Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
6. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2023/262
KARAR NO : 2023/332

DAVA : Tespit
DAVA TARİHİ : 04/04/2023
KARAR TARİHİ : 08/05/2023

Mahkememizde görülmekte olan tespit davasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı dava dilekçesinde özetle; 09/02/2017 teslim tarihli … A.Ş.tarafından …Tic. A.Ş. … hesap numarasına gönderilen … teslim belgesi şirketlerine ulaştırıldığını, ancak ilgili belgenin doğruluğunun ilgili davalı …’ten doğrulanması taraflarınca ikame edilecek dava bakımından esas teşkil ettiğini, işbu sebeple ilgili belgelenin Mahkememizce belgenin sahte olup olmadığının belirlenmesini talep ettiklerini, davalı …’den ilgili belgenin aslının istinabe yoluyla incelenmesi ve belgenin geçerliliğinin tespit edilmesini talep ve dava ettikleri anlaşıldı.
CEVAP: Dava henüz taraf teşkili aşamasındadır.
GEREKÇE: Dava, tespit istemine ilişkindir.
6100 sayılı HMK’nın “Tespit Davası” başlıklı 106. maddesi: “(1) Tespit davası yoluyla, mahkemeden, bir hakkın veya hukuki ilişkinin varlığının ya da yokluğunun yahut bir belgenin sahte olup olmadığının belirlenmesi talep edilir. (2) Tespit davası açanın, kanunlarda belirtilen istisnai durumlar dışında, bu davayı açmakta hukuken korunmaya değer güncel bir yararı bulunmalıdır. (3) Maddi vakıalar, tek başlarına tespit davasının konusunu oluşturamaz. ” şekilindedir.
Yargıtay (Kapatılan) 23. Hukuk Dairesi’nin 2014/5129 Esas 2015/2173 karar sayılı içtihatında açıkça belirtildiği üzere: “HMK’nın 106. maddesinde düzenlenen tespit davaları, bir hukuki ilişkinin var olup olmadığının tespitine ilişkin davalardır ve eda davasının öncüsü durumundadır. Henüz koşulları tamam olmadığı için açılamayan eda davası için ilerdeki hukuki ilişkinin açıklığa kavuşturulması bakımından, kesin delil olarak kullanılmak üzere tespit davası güncel bir yarar var ise açılabilir. Tespit davasının konusu maddi vakıalar değil, yalnız hukuki ilişkiler olabilir ve hukuki ilişkinin var olup olmadığının hemen tespitinde davacının güncel bir yararı bulunmalıdır. Hukuki yararın varlığı, dava koşulu niteliğinde olup; mahkemece, kendiliğinden gözönünde tutulur. Dava, hakkın ihlâli nedeniyle mahkemeden hukuki korunma istemidir. Dava hakkı da, hukuki yarar ile sınırlıdır. Davacı, ihlâl edildiğini ileri sürdüğü hakkını elde edebilmek için mahkeme kararına muhtaç bulunmalıdır. Bu bağlamda, hukuki korunmada (davada), zorunluluk olmalıdır. Tespit davası ile istenen hukuki korunma, eda davası ile tamamen elde edilebilecekse o zaman davacının ayrı bir tespit davası açmasında hukuki yararı yoktur. İdeal veya geleceğe dönük bir yarar yeterli değildir. Kural olarak, eda davalarında hukuki yararın varlığı asıldır ve ayrıca bu yönde bir ispat yükümlülüğü yoktur. Eda davası ile aynı zamanda davanın dayandığı hakkın veya hukuki ilişkinin var olduğunun tespiti de hüküm altına alınır ve buna bağlı olarak eda emrini kapsar. O halde eda davası açmak mümkün ise tespit davası açılamaz. Tespit davalarında ise; hukuki ilişkinin varlığının, hemen tespit edilmesinde davacının korunmaya değer bir hukuki yararının bulunması gerekir. Bu da, üç şartın birlikte varlığına bağlıdır.
a)Davacının bir hakkı veya hukuki durumu, güncel (halihazır) bir tehlike ile tehdit edilmiş olmalı;
b)Bu tehdit nedeniyle, davacının hukuki durumu tereddüt içinde olmalı ve bu husus davacıya zarar verebilecek nitelikte bulunmalı;
c)Yalnız kesin hüküm etkisine sahip olup, cebri icraya yetki vermeyen (icraya konulamayan) tespit hükmü, bu tehlikeyi ortadan kaldırmaya elverişli olmalıdır.”
6100 sayılı HMK’nın 114/1-h. maddesine göre, davacının dava açmakta hukuki yararının bulunması bir dava şartıdır. Yani davacının subjektif hakkına hukuki korunma sağlanması hususunda mahkemeye başvurmasında hali hazırda hukuken korunmaya değer hukuki bir yararının bulunması gereklidir. Tespit davalarının görülebilmesi için güncel hukuki yararın bulunması ve dava sonuçlanıncaya kadar da güncelliğini kaybetmemesi gerekir.
Davacı doğruluğunu tespiti talep ettiği dava dilekçesinin ekinde sunduğu 09/02/2017 tarihli belge sureti ve tercümesi incelendiğinde … A.Ş. … şubesinden … A.Ş. Genel Müdürlüğü’ne gönderilen evrak türünde bir takım ödeme kayıtları içerdiği anlaşılmıştır. Bu aşamada bu belgenin muhatabı olmayan iş bu davada davalı olarak gösterilen kuruluşun ileride açılacak davanın tarafı olup olmayacağı dahi açıkça bildirilmemiştir. Belgenin sahte olduğuna dair davacıya yöneltilmiş herhangi bir iddia bulunduğu da dava dilekçesinde açıkça ileri sürülmemiştir. Dava dilekçesinde yazılı ileri açılacak davanın mahiyeti de açıkça bildirilmemiş, bu belgenin o davada için gerekli olup olmadığı anlaşılamamıştır. Tüm bu nedenler bu aşamada davacının tespit davası açmakta bu aşamada hukuki yararının bulunmadığı, geleceğe dönük bir yararın yeterli olmadığı kanaatine varılmıştır. Davacının dava açmasında hukuki yararı olmadığından dava şartı noksanlığı nedeniyle HMK’nın 114/1-h. ve 115/2 maddeleri uyarınca usulden reddine dair karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda izah olunduğu üzere;
1-Davanın HMK’nın 114/1-h. ve 115/2. maddeleri uyarınca hukuki yarar nedeniyle dava şartı noksanlığından usulden REDDİNE,
2-492 sayılı Harçlar Kanunu’na ekli (1) sayılı tarife gereğince alınması gereken 179,90 TL maktu karar ve ilam harcından peşin alınan 179,90 TL harcın mahsubu ile hazineye gelir kaydına,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kararın mahiyeti gereği üzerinde bırakılmasına,
4-Davalı tarafından yapılan yargılama gideri olmadığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
5-HMK’nun 333/1. maddesi gereğince varsa artan gider avansından kullanılmayan kısmın karar kesinleşmesinden sonra yatıran ilgili tarafa iadesine,
Dair, tarafların yokluklarında, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren HMK’nın 341/1. maddesi uyarınca 2 haftalık yasal süre içinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere dosya üzerinden yapılan inceleme sonucu karar verildi. 08/05/2023

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır