Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2014/447
KARAR NO : 2021/90

DAVA: İSTİRDAT
DAVA TARİHİ: 08/02/2013

…. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ’NİN
… ESAS, … KARAR SAYILI BİRLEŞEN DOSYASI

DAVA: KIYMETLİ EVRAK İPTALİ
DAVA TARİHİ: 17/03/2014

Mahkememizde görülmekte olan İstirdat davasının yapılan açık yargılaması sonun
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Mahkememizin 2014 / 447 Esas Sayılı Dosyası Yönünden
DAVACININ TALEBİ:
Davacı … Ltd. Şti. vekili verdiği dava dilekçesinde, 09.08.2011 tarihinde iş yerinden 146 tane çekinin çalındığını, hırsızlık olayı ile ilgili olarak … Cumhuriyet Başsavcılığının … Soruşturma sayılı dosyasında suç duyurusunda bulunduklarını, çalınan çeklerinden … Bankası A.Ş. … merkez şubesi tarafından verilmiş, 30.07.2012 düzenleme tarihli, … sayılı, 20.000,00 TL bedelli ve … tarafından düzenlenmiş çekinde bulunduğunu, bu çek ile ilgili olarak … Sulh Hukuk Mahkemesinin … Esas; … Karar sayılı dosyasında çekin iptaline karar verildiğini, davalı … Ltd. Şti.’nin bu çeki elde ederek …. İcra Dairesinin … sayılı dosyasından takibe koyduğunu, çek üzerindeki dava dışı …’a ait imzaların dışındaki ciroların yasal olmadığını, takip alacaklısı durumundaki davalının ilk önce … Sulh Hukuk Mahkemesinin … Esas; … Karar sayılı dosyasında verilen çek iptali kararının iptaline karar vermeden icra takibi yapmasının hukuken mümkün olmadığını, davacının cirosunun çeki aldıklarını belirttiği … isimli kişinin cirosunun üzerinde olduğunu, bu gerekçelerle çekin taraflarına iadesine karar verilmesini talep etmiştir.
DAVALININ TALEBİ:
Davalı … Ltd. Şti. vekili verdiği cevap dilekçesinde, müvekkilinin araç alım satım işi yaptığını, davaya konu çeki dava dışı … isimli kişiden ciro yoluyla aldıklarını, çekin keşidecisi ve dava dışı …’ın ödeme yapması üzerine de iade ettiklerini bu nedenle çek istirdadı davasının konusuz kaldığını, …. Sulh Hukuk Mahkemesinin … Esas; … Karar sayılı dosyasında verilen çek iptali kararının iptali için dava açmak üzere kendilerine süre verilmesini, açacakları iptal davası ile bu davanın da birleştirilerek birlikte karara bağlanmasını talep etmiştir.
DAVANIN HUKUKİ NİTELİĞİ:
Dava 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu m. 792’ye göre hamilin rızası dışında elinden çıkan çek nedeniyle çek istirdat davasıdır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Davacı vekili, … Cumhuriyet Başsavcılığının … Soruşturma sayılı dosyasını, … Sulh Hukuk Mahkemesinin … Esas; … Karar sayılı dosyasını, …. İcra Dairesinin … sayılı dosyasını, tahsilat makbuzunu, tanık beyanlarını ve bilirkişi incelemesini delil olarak sunmuştur.
Davalı taraf, dava dışı ciranta … ile yapılmış çek teslim belgesini delil olarak dosyaya sunmuştur.
Dava 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu m. 792’ye göre hamilin rızası dışında elinden çıkan çek nedeniyle çek istirdat davasıdır.
