Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2014/1027 Esas
KARAR NO :2022/743

DAVA:Menfi Tespit
DAVA TARİHİ:24/10/2013

…. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİNİN BİRLEŞEN … ESAS … SAYILI DOSYASINDA

DAVA:Menfi Tespit
DAVA TARİHİ:30/10/2013
KARAR TARİHİ:24/11/2022

…. Asliye Ticaret Mahkemesi’nden … Esas sayılı dosyada açılan dava mahkemelerin birleşmesi nedeniyle yukarıdaki esası almış olup mahkememizde görülen asıl dosya ve mahkememiz dosyası ile birleşen …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle;
müvekkili şirket ile davalı şirketin ticari ilişkisinin mevcut olduğunu,
müvekkili şirketin davalı şirkete … plakalı
araçların satış, devir vaadi ve vaadin kabulünün taahhüdü sözleşmelerinden kaynaklanan
senetlerin davalı tarafa ödenmiş olup bu senetlerin bedelsiz kaldığını,
müvekkili şirket ile davalı şirket arasında başkaca sorunlar oluştuğunda davalı
taraf bedelsiz kalan senetleri icra takibine konu ettiğini, müvekkili şirketin ve davalı şirketin
ticari defter ve kayıtları incelendiğinde borçlarının olmadığının ortaya çıkacağını,
müvekkili şirket aleyhine davalı yanca açılan icra takibi haksız ve kötüniyetli
olduğundan davalı tarafın %20 icra ve inkar tazminatına mahkum edilmesi gerektiğini,
müvekkili şirketçe icra takibinin öğrenildiği gün icra dosyasına ödeme
yapıldığını, müvekkili şirket mahkemenizce uygun görülecek bir teminat karşılığında icra
müdürlüğüne ödenen bedelin dava sonuna kadar alacaklıya ödenmesinin önlenmesi yönünde
ihtiyati tedbir karar verilmesini talep ettikleri görülmüştür.
Dava devam ederken davacı tarafça 26/02/2014 ve 04/08/2016 tarihli temlik sözleşmelerine istinaden asıl dava konusu olan alacak temlik … …Tur. Tic. Ltd. Şti’ye devredildiğinden davacı olarak …Tur. Tic. Ltd. Şti taraf olarak dosyaya eklenmiştir. Birleşen dosya konusu alacak temlike konu edilmediğinden birleşen dosya davacısı … Turizm Taş. İnş. Gıda Teks. San. Ve Tic. Ltd. Şti. olarak devam etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Davacı şirketin müvekkili şirketi olan borçlarına karşılık bono
düzenlediğinin izahtan vareste olduğunu,
davacı şirket ile müvekkili şirket arasında var olan ticari ilişki tahtında davacı
şirket acentelik sözleşmesi ile müvekkili şirkettin acenteliğini yaptığı, kendisine ait otobüsleri
müvekkili şirket bünyesinde taşıt sözleşmeleri ile çalıştırdığı, mülkiyeti müvekkili şirkete ait
otobüslerin zilyetliğini ve sonrasında borçlarını ödemek ve sözleşme şartlarına uygun hareket
etmek kaydı ile mülkiyetini devralmak üzere satış vaadi sözleşmeleri imzaladığını, imzalanan
sözleşmelerin her iki taraf bakımından alacak – borç doğuran sözleşmeler olup taraflar
arasındaki alacak – borç ilişkileri cari hesaptan takip edildiğini,
var olan ticari ilişki tahtında davacı şirket, cari hesap ilişkisi tahtında doğmuş
ve doğacak borçlarından ayrı olarak müvekkili şirkete karşı olan borçlarının bono / ileri vadeli
bono ile ödemek istediği, istemin kabulü ile müvekkili şirket lehine bonolar düzenlediğini,
müvekkili şirket bonoların vadesinde ödeneceğini bekleyerek bonoları kabul ettiğini ancak
davacı şirket bono bedellerini ödemediğini, bunun üzerine müvekkili şirketin alacaklarının
tahsili yoluna gidildiği ve bonolar tahtında icra takibi başlatıldığını,
davacı şirketin bono bedellerinin ödendiği iddiasının yersiz ve gereksiz
olduğunu,
davacı şirket takip konusu bono bedellerinin ödendiğini iddia ettiğini ancak bu
iddianın dinlenebilirliğinin olmadığını, davacı şirketin bir tacir olduğunu ve basiretli
davranmak zorunda olduğunu, davacı şirket bononun bir kıymetli evrak olduğunu, vadesinde görüldüğünde ödenmesi gerektiğini bilmiyor olamayacağını, bir kıymetli evrak ödenmiş ise
kıymetli evrakın borçlu tarafından iade alınması gerektiğini,
davacı borçlu şirket icra takibine konu bonoların ödendiğini ispatlayacak
hiçbir delil sunamamakta sadece ücreti karşılığında düzenlenmiş ve mali mevzuat bakımından
dahi dayanaksız olan bir rapora dayandığını, delil olarak dayandıkları mali müşavir raporunda
