Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018/295
KARAR NO : 2021/620

DAVA : MENFİ TESPİT
DAVA TARİHİ : 30/03/2018
KARAR TARİHİ : 05/07/2021

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVACININ TALEBİ:
Davacı … Ltd. Şti. vekili verdiği dava dilekçesinde, davalı … A.Ş.’ye aralarındaki ticari ilişki nedeniyle … sayılı 15.03.2018 düzenleme tarihli ve 75.000,00 TL bedelli çekin sipariş çeki olarak verildiğini, karşılığında mal alımı konusunda anlaştıklarını, davalı şirketin çekin karşılığı olan malı teslim etmediğini, verilen çeki de davalı şirketin yetkilisi …’in diğer davalı … A.Ş.’ye temlik ettiğini, bu davalının da kendileri ve diğer iki davalı aleyhine … 8. İcra Dairesinin …sayılı dosyasından icra takibi başlattığını, yapılan bu temlik işleminin 6361 sayılı kanunun 9’uncu maddesine aykırı olduğunu, faktoring şirketinin fatura ile tevsik edilmeyen alacakları temlik alamayacağını, söz konusu çekin avans çeki olduğunu bu nedenle de faturasının bulunmadığını belirterek dava konusu çeke borçlu olmadıklarının tespitine, icra takibinin iptaline ve kötüniyet tazminatına hükmedilmesini talep etmiştir.
DAVALININ TALEBİ:
Davalı… A.Ş. vekili verdiği cevap dilekçesinde, diğer davalı … A.Ş. ile 08.04.2015 tarihinde sözleşme yaptıklarını, bu sözleşme ile 18.09.2017 tarih ve … sayılı fatura giriş bordrosu, çek giriş bordrosu, alacak bildirimi ve temlik sözleşmesi ile birlikte 84.346,40 TL tutarlı beş adet faturanın 75.000,00 TL tutarlı kısmını temlik aldıklarını, bu nedenle 6361 sayılı yasanın 9’uncu maddesine aykırı bir durum olmadığını, keşideci ile ciranta arasındaki borcun doğuş nedenini araştırmak zorunda olmadıklarını, çekin teminat çeki olmadığını, kişisel defilerin iyiniyetli üçüncü kişi durumunda olan kendilerine karşı ileri sürülemeyeceğini, çekin bedelsiz kaldığını bilerek hareket etmiş olduklarını ispat yükünün davacı tarafta olduğunu, bu nedenlerle davanın reddine ve kötüniyet tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı … A.Ş. davaya cevap dilekçesi vermeyerek 6100 sayılı HMK m.128’e göre dava konusu maddi vakıaları inkâr etmiştir.
Davalı … davaya cevap dilekçesi vermeyerek 6100 sayılı HMK m.128’e göre dava konusu maddi vakıaları inkâr etmiştir.
DAVANIN HUKUKİ NİTELİĞİ:
Dava kambiyo senetlerine mahsus icra takibine karşı 2004 sayılı İcra ve İflas Kanun m. 72’ye göre açılmış menfi tespit davasıdır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Davacı taraf, … 8. İcra Dairesinin … sayılı dosyasını, tarafların ticari defterlerini, yemin delilini, tanık beyanlarını, keşif ve bilirkişi incelemesini delil olarak sunmuştur.
Davalı … A.Ş. Faktoring sözleşmesini, banka dekontunu, … 8. İcra Dairesinin … sayılı dosyasını, tarafların ticari defterlerini ve bilirkişi incelemesini delil olarak sunmuştur.
Davalı … Ticaret A.Ş. 6100 sayılı HMK m. 126’ya göre cevap ve delil dilekçesi sunmamış, HMK m. 139’a göre ön inceleme ve HMK m. 144’e göre tahkikat duruşmasına usulüne uygun şekilde çağrıldığı halde katılmamıştır.
Davalı … 6100 sayılı HMK m. 126’ya göre cevap ve delil dilekçesi sunmamış, HMK m. 139’a göre ön inceleme ve HMK m. 144’e göre tahkikat duruşmasına usulüne uygun şekilde çağrıldığı halde katılmamıştır.
Dava kambiyo senetlerine mahsus icra takibine karşı 2004 sayılı İcra ve İflas Kanun m. 72’ye göre açılmış menfi tespit davasıdır.
Davacı şirket davaya konu çekin sipariş çeki olarak verildiğini ancak siparişlerin gönderilmediğini, bu nedenle de çekin bedelsiz kaldığını belirterek aleyhinde başlatılan icra takibine konu çek için borçlu olmadığının tespitini talep etmektedir. Davacı şirket iddialarının tespiti için 6100 sayılı HMK m. 266’ya göre davacı şirket kayıtları üzerinde bilirkişi incelemesi yapılmasına karar verilmiş ve davacı şirketin bulunduğu … Asliye Ticaret Mahkemesine talimat yazılmıştır. Talimat sonucu hazırlanan 07.11.2019 tarihli bilirkişi raporunda davacı şirketin defterlerine göre davacı tarafından davalı … Ticaret A.Ş.’ye 10.128.052,98 TL tutarında sipariş avansı verildiği ve bunun karşılığının alınmadığının 2018 yılı sonu itibariyle belli olduğu tespit edilmiştir.
Hazırlanan raporda sipariş avansının çek olarak mı yoksa nakit olarak mı verildiğine ilişkin bir açıklama olmaması, dava konusu çekin davacı tarafın ticari defterlerinde kaydının bulunup bulunmadığının tespit edilmemiş olması nedeniyle … Asliye Ticaret Mahkemesine tekrar talimat yazılarak ek rapor hazırlanması istenilmiştir. Bilirkişiden davaya konu … Bankası … Şubesi … sayılı, 15.03.2018 tarihli 75.000,00 TL bedelli çekin davacı hesaplarında kayıtlı olup olmadığının, 07.01.2019 tarihli önceki bilirkişi raporunda tespit edilen 10.128.052,98 TL sipariş avansının davalı şirkete nakit olarak mı yoksa çek olarak mı verildiğinin tespiti ile incelenen belgelerin bir örneğinin rapora eklenerek gönderilmesi istenilmiştir.
Hazırlanan 01.07.2020 tarihli ikinci talimat bilirkişi raporunda, davaya konu çekin davacının defterlerinde kayıtlı olduğu ve 01.12.2017 tarihinde davalı … A.Ş. hesabına çek çıkışı olarak kaydının yapıldığı, 10.128.052,98 TL sipariş avansının davalı şirkete büyük oranda çek olarak verildiği, kalan kısımların ise banka havalesi olarak verildiği, 2017 yılı son üç ayı ile 2018 yılı Ocak ayında 9.655.000,00 TL çek çıkışının davacı defterlerinde kayıtlı olduğu, aynı tarihte banka havalesi olarak gönderilen toplam 600.000,00 TL bulunduğu tespit edilmiştir.
Dava konusu çekle ilgili olarak davalı tarafın ticari defterleri üzerinde inceleme yapılmak üzere … Asliye Ticaret Mahkemesine talimat yazılarak davalı … A.Ş.’nin ticari defterleri üzerinde mali müşavir bilirkişi aracılığı ile inceleme yaptırılması istenilmiştir. Bilirkişiden, davalı … A.Ş.’nin davacı şirkete mal teslimi yapıp yapmadığının, davalı… Ticaret A.Ş.’nin davacı şirkete mal teslimi yaptıysa miktarının ve bedelinin, davaya konu … Bankası … Şubesi … sayılı, 15.03.2018 tarihli 75.000,00 TL bedelli çekin davalı … Ticaret A.Ş.’nin hesaplarında kayıtlı olup olmadığının, davaya konu … Bankası … Şubesi 3529320 sayılı, 15.03.2018 tarihli 75.000,00 TL bedelli çekin davalı … A.Ş.’nin hesaplarında kayıtlı ise ne olarak kayıtlı olduğunun, davalı … Ticaret A.Ş.’nin davacıdan sipariş avansı alıp almadığının, davalı … A.Ş.’nin davacıdan sipariş avansı aldıysa ne kadar sipariş avansı aldığının ve bu siparişleri yerine getirip getirmediğinin, davalı… A.Ş.’nin diğer davalı … A.Ş.’ye verdiği faturaları ne amaçla düzenlediğinin ve kendi kayıtlarına ne olarak kaydettiğinin, davalı … A.Ş.’nin defterlerinin diğer davalı … A.Ş. tarafından bağımsız denetçiler aracılığı ile inceletilmesi durumunda diğer davalı … A.Ş.’nin dava konusu çekin sipariş avansı olarak verildiğini ve karşılığı olan malların teslim edilip edilmediğini anlayabilmesinin mümkün olup olmadığının tespiti ve incelenen belgelerin bir örneğinin rapora eklenerek gönderilmesi istenilmiştir.
… Asliye Hukuk Mahkemesince hazırlanan 11.05.2020 tarihli talimat bilirkişi raporunda, davalı …Ticaret A.Ş.’nin irsaliyeler ve benzeri belgeler sunulmadığı için davacıya mal teslimi yapıp yapmadığını tespit edemediklerini, mal teslimi yapılıp yapılmadığının tespit edilememesi nedeniyle miktarının da tespitinin yapılamadığını, davaya konu çekin davalı …Ticaret A.Ş.’nin defterlerinde davacının alacağı karşılığı alınan çekler olarak kaydının bulunduğunu, borçlu olduğu halde davalıya davacının sürekli ödeme yaptığı, fazla yapılan bu ödemeler sipariş avansı ise ödemenin yapıldığı tarihte alınan sipariş avanslarına kayıt edilmesi gerekirken dönem sonlarında 340 – alınan sipariş avansları hesabına virmanlanarak kapatıldığı, ertesi yıl açılışında 340 – alınan sipariş avanslarındaki bakiyenin tekrar 120 – alıcılar hesabına virmanlandığı, bu yüzden davacının yaptığı ödemelerin sipariş avansı olmadığı kanaati uyandırdığı, davalı … A.Ş.’nin diğer davalı … A.Ş.’ye verdiği faturaların davacıya fatura içeriği malların satışı için düzenlendiği, faturaların kayıtlı olduğu ancak içeriği malların teslim edilip edilmediğinin tespitinin mümkün olmadığı, cari hesap hareketlerinin normal bir alışverişte olması gereken hareketler olmadığı, davacının 2017 yılında kendisi adına düzenlenen 3.625.141,15 TL faturaya karşılık 16.948.153,94 TL ödeme yaptığı, bu ödemeleri ne için gönderdiğinin açıklaması olmadığı, bu nedenle bu faturaların davalı … A.Ş.’ye temlik edilen çekin dayanağı olan faturalar olduğunun söylenemeyeceği tespit edilmiştir.
Bilirkişiden davalı … A.Ş.’nin defterlerinin diğer davalı … A.Ş. tarafından bağımsız denetçiler aracılığı ile inceletilmesi durumunda diğer davalı … A.Ş.’nin dava konusu çekin sipariş avansı olarak verildiğini ve karşılığı olan malların teslim edilip edilmediğini anlayabilmesinin mümkün olup olmadığının tespiti istenildiği halde bu tespit yapılmamıştır.
Dava konusu olayda çözülmesi gereken iki konu bulunmaktadır. Bunlardan birincisi davalı … A.Ş.’nin aldığı dava konusu çek karşılığında davacıya mal gönderip göndermediği, ikincisi de eğer mal gönderimi yapılmadıysa bu durumu diğer davalı … A.Ş.’nin bağımsız denetçiler aracılığı ile davalı şirket defterlerinin inceletilmesi durumunda diğer dava konusu çekin sipariş avansı olarak verildiğini ve karşılığı olan malların teslim edilip edilmediğini anlayabilmesinin mümkün olup olmadığıdır. Her iki durumunda tespiti için davalı … A.Ş.’nin dava konusu çek karşılığında davacıya gönderdiği malların sevk irsaliyelerinin incelenmesi gerekmektedir. Davalı … Ticaret A.Ş. talimat bilirkişi raporu hazırlanırken irsaliyeleri bilirkişiye sunmamıştır.