Davacının davaya konu çekin meşru hamilinin kendilerinin olduğunun tespitine yönelik talebi 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu m. 792’ye göre incelenecektir. Bu maddeye göre; “Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790’ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.” Bu maddeye göre hamil aynı yasanın 790’ıncı maddesine göre dava konusu çekten kaynaklanan hakkını ispatlamak zorunda ve çeki eline geçirmiş olan yeni hamillerin de kötüniyetli ya da ağır kusurlu olduklarını ispatlamak zorundadır. TTK m. 792’nin yollama yaptığı 790’ıncı madde; “Cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır. Çizilmiş cirolar yazılmamış hükmündedir. Bir beyaz ciroyu diğer bir ciro izlerse, bu son ciroyu imzalayan kişi çeki beyaz ciro ile iktisap etmiş sayılır.” hükmünü içermektedir. Bu maddeye göre dava konusu çek incelendiğinde çekin düzenleyeninin dava dışı … olduğu, hamiline düzenlendiği, arka yüzünde cirantalarının sırasıyla …, …, … ve … olduğu davacı şirketi temsilen keşideci, lehdar ya da ciro imzası bulunmadığı görülmektedir. Davalının şirket kaşe ve cirosu ise yanlamasına olarak ciranta …’ın cirosunun soluna ve üzerine atılmış olup daha sonra karşılıksızdır kaşesi için alonj eklendiği görülmektedir. Dolayısıyla çek üzerindeki bilgilerden davacının yetkili hamil olduğu anlaşılamamaktadır. Davaya konu çekin icra takibine konulduğu …. İcra Dairesinin … sayılı dosyasında da davacı taraf borçlu olarak gösterilmemiştir.
Davacının yetkili hamil olup olmadığının tespit için davacı şirketin ticari defterlerinin 6100 sayılı HMK m. 266’ya göre mali müşavir bilirkişi aracılığı ile incelenmesine karar verilmiş, bilirkişiden; davaya konu çekin davacının ticari defterlerinde kaydının bulunup bulunmadığının, davaya konu çekin kaydı varsa kimden hangi ticari ilişkiye göre alındığının ve davaya konu çekin tahsil edilip edilmediğinin tespiti istenilmiştir.
Hazırlanan 10.11.2020 tarihli bilirkişi raporunda davacının mahkememizce istenilen tespitlerin yapılabilmesi için gerekli belgeleri sunmaması nedeniyle rapor hazırlanamadığı belirtilmiştir. Dolayısıyla davacı taraf gerek çek üzerindeki imzalarla gerekse kendi ticari kayıtları ile 6102 sayılı TTK m. 790 ve 792’ye göre yetkili hamil durumunda bulunduğunu kanıtlayamamıştır. Davalı … Ltd. Şti. Davaya cevap dilekçesinde “Tahsilat makbuzu” adıyla yazılı delil belirtmişse de dosyaya böyle bir delili dilekçe ekinde sunmamıştır. Bu nedenle 6102 sayılı TTK m. 790 ve 792’ye göre davalının ağır kusurlu ya da kötüniyetli olduğunun tespiti için araştırma yapılmamıştır.
Davalı taraf davaya konu çeki çekin keşidecisi …’a teslim ettiklerini belirtmiş olması nedeniyle dava dışı …’a dava konusu çeki teslim alıp almadığı yazı yazılarak sorulmuş, dava dışı … mahkememize verdiği, 23.03.2020 tarihli dilekçesinde dava konusu çeki geri almadığını belirtmiştir. Ancak davalı ve birleşen dava davacı vekilinin mahkememize sunduğu 22.05.2020 tarihli dilekçesi ekinde sunduğu belgede “Takip dayanağı çek aslını aldım. 30.07.2013 …” yazılı ve imzalı olduğu, belgenin …. İcra Dairesinin … sayılı dosyasındaki ödeme emrinin fotokopisi üzerine düzenlendiği ve altında da çek bilgilerinin yazılı olduğu görülmektedir. Dolayısıyla çek aslının davalı tarafından dava dışı …’a teslim edildiği anlaşılmaktadır. Davacı taraf davalı tarafın bu beyanından sonra davaya 6098 sayılı TBK m. 77’ye göre sebepsiz zenginleşme davası olarak devam edilmesi için talepte bulunmamıştır. Bu gerekçelerle yetkili hamil olduğunu 6102 sayılı TTK m. 790 ve 792’ye göre kanıtlayamayan davacının çek istirdadı davasının reddine yönelik olarak aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur.
… Cumhuriyet Başsavcılığının … Soruşturma sayılı dosyası getirtilerek mahkememiz dosyası içerisine alınmıştır. … Cumhuriyet Başsavcılığından dava konusu çeki düzenleyen dava dışı …, cirantalar …, …, … ve … ile davalı şirketin yetkilileri … ve … hakkında soruşturma bulunup bulunmadığı ya da kovuşturma kararı bulunup bulunmadığı ve soruşturma dosyasının son durumu hakkında bilgi istenilmiştir. … Cumhuriyet Başsavcılığından gelen yazı cevabında hakkında bilgi istenilen kişilerin hiç biri hakkında soruşturma ya da kovuşturma olmadığı, dosyanın da daimi arama kararı verilerek zamanaşımı bürosuna gönderildiği, cirantalardan … hakkında da ek kovuşturmaya yer olmadığı kararı verildiği bildirilmiştir. Gerek davalı şirket yöneticileri hakkında soruşturma ve kovuşturma olmaması gerekse soruşturma dosyasının daimi arama kararı ile zamanaşımı bürosuna gönderilmiş olması ve TCK’daki zamanaşımı süresince soruşturma dosyasının burada kalacak olması ve bu süre boyunca soruşturmanın sonucunun beklenilmesi her iki tarafın da adil yargılanma hakkının ihlali anlamına gelecek olması nedeniyle … Cumhuriyet Başsavcılığında yürütülmekte olan soruşturma 6100 sayılı HMK m. 165’e göre bekletici mesele yapılmamıştır.
Mahkememiz Dosyası ile Birleşen …. Asliye Hukuk Mahkemesinin … Esas; … Karar Sayılı Dosyası Yönünden
DAVACININ TALEBİ:
Davacı … Ltd. Şti. vekili verdiği dava dilekçesinde, davalı … Ltd. Şti.’nin … Bankası A.Ş. … merkez şubesi tarafından verilmiş, 30.07.2012 düzenleme tarihli, … sayılı, 20.000,00 TL bedelli ve … tarafından düzenlenmiş çekin kendi elinde bulunduğu esnada çalınması nedeniyle … Sulh Hukuk Mahkemesinin … Esas; … Karar sayılı dosyasından çek iptali kararı aldığını, söz konusu çekin ciro yoluyla kendi ellerine geçtiğini, çekin keşidecisi ve cirantaları aleyhine …. İcra Dairesinin … sayılı dosyasından takip başlattıklarını, bu arada davalı şirketin …. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014 / 447 Esas sayılı dosyasından çek istirdat davası açtığını ve bu dosyanın 26.02.2014 tarihli duruşmasında … Sulh Hukuk Mahkemesinin … Esas; … Karar sayılı dosyasından verilen çek iptali kararının iptali davası açmak üzere süre verildiğini, davaya konu çeki iyiniyetli hamil olarak aldıklarını, davalı şirketin ilk cirantaya karşı sebepsiz zenginleşme davası açması gerektiğini, … Sulh Hukuk Mahkemesinin … Esas; … Karar sayılı dosyasından verilen çek iptali kararının iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
DAVALININ TALEBİ:
Davalı … Ltd. Şti. vekili verdiği cevap dilekçesinde, 09.08.2011 tarihinde iş yerinden 146 tane çekinin çalındığını, hırsızlık olayı ile ilgili olarak … Cumhuriyet Başsavcılığının … Soruşturma sayılı dosyasında suç duyurusunda bulunduklarını, çalınan çeklerinden … Bankası A.Ş. … merkez şubesi tarafından verilmiş, 30.07.2012 düzenleme tarihli, … sayılı, 20.000,00 TL bedelli ve … tarafından düzenlenmiş çekinde bulunduğunu, bu çek ile ile ilgili olarak … Sulh Hukuk Mahkemesinin … Esas; … Karar sayılı dosyasında çekin iptaline karar verildiğini, davacı … Ltd. Şti.’nin bu çeki elde ederek …. İcra Dairesinin … sayılı dosyasından takibe koyduğunu, çek üzerindeki dava dışı …’a ait imzaların dışındaki ciroların yasal olmadığını, çekin taraflarına iadesi için çek istirdadı davası açtıklarını, davacının cirosunun çeki aldıklarını belirttiği … isimli kişinin cirosunun üzerinde olduğunu, çeki keşide eden …’ın haciz tehdidi ile çek bedelini ödediğini, bu gerekçelerle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DAVANIN HUKUKİ NİTELİĞİ:
Dava, … Sulh Hukuk Mahkemesinin … Esas; … Karar sayılı çek iptali kararının iptali davasıdır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Davacı vekili, … Sulh Hukuk Mahkemesinin … Esas; … Karar sayılı dosyasını, …. İcra Dairesinin … sayılı dosyasını ve …. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014 / 447 Esas sayılı dosyasını delil olarak sunmuştur.
