangıç tarihi olmak üzere 24 ay süreli ve aylık 2.870,00 TL#KDV kira bedeli ile 91747 sayılı kontrata istinaden … A.Ş.’ye kiralayarak teslim ettiğini, kaza tarihinde de araç … A.Ş.’nin fiili hakimiyetinde ve işleten sıfatı da dava dışı şirkete geçtiğini, haksız ve hukuki dayanaktan yoksun davanın reddine, davacı aleyhine asıl alacağın %20’sinden az olmamak üzere niyet tazminatına hükmedilmesine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmişlerdir.
Taraflar arasında uyuşmazlık bulunan hususların; Trafik kazası kaynaklı kazanç kaybı nedeniyle maddi tazminatın subut ve miktarı isteminden ibaret olduğu görüldü.
DELİLLER; … Vergi Dairesi Müdürlüğüne müzekkere yazılarak tacir olup olmadığı bilanço usulüne göre defter tutup tutmadığı bilgisi celp edilmiştir. …. İcra Müdürlüğüne müzekkere yazılarak … E sayılı dosyası celp edilmiştir. Esnaf Ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanlığı müzekkere yazılarak … … 2019 model ticari aracın günlük kazanç bilgisi celp edilmiştir. İstanbul Taksiciler Esnaf Odasına müzekkere yazılarak … … 2019model ticari aracın günlük kazancının bilgisi celp edilmiştir. … A.ş.’ye müzekkere yazılarak … plakalı aracın … … A.Ş’den kiralanıp kiralanmadığı, kira ilişkisinin hangi tarihte başladığı, 10.11.2021 tarihi itibariyle kira ilişkisinin devam edip etmediği, bilgisi celp edilmiştr. Gelir İdaresi Başkanlığı … Dairesi Müdürlüğüne müzekkere yazılarak damga vergisi ödeyip ödemediği, bahsi geçen kira sözleşmesini sunup sunulmadığı bilgisi celp edilmiştir. … Hukuk Mahkemesi’ne müzekkere yazılarak 2022/364 esas sayılı dosyası celp edilmiştir.
Mahkememizce verilen ara karar gereğince bilirkişi raporu alınmasına karar verilmiş olup 23/02/2023 tarihli bilirkişi raporunda özetle; Davacının 7.000,00 TL tutarlı Kazanç Kaybı alacağının davalı yandan tahsil edilmesi noktasında toplandığı anlaşıldığı, Alacaklı (davacı) … vekili vasıtası ile 20.12.2021 tarihinde borçlu (davalı) … … A.Ş. aleyhine …. İcra Müdürlüğü’nün … E. Sayılı dosyası ile; 7.000,00 TL Asıl alacak, 56,68 TL Faiz, 7.058,68 TL Toplam Alacağın tahsili tarihine kadar %9 faizi masraf ve vekalet ücreti ile tahsilini talep ettiği, 2021 Yılı Temmuz dönemine ilişkin davalı şirketin Damga Vergisi beyannamesinin ilgili sayfaları dosyaya ibraz edilmiş olup, beyannamenin 497. Sırasında 91747 numaralı ek kontrata ilişkin … Tic. A.Ş ile akdedilen 68.880,00 TL bedeli sözleşmeye istinaden 130,18 TL damga vergisinin ödenmiş olduğu, İstanbul Vergi dairesi, … Dairesi Müdürlüğü’nün :E- …-250.02.01 – 1389733 sayılı yazlarında; “Sistem kayıtlarımızın tetkikinde Dairemiz … vergi kimlik numaralı mükellefi … … Anonim Şirketi’ nin ilgili kira sözleşmesinden kaynaklı damga vergisini 2021/07 dönemi Damga Vergisi beyannamesi ile beyan ettiği ve ödediği, Davalı … … A.Ş. tarafından dava dışı … Tic. A.Ş.’ne 14.08.2021 tarihli, 01.09.2021 tarihli ve 01.11.2021 tarihli faturalarda dava dışı … plakalı aracında yer aldığı, sonuç ve kanaatine varılmıştır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Mahkememizce yapılan yargılama sonucunda; tarafların beyanları, deliller ve tüm dosya kapsamına göre;
Dava, davacı adına kayıtlı araç ile davalı adına kayıtlı araç arasında meydana gelen trafik kazası sebebiyle davacının uğradığını iddia ettiği kazanç kaybının davalıdan tahsili amacıyla başlatılan icra takibine yapılan itirazın iptali istemidir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davalı şirketin işleten sıfatının bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır.
2918 sayılı KTK.nun hükümlerine göre, trafik kaydı “işleten”i kesin olarak gösteren bir karine değilse de, onun kim olduğunu belirleyen güçlü bir kanıt niteliğindedir. Ancak, trafik kaydına rağmen işletenliğin 3. kişi üzerinde bulunmasını engelleyen bir yasa hükmü yoktur. Aynı yasanın 3. maddesinde, “İşleten: Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya uzun süreli kiralama, ariyet veya rehin gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak, ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır.” şeklinde tanımlanmıştır. Aynı kanunun 85. maddesinde ise, “Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün ünvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen bilet ile işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.” hükmüne yer verilmiştir. Bu yasal düzenleme karşısında, kazaya karışan araçların meydana getirdikleri zararlardan araç sahiplerinin hukuken sorumlu olacağı ilkesi benimsenmiş ise de, araç malikleri tarafından herhangi bir sebeple yararlanılması için bir başka kimseye devredilmesi halinde (kısa bir süre için kiralanmaması kaydıyla) artık üzerindeki fiili hakimiyeti kalmaması ve bu sebeple ekonomik yönden de bir yararlanma olanağının kalktığı durumlarda, o aracı kaza sırasında fiili hakimiyeti altında bulunduran ve ondan iktisaden yararlanan kimsenin işleten sıfatıyla meydana gelen zarardan sorumlu tutulması gerekir. Bunun sonucu olarak da, araç maliki sorumlu tutulmamalıdır. Gerek doktrinde, gerekse Yargıtay’ın uygulamalarında, kiracının işleten sıfatının belirlenmesinde, kira sözleşmesinin uzun süreli olması, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma unsurlarının birlikte bulunması gerekmektedir(Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin 15/11/2017 tarih ve 2016/18379 E., 2017/10573 K. sayılı kararı, Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin 02/06/2014 tarih ve 2014/… E., 2014/… K. sayılı kararı).
Dava konusu olayda, kaza tarihi 10/11/2021 olup aracın 27/07/2021 tarihli adi yazılı sözleşme şeklinde düzenlenen Uzun Dönem Araç Kiralama Sözleşmesi ile 24 aylığına davalı şirket tarafından dava dışı … A.Ş.’ne kiralandığı ve 27/07/2021 tarihli Ek Kontrat ve Araç Teslim Tutanağı ile kiracı dava dışı şirkete teslim edildiği anlaşılmaktadır.
Söz konusu sözleşme ile aracı kiralayan ve kiracı arasında aracın kullanımına ve tarafların hak ve yükümlülüklerine ilişkin kurallar belirlenmiştir. Sözleşme hükümlerinin incelenmesinden aracın kazanın meydana geldiği tarihte kiralayanı olan maliki davalı şirketin araç üzerinde fiili hakimiyetinin bulunduğuna ilişkin bir hüküm bulunmadığı görülmektedir. Davacı tarafından da kaza tarihinde aracın davalının fiili hakimiyeti altında olduğuna ilişkin bir delil dosyaya sunulabilmiş değildir. Davalı şirket tarafından 31/07/2021 tarihinde kiralama sözleşmesinin damga vergisinin(130,18-TL) maliyeye yatırılmış olduğu anlaşılmaktadır. Bu da kiralama sözleşmesinin gerçek bir sözleşme olduğunu göstermektedir.
Buna göre; meydana gelen trafik kazasına karışan … plakalı araç davalı şirket adına kayıtlı ise de; 27/07/2021 tarihli adi yazılı sözleşme şeklinde düzenlenen Uzun Dönem Araç Kiralama Sözleşmesi ile davalı şirket tarafından dava dış … A.Ş.’ne kiralandığı ve 27/07/2021 tarihli Araç Teslim Tutanağı ile kiracı dava dışı şirkete teslim edildiği, kiralama sözleşmesinin damga vergisinin davalı şirket tarafından maliyeye yatırıldığı, davalı şirketin faaliyet konusu itibariyle araç kiralama işi yaptığı, aracın fiili tasarrufunun kiralayan şirkete devredildiği diğer bir ifadeyle, aracın kaza tarihinde davalı şirketin fiilen hakimiyeti altında bulunduğuna ilişkin dosyada herhangi bir delil bulunmadığı, bu nedenle kaza tarihi itibariyle davalı şirketin işleten sıfatının kalmadığı, anlaşılmış olup davalı hakkında açılan davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiş, Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin emsal nitelikteki 07/07/2014 tarih, 2013/… E. ve 2014/… K. sayılı kararında açıklandığı üzere davalı olarak gösterilen … … Anonim Şirketi hakkında işleten olduğu inancıyla dava açıldığından davacı 3.kişilerin … … Anonim Şirketi ile … A.Ş arasında imzalanan sözleşmeden haberdar olmaları bu durumda beklenemeyeceğinden hakkında dava açılmasına sebebiyet veren … … Anonim Şirketi lehine vekalet ücretine hükmedilmemiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi Yukarıda Açıklandığı Üzere;
1-Davanın pasif husumet yokluğundan reddine,
2-Davalının kötü niyet tazminatı talebinin reddine,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince hesaplanan 269,85-TL maktu red harcının davacıdan tahsiline, peşin alınan 85,26-TL harçtan mahsubu ile eksik kalan 184,59‬-TL harcın davacıdan tahsili ile HAZİNEYE GELİR KAYDINA,
4-Arabuluculuk ücreti olan 1.320,00-TL’nin davacıdan alınarak, HAZİNEYE GELİR KAYDINA,
5-Davalı tarafından yargılama aşamasında yapılan toplam 1.700,00-TL yargılama giderinin davacıdan alınarak, davalıya verilmesine,
6-Davacı tarafından yapılan yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
7-Taraflarca yatırılan ve kullanılma yar artan gider avansının karar kesinleştiğinde ilgili tarafa iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, miktar itibariyle kesin olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 27/09/2023

Katip …
E-İmzalıdır

Hakim …
E-İmzalıdır