Mahkememizin 21.10.2020 tarihli duruşmasında, davacı şirketin dava konusu çeki sipariş avans çeki olarak verildiğini ve karşılığında mal tesliminin yapılmadığını belirttiği davalılardan …A.Ş.’nin çekin verilmesine konu malların davacı şirkete teslim edilip edilmediğinin anlaşılabilmesi için irsaliyelerin incelenmesinin davacı şirketin iddialarının kanıtlanması için ispatı zorunlu belge olması ve bu isteğin kanuna uygun olduğunun anlaşılması nedeniyle davalı … A.Ş.’nin davacıya gönderdiği malların bütün irsaliyeleri ve ilgili belgelerini mahkememize sunması için 6100 sayılı HMK m. 220/I’e göre iki hafta kesin süre verilmesine, irsaliyeleri mahkememize sunmasına karar verilen davalının kendisine verilen iki haftalık kesin sürede irsaliyeleri mahkememize sunmaması ve aynı sürede delilleriyle birlikte sunmaması hakkında kabul edilebilir bir mazeret göstermesi ya da irsaliyelerin elinde bulunduğunu inkâr etmesi durumunda davalı… A.Ş.’nin yetkilisi …’e mahkememizce 6100 sayılı HMK m. 220/II’ye göre irsaliyelerin elinde olmadığına, özenle aradığı hâlde bulamadığına ve nerede olduğunu da bilmediğine ilişkin yemin teklif edilmesine, davalı … A.Ş. yetkilisinin kendisine teklif edilen yemini kabul veya icra etmemesi durumunda dosyadaki bilgi ve belgelere göre davaya konu çek konusunda davacı şirketin beyanının kabul edilebileceğinin 6100 sayılı HMK m. 220/III’e göre ihtarına karar verilmiştir.
Davalılardan … A.Ş. 6100 sayılı HMK m. 220/I’e göre verilen iki haftalık kesin süre içinde davaya konu irsaliyeleri mahkememize sunmamış, aynı sürede delilleriyle birlikte sunmaması hakkında kabul edilebilir bir mazeret göstermemiş ve irsaliyelerin elinde bulunduğunu inkâr etmemiştir.
Dosya son olarak mali müşavir bilirkişiye verilerek davalı … Ticaret A.Ş.’nin defterlerinin diğer davalı …A.Ş. tarafından bağımsız denetçiler aracılığı ile inceletilmesi durumunda diğer davalı … A.Ş.’nin dava konusu çekin sipariş avansı olarak verildiğini ve karşılığı olan malın teslim edilip edilmediğini anlayabilmesinin mümkün olup olmadığının bildirilmesi istenilmiştir. Hazırlanan 22.03.2021 tarihli bilirkişi raporunda çeklerin karşılığı olan malların teslim edildiğini davalı faktoring şirketinin tespit etmesinin yönetmelik hükümlerine göre zorunlu olduğu ancak davalının bu işlemi yaptığına ilişkin bir kaydın dosyada ve davalı faktoring kayıtlarında bulunmadığı tespit edilmiştir.
Dava konusu çek incelendiğinde davalılardan …’in çekin arkasını diğer davalı … A.Ş. lehine aval olarak imzaladığı dolayısıyla çekte alacaklı konumunda olmadığı anlaşılmakla bu davalı yönünden davanın reddine yönelik olarak hüküm kurulmuştur.