Davalı taraf, … Cumhuriyet Başsavcılığının … Soruşturma sayılı dosyasını, … Sulh Hukuk Mahkemesinin … Esas; … Karar sayılı dosyasını, …. İcra Dairesinin … sayılı dosyasını, …. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014 / 447 Esas sayılı dosyasını, tahsilat makbuzunu, tanık beyanlarını ve bilirkişi incelemesini delil olarak sunmuştur.
Dava, … Sulh Hukuk Mahkemesinin … Esas; … Karar sayılı çek iptali kararının iptali davasıdır. … Sulh Hukuk Mahkemesinin … Esas; … Karar sayılı çek iptali kararının iptaline karar verilebilmesi için öncelikle davalı … Ltd. Şti.’nin dava konusu çekte yetkili hamil olarak hukuki hakkının bulunmadığının kanıtlanması gerekmektedir. Bu nedenle hukuki inceleme çek istirdat davalarında olduğu gibi 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu m. 792’ye göre incelenecektir. Bu maddeye göre; “Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790’ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.” Bu maddeye göre hamil aynı yasanın 790’ıncı maddesine göre dava konusu çekten kaynaklanan hakkını ispatlamak zorunda ve çeki eline geçirmiş olan yeni hamillerin de kötüniyetli ya da ağır kusurlu olduklarını ispatlamak zorundadır. TTK m. 792’nin yollama yaptığı 790’ıncı madde; “Cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır. Çizilmiş cirolar yazılmamış hükmündedir. Bir beyaz ciroyu diğer bir ciro izlerse, bu son ciroyu imzalayan kişi çeki beyaz ciro ile iktisap etmiş sayılır.” hükmünü içermektedir. Bu maddeye göre dava konusu çek incelendiğinde çekin düzenleyeninin dava dışı … olduğu, hamiline düzenlendiği, arka yüzünde cirantalarının sırasıyla …, …, … ve … olduğu davalı … Ltd. Şti.’ni temsilen keşideci, lehdar ya da ciro imzası bulunmadığı görülmektedir. Davacı … Ltd. Şti.’nin şirket kaşe ve cirosu ise yanlamasına olarak ciranta …’ın cirosunun soluna ve üzerine atılmış olup daha sonra karşılıksızdır kaşesi için alonj eklendiği görülmektedir. Dolayısıyla çek üzerindeki bilgilerden davalı … Ltd. Şti.’nin yetkili hamil olduğu anlaşılamamaktadır. Davaya konu çekin icra takibine konulduğu …. İcra Dairesinin … sayılı dosyasında da davalı … Ltd. Şti. borçlu olarak gösterilmemiştir.
Davalı … Ltd. Şti.’nin yetkili hamil olup olmadığının tespit için bu şirketin ticari defterlerinin 6100 sayılı HMK m. 266’ya göre mali müşavir bilirkişi aracılığı ile incelenmesine karar verilmiş, bilirkişiden; davaya konu çekin bu şirketin ticari defterlerinde kaydının bulunup bulunmadığının, davaya konu çekin kaydı varsa kimden hangi ticari ilişkiye göre alındığının ve davaya konu çekin tahsil edilip edilmediğinin tespiti istenilmiştir.
Hazırlanan 10.11.2020 tarihli bilirkişi raporunda davalı … Ltd. Şti.’nin mahkememizce istenilen tespitlerin yapılabilmesi için gerekli belgeleri sunmaması nedeniyle rapor hazırlanamadığı belirtilmiştir. Dolayısıyla davalı … Ltd. Şti. gerek çek üzerindeki imzalarla gerekse kendi ticari kayıtları ile 6102 sayılı TTK m. 790 ve 792’ye göre yetkili hamil durumunda bulunduğunu kanıtlayamamıştır. Davalı … Ltd. Şti. davaya cevap dilekçesinde “Tahsilat makbuzu” adıyla yazılı delil belirtmişse de dosyaya böyle bir delil sunmamıştır. Bu nedenle davacı … Ltd. Şti.’nin açmış bulunduğu davanın kabulüne yönelik olarak aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur.
… Cumhuriyet Başsavcılığının … Soruşturma sayılı dosyası getirtilerek mahkememiz dosyası içerisine alınmıştır. … Cumhuriyet Başsavcılığından dava konusu çeki düzenleyenini dava dışı …, cirantalar …, …, … ve … ile davalı şirketin yetkilileri … ve … hakkında soruşturma bulunup bulunmadığı ya da kovuşturma kararı bulunup bulunmadığı ve soruşturma dosyasının son durumu hakkında bilgi istenilmiştir. … Cumhuriyet Başsavcılığından gelen yazı cevabında hakkında bilgi istenilen kişilerin hiç biri hakkında soruşturma ya da kovuşturma olmadığı, dosyanın da daimi arama kararı verilerek zamanaşımı bürosuna gönderildiği, cirantalardan … hakkında da ek kovuşturmaya yer olmadığı kararı verildiği bildirilmiştir. Gerek davalı şirket yöneticileri hakkında soruşturma ve kovuşturma olmaması gerekse soruşturma dosyasının daimi arama kararı ile zamanaşımı bürosuna gönderilmiş olması ve TCK’daki zamanaşımı süresince burada kalacak olması ve bu süre boyunca soruşturmanın sonucunun beklenilmesi her iki tarafın da adil yargılanma hakkının ihlali anlamına gelecek olması nedeniyle … Cumhuriyet Başsavcılığında yürütülmekte olan soruşturma 6100 sayılı HMK m. 165’e göre bekletici mesele yapılmamıştır.
HÜKÜM: Gerekçesi Yukarıda Açıklandığı Üzere;
1-Mahkememizin 2014/447 Esas sayılı asıl dosyası yönünden davanın REDDİNE,
2-Mahkememiz dosyası ile birleşen …. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin … Esas, … Karar sayılı dosyası yönünden;
A-Davanın KABULÜNE,
B-… Sulh Hukuk Mahkemesi’nin … karar sayılı kıymetli evrakın iptali kararının iptaline,
Esas Dava Yönünden:
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince hesaplanan 59,30-TL maktu karar harcının peşin alınan 341,55-TL harçtan mahsubu ile eksik 282,25-TL harcın davacıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
4-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Ücret Tarifesi gereğince hesap olunan 4.080,00-TL nispi vekalet ücretinin davacıdan alınarak DAVALIYA VERİLMESİNE,
5-Davalı tarafından yapılan 20,00-TL yargılama giderinin davacıdan alınarak DAVALIYA VERİLMESİNE,
Birleşen Dava Yönünden:
6-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince hesaplanan 1.366,20-TL nispi karar harcından peşin alınan 25,20-TL harcın mahsubu ile bakiye 1.341,00-TL harcın davalıdan tahsili ile HAZİNEYE İRAD KAYDINA,
7-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Ücret Tarifesi gereğince hesap olunan 4.080,00-TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak DAVACIYA VERİLMESİNE,
8-Davacı tarafından yapılan toplam 154,20-TL’nin ( 25,20-TL BVH, 3,80-TL VH, 25,20-TL Peşin Harç, 100,00-TL Tebliğ ve Posta,) yargılama giderinin davalıdan alınarak DAVACIYA VERİLMESİNE,
9-Taraflarca yatırılan ve kullanılmayarak artan gider avansının karar kesinleştiğinde ilgili tarafa iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 hafta içinde İstinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.08/02/2021

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır