Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO: 2019/164
KARAR NO: 2020/795

DAVA: İstirdat
DAVA TARİHİ: 22/03/2019
KARAR TARİHİ: 18/11/2020

MAHKEMEMİZ DOSYASI İLE BİRLEŞEN
MAHKEMEMİZİN … ESAS, … KARAR SAYILI DOSYASI

DAVA: İstirdat
DAVA TARİHİ: 17/04/2019

Mahkememizde görülmekte olan İstirdat davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVACININ TALEBİ:
Davacı … A.Ş. vekili verdiği dava dilekçesinde, 19.07.2018 tarihinde … Ltd. Şti.’den çek tahsil bordrosu ile aldıkları, … Şubesi tarafından verilmiş, düzenleyeni … Ltd. Şti. olan, … hesap numaralı, … çek numaralı, 24.01.2019 düzenleme tarihli ve 9.900,00 TL bedelli çekin 20.07.2018 tarihinde … Kargo aracına hırsız girmesi sonucunda çalındığını, …. Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas sayılı dosyasından çek iptali davası açtıklarını, davalı …’ın çeki bankaya sunduğunu, daha sonra da kendileri aleyhinde …. İcra Dairesinin … sayılı dosyasından icra takibi başlattığını, çekin yetkili hamilinin kendileri olduğunu, çalıntı çekin icraya konulmasının haksız ve kötüniyetli olduğunu belirterek çekin taraflarına iadesine karar verilmesini talep etmiştir.
DAVALININ TALEBİ:
Davalı … davaya cevap dilekçesi vermeyerek 6100 sayılı HMK m.128’e göre dava konusu maddi vakıaları inkâr etmiştir.
DAVANIN HUKUKİ NİTELİĞİ:
Dava 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu m. 792’ye göre hamilin rızası dışında elinden çıkan çek nedeniyle açılmış çek istirdat davasıdır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Davacı taraf, …. İcra Dairesinin … sayılı dosyasını, …. Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas sayılı dosyasını, … Kargoya ait irsaliyeli fatura, cari hesap ekstrelerini, … Cumhuriyet Başsavcılığının … Soruşturma … Soruşturma sayılı dosyalarını, çek teslim bordrosunu, tanık beyanlarını ve bilirkişi incelemesini delil olarak sunmuştur.
Davalı taraf, delil ya da cevap dilekçesi sunmamıştır.
Dava 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu m. 792’ye göre hamilin rızası dışında elinden çıkan çek nedeniyle açılmış çek istirdat davasıdır.
Davacının davaya konu çekin meşru hamilinin kendilerinin olduğunun tespitine yönelik talebi 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu m. 792’ye göre incelenecektir. Bu maddeye göre; “Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790’ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.” Bu maddeye göre hamil aynı yasanın 790’ıncı maddesine göre dava konusu çekten kaynaklanan hakkını ispatlamak zorunda ve çeki eline geçirmiş olan yeni hamillerin de kötüniyetli ya da ağır kusurlu olduklarını ispatlamak zorundadır. TTK m. 792’nin yollama yaptığı 790’ıncı madde; “Cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır. Çizilmiş cirolar yazılmamış hükmündedir. Bir beyaz ciroyu diğer bir ciro izlerse, bu son ciroyu imzalayan kişi çeki beyaz ciro ile iktisap etmiş sayılır.” hükmünü içermektedir. Bu maddeye göre dava konusu çek incelendiğinde çekin dava dışı … adına düzenlendiği, arka kısmında ise … – …, … Ltd. Şti. ve … Ltd. Şti.’nin cirolarının bulunduğu, davacının cirosunun ise bulunmadığı görülmektedir.
Davacının dosyaya sunduğu … Kargoya ait kargo teslim alma belgesi üzerinde taşınan kargonun kambiyo senedi, çek ya da kıymetli evrak olduğuna ilişkin bir açıklama bulunmamaktadır.
Davacının dosyya sunduğu çek tahsil makbuzu üzerinde davaya konu çekin numarasının ve bedelinin yazılı olduğu, makbuzun çekin arkasında cirosu bulunan ve davacı tarafından da kendilerine çeki veren şirket olarak belirtilen … Ltd. Şti.’ne yönelik düzenlendiği anlaşılmaktadır. Gerek bu belge ile gerekse aşağıda açıklamasını yapacağımız 25.06.2020 tarihli bilirkişi raporunda davacının ticari defterlerine göre davaya konu çekin … Ltd. Şti. tarafından davacıya verildiği anlaşılmakta olup davacı taraf 6102 sayılı TTK m. 790’a göre dava konusu çekten kaynaklanan hakkını ispatlamaktadır.
Davacı tarafından ispatlanması gereken ikinci konu ise çeki eline geçirmiş bulunan yeni hamilin ancak çeki kötüniyetle kazanmış olduğunun ya da çeki elde etmekte ağır bir kusurunun bulunup bulunmadığıdır.
…. İcra Dairesinin … sayılı dosyası getirtilerek mahkememiz dosyası içerisine alınmıştır. Bu dosyanın alacaklısının davalı …, borçlularının ise çekin düzenleyeni … Ltd. Şti., cirantaları … – …, … Ltd. Şti. ve … Ltd. Şti.’dir. İcra takibinde davacı taraf borçlu olarak yer almamaktadır.
Davaya konu çekin davalı tarafından ağır kusuru ya da kötüniyetli olarak elde edilip edilmediğinin tespiti için 09.03.2020 tarihli duruşmada asıl davaya konu 9.900,00 TL bedelli çek için çekin arkasındaki ciranta … Ltd. Şti’ne müzekkere yazılarak dava konusu çeki kimden hangi ticari ilişki sonucu aldığını ve kime cirolayıp verdiğini açıklamasının istenilmesine, asıl davaya konu 9.900,00 TL bedelli çek için çekin arasındaki ciranta … Ltd. Şti., … Ltd.Şti, … Yapı Malzemeleri Ticaret Sahibi …’ın ticari defterlerini Mahkememize sunulmasının istenilmesine, ticari defterlerin bilirkişi aracılığı ile incelenerek, davaya konu çekin verilmesini gerektirecek ticari ilişki bulunup bulunmadığının tespitinin istenilmesine ve davaya konu çekin bu şirket ve kişilerin defterlerinde kayıtlı olup olmadıklarının tespitinin istenilmesine yönelik ara karar kurulmuştur.
Davacı taraf ticari defterlerini mahkememize sunmuş davalı taraf ise usulüne uygun şekilde ticari defterlerini mahkememize sunması istenildiği halde sunmamıştır. Cirantalar da ticari defterlerini mahkememize sunmamıştır.
Hazırlanan 25.06.2020 tarihli bilirkişi raporunda dava konusu 9.900,00 TL bedelli çekin dava dışı ciranta … Ltd. Şti. tarafından davacı şirkete verildiğine ilişkin davacı şirket kayıtlarının bulunduğu, çekin lehdarı ve aynı zamanda cirantası olan … sahibi dava dışı …’ın 06.02.2019 tarihinde çek bedeli olan 9.900,00 TL’yi davacıya ödediği tespit edilmiştir. Dolayısıyla davacının yetkili hamil olduğu gerekçesiyle istirdatını talep ettiği çek bedelinin çekin lehdarı tarafından davacıya ödendiği davacı tarafın kendi ticari defterlerinden anlaşılmaktadır.
6100 sayılı HMK m. 222/III’e göre; “İkinci fıkrada belirtilen şartlara uygun olarak tutulan ticari defter kayıtlarının sahibi ve halefleri lehine delil olarak kabul edilebilmesi için, diğer tarafın aynı şartlara uygun olarak tutulmuş ticari defterlerindeki kayıtların bunlara aykırı olmaması veya diğer tarafın ticari defterlerini ibraz etmemesi yahut defter kayıtlarının aksinin senet veya diğer kesin delillerle ispatlanmamış olması gerekir. Diğer tarafın ikinci fıkrada yazılan şartlara uygun olarak tutulan ticari defterlerinin, ilgili hususta hiçbir kayıt içermemesi hâlinde ticari defterler, sahibi lehine delil olarak kullanılamaz. Bu şartlara uygun olarak tutulan defterlerdeki sahibi lehine ve aleyhine olan kayıtlar birbirinden ayrılamaz.” Bu maddeye uygun olarak davacı defterlerindeki kayıtların aksi yine davacının kendisi tarafından senet ya da kesin delillerle kanıtlanamadığından davacı defterleri davacı aleyhine delil oluşturmakta olup davacının çek istirdat talebinde bulunmakta hukuki yararı bulunmamaktadır. Bu gerekçelerle mahkememizin asıl davası yönünden davanın reddine yönelik olarak aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur.
Mahkememiz Dosyası ile Birleşen
Mahkememizin … Esas; … Karar Sayılı Dosyası Yönünden
DAVACININ TALEBİ:
Davacı … A.Ş. vekili verdiği dava dilekçesinde, 19.07.2018 tarihinde … – …’den çek tahsil bordrosu ile aldıkları, … Bankası … Şubesi tarafından verilmiş, düzenleyeni … Ltd. Şti. olan, … hesap numaralı, … çek numaralı, 30.01.2018 düzenleme tarihli ve 15.000,00 TL bedelli çekin 20.07.2018 tarihinde … Kargo aracına hırsız girmesi sonucunda çalındığını, …. Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas sayılı dosyasından çek iptali davası açtıklarını, davalı …’ın çeki bankaya sunduğunu, çekin yetkili hamilinin kendileri olduğunu belirterek çekin taraflarına iadesine karar verilmesini talep etmiştir.
DAVALININ TALEBİ:
Davalı … davaya cevap dilekçesi vermeyerek 6100 sayılı HMK m.128’e göre dava konusu maddi vakıaları inkâr etmiştir.
DAVANIN HUKUKİ NİTELİĞİ:
Dava 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu m. 792’ye göre hamilin rızası dışında elinden çıkan çek nedeniyle açılmış çek istirdat davasıdır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Davacı taraf, …. Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas sayılı dosyasını, … Kargoya ait irsaliyeli fatura, cari hesap ekstrelerini, … Cumhuriyet Başsavcılığının … Soruşturma ve … Soruşturma sayılı dosyalarını, çek teslim bordrosunu, tanık beyanlarını ve bilirkişi incelemesini delil olarak sunmuştur.
Davalı taraf, delil ya da cevap dilekçesi sunmamıştır.
Dava 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu m. 792’ye göre hamilin rızası dışında elinden çıkan çek nedeniyle açılmış çek istirdat davasıdır.
Davacının davaya konu çekin meşru hamilinin kendilerinin olduğunun tespitine yönelik talebi 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu m. 792’ye göre incelenecektir. Bu maddeye göre; “Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790’ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.” Bu maddeye göre hamil aynı yasanın 790’ıncı maddesine göre dava konusu çekten kaynaklanan hakkını ispatlamak zorunda ve çeki eline geçirmiş olan yeni hamillerin de kötüniyetli ya da ağır kusurlu olduklarını ispatlamak zorundadır. TTK m. 792’nin yollama yaptığı 790’ıncı madde; “Cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır. Çizilmiş cirolar yazılmamış hükmündedir. Bir beyaz ciroyu diğer bir ciro izlerse, bu son ciroyu imzalayan kişi çeki beyaz ciro ile iktisap etmiş sayılır.” hükmünü içermektedir. Bu maddeye göre dava konusu çek incelendiğinde çekin dava dışı … – … adına düzenlendiği, arka kısmında ise … – …, … Ambalaj Ltd. Şti., … A.Ş. ve … Yapı Malzemeleri Toptan Ticaret – …’ın cirolarının bulunduğu, davacının cirosunun ise bulunmadığı görülmektedir.
Davacının dosyaya sunduğu … Kargoya ait kargo teslim alma belgesi üzerinde taşınan kargonun kambiyo senedi, çek ya da kıymetli evrak olduğuna ilişkin bir açıklama bulunmamaktadır.
Davacının dosyaya sunduğu çek tahsil makbuzu üzerinde davaya konu çekin bedelinin yazılı olduğu ancak çeke ilişkin diğer bilgilerin yer almadığı görülmektedir. Aşağıda açıklamasını yapacağımız 25.06.2020 tarihli bilirkişi raporunda davacının ticari defterlerine göre davaya konu çekin … – … tarafından davacıya verildiği anlaşılmakta olup davacı taraf 6102 sayılı TTK m. 790’a göre dava konusu çekten kaynaklanan hakkını ispatlamaktadır.
Davacı tarafından ispatlanması gereken ikinci konu ise çeki eline geçirmiş bulunan yeni hamilin ancak çeki kötüniyetle kazanmış olduğunun ya da çeki elde etmekte ağır bir kusurunun bulunup bulunmadığıdır.
Davaya konu çekin davalı tarafından ağır kusuru ya da kötüniyetli olarak elde edilip edilmediğinin tespiti için 09.03.2020 tarihli duruşmada birleşen davaya konu 15.000,00 TL bedelli çek için çekin arkasındaki ciranta … Ambalaj Ltd. Şti.’ye yazı yazılarak davaya konu çeki kimden hangi ticari ilişki sonucu aldığının ve kime cirolayıp verdiğinin açıklamasının istenilmesine, birleşen davaya konu 15.000,00 TL bedelli çek için çekin arkasındaki ciranta … – …, … Ambalaj Ltd.Şti, … A.Ş ve … Ticaret …’ın ticari defterlerinin Mahkememize sunulmasının istenilmesine, ticari defterlerinin SMM bilirkişi aracılığı ile incelenerek, davaya konu çekin verilmesini gerektirecek ticari ilişki bulunup bulunmadığının tespitinin istenilmesine ve davaya konu çekin bu şirket ve kişilerin defterlerinde kayıtlı olup olmadıklarının tespitinin istenilmesine yönelik ara karar kurulmuştur.
Davacı taraf ticari defterlerini mahkememize sunmuş davalı taraf ise usulüne uygun şekilde ticari defterlerini mahkememize sunması istenildiği halde sunmamıştır. Cirantalar da ticari defterlerini mahkememize sunmamıştır.
Hazırlanan 25.06.2020 tarihli bilirkişi raporunda dava konusu 15.000,00 TL bedelli çekin … – … tarafından mal ve hizmet satışı nedeniyle mal ve hizmet bedeli olarak davacıya verildiği tespit edilmiştir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu m. 792’ye göre; “Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790’ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.” Bu maddeye göre davacı dava konusu çekten kaynaklanan hakkını ve çeki eline geçirmiş olan yeni hamillerin de kötüniyetli ya da ağır kusurlu olduklarını ispatlamak zorundadır. Dolayısıyla gerek 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu m. 6’ya göre gerekse 6100 sayılı HMK m. 190 ve 191’e göre ispat yükü davacı üzerindedir. Davacı taraf her ne kadar dava konusu çekin … – … tarafından kendisine verildiğini kendi ticari defterleri ile kanıtlamakta ise de davalı …’ın son ciranta olarak dava konusu çeki kötüniyetli ya da ağır kusurlu olarak ele geçirdiğini kanıtlayacak bir delili dosyaya sunabilmiş değildir. Bu gerekçelerle mahkememizin birleşen davası yönünden davanın reddine yönelik olarak aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi Yukarıda Açıklandığı Üzere;
1-Mahkememizin 2019/160 esas sayılı dosyası yönünden davanın REDDİNE,
a-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Kanunu uyarınca hesaplanan 54,40-TL harçtan, peşin alınan 44,40-TL harcın mahsubu ile eksik 10,00-TL harcın davacıdan tahsili ile HAZİNEYE GELİR KAYDINA,
b-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Ücret Tarifesi gereğince hesap olunan 3.400,00-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak DAVALIYA VERİLMESİNE,
2-Mahkememiz dosyası ile birleşen; Mahkememizin … esas … karar sayılı dosyası yönünden davanın REDDİNE,
a-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Kanunu uyarınca hesaplanan 54,40-TL harçtan, peşin alınan 44,40-TL harcın mahsubu ile eksik 10,00-TL harcın davacıdan tahsili ile HAZİNEYE GELİR KAYDINA,
b-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Ücret Tarifesi gereğince hesap olunan 3.400,00-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak DAVALIYA VERİLMESİNE,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendisi üzerinde bırakılmasına,
4-Kullanılmayan gider/delil avansının karar kesinleştiğinde ilgilisine iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 hafta içinde İstinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.18/11/2020

Katip …

Hakim …