Davacı taraf davalılardan … A.Ş.’ye karşı bedelsizlik defini ileri sürmektedir. Bedelsizlik defi kişisel defi olup sadece borçlu tarafından alacaklıya karşı ileri sürülebilir. Davaya konu çekin düzenleyeni dolayısıyla borçlusu davacı, hamili yani alacaklısı ise davalı … A.Ş.’dir. Hazırlanan bilirkişi raporları ile her iki şirketin incelenen ticari defterlerindeki kayıtlar birlikte değerlendirildiğinde davalı şirketin davacıya çek bedeline ilişkin mal göndermediği, buna ilişkin fatura ve sevk irsaliyelerini de 6100 sayılı HMK m. 220’ye göre mahkememiz dosyasına sunması istenildiği halde sunmadığı anlaşılmakla davaya konu çekin davacı şirket yönünden bedelsiz kaldığı anlaşılmaktadır. Bu gerekçelerle davalı … Ticaret A.Ş. yönünden davanın kabulüne yönelik olarak aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur.
Davacı taraf davalı … A.Ş.’ye karşı davaya konu çeki devralırken 6361 sayılı kanun m. 9’a aykırı şekilde hareket ederek davaya konu çeki tevsik eden belgeleri araştırmadığını, gerekli araştırmayı yapması durumunda dava konusu çekin bedelsiz kaldığını diğer davalı …Ticaret A.Ş.’nin kayıtlarından öğrenebileceğini belirterek bu nedenlerle borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep etmektedir. Hazırlanan bilirkişi raporları ile her iki şirketin incelenen ticari defterlerindeki kayıtlar birlikte değerlendirildiğinde davalı şirketin davacıya çek bedeline ilişkin mal göndermediği anlaşılmaktadır. Ayrıca çekin karşılığında gönderildiği belirtilen mallara ilişkin faturaların sevk irsaliyeleri de dosyaya delil olarak sunulmamış, bilirkişi incelemesinde de hazır edilmemiştir. Bu gerekçelerle davalı… A.Ş.’nin davaya konu çeki devralırken 6361 sayılı yasadan kaynaklanan araştırma yükümlülüğünü gerektiği şekilde yerine getirmediği, buna bağlı olarak da 6102 sayılı TTK m. 18/II’ye göre basiretli bir tacir gibi hareket etmediği anlaşıldığından davalı … A.Ş. yönünden de davanın kabulüne yönelik olarak aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur.
Davalıların ağır kusurlu ya da kötüniyetli hareket ettiklerine ilişkin delil bulunmadığından davacının kötüniyet tazminatı taleplerinin reddine karar verilmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi Yukarıda Açıklandığı Üzere;
1-Davalı … yönünden davanın REDDİNE,
2-Davalı …. A.Ş. ve … A.Ş. yönünden davanın KABULÜNE,
3-Davacının … Bankası … Şubesi tarafından verilmiş, … sayılı 15.03.2018 düzenleme tarihli ve 75.000,00 TL bedelli çek nedeniyle davalılar … A.Ş. ve … A.Ş.’ye borçlu olmadığının tespitine,
4-… 8. İcra Dairesinin … sayılı dosyasındaki takibin iptaline,
5-Davacının kötüniyet tazminatı talebinin reddine,
6-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince hesaplanan ‭5.123,25‬-TL nispi karar harcından peşin alınan 1.280,82-TL harcın mahsubu ile bakiye ‭3.842,43‬-TL harcın davalılar … A.Ş. … A.Ş.’den tahsili ile HAZİNEYE İRAD KAYDINA,
7-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Ücret Tarifesi gereğince hesap olunan 10.550,00-TL nispi vekalet ücretinin davalılar … A.Ş. ve … A.Ş.’den alınarak DAVACIYA VERİLMESİNE,
8-Davacı tarafından yapılan toplam 4.998,12-TL’nin ( 35,90-TL BVH, 5,20-TL VH, 1.280,82-TL Peşin Harç, 945,20-TL Tebliğ ve Posta, 2.731,00-TL BK ) yargılama giderinin davalılar … A.Ş. ve … A.Ş.’den alınarak DAVACIYA VERİLMESİNE,
9-Taraflarca yatırılan ve kullanılmayarak artan gider avansının karar kesinleştiğinde ilgili tarafa iadesine,
Dair, davacı vekilinin ve davalı … vekilinin yüzüne karşı gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 hafta içinde İstinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.05/07/2021

Katip
e-imzalıdır

Hakim
e-imzalıdır