Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C
İSTANBUL
6. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2020/163 Esas
KARAR NO : 2021/398

DAVA : Tazminat (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 27/02/2020
KARAR TARİHİ : 20/05/2021

Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ -İSTEM /
Davacı vekili dava dilekçesinde ve özetle; Müvekkili … Hizmetleri-… 12/12/2016-22/01/2019 tarihleri arasında davalı … Anonim Şirketi’nin acenteliğini yaptığını, Müvekkili ile davalı şirket (Eski unvanı … Kooperatifi) arasında 12/12/2016 tarihinde “Sözleşme Yapma ve Prim Tahsil Etme Yetkili Acentelik Sözleşmesi” akdedildiğini ve müvekkile acente vekaletnamesi verildiğini, Müvekkilinin sözleşmenin imza tarihi olan 12/12/2016 tarihi itibariyle davalı … şirketinin … ili genelinde her türlü sigorta poliçesi ile ilgili önemli ölçüde acentelik işlerini yürüttüğünü ve yıllık bazda önemli cirolar elde ettiğini, müvekkilinin sigortacılık dilinde ifade edildiği şekliyle “yüksek üretim” yaparak davalının poliçe üretimini ve müşteri sayısını artırdığını, tüm alanlarda davalı firmanın tanıtımı için büyük bir özveri gösterin müvekkilinin 2018 yılı Ekim ayında davalı … şirketinin düzenlediği “…” adlı konut sigortası kampanyasında özel bir özen ve performans sergilediğini ve … Olarak davalı şirket tarafından plaketle ödüllendirildiğini, müvekkilinin … tarihinde akdedilen sözleşmeyi gereği gibi yerine getirmekte iken davalı tarafça 05/10/2018 tarihinde … 10. Noterliğince … yevmiye numarası ile sözleşmenin feshedileceğine ilişkin ihtarname gönderildiğini ve akabinde … tarihinde … 10. Noterliğince … yevmiye numaralı Azilname (Fesihname) ile de … 16. Noterliğince … tarih … yevmiye numarası ile tasdikli, davalı tarafından müvekkiline acentelik işlemlerine içeren vekaletnamesindeki tüm yetkilerden azledildiği, sözleşmenin sona erdirildiğini içeren ihtarname gönderildiğini, davalı … sözleşmeyi hiçbir gerekçeye dayandırmadan, müvekkilinin hiçbir kusuru olmaksızın feshettiğini, ihtarname ve azilnamelerde hiçbir gerekçe gösterilmediğini, haksız fesih nedeniyle kar mahrumiyetine maruz kaldığını, müvekkilin bu maddi zararlarının tazmini için denkleştirme tazminatı, rapel (teşvik) ve mahrum kalınan kar alacağını gündeme getirdiğini, TTK m. 122 hükmü acentelik ilişkisinin sona ermesi durumunda acentelik denkleştirme tazminatı isteme hakkını öngördüğünü, davalı nezdindeki 2017-2018 Üretim Tablosunun celbini talep ettikleri, rapel (teşvik) komisyonu sözleşmesel bir alacak olduğunu ve acentenin haksız fesih durumunda hak kazanacağı tazminatlar arasına yer aldığını, müvekkili davalının hiçbir gerekçe göstermeden haksız bir şekilde akdedilen sözleşmeden kaynaklı maddi ve manevi zararın, teşvik komisyonu, denkleştirme tazminatı (Portföy Tazminatı) yoksun kalınan kazancın tazmini için iş bu davanın açılması zarureti hasıl olduğunu, davanın HMK 107 uyarınca belirsiz alacak davası olarak görülmesini, acentelik sözleşmesinin haksız bir biçimde sonlandırılmış olması nedeniyle 4.800 TL denkleştirme (portföy) tazminatı, 100 TL yoksun kalınan kazancın tazmini, 100 TL teşvik komisyonu (rapel bedeli) olmak üzere şimdilik 5.000 TL maddi tazminatın 22/01/2019 tarihi itibariyle yasal faizden az olmamak üzere mevduata uygulanan en yüksek faiz ile davalıdan alınarak müvekkili davacıya verilmesine, yargılama giderleri ile ücreti vekaletin davalı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
SAVUNMA /
Davalı vekili cevap dilekçesinde ve özetle; Davacı yan tarafından delillerde gösterilen sözleşmenin 22. Maddesinde bir delil şartı akdedildiğini, işbu delil şartına göre müvekkil şirket defter, kayıt ve dökümanları münhasır delil olarak kabul edildiğini, bu kapsamda davacı yan delillerinin kabulü mümkün olmadığını, davacı yanın defter ve kayıtların incelenmesine, sunulmasına muvafakat etmediklerini, davacı yan tarafından iletilmeyen delillere ilişkin delil sunma haklarının saklı olduğunu, davacı yan tarafından sunulan sözleşmenin “Fesih ve Sonuçları” başlıklı 12. Maddesi gereğince müvekkili şirket tarafından sözleşme haklı sebeple feshedildiğini, davacı ile müvekkili şirket arasında 12/12/2016 tarihli bir Acentelik Sözleşmesi akdedildiğini, davacı aynı tarih … yevmiye numaralı vekaletin tescilini müteakiben 11/01/2017 tarihinde faaliyetine başladığını, davacı ile müvekkili şirket arasındaki ilişki 11/01/2017-22/01/2019 tarihleri arasında sürdüğünü, müvekkili tarafından davacıya net prim üretim hedefi verildiğin, davacı tarafından bu hedef “… Hizmetleri …” kaşe ve imzası ile kabul edildiği, ancak davacı tarafından hedef gerçekleştirme oran ve prim dağılımının taahhüt ettiği şekilde seyretmediği anlaşılmış bu hususta defaatle uyarıda bulunulduğu, uyarılara rağmen prim üretiminde iyileşme olmaması hasebiyle Acentelik Sözleşmesinin Madde 12- Fesih ve Sonuçları başlığı altında bulunan “Taraflardan her biri üç ay önceden ihtarname göndererek iş bu sözleşmeyi diledikleri zaman feshedilebilir.” ve TTK 121/1 maddesi hükümlerine bağlı olarak … 10. Noterliğince … tarih … yevmiye numaralı bir ihtarname keşide edilerek sözleşmenin feshedileceğinin belirtildiği, davacı yan tarafından prim üretimlerinin arttırılacağının belirtildiği ancak acentenin 2018 Ağustos ayı rasyolarına bakıldığında da taahhüt ettiği üretimleri gerçekleştiremediği, ve haklı sebeple sözleşmenin feshedildiği, taraflar arasında akdedilen sözleşmede rapel ödemesi müvekkil şirketin inisiyatifine bırakıldığını, ne bir oran ne de bir taahhütte bulunulduğunu, müvekkil şirketin davacı yanın performansından memnun olmadığı hususu göz önüne alındığında davacı yana rapel ödemesinde bulunması hususu hayatın olağan akışına aykırılık teşkil ettiğini, bu kapsamda davacı yanın rapel talebinin kabulü mümkün olmadığını, bu nedenlerle haksız ve hukuka aykırı davanın reddine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa teşmiline karar verilmesini talep etmiştir.
KANITLAR VE GEREKÇE /
Tüm dosya kapsamı incelenip değerlendirildiğinde; tarafların iddia ve savunmalarından, anlaşamadıkları hususlar, anlaştıkları hususlar, çekişmeli vakıalar hakkında toplanan deliller, delillerin tartışılması ve değerlendirilmesi, sabit görülen vakıalarla bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebepler şu şekildedir:
Davacı, davalı ile aralarındaki acente sözleşmesinin haksız feshedildiği iddiası ile; 12.12.2016 – 21.01.2019 tarihlerine dair döneme ilişkin yoksun kalınan karını, denkleştirme tazminatı alacağını, teşvik/ rapel bedel alacağını talep etmiştir. Davacı davasını 16.02.2021 tarihinde ıslah etmiştir. 129.738,84 TL dekleştirme tazminatı alacağı, 114.393,41 TL kar kaybı alacağı, 100,00 TL teşvik/ rapel alacağını 21/01/2019 tarihinden itibaren ticari faiziyle birlikte davalıdan tahsilini istemiştir. 6100 Sayılı HMK m. 26 kapsamında taleple bağlılık ilkesine dikkat edilmiştir.
Davalı, iddia olunan vakıaları inkarla davanın genel mahiyette reddini savunmuştur.
Dava, acente sözleşmesinin haksız fesih olunup olunmadığı, haksız fesih söz konusu ise acentelik sözleşmesinin haksız feshinden kaynaklanan yoksun kalınan kar alacağının, denkleştirme tazminatı alacağının, teşvik/ rapel bedel alacağının varlığı, varsa miktarına ilişkindir.
Bilirkişiler Sigorta Uzmanı …, SMMM …, Nitelikli Hesaplamalar Uzmanı- Bayilik- Acentelik Uzmanı SMMM … tarafından hazırlanan 15/09/2020 tarihli bilirkişi raporu (Davalı … Şirketi ile davacı … Hizmetleri-… Acenteliği arasındaki 12/12/2016 tarihinde yapılan süresiz Acentelik Sözleşmesi yasal tebligat yapılıp bekleme süresine uyulmak suretiyle 22/01/2019 tarihi itibariyle Acentelik Sözleşmesi feshedildiği, 12/12/2016-21/01/2019 tarihleri arasında acentelik sözleşmesi yapılmış fiili olarak ekranın açık olduğu 11/01/2017 tarihinden acentenin kapandığı 22/01/2019 tarihe kadar yaklaşık 25 aylık süre içerisinde iptal edilen üretimler ve iptal edilen komisyon tutarları düşüldükten sonra tüm branşlarda toplam 2.175,200,29 TL üretim gerçekleştirmiş ve 270.289,26 TL Komisyon geliri elde edildiği, acente branş bazında dağılımı olarak tüm üretimin Trafik Branşı % 67, kasko branşı % 25, eşya-konut-işyeri branşı %2 ve oto dışı Sağlık, Yabancı Sağlık, Nakliyat ve İnşaat all risk Branşında %5 oranında üretim gerçekleştirildiği, 2017 senesi rakamları incelendiğinde kazanılmış hasar prim oranı %72, 2018 senesi verileri incelendiğinde kazanılmış hasar prim oranı %113 olduğu, Rapel ve teşvik komisyonu yönünden davacı acentenin alacağı bulunmadığı, denkleştirme (Portföy) tazminatı yönünden 129.738,84 TL tazminat hesaplaması yapıldığını, dava değeri olarak 5.000 TL talep edebileceği görüş ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir) incelenmiştir.
Bilirkişiler Sigorta Uzmanı …, SMMM …, Nitelikli Hesaplamalar Uzmanı- Bayilik- Acentelik Uzmanı SMMM … tarafından hazırlanan 21/12/2020 tarihli bilirkişi ek raporu (Davacı … davacı Acentenin sözleşmenin feshinden dolayı gelir kaybına uğradığı gelir vergisi beyannamesine göre; 2017 yılında 79.996,96 TL kar beyan edilmiş iken 2018 yılında 34 396,45 TL zarara dönüldüğü yani bir yılda 114.393,41 TL zarara uğradığı tespit edildiğini, davalı … A.Ş davalı … tarafından verilen bilgilere istinaden davacı acentenin sözleşmesinin iptalinden sonra müşteri portföyünün 2019 yılında yenilenen poliçeleri 182 adet olup 153.310,26 TL prim kazandırdığı görüldüğü sonuç ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir) incelenmiştir.
Dosyaya süresinde sunulu ticari kayıt ve belgeler ile tüm bilgi ve belge kapsamında, taraflar arasındaki acentelik sözleşmesi incelenmiştir. TMK 6 ve 7 ile HMK 187- 293. maddeleri gereğince ispat hususuna ve ispat kurallarına dava konusu miktar gözetilerek dikkat edilmiştir. HMK 222 gereğince ticari defterlerin ibrazı ve delil olma vasfına dikkat edilmiştir.
