Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2018/1016
KARAR NO:2020/942

DAVA : Tazminat
DAVA TARİHİ:11/12/2007

…. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ’NİN
… ESAS… KARAR SAYILI BİRLEŞEN DOSYASI

DAVA :Alacak
DAVA TARİHİ:07/07/2014
KARAR TARİHİ:24/12/2020

Mahkememizde görülmekte olan Tazminat davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı idarenin “… Atıksu Ana Toplayıcı ve Atıksu Şebeke Bağlantıları İnşaatı” işini ihaleye çıkardığını ve ihalenin kendilerinde kaldığını; ve müvekkili ile davalı idare arasında, 19 Aralık 2006 tarihinde “… Atıksu Ana Toplayıcı ve Atıksu Şebeke Bağlantıları İnşaatı Sözleşmesi” imzalandığını, sözleşmeyi takiben müvekkilinin ifa için gerekli personel, tesisat, ve harcamayı yaptığını, 26.12.2007 tarihinde müvekkili şirkete iş yeri teslimi yapılarak işe başlanıldığını ve hakediş yapmaya başladığını, ancak bir süre sonra davalı idarenin 22.03.2007 tarih ve 340.341–2973 sayılı yazısıyla işin durdurulmasını müvekkili şirketten istediğini, bunun üzerine müvekkili şirketin davalı idareye verdiği dilekçe ile işin acilen başlatılmasını istediğini, sözleşme gereği kendisine düşen edimin ifasını teklif ettiğini, ancak müvekkili firmanın bu başvurusununda idarece reddedildiğini, daha sonra davalı idare tarafından müvekkili şirkete gönderilen 24.08.2007 tarih ve 340.341.9663 sayılı yazıyla sözleşmenin feshedildiğinin bildirildiğini; bunun üzerine iyi niyetle sözleşme çerçevesinde hareket eden müvekkilinin yaptığı masraflar ve mahrum kaldığı kar kaybı nedeniyle ağır zarara uğradığını, müvekkili firmanın 872.590,33 YTL harcamada bulunduğunu, bu harcamaların, …. Asliye Ticaret Mahkemesinin … D.İş sayılı dosyası ile tespitinin yapıldığını, müvekkili firmanın haksız feshedilen sözleşme nedeniyle uğradığı kar mahrumiyeti tutarının ise 649.062,62 YTL olduğunu, yaptığı 934.894,33 YTL masrafta göz önünde bulundurulduğunda uğradığı zararın toplam 1.628.956,95 YTL olduğunu, müvekkili şirketin fazlaya ilişkin hak ve alacakları saklı tutularak uğramış olduğu 1.521.652,95 YTL zararın, … Noterliğinin 31.10.2007 tarih ve … yevmiye no’lu ihtarı ile davalı idareden talep edildiğini ve ihtar 07.11.2007 tarihinde davalıya tebliğ edilmiş olmasına rağmen söz konusu ihtara hiç cevap verilmediğini beyanla, davalı idare ile yapılan, “… Havzası Atıksu Ana Toplayıcı ve Atıksu Şebeke Bağlantıları İnşaatı” sözleşmesinin davalı tarafça yasaya aykırı olarak feshedilmesi sebebiyle fazlaya ilişkin dava ve talep hakları saklı kalmak ve ileride bilirkişi raporuna göre arttırmak kaydıyla; sözleşme gereğince yapılan harcamalar nedeniyle uğranılan zarar ve kar mahrumiyeti olarak 20.000 YTL’nin ihtarnamenin tebliği tarihi olan 07.11.2007’den itibaren işleyecek ticari avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Birleşen … ATM … E. -… K. sayılı dosyasında davacı vekili dava dilekçesinde; davalı idare tarafından “… Atıksu Ana Toplayıcı ve Atıksu Şebeke Bağlantıları İnşaatı” işinin ihaleye çıkarıldığını, dava idarenin 24/11/2006 tarih ve …sayılı yazısıyla ihalenin müvekikli şirkete kaldığını bildirdiğini, ve 19 Aralık 2006 tarihinde “… Atıksu Ana Toplayıcı ve Atıksu Şebeke Bağlantıları İnşaat Sözleşmesi” imzalandığını, sözleşmenin yapılmasına müteakip, müvekkili şirket tarafından işin ifası için gerekli tüm personel ve tesisatın temin edildiğini ve birçok harcama yapıldığını, ancak bir süre sonra davalı idarenin 22/03/207 tarih ve …sayılı yazısıyla işin durdurulmasını müvekkili şirketten istediğini ve 24/08/2007 tarih ve… sayılı yazısı ile de sözleşmenin fesh edildiğini bildirdiğini, sözleşmenin feshinin hukuk devleti ilkesine aykırı olduğunu, müvekkili firmanın akde güvenerek ve akdin ifa edileceği inancıyla yaptığı masraflar ve mahrum kaldığı kar kaybı nedeniyle ağır zarara uğradığını, alacağının 10.000,00 TL’lik kısmı için … ATM … esas sayılı dosyası ile dava açtıklarını beyanla, sözleşme gereğince yapılan harcamalar nedeniyle uğranılan zarar olarak 611.424,00 TL’nin ihtarnamenin tebliğ tarihi olan 07/11/2007 tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davacı vekili 01/12/2009 tarihli ıslah dilekçesinde; 10.000 TL olarak talep ettikleri kar mahrumiyet alacaklarını 552.862 TL ıslah ederek 562.852 TL’ye artırdıklarını beyan etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde; sözleşmenin, Kamu İhale Kurulu kararı ve mahkeme kararı gereğince feshedildiğini, ve böylelikle sözleşmenin feshinin idarenin takdir yetkisi dışında gerçekleştiğini, … Atıksu Ana Toplayıcı ve Atıksu Şebeke Bağlantıları İnşaatı işi ihalesi 07.04.2006 tarihinde yapıldığını, ihaleyi … İnş. Tur. San. Ve Tic. Ltd. Şti’nin. kazandığını, ancak şikayet üzerine Kamu İhale Kurulu 09.10.2006 tarihli … sayılı kararı ile tekliflerin alınmasından sonraki işlemlerin iptaline, tekliflerin yeniden değerlendirilmesi hususunun düzeltici işlem olarak belirlenmesine kararı verildiğini; Kamu İhale Kurulunun düzeltici işlem kararı doğrultusunda idarece yeniden değerlendirme yapıldığını, yeni değerlendirme sonucunda …. A.Ş.’nin teklifi en uygun teklif olarak kabul edilerek 19.12.2006 tarihinde sözleşme imzalandığını; ilk ihaleyi alan … İnş. Tur. San.’nin … İdare Mahkemesi’ nde … E. sayılı dosya ile Kamu İhale Kurulu’nun düzeltici işlem tesis edilmesi yönündeki kararının iptali için dava açtığını ve sözü geçen idare mahkemesince de, 18.12.2006 tarihinde, Kamu İhale Kurulu kararının yürütmesinin durdurulmasına karar verildiğini; Kamu İhale Kurulu’nun da, belirtilen mahkeme tarafından verilmiş olan yürütmenin durdurulması kararının uygulanmasını yönünde 05.01.2007 tarihli ve … sayılı kararı aldığını ve kararında 09.10.2006 tarih … sayılı kararının iptaline, şikâyet başvurusunun reddine karar verildiğini, mahkeme ve Kurul kararının yerine getirilmesi için idareye 22.03.2007 tarihinde …. A.Ş. ile imzalanan sözleşmenin feshedilerek işin tasfiye edilmesine, Kamu İhale Kurulunca verilen şikâyetin reddi kararı üzerine eski hale dönülerek … İnş. Tur. San. İle sözleşme imzalanmasına karar verildiğini ve takiben de mahkemece, 10.04.2007 tarihinde davanın kabulüne, Kamu İhale Kurulu kararının iptaline karar verildiğini; bunun üzere …. A.Ş. ile imzalanan sözleşmenin, Mahkeme ve Kamu İhale Kurulu kararının yerine getirilmesi için feshedildiğini; mahkeme kararı ve Kurul kararı gereğince sözleşmenin fesh edilmesinin ayrıca mücbir sebep teşkil ettiğini; Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 23. maddesinde sözleşmelerin mücbir sebep hallerinde fesh edilebileceğinin düzenlendiğini; “Mücbir Sebeplerden Dolayı Sözleşmenin Feshi Madde 23. – Mücbir sebeplerden dolayı sözleşmenin feshedilmesi halinde, hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilerek, kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar iade edilir.” hükmü uyarınca, sözleşmenin fesh edilmesinden dolayı idareninde zarara uğradığını; ihale hazırlıkları ve ihalenin ilanı ve diğer işlemleri için aylarca çalışıldığını; davacının, idarenin hukuk kurallarına aykırı hareket ettiği ve zararlarının tazmini gerektiği yönündeki iddiasının yerinde olmadığını, sözleşmenin feshi kararında durum tespit tutanağı düzenlenmesi, yüklenicinin sözleşmenin feshine kadar yapmış olduğu işlerin tespiti ve fesh kabul tutanağının düzenlenmesi, işin kesin hesabının yapılarak teminatının ve kesintilerinin iadesi kararı alındığını; işin durum tespitinin, 27/Ekim/2007 tarih ve … sayılı tutanak ile yapıldığını, fesih kabulünün ise 27 Ekim 2007 tarih ve 11989 sayılı tutanak ile yapıldığını, hatta sözleşmenin feshinden önce 09.07.2007 tarihinde ara hakediş düzenlendiğini, yüklenicinin tazminat talebinin akdedilen sözleşme hükümlerine de aykırı olduğunu, davacının masraflarınını kendisinin karşılamayı taahhüt ettiği yükümlülüklerini de idareden istediğini; davacı tarafın, zarara uğramadığı halde zararının tazminini istediğini; davacının, tespit yaptırdıktan sonra, ekteki faturada görüleceği üzere şantiye yapımında kullanılan kırmataş malzemelerini bedeli karşılığında sattığını ve satmış olduğu malzemelerin parasını idareden istediğini; davacının, fesih sonrasında, malzemeleri idareye teslim etme imkânı varken bunu yapmadığını, … A.Ş.’nin tespit dosyasındaki bilirkişi raporunda da belirtilen şantiye, tel, çit, tesviye, dolgu, yemekhane, depo, ofis binaları, bunların tefrişi için malları, idarenin eski müteahhidi olan … İnşaat’tan fatura karşılığı aldığını ve sözleşmenin idarece feshi üzerine bedel karşılığı detaylı fatura kesilerek işin yeni müteahhidi “… İnş. Tur, San. Ve Tic. Ltd. Şti.”ne devrettiğini; bu durumun … İnş. yetkilisince taraflarına şifahen bildirildiğini, faturanın …. Ltd. Şti. adına kesilmiş olduğunu, … İnşaat’in … Grubuna bağlı olduğunu ve halen bahis konusu şantiye işin yeni müteahhidi “… İnş. Tur. San. Ve Tic. Ltd. Şti.” tarafından kullanıldığını beyanla, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Dava, taraflar arasında 19.12.2006 tarihinde imzalanan … Atıksu Ana Toplayıcı ve Şebeke Bağlantıları İnşasına ilişkin sözleşmenin davalı tarafından feshedilmiş olmasından dolayı davacının kar mahrumiyeti ve yaptığı harcamaların tahsili istemine ilişkindir.
… Asliye Ticaret Mahkemesinin … esas-…karar sayılı dosyasında 27/10/2011 tarihinde “… davacı yüklenicinin işin yapılmış olması halinde fesih tarihinden sonra sağlayacağı kar tutarı 562.862,69 TL olarak hesap edilmiştir. Bu tutardan, davacının personel giderlerinden sağladığı tasarruf tutarı olan 379.932,32 TL nin tenzili sonucunda, davacı yüklenicinin iş sahibinden isteyeceği tazminat miktarının 182.930,37 TL olduğu tespit edildiğinden, davanın kısmen kabulüne kısmen reddine…” karar verilmiştir.
Yargıtay 15.Hukuk Dairesi Başkanlığı’nın 2012/2909 esas-2013/2127 karar sayılı 29/03/2013 tarihli ilamı ile özetle “…Taraflar arasındaki uyuşmazlık 19.12.2006 tarihinde imzalanan … Atıksu Ana Toplayıcı ve Şebeke Bağlantıları İnşasına ilişkin sözleşmenin davalı tarafından feshedilmiş olmasından kaynaklanmıştır. 818 Sayılı Borçlar Yasası’nın 355 ve devamı maddelerinde düzenlenen eser sözleşmesi niteliğinde olan bu sözleşmede davacı yüklenici, davalı taraf ise iş sahibidir. Eldeki bu davada yüklenici sözleşmenin haksız feshi nedeniyle sözleşmenin ifa olunacağına güvenerek yaptığı masraflar ile mahrum bırakıldığı kâr kaybı zararını istemektedir. Anılan Yasa’nın BK. 96. madde hükmünce, alacaklı, alacağının tümünü veya bir bölümünü alamazsa, borçlu, kendisine hiçbir kusurun yüklenemeyeceğini kanıtlamadıkça bundan doğan zararı ödemek zorundadır. Görülüyor ki, davacının zararının karşılanabilmesi için davalının fesihte kusurlu bulunduğunun kabulü gerekir. Bir başka anlatımla, davalı iş sahibi fesihte kusuru bulunmadığını kanıtlamadıkça davacı zararını ödemekten kaçınamaz. Davalı iş sahibi bu nedenle kesinleşen yargı kararı uyarınca davacının sözleşmesini feshetmek zorunda kaldığını ve kusursuzluğunu savunmuştur. Davalı idarenin 07.04.2006 tarihinde davacıyla yapılan sözleşmeye konu işin yapımını, dava dışı … Ltd.