Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
6. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/547 Esas
KARAR NO : 2022/276

DAVA : Alacak (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 25/08/2021
KARAR TARİHİ : 08/04/2022

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ /
TALEP: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkilinin, ciro yoluyla eline geçmiş olan dava konusu çekleri, alacağını tahsil etmek amacıyla çeklerden biri hariç diğer çekleri davalı muhatap banka dışındaki bankalara götürdüğünü, çeklerin takas odasında ibraz edildiğini, keşidecinin çeklerin bedelini karşılayacak parası bulunmadığından dolayı çeklerin üstüne karşılıksızdır şerhinin konulduğunu ve karşılıksız kalan miktarın yazıldığını, müvekkilinin bizzat davalı muhatap bankaya sunduğu çeke ise karşılıksız kaydının konulduğunu ve karşılıksız kalan miktarın yazıldığını, Çek Kanunu uyarınca karşılıksız kalan miktarın bankanın yaptığı kanuni ödeme düşüldükten sonra kalan tutar olduğunu, takasa giden çekler için kısmi ödeme yapılmadığından dolayı hiçbir ödeme yapılmadan karşılıksız kalan tutarın çek üstüne yazılı karşılıksızdır şerhi konulduğunu ancak müvekkilinin, çeki davalı muhatap bankaya sunduğunda hukuki dayanağı olmayan nedenlerle davalı bankanın çek yaprak bedellerini ödemeyi reddettiğini, müvekkilinin elinde muhatap bankaya vekaleten takas odasında konulan karşılıksız kaydı olan 11 tane çek bulunduğunu, takasa girmiş olan söz konusu çeklere kısmi ödeme yapılamayacağının kanunda açıkça hükmolunduğunu, davalı bankanın keşidecinin imzasına yönelik kuşkusunun, bankanın sorumluluğunu kaldırmayacağını, bankanın keşidecinini imzasını inceleme gibi bir yetkisinin olmadığını, muhatap bankanın, hesap sahibini seçerken gerekli özeni ve özveriyi göstermediğini, hesap sahibi hakkında yeterince araştırma yapmadığını, Çek Kanunu geçici madde 3/4 uyarınca bankanın eski çek defterlerine karşı sorumluluğunun 30/06/2018 tarihinde bittiğine ilişkin itirazlarının olduğunu, müvekkilinin takas odasında ibraz etmiş olduğu çekleri 2016 yılının Mart ayında davalı muhatap bankaya çek yaprak bedellerini tahsil etmek amacıyla ibraz ettiğini, davalı bankaya yapılan yazılı başvurudan ve arabuluculuk sürecinden sonuç alınamadığını iddia ve beyan ederek davanın kabulüne, dava konusu 13 adet çekin yaprak bedellerinin şimdilik 12.000,00.-TL’sinin çeklerin ibraz tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin de davalı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
SAVUNMA: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Davaya konu edilen çeklerin 2012 yılında keşide edilmiş çekler olduğunu, Çek Kanunu’nun Geçiçi 3/4 maddesi uyarınca söz konusu çeklere ait yükümlülüğün 30/06/2018 tarihinde sona erdiğini, davanın zamanaşımı yönünden reddinin gerektiğini, …,…,…,…,…,…,…,…,…, ve …seri numaralı çeklerin …Bankası ile…Ekonomi Bankası’na takas hükümleri kapsamında ibraz edildiğini, anılan çekler, takas bankaları tarafından karşılıksız olarak belgelendirilmiş ise de, söz konusu çeklerin yasal yükümlülük tutarının tahsilini teminen fiziken müvekkili bankaya sunulduğunda, müvekkili banka tarafından yapılan inceleme sonucunda, ibraz tarihi itibariyle keşideci imzalarının, çek hesabı sahibi…Tic. Ltd. Şti.’yi temsil ve ilzama yetkili olanların imzalarıyla örtüşmediğinin tespit edildiğini, mevcut durum müvekkili bankanın anılan çeklerin yasal yükümlülük tutarlarını davacıya ödemesi imkanının bulunmadığını, müvekkili bankanın Karaköy Şubesi’ne ibraz edilen … seri numaralı çekin 23/08/2012 tarihinde karşılıksız olarak belgelendirildiğini, 11 adet çek için yapılan savunmanın işbu çek için de aynı olduğunu, davacının ticari avans faizi talebinin de reddinin gerektiğini, müvekkili bankanın yaptığı işlemin hukuki temelinin tam olduğunu iddia ve beyan ederek davanın reddine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin de davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
KANITLAR VE GEREKÇE /
Dava, davacının ibraz ettiği karşılıksız çıkan çeklerden dolayı davalı bankanın ödemekle yükümlü olduğu tutarın tazmini istemine ilişkindir.