davacı tarafın ticari defterlerinin incelendiğine dair hiçbir beyan dahi olmadığını, davacı
şirketin talebi gereğince hazırlanan dayanaksız ve eksik incelemeye dayalı mali müşavir
raporuna karşı ayrıntılı beyan sunma haklarının saklı olduğunu,
müvekkili şirketin usulüne uygun tutulan ticari defter ve kayıtları bilirkişi
marifeti ile incelendiğinde de tespit edileceği üzere, takip konusu bonoların ödenmemiş
bonolar olduğunu ve dolasıyla bonolar tahtında davacı şirketin borçlu olduğunu,
davacı şirket tarafından sunulan 28.10.2013 tarihli dilekçe ekinde ileri
sürülen eklerin işbu dava açısından yersiz ve gereksiz olduğunu,
davacı tarafça ne şekilde ve nereden temin edildiği belirsiz, içeriği şüpheli bazı
belgeler ileri sürüldüğü ve takip konusu senetlerin ödendiği iddiasını delillendirme gayreti
içerisine girildiğini, ileri sürülen belgelerin içerikleri itibari ile muhasebesel kayıtlar olduğunu
ve doğruluğu yanlışlığının yapılacak bilirkişi incelemesi ile ortaya çıkacağını, dolayısıyla bu
belgelere karşı ayrıntılı beyan ve itiraz sunma haklarının saklı olduğunu, ancak malum olduğu
üzere bir bonodan doğan borcun ifasının ancak bono bedelinin borçlu tarafından bizzat
ödenerek bononun iade alınması/imha edilmesi ve/veya bono tahtında alacaklının borçlu

tarafından kayıtsız şartsız ibra edilmesi olduğunu, davacı tarafın davasını ancak bu ihtimaller
dahilinde ispatlayabileceğini,
davacının menfi tespit davası açma hakkı dahi bulunmadığını,
dava konusu bonolar kambiyo senetlerine özgü icra takibine konu edildiğinden
huzurda görülmekte olan davanın istirdat davası olduğunu, Yargıtay kararlarının da bu hususu
doğruladığını,
haksız ve yersiz davanın reddine, yargılama gideri ve avukatlık ücretinin davacı
üzerine bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
Birleşen ….Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … esas sayılı dosyasında davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirket ile davalı şirkete … plakalı araçlarla ilgili olarak satış, devir vaadi ve vaadin kabulünün taahhüdü sözleşmeleri akdedildiğini, sözleşmeden doğan senetlerin davalı tarafa taraflar arasındaki cari hesap işletilerek ödendiğini, bu hususun bizzat davalı şirketin kayıtlarından anlaşıldığını, davalı tarafa her bir araç için senetler verildiğini, müvekkili şirket ile davalı şirket arasında başkaca sorunlar oluştuğunda davalı taraf bedelsiz kalan 60 adet senedi ….İcra Müdürlüğü’nün … esas sayılı dosyası ile icra takibine koyduğunu, bu senetlerden doğan borcun olmadığının tespiti ile ….Atm’nin … esas sayılı dosyası ile menfi tespit davası açıldığını, müvekkili şirket aleyhine 54 adet euro senedi nedeniyle açılmış bir icra takibi bulunmadığını ve davalı tarafın 60 adet senet ile ilgili icra takibine maruz kaldığını belirterek 54 adet euro senedinin icra takibine konu edilmemesinin önlenmesi yönünde ihtiyati tedbir kararı verilmesini ve senetlerin bedelsiz kaldığının ve bu senetlerden borçlarının olmadığının tespitini ve davalının % 20 ‘den az olmamak üzere kötüniyet tazminatı ile sorumlu tutulmasını talep ve dava etmiştir.
Asıl davaya konu borçlu olunmadığı talep edilen senetlerin takibe konu edildiği …. İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı dosyasının incelenmesinde alacaklısının… Otobüsleri A.Ş. Borçlusunun … Turizm Taş. İnş. Gıda Teks. San. Ve Tic. Ltd. Şti. olduğu, 22/10/2013 tarihide başlatılan kambiyo senetleri özgü haciz yoluyla yapılacak takibe dayanak senetlerin 29/05/2012 tanzim 30/06/2012 vade tarihli 7.585,00 TL miktarlı bono, aynı aya ilişkin 4’er adet olmak üzere sıralı bir şekilde en son 31/08/2013 vade tarihine kadar her biri 7.585,00 TL miktarlı bono olarak toplam 60 adet bono alacağının talebi ile 455.100,00 TL asıl alacak yönünden takip başlatıldığı, takibe konu borcun 570.410,29 TL olarak 29/10/2013 tarihinde ödendiği ve davanın istirdat davasına dönüştürüldüğü anlaşılmıştır.
Mahkememizce verilen ara karar gereğince talimat mahkemelerinden bilirkişi raporları aldırılmış olup, 18/05/2015 tarihli kök, 31/05/2018 ve 25/09/2019 tarihli kök raporlar ile 07/02/2020 tarihli raporlar alınmıştır.
Mahkememizce verilen ara karar gereğince bilirkişi raporu alınmasına karar verilmiş olup 20.06.2022 tarihli bilirkişi raporunda özetle;

esas ve birleşen davalara ait tüm dosya muhteviyatı belgeler, sözleşmeler, ihtarname, temliknamaler ile davacı … Turizm Taş. İnş. Gıda Teks. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 2012, 2013, 2014, 2015 yılları ticari defterlerinin incelenmesi ile ilgili olarak Selçuk İcra Hukuk Mahkemesi’nin 2019/216 Talimat sayılı dosyasına Bilirkişi SMMM … tarafından tanzim edilmiş bilirkişi raporu, rapor ekinde yer CD ve davalı… Otobüsleri A.Ş.nin 2010, 2011, 2012, 2013 yılları ticari defterlerinin incelenmesi ile ilgili olarak … 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’ne 2015/… Talimat, 2017/… Talimat, 2018/… Talimat dosyalarına Bilirkişi SMMM … tarafından sunulan kök ve ek raporlar ile kök raporun eki olarak sunulan CD içerisinde yer … davalı şirket nezdindeki davacı şirkete ait 2011, 2012, 2013 yılları cari hesaplarının ve dava dosyasına sunulmuş davalı şirketin ticari defter kayıtlarında davacı şirket ile ilgili ticari ilişkisine ait 18.12.2013 tarihli SMMM … tarafından tanzim edilmiş Özel Amaçlı Rapor üzerinde yapılan incelemelerde; esas dava konusu olan … plakalı araçlarla ilgili olarak taraflar arasında 22.05.2012 tarihli ayrı ayrı “Satış-Devir Vaadi ve Vaadin Kabulünün Taahhüdü Kontratı” sözleşmeleri imzalanmış olduğu, bu sözleşmeler kapsamında her bir araç için 146.191,50 TL.lik kısımı için davalı şirket adına davadışı … San. ve Tic. A.Ş.ne 28.09.2012 vadeli senet verilerek ödeme yapılacağı, kalan 273.060,00 TL.lık kısmı için de 36 eşit taksitte 7.585,00 TL.lık tutarlı senetlerle davalıya ödeme yapılacağının hüküm altına alındığı, böylece taraflar arasında 1… plakalı araçlarla ilgili toplam 1.677.006,00 TL.lık — Satış-Devir Vaadi ve Vaadin Kabulünün Taahhüdü Kontratı imzalandığı, Birleşen davanın konusu olan 76 KK 304, …, … plakalı araçlarla ilgili olarak taraflar arasında 03.04.2012 tarihli ayrı ayrı “Satış-Devir Vaadi ve Vaadin Kabulünün Taahhüdü Kontratı” sözleşmeleri imzalanmış olduğu, davalı… Otobüsleri A.Ş. tarafından davacı … Turizm Taşımacılık İnş. Gıda Tekstil San. ve Tic. Ltd. Şti. adına keşide edilmiş … 48. Noterliği’nin 09.10.2013 tarih … Yevmiye numaralı FESİH ihtarnamesinin keşide edildiği, bu ihtarnamede ;…, …, …, … plakalı otobüslerin konularını teşkil ettiği 8 adet Satış Devir Vaadi ve Vaadin Kabulünün Taahhüdü Kontratının ve … plakalı araç için imzalanan Operasyonel Kiralama Sözleşmesi’nin haklı nedenle feshinin bildirildi; iz konusu otobüslerin, işbu ihtarname’nin Muhataba tebliğ edildiği tarihten itibaren derhal ve fakat en geç 2 takvim günü içerisinde ihtar edenin … Cad. No:1 … No:141-142 … adresine teslim edilmesinin,muhatap ile İhtar Eden arasında işleyen cari hesap ilişkisi ve sözleşmelere aykırılıklar tahtında toplam 1.322.803,03 TL’nin işbu ihtarnamenin tebliğinden itibaren 3 takvim günü içerisinde ödenmesinin, ihtar edil, sözleşmelerde belirtilen …’ya yapılacak ödemelerle ilgili olarak … tarafından Sayın Mahkemeye gönderilmiş müzekkere cevabında;Belirtilen 4 araçlarla ilgili yapılan toplam ödeme 219.700.- Euro’dur.a. Dört araçla ilgili … Turz.Taş.İnş. Gıda Teks.San. ve Tic.A.Ş. Tarafından yapılan toplam ödeme 69.700.-Euro’dur.b. … Otobüsleri A.Ş. bahse konu dört aracı satın alırken başka araçlar da satın aldığından … Turz. Taş.İnş. Gıda Teks.San. ve Tic.A.Ş. ile ilgili dört aracın borcu için gönderdiği ödemeleri “… Tur” açıklaması ile yapmış olup, dört araç için toplam ödemesi 150.000.-Euro’dur.şeklinde belirtildi. Davalı şirket kayıtlarında esas dava konusu plakalarla ilgili olarak cari hesapların incelenmesinde ;… plakalı araçla ilgili yapılan incelemede; davalı şirket kayıtlarına göre takip konusu 15 adet toplam 113.775,00 TL. lik senetlerin cari hesaba mahsuben ödendiği, kalan 21 adet toplam 159.285,00TL.lık senedin ödenmediği, … plakalı araçla ilgili yapılan incelemede; davalı şirket kayıtlarına göre takip konusu 15 adet toplam 113.775,00 TL. lik senetlerin cari hesaba mahsuben ödendiği, kalan 21 adet toplam 159.285,00TL.lık senedin ödenmediği, … plakalı araçla ilgili yapılan incelemede; davalı şirket kayıtlarına göre takip konusu 15 adet toplam 113.775,00 TL. lik senetlerin cari hesaba mahsuben ödendiği, kalan 21 adet toplam 159.285,00TL.lık senedin ödenmediği,.. plakalı araçla ilgili yapılan incelemede; davalı şirket kayıtlarına göre takip konusu 15 adet toplam 113.775,00 TL. lik senetlerin cari hesaba mahsuben ödendiği, kalan 21 adet toplam 159.285,00TL.lık senedin ödenmedi, dosya muhteviyatı belgeler arasında yer … … İnternet Bankacılığı dekontundan 24.10.2013 tarihinde esas davanın icra dosyasına davacı … Turizm tarafından … İcra Dairesine “… nolu icra ödemesi … Tur. Taşımacılık İnş. San. ve Tic. A.Ş./… nolu … Turizm Taşımacılık İnş. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. hesabından … nolu … İcra Dairesi hesabına havale yapılmıştır” açıklaması ile 574.410,29 TL ödeme yapıldığı, davalı şirket kayıtlarında Birleşen davanın konusu plakalarla ilgili olarak cari hesapların incelenmesinde ; … plakalı araçla ilgili yapılan incelemede; davalı şirket kayıtlarına göre 2 adet takip dışı ödeme planındaki ilk 2 taksit ile takip konusu 16 adet senet olmak üzere toplam 18 adet 67.715,28 Euro’luk senetlerin cari hesaba mahsuben ödendiği, kalan 26 adet toplam 97.486,09 curo’luk senedin ödenmediği, … plakalı araçla ilgili yapılan incelemede; davalı şirket kayıtlarına göre 2 adet takip dışı ödeme planındaki ilk 2 taksit ile takip konusu 16 adet senet olmak üzere toplam 18 adet 18.225,00 Euro’luk senetlerin cari hesaba mahsuben ödendiği, kalan 26 adet toplam 26.000,00 Euro’luk senedin ödenmediği, … plakalı araçla ilgili yapılan incelemede; davalı şirket kayıtlarına göre 2 adet takip dışı ödeme planındaki ilk 2 taksit ile takip konusu 16 adet senet olmak üzere toplam 18 adet 78.513,84 Euro’luk senetlerin cari hesaba mahsuben ödendiği, kalan 26 adet toplam 113.083,93 Euro’luk senedin ödenmediği ” görüşü bildirilmiştir.
Asıl dava …. İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı takibe konu edilen ve taraflar arasında … plakalı araçların satış devir vaadi ve vaadin kabulünün taahhüdü sözleşmesinden kaynaklanan senetlerden dolayı borçlu olunmadığının tespiti talebi ile açılmış olup sonradan takibe konu borç ödenmekle istirdat talebine ilişkindir. Birleşen dava taraflar arasındaki …, …, … plakalı araçların satış devir vaadi ve vaadin kabulünün taahhüdü sözleşmesi kapsamında verilen 54 adet EURO senedinden dolayı borçlu olunmadığının tespiti istemine ilişkindir.
Dosyaya delil olarak celp edilen … 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyası celp edilmiş olup dosyanın incelenmesinde ana dosyanın 2013/275 Esas sayılı dosya iken mahkemelerin birleştirilmesi ile 2014/1103 Esasını aldığı ve davacı … Turizm tarafından… Otobüsleri A.Ş’ye … plakalı aracın devir işlemi gerçekleştirilmediğinden aracın davacı adına tescili veya araç bedelinin tahsili talebinde bulunulduğu ve bu dosya yönünden davanın kabulüne karar verildiği; bu dosya ile birleşen … 5. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasınında davacı … Turizm tarafından davalı… Otobüsleri A.Ş’ye açılan davada taraflar arasındaki sözleşme konusu olan … plakalı araçların davacıya ait olduğunun tespiti ve tescili ile bedel talebinde bulunulduğu ve davanın reddine karar verildiği; yine bu dosya ile birleşen … 2. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2014/46 Esas sayılı dosyasında davacı … Turizm tarafından davalı… Otobüsleri A.Ş’ye açılan davada taraflar arasındaki sözleşme konusu olan …, …, … plakalı araçların davacıya ait olduğunun tespiti ve tescili ile bedel talebinde bulunulduğu; yine bu dosya ile birleşen … 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … (birleşme öncesi … Esas) Esas sayılı dosyasınında davacı … Turizm tarafından davalı… Otobüsleri A.Ş’ye açılan davada taraflar arasındaki sözleşmeye dayalı toplam 7 adet 4.370,00 EURO bedelli senedin tahsili talebi ile başlatılan … 10. İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı takip dosyasına konu senetlerden dolayı borçlu olunmadığının tespiti talebinde bulunulduğu, bu dava yönünden de davanın reddine karar verildiği; yine bu dosya ile birleşen … 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasında davacı… Otobüsleri A.Ş tarafından davalı … Turizm’e açılan davada taraflar arasındaki satın alma vaadi ve kiralama sözleşmesi kapsamında …, …, … plakalı otobüslerin davalıya teslim edildiği, 03/04/2012 tarihli sözleşmeye rağmen sözleşmedeki yükümlülüklerinin yerine getirilmediğinden sözleşmenin feshedildiği ve fesih nedeniyle uğranılan zararın tahsilinin talep edildiği, bu davanın da reddine karar verildiği ve verilen kararın istinaf incelemesinde olup henüz kesinleşmediği anlaşılmıştır. Her ne kadar incelenen dosyada mahkememiz dosyasına konu araçlar dava edilmiş ise de; mahkememizdeki asıl dosyanın taraflar arasındaki sözleşme konusu olan … plakalı araçların bedellerinin ödendiği iddiasına dayalı olarak sözleşme kapsamında verilen senetlerin tahsili talebi ile başlatılan takibe konu edilen ve incelenen dosyada dava konusu olmayan senetlerden dolayı borçlu olunmadığının tespiti dava edilmiş olup yine mahkememiz dosyası ile birleşen …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasında taraflar arasındaki sözleşme konusu olan …, …, … plakalı araçların bedellerinin ödendiği iddiasına dayalı olarak sözleşme kapsamında verilen ve incelenen dosyada dava konusu olmayan ( İncelenen dosyada … 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasındaki 7 adet senet iş bu dosyadaki dava konusu senetlerden farklı olmakla) senetlerden dolayı borçlu olunmadığının tespiti dava edildiğinden talepler arasında derdestlik ve mükerrerlik bulunmadığından bu dosyanın kesinleşmesi mahkememiz dosyasını etkilemeyeceği kanaatine varılmakla bekletici mesele yapılmasına gerek görülmemiştir.
Dava menfi tespit davasına ilişkin olup menfi tespit davası İİK’nun 72.maddesinde düzenlenmiştir. Bu davada amaç bir hukuki ilişkinin veya bir hakkın gerçekten mevcut olmadığının tespitidir. Davacı dayanılan hukuki ilişkinin gerçekten mevcut olmadığını icra takibine maruz kalmadan önce ileri sürebileceği gibi, icra takibinden sonra da ileri sürebilir.
Uyuşmazlığın çözümü için öncelikle, alacağın dayanağını teşkil eden kambiyo senedinin hukuksal niteliğini irdelemekte yarar vardır.
Bütün mücerret alacaklarda olduğu gibi kambiyo senedi alacağı da kural olarak, uygun bir asıl borç ilişkisine dayanır.
Bir kambiyo senedi düzenleyip veren ve bu senedi … herkes, bütün hukuki işlemlerin yapılmasına temel teşkil eden bir ‘gayeye’ ulaşmak istemektedir. İşte bu gaye, bir kambiyo senedinde mündemiç hakkın doğumu ve devri açısından hukuki sebebi teşkil eder. Kambiyo senedi düzenlenmesi dolayısıyla ortaya çıkan bu ilişki “kambiyo ilişkisi” olarak anılmaktadır. Kambiyo senedi vermek suretiyle borç altına giren borçlu “kambiyo taahhüdü”nde bulunmuş olur.
Kambiyo ilişkisinin altında esas itibariyle bir asıl/temel borç ilişkisi vardır. Kambiyo senedinden kaynaklanan talebin geçerliliği, temel ilişkiden kaynaklanan temel talebin ve bununla ilgili olarak taraflar arasında varılmış amaca ilişkin mutabakatın geçerliliğinden tamamen bağımsızdır. Kambiyo senedinden doğan talep hakkına kambiyo hukuku, temel talebe ise, bu talebin ait olduğu hukuk kuralları uygulanır.
Bu genel açıklamadan sonra, hemen belirtmelidir ki, bono, ödeme vaadi niteliğinde bir kambiyo senedi olup, bonoyu düzenleyen, asıl borçlu durumundadır (6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu m. 779/1).
Bu aşamada, menfi tespit konulu eldeki davada, ispat yükünün özellikleri üzerinde de durulmalıdır. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun (İİK) 72.maddesi gereğince, borçlu icra takibinden önce veya takip sırasında, borçlu olmadığını ispat için menfî tespit davası açabilir.
Kural olarak, bir vakıadan kendi lehine haklar çıkaran/iddia eden taraf, o vakıayı ispat etmeye mecburdur (4721 s.TMK m.6). İspat yüküne ilişkin bu genel kural menfi tespit davaları için de geçerlidir. Yani, menfi tespit davalarında da, tarafların sıfatları değişik olmakla beraber, ispat yükü bakımından bir değişiklik olmayıp, bu genel kural uygulanır. Bu davalarda da bir vakıadan kendi lehine haklar çıkaran (iddia eden) taraf, o vakıayı ispat etmelidir.
Menfi tespit davasında borçlu ya borçlanma iradesinin bulunmadığını ya da borçlanma iradesi bulunmakla birlikte daha sonra ödeme gibi bir nedenle düştüğünü ileri sürebilir. Borçlu, borcun varlığını inkar ediyorsa, bu durumlarda ispat yükü davalı durumunda olmasına karşın alacaklıya düşer. Borçlu varlığını kabul ettiği borcun ödeme gibi bir nedenle düştüğünü ileri sürüyorsa, bu durumda doğal olarak ispat yükü kendisine düşecektir.
Görülmektedir ki, menfi tespit davasında kural olarak, hukuki ilişkinin varlığını ispat yükü davalı/alacaklıdadır ve alacaklı hukuki ilişkinin (borcun) varlığını kanıtlamak durumundadır. Borçlu bir hukuki ilişkinin varlığını kabul etmiş, ancak bu hukuki ilişkinin senette görülenden farklı bir ilişki olduğunu ileri sürmüşse bu kez, hukuki ilişkinin kendisinin ileri sürdüğü ilişki olduğunu ispat külfeti davacı borçluya düşmektedir. Zira davacı borçlu senedin bir hukuki ilişkiye dayanmadığını değil, senedin teminat senedi olduğunu ileri sürmekte; temelde bir hukuki ilişkinin varlığını kabul etmektedir. Aynı ilkeler, HGK’nun 17.12.2003 gün ve 2003/19-781 E., 2003/768 K. sayılı ilamında da benimsenmiştir.
Somut uyuşmazlıkta asıl dosya yönünden davacı … plakalı araçların satış, devir vaadi ve vaadin kabulünün taahhüdü sözleşmelerinden kaynaklanan senetlerin davalı tarafa ödenmiş olup bu senetlerin bedelsiz kaldığını iddia etmektedir. Yukarıda anlatılanlar ışığında malen kaydı içeren davaya konu senetlerde davacı ödeme nedeniyle bedelsizlik savunmasında bulunduğundan ispat yükü kendisine düşmektedir. Yaptırılan bilirkişi incelemesinde sunulan 20/06/2022 tarihli bilirkişi raporunda davalı şirket kayıtlarında asıl dava konusu olan … plakalı araçlarla ilgili olarak cari hesapların incelenmesinde her bir plakaya ait 36 adet senetten takip konusu yapılan 15 adet ile ilgili ödeme yapıldığı belirtilmiş olup her bir sözleşmenin incelenmesinde ödemelerin toplam 36 aya bölündüğü ve yapılan 15 adet için ödenen miktar olan 113.775,00 TL’nin de 15’e bölündüğünde aylık taksit miktarı olan 7.585,00 TL olduğu, sözleşme konusu olan 4 adet araçla ilgili takibe konu edilen senetlerin ilk 15 takside ilişkin senetler olduğu bu hali ile davacının davalı kayıtlarında teyit edildiği üzere ödeme iddiasını takip konusu senetler yönünden ispatladığı, davacı tarafça davaya konu alacağın …Tur. Tic. Ltd. Şti’ne usulüne uygun temlik sözleşmesi ile devredildiği ve davaya konu edilen …. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı takip dosyasına 29/10/2013 tarihinde 570.410,29 TL ödeme yapıldığı anlaşılmakla davacı istirdat talebinde haklı görülmüş ve asıl davanın kabulüne, borçluyu menfi tespit davası açmaya zorlayan takibin haksız ve kötü niyetli olduğu ispatlamadığından davacının kötü niyet tazminat talebinin reddine karar verilmiştir.
Mahkememiz dosyası ile birleşen …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyası yönünden davacı tarafça davalı şirkete … plakalı araçlarla ilgili olarak satış, devir vaadi ve vaadin kabulünün taahhüdü sözleşmeleri akdedildiği, sözleşmeden doğan senetlerin davalı tarafa taraflar arasındaki cari hesap işletilerek ödendiği, bu hususun bizzat davalı şirketin kayıtlarından anlaşıldığı, davalı tarafa her bir araç için senetler verildiği belirtilerek toplam 54 adet EURO bedelli senetlerden dolayı borçlu olunmadığının tespiti talebi ile açılan davada ispat usulüne ilişkin yukarıda yapılan açıklama gereğince ispat yükü davacı üzerinde olup yaptırılan bilirkişi incelemesinde sunulan 20/06/2022 tarihli bilirkişi raporunda davalı şirketin ticari defterlerinde … araçlarla ilgili yapılan incelemede her bir plakalı araç ile ilgili 2 adet takip dışı ödeme planındaki ilk 2 taksit ile takip konusu 16 adet senet olmak üzere toplam 18’er adetten 54 adet senedin cari hesaba mahsuben ödendiği belirtilmiş olup dava konusu senetlerin bir kısmının … 10. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı takibine konu edildiği, takip dosyasında bulunan 4.370,00 EURO bedelli olan toplam 7 adet senedin … 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … (birleşme öncesi … 5. Asliye Ticaret Mahkemesi … Esas) Sayılı dosyasına konu edildiği, bunların dışında kalan senetlerin … plakalı araç yönünden düzenlenen satış devir vaadi ve vaadin kabulünün taahhüdü kontratında belirtilen 1 adet 1.225,00 EURO, 43 adet 1.000,00 EURO bedelli senetlerden 27/06/2012 tarihinden başlamak üzere 27/09/2013 tarihine kadar olan toplam 16 adedinin takip konusu olduğu, sözleşmede belirtilen 27/04/2012 vadeli 1.225,00 EURO ve 28/05/2012 vadeli 1.000,00 EURO bedelli senetlerin takip konusu olmayıp dava konusu olduğu, bilirkişi raporu ile takip konusu olan 16 ve takip konusu olmayıp dava konusu olan 2 adet senetle birlikte toplam 18 adet senedin cari hesaba mahsuben davacı tarafça ödendiği tespit edildiği; … plakalı araç yönünden düzenlenen satış devir vaadi ve vaadin kabulünün taahhüdü kontratında belirtilen 1 adet 3.974,46 EURO, 43 adet 3.749,46 EURO bedelli senetlerden 27/06/2012 tarihinden başlamak üzere 27/09/2013 tarihine kadar olan toplam 16 adedinin takip konusu olduğu, sözleşmede belirtilen 27/04/2012 vadeli 3.974,46 EURO ve 28/05/2012 vadeli 3.749,46 EURO bedelli senetlerin takip konusu olmayıp dava konusu olduğu, bilirkişi raporu ile takip konusu olan 16 ve takip konusu olmayıp dava konusu olan 2 adet senetle birlikte toplam 18 adet senedin cari hesaba mahsuben davacı tarafça ödendiği tespit edildiği;(Davacı vekili tarafından birleşen dosyada … plakalı araçla ile ilgili senet bedelli 4.339,38 EURO olarak gösterilmiş ise de 24/11/2022 tarihli celsedeki beyanında dava dilekçesinde sehven senet miktarının 4.339,38 EURO olarak gösterildiği, takipte ve dosyaya sunulan senetlerde görüleceği üzere senetlerin 4.349,38 EURO olduğu beyan edilmiştir.)
… plakalı araç yönünden düzenlenen satış devir vaadi ve vaadin kabulünün taahhüdü kontratında belirtilen 1 adet 4.574,38 EURO, 43 adet 4.349,38 EURO bedelli senetlerden 27/06/2012 tarihinden başlamak üzere 27/09/2013 tarihine kadar olan toplam 16 adedinin takip konusu olduğu, sözleşmede belirtilen 27/04/2012 vadeli 4.574,38 EURO ve 28/05/2012 vadeli 4.349,38 EURO bedelli senetlerin takip konusu olmayıp dava konusu olduğu, bilirkişi raporu ile takip konusu olan 16 ve takip konusu olmayıp dava konusu olan 2 adet senetle birlikte toplam 18 adet senedin cari hesaba mahsuben davacı tarafça ödendiği tespit edildiği belirtilmekle davaya konu senetlerin davalı kayıtları ile teyit edildiği üzere ödeme iddiası davacı tarafça ispatlanmış olup davacının birleşen dosya yönünden davasının kabulüne karar verilmiş ve dava konusu olan 54 adet senetten dolayı davalıya borçlu olmadığının tespitine dair hüküm kurulmuştur. Borçluyu menfi tespit davası açmaya zorlayan takibin haksız ve kötü niyetli olduğu ispatlamadığından davacının kötü niyet tazminat talebinin reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. (Menfi tespit talebi ile açılan asıl davada harca esas değer 455.100,00 TL olup daha sonra ödeme nedeni ile istirdata dönüştüğünden ödeme yapılan miktar olan 570.410,29 TL üzerinden karar verilmiş ise de; İstanbul BAM 44. Hukuk Dairesi’nin 2020/649 Esas 2021/1407 Karar sayılı içtihatı dikkate alınarak yargılama giderleri ve vekalet ücreti harca esas değer üzerinden hesaplanmıştır.)
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Asıl davanın KABULÜ İLE; 570.410,29 TL nin ödeme tarihi olan 29/10/2013 tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faizi ile birlikte davalıdan istirdatı ile davacıya verilmesine,
Davacının kötü niyet tazminat talebinin REDDİNE,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince hesaplanan 31.087,88 TL nispi karar harcından peşin alınan 7.772,00 TL harcın mahsubu ile bakiye 23.315,88TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Ücret Tarifesi gereğince hesap olunan 66.714,00 TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından dava açılırken yatırılan toplam 7.800,05.TL ( 24,30 TL BVH, 3,75TL VSH, 7.772 TL Peşin Harç) yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yargılama aşamasında yapılan toplam 3.000,00 TL ( Bilirkişi ücreti ) yargılama giderinin davalıdan alınarak, davacıya verilmesine,
6-Mahkememiz dosyası ile birleşen …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayısı dosyası yönünden davanın KABULÜ İLE,
Keşidecisinin … Turizm Taşımacılık İnş. Gıda Tekstil San Tic. Ltd Şti. Lehtarının… Otobüsleri A.Ş. olduğu,
03/04/2012 tanzim 27/04/2012 vade tarihli 3.974,46 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 28/05/2012 vade tarihli 3.749,46 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/06/2012 vade tarihli 3.749,46 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/07/2012 vade tarihli 3.749,46 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/08/2012 vade tarihli 3.749,46 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/09/2012 vade tarihli 3.749,46 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 30/10/2012 vade tarihli 3.749,46 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/11/2012 vade tarihli 3.749,46 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/12/2012 vade tarihli 3.749,46 Euro bedelli, 03/04/2012 tanzim 28/01/2013 vade tarihli 3.749,46 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/02/2013 vade tarihli 3.749,46 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/03/2013 vade tarihli 3.749,46 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 29/04/2013 vade tarihli 3.749,46 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/05/2013 vade tarihli 3.749,46 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/06/2013 vade tarihli 3.749,46 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 29/07/2013 vade tarihli 3.749,46 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/08/2013 vade tarihli 3.749,46 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/09/2013 vade tarihli 3.749,46 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/04/2012 vade tarihli 1.225,00 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 28/05/2012 vade tarihli 1.000,00 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/06/2012 vade tarihli 1.000,00 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/07/2012 vade tarihli 1.000,00 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/08/2012 vade tarihli 1.000,00 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/09/2012 vade tarihli 1.000,00 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 30/10/2012 vade tarihli 1.000,00 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/11/2012 vade tarihli 1.000,00 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/12/2012 vade tarihli 1.000,00 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 28/01/2013 vade tarihli 1.000,00 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/02/2013 vade tarihli 1.000,00 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/03/2013 vade tarihli 1.000,00 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 29/04/2013 vade tarihli 1.000,00 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/05/2013 vade tarihli 1.000,00 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/06/2013 vade tarihli 1.000,00 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 29/07/2013 vade tarihli 1.000,00 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/08/2013 vade tarihli 1.000,00 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/09/2013 vade tarihli 1.000,00 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/04/2012 vade tarihli 4.574,38 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 28/05/2012 vade tarihli 4.349,38 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/06/2012 vade tarihli 4.349,38 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/07/2012 vade tarihli 4.349,38 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/08/2012 vade tarihli 4.349,38 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/09/2012 vade tarihli 4.349,38 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 30/10/2012 vade tarihli 4.349,38 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/11/2012 vade tarihli 4.349,38 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/12/2012 vade tarihli 4.349,38 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 28/01/2013 vade tarihli 4.349,38 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/02/2013 vade tarihli 4.349,38 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/03/2013 vade tarihli 4.349,38 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 29/04/2013 vade tarihli 4.349,38 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/05/2013 vade tarihli 4.349,38 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/06/2013 vade tarihli 4.349,38 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 29/07/2013 vade tarihli 4.349,38 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/08/2013 vade tarihli 4.349,38 Euro bedelli,
03/04/2012 tanzim 27/09/2013 vade tarihli 4.349,38 Euro bedelli toplam 54 adet senetten dolayı davacının davalıya borçlu olmadığını tespitine,
Davacının kötü niyet tazminat talebinin REDDİNE,
7-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince hesaplanan 30.524,51TL nispi karar harcından peşin alınan 7.631,15 TL harcın mahsubu ile bakiye 22.893,36 TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
8-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Ücret Tarifesi gereğince hesap olunan 65.559,39TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
9-Davacı tarafından dava açılırken yatırılan toplam 7.659,20 TL’nin ( 24,30 TL BVH, 3,75 TL VH, 7.631,15 TL Peşin Harç ) yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
10-Davacı tarafından yargılama aşamasında yapılan toplam 3.125,00 TL (1.125,50.TL tebliğler ve posta, 2.000,00 TL bilirkişi ücreti) yargılama giderinin davalıdan alınarak, davacıya verilmesine,
11-Taraflarca yatırılan ve artan gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde iadesine
Dair, 6100 sayılı HMK’nun 342 ve 345.maddeleri gereğince karşı tarafın sayısı kadar örnek eklenmek suretiyle tebliğden itibaren 2 haftalık süre içerisinde mahkememize verilecek dilekçe ile ilgili İstinaf Dairesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere oy birliği ile verilen karar taraf vekillerinin yüzüne karşı açıkça okunup, usulen anlatıldı. 24/11/2022

Başkan … Üye … Üye … Katip …
e-imzalıdır *e-imzalıdır *e-imzalıdır *e-imzalıdır