Şti’ne ihale ile verdiği, ancak yine dava dışı …Şti’nin şikayeti üzerine Kamu İhale Kurumu’nun 09.10.2006 gün ve 33 Sayılı kararıyla ihalenin iptâl edilmesi üzerine davalı idare sözleşme imzalaması için davacıyı davet etmiş ve 19.12.2006 tarihli sözleşme imzalanarak davacı işe başlatılmıştır. Bu arada … Ltd.Şti’nin, Kamu İhale Kurumu’nun yukarıda sözü edilen kararı aleyhine iptâl istemiyle açtığı dava sonunda, 10.04.2007 tarihinde ihalenin iptâline ilişkin Kamu İhale Kurumu’nun kararının hukuka aykırı olduğunun kabulüne karar verilmiştir. Bu nedenle davalı tarafından önce işin yapımı durdurulmuş, 24.08.2007 tarihinde idare mahkemesi kararı gerekçe gösterilerek, davacı ile yapılan sözleşme feshedilmiştir. Bu haliyle davacı sözleşmesinin feshinin subjektif imkânsızlık sonucu olduğu anlaşılmaktadır. BK’nın 117. maddesi hükmünce davalı iş sahibi açısından edimin yerine getirilmesi imkânsız olmakla BK’nın 96. maddesince davalının kusursuz olduğu açıktır. Ne var ki, karşılıklı borçlanmayı içeren sözleşmelerde borcundan böylece kurtulan davalı, almış olduğu şeyleri, nedensiz edimin kuralları uyarınca geri vermekle yükümlüdür (BK.117/2.md.). O halde mahkemece yapılması gereken iş, davada sözleşme nedeniyle yapılan masraflar istemi açıklattırılarak, davalıdan nedensiz zenginleşme kapsamında kalan bir alacağı var ise bunu belirlemek, gerektiğinde mahallinde keşif yapmak suretiyle bilirkişilerden ek rapor almak ve sonucuna uygun hüküm kurmak, davacının kâr kaybından oluşan zarar isteminin de reddine karar vermekten ibarettir. Bu hususlar üzerinde durulmadan eksik inceleme ve hukuki değerlendirmede yanılgıya düşülerek verilen karar usul ve yasaya aykırı olduğundan bozulmalıdır..” gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar vermiştir.
…Asliye Ticaret Mahkemesince bozma ilamına uyulmuş, iddia, savunma ve tüm dosya kapsamında toplanan deliller ile Yargıtay bozma ilamında belirtilen hususlar çerçevesinde bilirkişi kurulundan ek rapor alınmasına karar verilmiştir.
09/05/2014 tarihli bilirkişi kurulu ek raporunda, işin durmasından sonra yapılan harcamalara dayanak belge ve kayıtların toplam tutarının KDV dahil 368.913,12 TL olduğu, Şantiye Kuruluş Harcamaları adı altında 193.952,28 TL, Güvenlik, Trafik vb. giderler adı altında 22.024,11 TL, Resmi Olarak yapılan Harcamalar altında 144.140,15 TL ve İşin Durmasından Sonraki Harcamalar için 368,913,12 TL olmak üzere toplam 729.029,66 TL talep edildiği, … D.İş sayılı dosyada yer’alan bilirkişi raporundaki 0,1476 kalan katsayısına göre yapılan harcamaların bakiye tutarları toplamının 621.424,88 TL olduğu belirtilmiştir.
6545 sayılı Kanunun 45.maddesine göre Ticaret Mahkemelerinin tekrar heyet mahkemesi olması nedeniyle mahkememize devredilen ….Asliye Ticaret Mahkemesi dosyasının mahkememizin 2014/990 esasını aldığını anlaşılmıştır.
Mahkememizce bozma ilamından sonra ek rapor alınmış ise de, davacı tarafından yapılan harcamalardan, davalının sebepsiz zenginleşme kapsamında kalan alacağı olup olmadığı ve davalının şantiyenin devredildiği beyanı ve itirazları da karşılanmadığından bozma ilamının gereğinin yerine getirilmesi ve davalının asıl ve birleşen davadaki itirazlarının değerlendirilmesi bakımından keşfen inceleme yapılarak davacının bozma ilamı doğrultusunda harcamalarına ilişkin zararının ve davalının sorumluluğunun belirlenmesi bakımından ek rapor alınmasına karar verilmiş olup, bu yönden sunulan 02/11/2015 tarihli bilirkişi kurulu 2. ek raporu mahkememizce denetlenmiştir.
Keşfen yapılan inceleme sonucu sunulan 02/11/2015 tarihli bilirkişi kurulu 2.ek raporunda; şantiye arazisinin Milli Emlak İl Müdürlüğünce kiraya verilen bir arazi olduğu, ada parsel nosunun … olduğu, bu yerleşkede hali hazırda “.. ve Tic.Ltd.Şti”’nin şantiyesinin bulunduğu, …Ltd.Şti’nin … işini yaptığı, yani …’nin taşeron firması olduğu, şantiye sahasına ait fotoğrafının raporun ekinde sunulduğu, şantiye sahasının, … kurumuna iş yapan firmalar tarafından geçici yerleşim alanı yani şantiye yönetimi ve lojistik merkez olarak kullanıldığı, davacı …. A.Ş.’ ye iş yapan bir formenin(ustabaşı), keşif sırasında şantiyesi bulunan Tarsan Tarım İnş. San ve Tic. Ltd. Şti’ nin de şantiyesinde çalıştığı, davacı firmanın …’ye ait şantiyesinin bu alanda kurulduğunu, belirli bir süre iş yaptığını ve daha sonrada kapandığını ifade ettiklerini, dava konusu “… Atıksu Ana Toplayıcı ve Atıksu Şebeke Bağlantıları İnşaatı ” işi 2007 yılında fesih edildiği için, keşif esnasında davacı firmaya ait bir ekipman şantiye sahasında bulunmadığı, alanın … kurumuna iş yapan başka bir taşeron tarafından aktif olarak kullanıldığı, davacı….A.Ş’nin 10/06/2007 tarihli bilirkişi raporunda da belirtilen şantiye, ihzarat tel çit, tesviye, dolgu, yemekhane, depo, ofis binaları, bunların tefrişi vb’leri eski müteahhit … İnşaattan fatura karşılığı aldığı, sözleşmenin davalı idarece feshi üzerine durum tespiti yaptırıldıktan sonra bedeli karşılığında … İnş.San. ve Tic.Ltd.Şti adına 15/10/2007 tarih ve … seri nolu ve KDV dahil 106.000,00 YTL tutarlı detaylı fatura kesilerek işin yeni müteahhidi ….Ltd.Şti tarafından kullanılmakta olduğunun davalı vekilince ifade edildiğinin dava dosyasındaki belgelerden anlaşıldığı, davacı şirkete işin feshine kadar yapmış olduğu imalatların karşılığı olarak toplam 1.048.595,35 YTL ödendiği , sözleşmenin ilgili maddelerinde izah edildiği üzere ödenmiş bedellere şantiye ve tesisler, bunların tefrişleri işçilik ve işin emniyeti için yapılan harcamaların dahil olduğu, davacı …. A.Ş.’nin kurulan şantiye, bina, Ofis, baraka, tel çit, ihzarat vs.’den hiçbir kalemi davalı İdareye teslim ettiğine dair herhangi bir belgeye dava dosyasında yer almadığı, …. Ltd. Şti. adına 15.10.2007 tarih ve … seri no.lu ve KDV dahil 106.000,00 YTL tutarlı detaylı fatura içeriğinde şantiye kuruluşu ile ilgili malzemelerin yer aldığı, bilirkişi tespit raporu tarihinden bir gün önce bu faturanın düzenlenmiş olduğunun anlaşıldığı, bu sebeple davacı şirketin, davalı İdareden harcamalar başlığı altında “Şantiye Kuruluş Giderleri” “Güvenlik, Trafik vb. Giderler” ve “İhzarat” ve “resmi harcamalar” için talebinin yerinde olmadığı kanaatine varıldığı, Yargıtay bozma ilamında, sözleşmenin feshinin sübjektif imkânsızlık sonucu olduğunun kabul edildiği, sadece davacının yaptığı harcamaların hesaplanması ve belirlenmesinin, davacı lehine bir alacak tutarına hükmolunması için yeterli olmadığı, bu harcamalardan ne miktarının (BK m.117/2 de öngörüldüğü üzere) davalı idare yedinde sebepsiz zenginleşme teşkil ettiğini saptanması gerektiği, davacının bir önceki ek raporda saptandığı üzere harcamalar yaptığı sabit ise de mücerret bu harcamaların yapılmasının, davalı idarenin sebepsiz zenginleştiği anlamına gelmeyeceği, gerek asıl dava gerekse birleşen dava bakımından, davalının herhangi bir sebepsiz zenginleşmesinin kanıtlanamadığı, bu harcamalar dolayısıyla davalı idarenin malvarlığına nedensiz bir kazandırma yapılmadığı, keşif sırasında şantiyenin devredildiğinin müşahede edildiği, davacının 818 sayılı B.K m.117/2 anlamında sebepsiz zenginleşme kapsamında kalan bir alacağının tespit olunamadığı belirtilmiştir.
İddia, savunma, toplanan deliller, alınan bilirkişi kök ve ek raporları ve Yargıtay İlamı birlikte değerlendirilmiştir. Taraflar arasındaki uyuşmazlık 19.12.2006 tarihinde imzalanan … Atıksu Ana Toplayıcı ve Şebeke Bağlantıları İnşasına ilişkin sözleşmenin davalı tarafından feshedilmiş olmasından kaynaklanmıştır. 818 Sayılı Borçlar Yasası’nın 355 ve devamı maddelerinde düzenlenen eser sözleşmesi niteliğinde olan bu sözleşmede davacı yüklenici, davalı taraf ise iş sahibidir. Davacı yüklenici sözleşmenin haksız feshi nedeniyle sözleşmenin ifa olunacağına güvenerek yaptığı masraflar ile mahrum bırakıldığı kâr kaybı zararını istemektedir. Anılan Yasa’nın BK. 96. madde hükmünce, alacaklı, alacağının tümünü veya bir bölümünü alamazsa, borçlu, kendisine hiçbir kusurun yüklenemeyeceğini kanıtlamadıkça bundan doğan zararı ödemek zorundadır. Davalı iş sahibi bu nedenle kesinleşen yargı kararı uyarınca davacının sözleşmesini feshetmek zorunda kaldığını ve kusursuzluğunu savunmuştur.
Davalı idarenin 07.04.2006 tarihinde davacıyla yapılan sözleşmeye konu işin yapımını, dava dışı … Ltd.Şti’ne ihale ile verdiği, ancak yine dava dışı … Ltd.Şti’nin şikayeti üzerine Kamu İhale Kurumu’nun 09.10.2006 gün ve 33 Sayılı kararıyla ihalenin iptâl edilmesi üzerine, davalı idare ve davacı arasında 19.12.2006 tarihli sözleşme imzalanmıştır. Bu arada … Ltd.Şti’nin, Kamu İhale Kurumu’nun yukarıda sözü edilen kararı aleyhine iptâl istemiyle açtığı dava sonunda, 10.04.2007 tarihinde ihalenin iptâline ilişkin Kamu İhale Kurumu’nun kararının hukuka aykırı olduğunun kabulüne karar verilmiştir. Bu nedenle davalı tarafından önce işin yapımı durdurulmuş, 24.08.2007 tarihinde idare mahkemesi kararı gerekçe gösterilerek, davacı ile yapılan sözleşme feshedilmiştir. Bu haliyle davacı sözleşmesinin feshinin subjektif imkânsızlık sonucu olduğu anlaşılmaktadır. BK’nın 117. maddesi hükmünce davalı iş sahibi açısından edimin yerine getirilmesi imkânsız olmakla BK’nın 96. maddesince davalının kusursuz olduğu açıktır. Bu itibarla davacının kâr kaybından oluşan zarar isteminin reddine karar vermek gerekmiştir.
Öte yandan, karşılıklı borçlanmayı içeren sözleşmelerde borcundan böylece kurtulan davalı, almış olduğu şeyleri, nedensiz edimin kuralları uyarınca geri vermekle yükümlüdür (BK.117/2.md.). Bu bağlamda keşfen yapılan inceleme sonucu alınan bilirkişi raporunda da belirlendiği üzere keşif esnasında davacı firmaya ait bir ekipman şantiye sahasında bulunmadığı, alanın … kurumuna iş yapan başka bir taşeron tarafından aktif olarak kullanıldığı, davacı….A.Ş’nin 10/06/2007 tarihli bilirkişi raporunda da belirtilen şantiye, ihzarat tel çit, tesviye, dolgu, yemekhane, depo, ofis binaları, bunların tefrişi vb’leri eski müteahhit … İnşaattan fatura karşılığı aldığı, sözleşmenin davalı idarece feshi üzerine durum tespiti yaptırıldıktan sonra bedeli karşılığında … İnş.San. ve Tic.Ltd.Şti adına 15/10/2007 tarih ve … seri nolu ve KDV dahil 106.000,00 YTL tutarlı detaylı fatura kesilerek işin yeni müteahhidi ….Ltd.Ştine devredildiği, davacı şirkete işin feshine kadar yapmış olduğu imalatların karşılığı olarak toplam 1.048.595,35 YTL ödendiği , sözleşmenin ilgili maddelerinde izah edildiği üzere ödenmiş bedellere, şantiye ve tesisler, bunların tefrişleri işçilik ve işin emniyeti için yapılan harcamaların dahil olduğu, davacı …. A.Ş.’nin kurulan şantiye, bina, Ofis, baraka, tel çit, ihzarat vs.’den hiçbir kalemi davalı İdareye teslim ettiğine dair herhangi bir belge sunulmadığı, …. Ltd. Şti. adına 15.10.2007 tarih ve … seri no.lu ve KDV dahil 106.000,00 YTL tutarlı detaylı fatura içeriğinde şantiye kuruluşu ile ilgili malzemelerin yer aldığı, bilirkişi tespit raporu tarihinden bir gün önce bu faturanın düzenlenmiş olduğu, bu sebeple davacı şirketin, davalı İdareden harcamalar başlığı altında “Şantiye Kuruluş Giderleri” “Güvenlik, Trafik vb. Giderler” ve “İhzarat” ve “resmi harcamalar” için talebinin yerinde olmadığı, bu harcamalar dolayısıyla davalı idarenin malvarlığına nedensiz bir kazandırma yapılmadığı, davacının 818 sayılı B.K m.117/2 anlamında sebepsiz zenginleşme kapsamında kalan bir alacağının bulunmadığı saptandığından, asıl ve birleşen davadaki sözleşme nedeniyle yapılan masraflara ilişkin davanın da reddine karar verilmiş” hüküm davacı taraf vekilince temyiz edilmiş, Yargıtay 15.Hukuk Dairesi’nin 2016/3144 Esas- 2017/679 Karar ve 20/02/2017 tarihli bozma ilamına göre “1-Dosyadaki yazılara ve mahkemece hükmüne uyulan bozma kararı gereğince inceleme yapılarak hüküm verilmiş olmasına,delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına ve bozmanın şumulü dışında kalarak kesınleşen cihetlere ait temyiz itirazlarının incelenmesi artık mümkün olmamasına göre yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2-Davacı, ihalenin Kamu İhale Kurumu Kararı ile iptâl edilmesi sonucu, idarenin davacı yönünden işi sonlandırıp üçüncü kişi ile sözleşme yapması sonucu doğan ifa imkansızlığı nedeniyle sözleşme uyarınca yapılan masrafların ve ödenen vergilerin tahsilini istemiştir. Sözleşme Kamu İhale Kurumu Kararı ile iptâl edildiğine göre ve davacıya bir kusur atfedilmediğinden davacının yapmış olduğu masrafları isteyebileceği kabul edilmelidir. Davacının talep ettiği sözleşme masrafları kaleminin mahkemece yanlış değerlendirilerek sebepsiz zenginleşme kanıtlanamadığından reddedilmesi doğru olmamıştır. Davacı yüklenici sözleşme uyarınca yaptığı; noter masrafları, karar pulu, KİK payı, … sigorta masrafı ile teminat mektubu komisyon vs. bedellerini istemekte haklı olduğundan bilirkişi raporunda hesaplanan bu kalem alacaklar ile ilgili istemin kabulü gerekir.
Yapılması gereken iş; uyuşmazlığın esası incelenerek, davacının bu ihale nedeniyle yapmış olduğu masraflar gerektiğinde bilirkişi incelemesiyle saptanarak sonucuna göre hüküm kurmak olmalıdır. Hükmün bu nedenle davacı yararına bozulması gerekmiştir.” gerekçesi ile mahkeme kararı bozulmuştur.
Bozulan dava dosyası mahkememize tevzi edilerek … esas sayılı numara alınarak yargılamaya devam edilmiş, yargıtay bozma ilamına uyulmuştur.
Yargıtay bozma ilamı doğrultusunda bilirkişiden rapor alınmış, alınan 25/06/2019 tarihli raporda ” Yukarıda yer alan incelemeler ve tespitler ışığında; davacı tarafından noter masrafları, karar pulu, KİK payı, … masrafı ile teminat mektubu komisyonları vb. Resmi harcamaların toplam 146.137,22 TL olduğu belirlenmiştir. ” görüşü bildirilmiştir.
Davacı vekilinin itirazları ve hesaplanması talep edilen kalemler yönünden ek rapor alınması için dosya bilirkişiye tevdi edilmiş, alınan 11/02/2020 tarihli raporda ” Yargıtay 15. Hukuk Dairesinin 20.02.2017 tarihli ilamında; *davacı yüklenici sözleşme uyannca yaptığı; noter masrafları, karar pulu, KİK payı; … sigorta masrafı ime teminat mektubu komisyon vs. bedellerini istemekte haklı olduğundan bilirkişi raporunda hesaplanan bu kalem alacaklar ile ilgili istemin kabulü gerekir. Yapılması gereken iş; uyuşmazlığın esası incelenerek, davacının bu ihale nedeniyle yapmış olduğu masraflar saptanarak sonucuna göre hüküm kurmak olmalıdır.” denilmektedir. Görüldüğü gibi Yargıtay ilamında “resmi harcamalar dışındaki masrafa ve kar mahrumiyetine ilişkin kalemlerin de hesaplanması” yönünde bir hüküm bulunmamaktadır. Kök raporumuzda; sözleşme uyarınca yapılan noter masrafları, karar pulu, KİK payı, … sigorta masrafı ile teminat mektubu komisyon vb masraflar yönünden inceleme yapılmış ve davacı tarafından yapılan Resmi Harcamaların toplam 146.137,22 TL olduğu belirlenmiştir. Hukuki değerlendirme ve takdir Yüksek Mahkemenindir.” görüşü bildirilmiştir.
Tüm dosya ve yargıtay bozma ilamları birlikte değerlendirildiğinde açılan dava taraflar arasında 19.12.2006 tarihinde imzalanan … Atıksu Ana toplayıcı ve şebeke bağlantıları inşasına ilişkin sözleşmenin davalı tarafından feshedilmiş olmasından dolayı davacının kar mahrumiyeti ve yaptığı harcamaların tahsili istemine ilişkindir. Dosyada mübrez yargıtay bozma ilamları ile sabit olduğu üzere 818 sayılı BK 355 vd. Maddelerinde düzenlenen eser sözleşmesi niteliğinde olan bu sözleşmede BK 96 Md. Uyarınca davacının zararının karşılanabilmesi için davalının kusurlu olması gerekmekte ise de somut davada subjektif ifa imkansızlığı nedeniyle davalının kusursuz olduğu açık ve net ispat edilmiş olmakla davalı eser sözleşmesi kapsamındaki borcundan kurtulmuş olmaktadır. Bu nedenle davacı kar mahrumiyetine ilişkin zararın tazminini davalıdan isteyemez. Asıl davanın bu sebeple reddine karar vermek gerekmiş, fakat yargıtay bozma ilamlarında da belirtildiği üzere BK 117 Md. Gereğince davacı sözleşme nedeniyle yaptığı masrafları ve ödediği vergileri davalıdan talep edebileceğinden yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucunda yüklenici davacının sözleşme uyarınca noter masrafları, karar pulu, KİK payı, sigorta masrafı, teminat mektubu masrafı ve komisyonları toplamı 146.137,22 TL bedelin davalıdan tahsiline ve birleşen dava yönünden davanın kısmen kabulüne karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
A)Mahkememizin … Esas sayılı asıl dava dosyası yönünden açılan davanın REDDİNE,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince hesaplanan 54,40 TL maktu karar harcının peşin alınan 270,00 TL harç ile 7.463,70 TL ıslah harcı olmak üzere toplam 7.733,70 TL harçtan mahsubu ile artan 7.679,30 TL harcın talep halinde ve karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Ücret Tarifesi gereğince hesap olunan 45.193,10 TL nispi vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendisi üzerinde bırakılmasına
5-Davalı tarafından yapılan toplam 136 TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6-Taraflarca yatırılan ve kullanılmadan artan gider avansının karar kesinleştiğinde talep halinde iadesine,
B)…. ATM … Esas – … Karar sayılı dava dosyası yönünden açılan davanın KISMEN KABULÜNE,
146.137,22 TL alacağın 07/11/2007 tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte davalıdan tahsiline,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan harçlar tarifesi gereğince hesap olunan 9.709,39 TL karar ve ilam harcından peşin alınan 10.441,60 TL harçtan mahsubu ile artan 732,21 TL harcın hüküm kesinleştiğinde ve istek halinde davacıya iadesine ,
3-Davacı tarafından dava açılırken yatırılan 9.738,39 TL ( 25,20 TL başvurma harcı, 9.709,39 TL peşin harç, 3,80 TL vekalet harcı) harcın davalıdan alınarak DAVACIYA VERİLMESİNE,
4-Asıl dava ve Birleşen dava birlikte yürütüldüğünden iki dava üzerinden davacının yaptığı bilirkişi ücreti 5.900,00 TL, tebligat gideri 675,00 TL toplam 6.575,00 TL’nin red ve kabul oranına göre kabul edilen miktar üzerinden hesaplanan 818,25 TL’nin davalılardan alınarak DAVACIYA VERİLMESİNE,
5-Asıl dava ve Birleşen dava birlikte yürütüldüğünden iki dava üzerinden davalının yaptığı 32,00 TL tebligat gideri’nin red ve kabul oranına göre kabul edilen miktar üzerinden hesaplanan 28,02 TL’nin davacıdan alınarak DAVALILARA VERİLMESİNE,
6-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Ücret Tarifesi gereğince hesap olunan 17.833,04 TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Ücret Tarifesi gereğince hesap olunan 40.314,34 TL nispi vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
8-Taraflarca yatırılan ve artan gider avansının karar kesinleştiğinde talep halinde ilgili tarafa iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 hafta içinde Yargıtay yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.
24/12/2020

Başkan …

Üye …

Üye …

Katip …