Dava konusu, keşidecisi … Tic. Ltd. Şti. olan, …Hadımköy Ticari/İstanbul şubesine ait;…seri nolu, 25.04.2012 keşide tarihli, 49.000,00.-TL bedelli, …seri nolu, 24.05.2012 keşide tarihli, 49.000,00.-TL bedelli, … seri nolu, 31.05.2012 keşide tarihli, 48.000,00.-TL bedelli,…seri nolu, 15.06.2012 keşide tarihli, 48.000,00.-TL bedelli, …seri nolu, 27.06.2012 keşide tarihli, 49.000,00.-TL bedelli, … seri nolu, 30.06.2012 keşide tarihli, 48.000,00.-TL bedelli,… seri nolu, 28.07.2012 keşide tarihli, 42.000,00.-TL bedelli,…seri nolu, 31.07.2012 keşide tarihli, 48.000,00.-TL bedelli, …seri nolu, 04.08.2012 keşide tarihli 51.000,00.-TL bedelli, …seri nolu, 11.08.2012 keşide tarihli 51.000,00.-TL bedelli, … seri nolu, 11.08.2012 keşide tarihli, 42.000,00.-TL bedelli ve… seri nolu, 18.08.2012 keşide tarihli, 51.000,00.-TL bedelli çeklerle ilgili olarak; çek hesaplarının kime ait olduğunun, ibraz edilip edilmediklerinin, edildi ise kim tarafından ve hangi tarihte ibraz edildiklerinin, ödeme yapılıp yapılmadığının, yapıldı ise kime ödeme yapıldığının araştırılması ve bahsi geçen çeklerin önlü arkalı görüntülerinin gönderilmesi bakımından…A.Ş. Hadımköy Ticari Şubesi’ne yazılan müzekkere cevabı ve ekleri dosya kapsamına kazandırılmıştır.
Davacı vekilince çek asılları Mahkememize ibraz edilmiş ve 9743 kasa numarası ile Mahkememiz kasasına alınmıştır.
Dosya içeriği deliller, iddia, savunma ve dosya kapsamı itibariyle ön incelemede tespit edilen uyuşmazlığın halli bakımından bankacı bilirkişi vasıtasıyla bilirkişi raporu alınmasına karar verilmiştir.
23/02/2022 tarihli bilirkişi raporunun sonuç kısmında özetle; Bankalar arası çek takas sisteminde işlem gören çeklerin karşılıklarının olup olmadığının veya başkaca bir kısıtlamasının olup olmadığının muhatap banka tarafından takas sistemine ibraz edilen bankaya bildirildiği, karşılıksız işlemi ve karşılıksız kalan çeklerin bildirimlerinin yine muhatap banka tarafından yapıldığı, davalı bankanın Karaköy Şubesi’ne ibraz cdilen 1 adet çek yaprağı ile ilgili çeki düzenleyenin, çek sahibi keşideci şirketin hesaplarının bulunduğu şube tarafından gerekli bakiye ve şekil şartı kontrollerinin yapıldıktan sonra karşılıksız işlemi yapıldığı, ve karşılıksız bildiriminin yapıldığı, karşılıksız işlemi yapan ve bildirimlerini yapan muhatap davalı bankanın çek sorumluluk bedellerini ödemekle yükümlü olduğu, 23.08.2021 dava tarihi itibariyle davacı şirketin davalı bankadan olan alacağının; 7.200,00.-TL asıl alacak ve 5.375,54.-TL faiz alacağı olmak üzere toplam 12.575,54.-TL olduğu sonuç ve kanaatine varıldığı bildirmiştir.
Bilirkişi raporunun dosya kapsamına uygun ve denetime elverişli olduğu anlaşılmıştır.
Tüm dosya kapsamı, bilirkişi raporu ile toplanan deliller birlikte değerlendirildiğinde; dava, davacının ibraz ettiği karşılıksız çıkan çeklerden dolayı davalı bankanın ödemekle yükümlü olduğu tutarın tazmini istemine ilişkindir. Davacı taraf, çeklerin karşılıksız çıkması üzerine her bir çek yaprağı için ödemekle yükümlü olunan tutarın ödenmesi gerektiğini, davalı banka tarafından bu taleplerinin red edildiğini davalının ibraz tarihindeki asgari ödeme tutarlarından sorumlu olması gerektiğini ileri sürerek, her bir çek yaprağı için 1.000 -TL olmak üzere toplam 12.000,00-TL’nin tahsilini dava konusu etmiştir.
Davalı, davaya konu edilen çeklerin 2012 yılında keşide edilmiş çekler olduğunu, Çek Kanunu’nun Geçiçi 3/4 maddesi uyarınca söz konusu çeklere ait yükümlülüğün 30/06/2018 tarihinde sona erdiğini, davanın zamanaşımı yönünden reddinin gerektiğini, …,…,…,…,ve … seri numaralı çeklerin takas odaları aracılığıyla ibraz edildiğini, müvekkili bankanın Karaköy Şubesi’ne ibraz edilen … seri numaralı çekin 23/08/2012 tarihinde karşılıksız olarak belgelendirildiğini, 11 adet çek için yapılan savunmanın işbu çek için de aynı olduğunu, keşideci imzası ile uyuşmayan imzalar ile keşide edilen çekler nedeniyle sourmluluklarının bulunmadığını
savunarak davanın reddini talep etmiştir.
Uyuşmazlığa ilişkin konuyu düzenleyen 5941 sayılı Kanunu’n 3/2.maddesinde “karşılıksızdır” işleminin muhatap bankanın hamile kanunen ödemekle yükümlü olduğu miktarın dışında çek bedelinin karşılanamayan kısmıyla sınırlı olarak yapılır hükmü, 3.fıkrasında ise, “muhatap banka ibraz eden düzenleyici dışındaki hamile, süresinde ibraz edilen her çek yaprağı için karşılığının hiç bulunmaması halinde çek bedelinin 1.000-TL ve üzerindeyse 1.000-TL ‘sini ödemekle yükümlüdür hükümlerine yer verilmiştir. Aynı yasanın 8/4 maddesinde ise takas odaları aracılığıyla ibraz edilmiş çekler için, 3. maddenin 3. fıkrasında belirtilen sorumluluk miktarı dahil kısmi ödeme yapılmaz. Hükmünü düzenlemiş devamında ise bu durumun muhatap bankanın sorumluluk tutarını ödeme yükümlülüğünü ortadan kaldırmayacağı hususu düzenlenmiştir. Aynı yasanın geçici 3 maddesi 4 fıkrasında; bankanın müşterilerine verdikleri eski çek defterleriyle ilgili olarak, muhatap bankanın 3.maddesinin üçüncü fıkrasına göre ödemekle yükümlü olduğu tutara ilişkin sorumluluğunun 30/06/2018 tarihinde sona erer, hususu düzenlenmiştir.
Davaya konu çeklerin davacı hamil tarafından davalı banka dışındaki bankalara takas suretiyle ibraz edildiği, bir çekin davalı bankanın şubesine ibraz edildiği ve karşılıklarının bulunmadığı ihtilaf konusu değildir. Davaya konu çeklerin dava dışı bankaya takas suretiyle ibraz edilmiş olması 5941 sayılı yasanın 8/4 maddesinin 2. Cümlesi gereğince davalı bankanın sorumluluk tutarının ödeme yükümlülüğünü ortadan kaldırmayacağı, davacı şirket tarafından, karşılıksız işlem görmüş 12 adet çek yaprağının sorumluluk bedellerinin ödenmesi için muhatap davalı bankaya yasal süresinde 14.03.2016 ve 18.03.2016 tarihlerinde müracaat edildiği, ancak çekin keşideci tarafından imzalanmadığı kuşkusu olduğundan bahisle ödenmediği anlaşılmaktadır.
Somut olay yukarıda izah edilen yasal düzenlemeler çerçevesinde ele alındığında; davaya konu çeklerin süresinde takas odalarına ibraz edilip karşılığının çıkmadığı, ayrıca davalı bankaya da ibraz edildiği halde ödenmediği değerlendirildiğinde,bankanın garanti ettiği çek sorumluluk bedelini hamile ödemekle yükümlü bulunduğu, Mahkememizce aldırılan somut olaya uygun ve denetime elverişli bulunan bilirkişi raporunda, TCMB tarafından 03.02.2012 tarih … numaralı Resmi Gazetede yayınlanan 03.02.2012 mükerrer değişiklik ile çek yaprağı başına 600 TL tutarında asgari ödeme tutarı üzerinden 12 adet çek için 7.200,00-TL hesap edildiği anlaşılmakla davanın kısmen kabulü ile; 7.200,00 TL’nin davalı bankaya başvuru tarihi olan 14/03/2016 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM / Gerekçesi yukarıda izah olunduğu üzere;
1-Davanın kısmen kabulü ile; 7.200,00 TL’nin 14/03/2016 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince hesap olunan 491,83.-TL nispi karar ve ilam harcından, davacı taraftan peşin alınan 204,93.-TL harcın mahsubu ile hazineye gelir kaydına, bakiye 286,90.-TL karar harcının davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
3-Davacı tarafından yatırılan ve (2) numaralı maddede mahsup edilen 204,93.-TL harcın, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan 59,30.-TL başvurma harcı, 900,00.-TL bilirkişi raporu masrafı, 42,85.-TL posta giderleri ve diğer giderler olmak üzere toplam 1.002,15.-TL yargılama giderinin davadaki kabul ve ret oranına göre; 601,29.-TL’sinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, artan kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
5-HMK’nın 333.maddesi gereğince davacı tarafından yatırılan 1.150,00.-TL gider/delil avansından artan avansın, hüküm kesinleştiğinde ve talep edildiğinde davacıya iadesine,
6-Davalı tarafından yapılan yargılama gideri bulunmadığından bu konuda hüküm kurulmasına yer olmadığına,
7-HMK’nın 333.maddesi gereğince davalı tarafından yatırılan 100,00.-TL gider/delil avansının hüküm kesinleştiğinde ve talep edildiğinde davalıya iadesine,
8-İstanbul Arabuluculuk Bürosu tarafından ileride haksız çıkacak taraftan alınmak üzere suçüstü ödeneğinden karşılanan 1.320,00.-TL arabuluculuk tarife bedelinin davadaki kabul ve ret oranına göre; 792,00.-TL’sinin davalıdan, 528,00.-TL’sinin davacıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına, buna ilişkin harç tahsil müzekkeresi yazılmasına,
Dair taraf vekillerinin huzurunda, kararın tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içinde mahkememize verilecek dilekçe ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemeleri’nde istinaf yolu açık olmak üzere karar verildi.08/04/2022

Katip
¸e-imzalıdır

Hakim
¸e-imzalıdır

*Bu belge 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu kapsamında elektronik imza ile imzalanmıştır.*