Saptanan ve hukuksal durum karşısında; davalının sözleşmeyi sözleşmenin 12. maddesi kapsamında 21.01.2019 tarihinde feshettiği, TTT m. 121 ile Sigorta Acenteleri Yönetmeliği’ nin 15/3 maddesi gereğince feshe gerekçe olarak davalı tarafından davacıya herhangi bir suç/ kusur/ haklı sebep gösterilmediği, bu nedenle feshin haklı sebebe dayanmadığı, haksız feshin bulunduğu, bunun sonucu olarak TTK m. 147/ 5 kapsamında 5 yıllık süre içerisinde davanın Mahkememizde 27.02.2020 tarihinde açıldığı, hesap bilirkişilerce teknik olarak hesaplandığı üzere taleple bağlılık ilkesi gereğince 129.738,84 TL dekleştirme tazminatı ile 114.393,41 TL kar kaybı alacağının 21/01/2019 tarihinden itibaren ticari faiziyle birlikte davalıdan tahsilinin gerektiği, taraflar arasında imzalana sözleşme m. 14 gereğince teşvik/rapel bedel isteminin yerinde olmadığına kanaat getirilerek aksine ilişkin bilgi ve belge bulunmadığı görülmekle davanın kısmen kabulünün gerektiği anlaşılmakla aşağıdaki şekilde kanunen, taktiren ve vicdanen karar vermek gerekmiştir
HÜKÜM / Gerekçesi yukarıda izah olunduğu üzere;
1-Davacının davasının kısmen kabulü kısmen reddi ile;
1A-129.738,84 TL dekleştirme tazminatı + 114.393,41 TL kar kaybı alacağının 21/01/2019 tarihinden itibaren ticari faiziyle birlikte davalıdan tahsiline davacıya verilmesine,
1B-100,00 TL teşvik/rapel bedel isteminin reddine,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince hesap olunan karar ve ilam harcının 16.676,67-TL olduğu anlaşılmakla, peşin alınan 85,39-TL harç ve 4.083,78-TL ıslah harcı toplamı olan 4.169,17-TL harcın mahsubuna Hazineye gelir kaydına, bakiye 12.507,50-TL daha karar ve ilam harcının davalıdan tahsiline Hazineye irat kaydına, 4.169,17-TL mahsup edilen harcın davalıdan tahsiline davacıya iadesine,
3- 6100 S HMK gereğince davacı tarafından sarf edilen bilirkişi ücreti, tebligat gideri, posta masrafı olan 2.131,00 TL yargılama giderinin davanın red ve kabul durumu nazara alınarak takdiren 2.130,00 TL’sinin davalıdan tahsili ile davacı tarafa ödenmesine, kalan kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
4- Davacı taraf kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde geçerli A.A.Ü.T. deki esaslara göre ve 6100 S HMK gereğince belirlenen 25.539,26 TL vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
5-Davalı kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde geçerli A.A.Ü.T deki esaslara göre ve 6100 S. HMK gereğince reddedilen miktar üzerinden belirlenen 100,00 TL vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
6-Davalı tarafça yatırılan ve sarf edilmeyen 150,00 TL delil avansının karar kesinleştiğinde davalıya iadesine,
7- 6100 S HMK m. 333 uyarınca dosyaya yatırılan ve sarf edilmeyen gider avansının karar kesinleştiğinde davacı tarafa iadesine,
Dair, davalı vekilinin yüzüne karşı diğer tarafın yokluğunda mahkememize yazılı / sözlü başvuru ile zabıt katibince tutanağa geçirilmek suretiyle kararın tebliğ tarihinden itibaren 2 haftalık yasal süre içerisinde İstanbul BAM’a gönderilmek üzere istinaf yasa yolu açık olmak üzere yapılan tahkikat sonucunda karar verildi. Karar usulen açıklandı, okundu.

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır