Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
6. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/11 Esas
KARAR NO : 2023/633

DAVA : Alacak (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 04/03/2014
KARAR TARİHİ : 26/09/2023

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ -İSTEM /
Davacı vekili dava dilekçesinde ve özetle; taraflar arasında (-… Noterliğince … yevmiye numarası ile …tarihinde tasdik olunan-) 19/11/2007 tarihli sözleşmeyle sigorta acenteliği ilişkisinin tesis edildiğini, acentelik ilişkisinin kurulmasından sonra bir çok müşterinin, davacının çabası ile davalı (-Ticaret Sigorta Anonim Şirketi iken … T.A.Ş … tarafından hisselerinin satın alınmasıyla ünvanı … AŞ olarak değişmiştir-) sigortaya kazandırıldığını, taraflar arasındaki acentelik ilişkisinin 2013 yılına kadar sorunsuz devam ettiğini, 2013 yılında davalının, davacıyı devreden çıkartarak davacının kazandırdığı müşterilerin poliçelerini … T.A.Ş aracılığıyla yenilettiğini ve davacıya komisyon ödemediğini, davacının bu sorunu diyalog yoluyla çözme çabasına karşılık davalının … tarih ve …sayılı yazısı ile acentelik sözleşmesini tek taraflı olarak ve herhangi bir sebep göstermeksizin feshettiğini, davacının acentelik ilişkisi devamı süresince 2013 yılına kadar davalı sigortaya birçok yeni müşteri kazandırdığını, bu yeni müşterilerin ilk defa … Anonim Şirketi tarafından sigortalandığını, bu işlemlere davacı şirketin aracılık ettiğini, hal böyle olunca sözleşme devam ederken poliçelerin yenilenme işleminin davacının devreden çıkartılarak yapılmasının davalı sigortayı komisyon vermekten kurtaramayacağını, davalının 2013 yılı öncesinde davacı şirketin aracılık ettiği poliçelerin 2013 yılında yenilenmesi ile ilgili olarak komisyon bedelini davacıya ödemek zorunda olduğunu, yine davalı sigortanın 28 Ocak 2014 tarihli yazısı ile acentelik sözleşmesini sebepsiz sonlandırması nedeniyle Türk Ticaret Kanununun 122.maddesi kapsamında belirlenecek tazminatı davacıya ödemekle yükümlü olduğunu beyanla, fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla belirsiz alacak davasının kabulüne, ileride artırılmak üzere 2013 yılı ücret alacağı olarak 10.000-TL’nin ticari faizi ile birlikte davalı sigortadan tahsiline, Türk Ticaret Kanununun 122.maddesi kapsamında ileride arttırılmak üzere 20.000,00TL denkleştirme tazminatının ticari faizi ile birlikte davalı sigortadan tazmin ve tahsiline, yargılama harç ve masraflarıyla vekalet ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini, talep ve dava etmiştir.
SAVUNMA /
Davalı vekili cevap dilekçesinde ve özetle; 19/11/2007 tarihli sözleşme ile davacı tarafından davalıya poliçe kesme ve prim tahsil etme yetkisinin tanındığını, sözleşme kapsamında acentelik faaliyetlerinde bulunan davacının üretim yetersizliği, hasar prim oranının yüksekliği, bir takım büyük projelerle ilgili olarak davacı, taraf olmasına rağmen davacıyı devre dışı bırakmak suretiyle acenteliğini yaptığı diğer sigorta şirketlerine projeler konusunda teklif götürmesi sebepleriyle davalının acentelik sözleşmesini 07/03/2014 tarihinde feshettiğini, yanlar arasında ki sözleşmenin 46.maddesine göre davalının sözleşmeyi feshetme hususunda her hangi bir sebebe dayanma zorunluluğunun bulunmadığını, üretim yetersizliği ve portföyün dengesiz gelişmesi gibi hususların sözleşmenin 47/e-f maddeleri kapsamında fesih sebebi kabul edildiğini, 07/01/2014 tarihli acente değerlendirme toplantısında alınan karar gereği 7 acente ile birlikte davalının da sözleşmesinin feshi kararının alındığını, davalının davacı acentenin çalışmasından gerekli verimi alamadığını, davacının komisyon bedeli ile denkleştirme tazminatı istemlerinin yasal koşullarının somut olayda oluşmadığını, kaldı ki istemlerinin yanlar arasında ki sözleşmeye de aykırı olduğunu beyanla, davanın ve davacının istemlerinin reddine, yargılama giderlerinin davacının üzerinde bırakılmasına karar verilmesini, talep ve beyan etmiştir.
KANITLAR VE GEREKÇE /
Dava; taraflar arasındaki 19/11/2007 tarihli acentelik sözleşmesinin, davalı tarafından 07/03/2014 tarihinde tek taraflı olarak feshedilmesinden kaynaklanan komisyon bedeli ile portföy tazminatının davalıdan tahsili istemine ilişkindir.
Yapılan yargılama da davacı taraf, davalının 19/11/2007 tarihli acentelik sözleşmesini 07/03/2014 tarihinde her hangi bir sebebe dayanmaksızın haksız olarak tek taraflı fesh ettiğini, davacının sözleşme ilişkisi çerçevesinde davalıya pek çok yeni müşteri kazandığını ve bu müşterilerin davalının portföyünde bulunduğunu, davalının 2013 yılı öncesinde davacı şirketin aracılık ettiği poliçelerin 2013 yılında yenilenmesi ile ilgili olarak komisyon bedelini davacıya ödemek zorunda olduğunu, yine davalının Türk Ticaret Kanununun 122.maddesi kapsamında davacıya denkleştirme tazminatı ödemekle yükümlü olduğunu beyan ve iddia etmiş, davalı taraf ise davalının, üretim yetersizliği, hasar prim oranının yüksekliği, bir takım büyük projelerle ilgili olarak davacı taraf olmasına rağmen davacıyı devre dışı bırakmak suretiyle acenteliğini yaptığı diğer sigorta şirketlerine projeler konusunda teklif götürmesi sebepleriyle davalının acentelik sözleşmesini feshettiğini, kaldı ki sözleşme hükümlerine göre davalının haklı bir nedene dayanmak zorunda da olmadığını, davalının davacının çalışmaları nedeniyle önemli bir menfaat sağlamadığını, davacının komisyon bedeli ve denkleştirme tazminatı isteminin koşullarının somut olayda gerçekleşmediğini, beyan ve iddia etmiştir.
Taraflarca gösterilen deliller toplanmış, bu yönde dosyanın tamamlanmasından sonra davacının komisyon bedeli ve portföy alacağının varlığı ve miktarı hususunda 3 ayrı bilirkişi kurulu raporu tanzimi sağlanmıştır.
15/04/2016 tarihli raporda özetle;
Davacının Türk Ticaret Kanununun 122.maddesi kapsamında ki denkleştirme tazminatı isteminin, davalı sigorta şirketinin dava konusu portföyle ilgili önemli bir menfaat elde etmemesi nedeniyle yerinde olmadığı, Grup Ferdi Kaza Poliçeleri nedeniyle komisyon bedeli isteminin yerinde olduğu ve davacının komisyon bedeli olarak 162.340,50 TL talep edebileceği,
31/07/2017 tarihli raporda özetle;
Sözleşmenin feshi nedeniyle davacının talep edebileceği komisyon bedeli miktarının 431.915,91 TL denkleştirme tazminatı miktarının 551.592,50 TL olduğu, hakkaniyet indirimi hususunda taktirin mahkemeye ait olduğu,
03/12/2018 tarihli raporda özetle;
Davacının istemlerine ilişkin daha önce yaptırılan bilirkişi incelemesi neticesi tanzim olunan birbirine aykırı raporlar arasında ki çelişkinin dosyada ki verilere göre giderilemeyeceği, cari hesap ekstrelerinin sunulması ile kanaat verici sonuca ulaşılabileceği, yönünde görüş açıklandığı anlaşılmıştır.
Somut olayda öncelikle acentelik sözleşmesinin feshi üzerinde durulması ve müteakip davacının diğer istemlerinin koşullarının değerlendirilmesi gerekmektedir.
Mahkememizce yapılan yargılama sonucunda ” taraflar arasındaki 19/11/2007 tarihli acente sözleşmesinin davalı yanca 07/03/2014 tarihinde feshedildiği, dosyadaki mevcut bilirkişi raporları doğrultusunda davalının feshinin haksız olduğu, davacının denkleştirme talebini bir yıllık yasal süre içerisinde talep ettiği, ancak dosya kapsamında alınan bilirkişi raporlarından da anlaşılacağı üzerine 2009 yılından itibaren davalının portföyden zarar etmesine yol açtığı, kaldı ki sözleşme ilişkisi devamınca davacıdan kaynaklı hasar/ prim oranı yüksekliği ve üretim yetersizliğinin oluştuğu, dolayısıyla 15/04/2016 tarihli bilirkişi raporundaki tespitler doğrultusunda davacının denkleştirme tazminatı talebinin reddi gerektiği, davacının komisyon alacağı istemine ilişkin olarak ise davacının davasının kısmen kabulüyle 431.915,92 TL’nin dava tarihinden itibaren avans faiziyle davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine ” şeklinde davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, Mahkememizin…tarihli … esas … karar sayılı kararı Bölge Adliye Mahkemesi 14.Hukuk Dairesinin 25/11/2021 tarih 2020/670 Esas 2021/1442 Karar sayılı ilamıyla mahkeme kararının kaldırılmasına karar verilmiştir.
Bam kararı sonrası 2022/11 esas alarak yargılamaya devam edilmiştir.
Bilirkişiler Mali Müşavir-E.Öğr.Gör. … ve İ .Ü. Ulaştırma ve Loj.Fakültesi Ticaret Hukuku Öğretim Üyesi … tarafından düzenlenen 30/09/2022 tarihli bilirkişi ek raporunda; davalının 2010, 2011, 2012, 2013 ve 2014 yılları ticari defterlerinin lehine delil niteliğinin bulunduğu, davalının ticari defterlerine göre; dava tarihi (04.03.2014) itibariyle davalının davacıdan 2.537,12 TL alacaklı olduğu, taraf ticari defter ve kayıtları üzerinde yapılan inceleme neticesinde, davacı yanın sözleşme uyarınca 2013’te aracılık edebileceği, aracılık edemediği, ancak dava dışı … tarafından yenilenen, … Konfederasyonuna ait Grup Ferdi Kaza Sigortası poliçelerine ait toplam net prim tutarının 2.040.735,72 TL, net prim tutarı üzerinden talep edebileceği komisyon tutarının 408.147,14 TL olduğu, 2013 yılında … TAŞ tarafından davacıya ödenen 170.000,00 TL’nin hesaplanan komisyon ile bir ilgisi olmadığı, taraflar arasında akdedilen “…” gereği ödenen hizmet bedeli olduğu, işbu ek rapor; görevlendirmesi kapsamında davacının aracılık edemediği ve yenilenen sigorta poliçelerinden kaynaklı hak edebileceği komisyon alacağı hesabı ve davacıya ödenen 170.000 TL hizmet bedeli bakımından İstinaf mahkemesi kaldırma kararı doğrultusunda inceleme ve değerlendirmelerle hazırlanmış olup; sair hususlarda KÖK rapor değerlendirme tespit ve kanaatlerimizin devam ettiği belirtilmiştir.
Bilirkişiler Mali Müşavir-E.Öğr.Gör. …ve İ .Ü. Ulaştırma ve Loj.Fakültesi Ticaret Hukuku Öğretim Üyesi … tarafından düzenlenen 22/05/2023 tarihli bilirkişi 2.ek raporunda; davacı yanın sözleşme uyarınca 2013’te aracılık edebileceği, aracılık edemediği, ancak dava dışı … tarafından yenilenen, … ait Grup Ferdi Kaza Sigortası poliçelerine ait toplam net prim tutarının 2.040.735,72 TL, net prim tutarı üzerinden talep edebileceği komisyon tutarının 408.147,14 TL olduğu, toplam sözleşme süresi bakımından 2013 yılı elde edilen komisyon tutarına mahrum kaldığı komisyon tutarı eklenerek 5 yıllık toplam komisyon tutarının hesaplanması gerektiği yönünde kanaate varılması halinde davacının talep edebileceği denkleştirme tazminatı tutarı tavanının 633.221,93 TL olarak hesaplandığı, öte yandan; sayın mahkemece davacının tahsil ettiği 170.000 TL tutarının 2013 yılı prim komisyonları için ödendiği kabul edilecek olursa; davacının 238.147,14 TL bakiye komisyon alacağı olduğunun söylenebileceği; yine, hesaplanan son beş yıllık ortalamaya göre 633.221,93 TL tutarının davacı lehine hükmedilebilecek tazminat tavanı olduğu, belirtilmiştir.
Taraf iddia ve savunmaları , ibraz edilen deliler, BAM 14.HD kaldırma kararı ve sonrasında alınan bilirkişi ek raporları ile tüm dosya kapsamı bir arada değerlendirildiğinde;
Dava, acentelik sözleşmesinin haksız feshedildiği iddiasına dayalı olarak TTK’nın 122 ve Sigortacılık Kanunu’nun 23/16. maddesi uyarınca portföy tazminatı ve TTK’nın 121/4. maddesi ile Sigortacılık Kanunu’nun 23/15. maddesi uyarınca komisyon alacağının tahsili taleplerine ilişkin bir eda davası olup Bam 14 Hukuk Dairesinin 2020/670 E, 2021/1442 K sayılı kaldırma kararında belirtildiği üzere : …,… sigorta sözleşmesinin taraflarının … ile …’e bağlı muhtelif sayıda sendika, …A.Ş., … AŞ. …Ltd. Şti. olarak gösterildiği, sözleşmenin süresinin 05/03/2011- 05/03/2013 tarihleri arasındaki iki yıllık süre olarak belirlendiği, 05/03/2011 tarihinde …, … ve …’nın taraf olduğu ek protokol imzalandığı, protokolün 05/03/2011 tarihli sigorta sözleşmesinin 7. ve 9. maddesinde yer alan konular ile grup kaza ferdi sigorta poliçesi hariç olmak üzere sigorta kapsamında düzenlenen poliçenin net prim tutarları üzerinden … tarafından …’e aktarılmasına ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Dosya içerisindeki “Temlik taahhüt ve kabul sözleşmesi” isimli belgede temlik verenin…, temlik alanın …A.Ş. oldukları, sözleşmenin konusunun 05/03/2011 tarihli sigorta sözleşmesine ek protokolün 5.maddesi gereğince …. tarafından …’e aktarılacak tutarların teminatını oluşturmak üzere yapıldığı anlaşılmaktadır.
05/03/2019 tarihli isimli belgelenin acente sıfatıyla … ve … A.Ş. tarafından imzalandığı, söz konusu belgenin 05/03/2009 tarihli … sigorta projeleri kapsamında düzenlenecek poliçelerle ilgili çalışma koşullarına ilişkin olduğu , acente sıfatıyla … ve …A.Ş. arasında 05/03/2011 tarihinde giren… sözleşmesinin devamı niteliğinde olan 05/03/2011 tarihli ek protokol kapsamında düzenlenecek poliçelerle ilgili koşullar belirlendiği,
Taraflar arasındaki 19/11/2007 tarihli acentelik sözleşmesinin incelenmesinde; sözleşmenin 7. maddesinde, acentenin sözleşme yapmak ve pirim tahsil etme yetkilerini devredemeyeceği, sözleşmenin 9. maddesinde acentenin sigorta acentesi dışında başka bir işle iştigal edemeyeceği, sözleşmenin 10. maddesinde acente kendisine tahsis edilen bölge dahilinde şirketin iznini almak şartıyla tali acentelik tesis edebilir veya kendi nam ve hesabına hareket eden vekil tayin edebilir hükmünün yer aldığı anlaşılmaktadır.
Bam 14 Hukuk dairesinin kaldırma kararı sonrasında Mahkememizce dosya kapsamına ibraz edilen 3. Bilirkişi heyetinden davalının 2013 yılı … Ferdi kaza sigorta müşterilerinin poliçelerinin fiiliyatta ne kadarını yenilemiş olduğunun tespiti ve bu sigorta sözleşmesine davacı aracılık etseydi ne kadar komisyona hak kazanacağının hesaplanması, 2013 yılında … A.Ş. tarafından davacıya ödenen 170.000,00 TL’nin davacı sigorta acentesinin talep ettiği komisyon alacağı ile bir ilgisinin bulunup bulunmadığının da değerlendirilmesi amacıyla Ek bilirkişi raporu alınmasına karar verilmiş olup , ibraz edilen ek rapor ile ;Dava konusu olan “… Sigorta Sözleşmesi”nin taraflarının : 1- … Konfederasyonu,2- …’e bağlı 11 Sendika,3-… A.Ş ,4-… T.A.Ş , 5-… Şti. olduğu , Davaya konu, Davalı Sigorta Şirketinin davacı Acente yerine dava dışı … TAŞ’e yeniletmiş olduğu, … bağlı sendikalara ait sigorta poliçelerinden “Ferdi Kaza Poliçeleri” üzerinden mahrum kaldığı Komisyon tutarının hesaplanması gerekmekte olup, Taraf ticari defter ve kayıtları üzerinde yapılan inceleme neticesinde, davacının sözleşme uyarınca 2013’te aracılık edebileceği ancak dava dışı … tarafından yenilenen, … ait Grup Ferdi Kaza Sigortası poliçelerine ait toplam net prim tutarının 2.040.735,72 TL, net prim tutarı üzerinden talep edebileceği komisyon tutarının 408.147,14 TL olduğu anlaşılmıştır.
… Ferdi Kaza Poliçesi Operasyonel İşlemlerin Takip Edilmesine İlişkin Protokol uyarınca Madde 4: 05 Mart 2013 tarihinden itibaren geçerli olacak iş bu protokol kapsamında …, …’a yapacağı operasyonel hizmetler karşılığında 1 takvim yılı olan protokol süresince toplam 170.000 TL(yüzyetmişbinTL) almaya hak kazanacaktır. Ödeme iki taksitte Nisan ve Mayıs ayları içerisinde yapılacaktır.” hükmünü içermekte olup, 2013 yılında … TAŞ tarafından davacıya ödenen 170.000,00 TL’nin taraflar arasında akdedilen “… İlişkin Protokol”de belirtilen ödeme taahhüdüne ilişkin ödenen hizmet bedeli olup, komisyon hak edişleri için olmadığı , Bu nedenle, davacının denkleştirme ve pirim komisyonu kaynaklı alacaklarının konu edildiği işbu davada hesaplama dışı tutulmak gerektiği anlaşılmıştır.
Davacı tarafça portföy tazminat talebinde bulunulmuş ise de, davacı tarafça sağlanan portföy nedeniyle davalının önemli kazanımlar sağladığı iddiasında bulunulmuş ise de, toplanan deliller birlikte değerlendirildiğinde davacının bu iddiasında haklı olmadığı, zira davalının dava konusu portföyle ilgili önemli menfaatler elde etmediği, 2009 yılından itibaren davalının portföyden zarar etmesine yol açtığı, kaldı ki sözleşme ilişkisi devamınca hasar/prim oranı yüksekliği ve üretim yetersizliği nedeniyle davacı yararına denkleştirme tazminatına hak kazanmadığı, davacının istemine ilişkin koşulların gerçekleşmemesi nedeniyle bu yöndeki isteminin reddinin gerektiği ancak bilirkişi raporu ile hesaplanan 408.147,14 TL bakiye komisyon bedeli alacağın dava tarihinden itibaren avans faizi ile davalıdan tahsili gerektiği kanaatine varılarak aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M /Yukarıda açıklanan nedenlerle;
Davanın KISMEN KABULÜ ile;
1-Davacının denkleştirme tazminat isteminin REDDİNE,
2-Davacının komisyon bedeli alacağının KISMEN KABULÜ ile 408.147,14 TL bakiye komisyon bedeli alacağın dava tarihinden itibaren avans faizi ile davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, fazla istemin REDDİNE,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince hesap olunan 27.880,54-TL nispi karar ve ilam harcından 16.795,89-TL peşin alınan harcın mahsubuna, bakiye 11.084,65-TL nispi karar ve ilam harcının davalılardan tahsili ile hazineye irat kaydına,
4-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesap olunan 63.14060-TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Reddedilen kısım yönünden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesap olunan 17.900,00-TL nispi vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6-Reddedilen denkleştirme talebi yönünden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesap olunan 83.222,95-TL nispi vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
7-Davacı tarafından yapılan ve aşağıda dökümü gösterilen toplam 4.685,50-TL yargılama giderinin davadaki kabul ve red oranına göre %43’ünün davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
8-Davalı tarafından yapılan ve aşağıda dökümü gösterilen toplam 224,20-TL yargılama giderinin davadaki kabul ve red oranına göre % 57’sinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
9-HMK 333.maddesi gereğince davacı tarafından yatırılan gider avansından bakiye avansın hüküm kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
10-Davalı tarafından yatırılan gider avansından bakiye avansın hüküm kesinleştiğinde ve talep halinde davalıya iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı, kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf nezdinde temyizi kabil olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 26/09/2023

Başkan
¸e-imzalıdır
Üye
¸e-imzalıdır
Üye
¸e-imzalıdır
Katip
¸e-imzalıdır

HARÇ BEYANI /
27.880,54-TL KARAR HARCI
16.795,89-TL PEŞİN HARÇ /
11.084,65-TL KALAN HARÇ

DAVACI GİDERİ /
4.685,50-TL BAM ÖNCESİ TOPLAM

DAVALI GİDERİ /
150,00-TL BAM ÖNCESİ POSTA
74,20-TL POSTA MAS. /
224,20-TL TOPLAM