Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
6. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2019/9 Esas
KARAR NO : 2021/309

DAVA : Alacak (Ticari Satıma Konu Malın İadesi), Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 25/04/2018
KARAR TARİHİ : 13/04/2021

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Ticari Satıma Konu Malın İadesi) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ -İSTEM /
Asıl dosyada davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; … plakalı, 2011 model, … marka otomobilin, müvekkili …A.Ş. ‘ne, … plakalı, 2011 model … marka otomobilin, müvekkili … A.Ş.’ne ait olup, bu iki aracın da müvekkilleri şirketler adına kayıtlı bulunuduğunu, müvekkillerine ait araçların davalının yeddinde bulunduğunun tespit edildiğini, davalıya, … 17. Noterliği aracılığıyla söz konusu araçların …’e teslim etmesinin ihtar edildiğini ancak davalının bu ihtara olumlu dönüş yapmadığını, davalının bu ihtarnameye cevaben, müteveffa babası …’ın müvekkili şirkette hissedar olduğunu, kendisinin mirasçı olduğunu, ihtarnamede bahsedilen aracın kendisinin kullanımında olduğunu belirttiğini, davalının müvekkili şirketler ile hiçbir bağı veya bağlantısı bulunmadığını, davalının, müvekkili şirketlerin malvarlığını teşkil eden bu araçları, tamamen haksız ve mesnetsiz bir şekilde kendi kontrolünde bulundurduğunu, kabul anlamına gelmemek kaydıyla müvekkili şirketlerin bu araçları davalıya tahsis etmiş olduğu düşünülse dahi, araçların maliki olan müvekkil şirketlerin bu araçların iadesini noter kanalıyla talep etmiş olduğu ve böylece bu tahsisin ortadan kalktığı ve araçların malikine iadesi gerektiğini, müvekkili şirketlere ait araçların davalı tarafından haksız ve kötü niyetli bir şekilde iade edilmediğini belirterek, fazlaya ve uğranmış ve uğranılacak zararlara dair hukuki yollara başvurma hakkı saklı kalmak kaydıyla müvekkili şirkete ait olup davalı yedinde bulunan dava konusu taşınmazların müvekkili şirketlere iadelerine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davacılar vekilinin 26/04/2019 tarihli dilekçesi ile ; dava açılırken harca esas değer 1.000-TL olarak belirtilmiş, dava değerinin 611.608,00-TL ‘ye yükseltildiğini, araçların iadesi taleplerine ek olarak “araçlar iade edilmez ise araçların bedellerinin tespiti ile araç bedellerinin davalıdan alınarak müvekkile verilmesini talep etmiştir.
Birleşen dosyada davacı vekili dava dilekçesi özletle;… plakalı, 2011 model, … şase nolu, … marka … model (üstü açılır kapanır tipte) otomobilin müvekkili …’ye … plakalı, 2011 model (… tipte) otomobilin müvekkili … ‘ye ait olduğunu, müvekkiline ait araçların davalının yedinde bulunduğunu, davalıya malların iadesi için ihtarname tebliğ edildiğini, ihtarnameye olumlu bir dönüş yapılmadığını, davalıların cevabi ihtarname keşide ettiklerini, davalının bu davaya konu edilmiş bulunan araçların kendisinde bulunduğunu ve kullandığını ikrar ettiğini, davalının araçların kendisi tarafından kullanılmasına dair cevabi ihtarnamede belirttiği sebeplerin hiçbirisinin hukuki ve maddi temellerinin olmadığını, söz konusu araçlar ile ilgili olarak Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, kasko yapılmakta olduğunu, aracın vergilerinin ödendiğini, davaya konu araçların iadesine ilişkin davanın … 6. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin …Esas sayılı dosyasında görüldüğünü beyan ederek öncelikle dosyanın … 6. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyası ile birleştirilmesi ve araçlar için yapılan harcamalar olan toplam 29.342,55 TL’nin davalıdan tahsiline veya araçların teslimine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
SAVUNMA /
Asıl dosyada davalı vekili davaya cevap dilekçesinde özetle; araçların trafikten men edilmesine yönelik olarak verilen ihtiyati tedbir kararının itirazları doğrultusunda kaldırılmasını, davacılar tarafından harç usulüne uygun yatırılmadığı için harç tamamlatılmadan ihtiyati tedbir talebi de dahil olmak üzere hiçbir şekilde işin esasına girilmemesi ve tedbir de dahil olmak üzere hiçbir konuda karar verilmemesi ve işlem yapılmamasını beyan ederek haksız ve hukuka aykırı davanın reddini, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı taraf üzerine bırakılmasını talep etmiştir.
Birleşen dosyada davalı vekili davaya cevap dilekçesinde özetle; Öncelikle eksik harçtan dolayı davacı vekiline eksik harcın tamamlattırılması için kesin süre verilmesini, yine de eksik harç tamamlanmamışsa davanın dava şartı yokluğundan reddini, davacıların davayı açmakta hukuki yararlarının bulunmadığını, davacı şirketlerin tek hissedarının … A.Ş. Olduğunu, davalının ve dava dışı kardeşinin… A.Ş’de 1/3 pay sahipliğinin söz konusu olduğunu, şirket ortağı ve yakını sıfatı ile tahsis edilen otomobillerin iadesi talebinin hukuki dayanağının olmadığını, müvekkilinin miras bırakanı olan muris …’ın vefatı ile birlikte murise ait payların mülkiyetinin derhal müvekkiline geçtiğini, … A.Ş tarafından payların 344.438.581,00 TL bedel ile satın alınması önerilmiş ise de önerilen bu bedelin müvekkili tarafından kabul edilmeyerek … A.Ş aleyhine değer tespit davası açıldığını,… A.Ş de diğer ortaklara ve yakınlarına da otomobil tahsis edildiğinden, şu anda şirket ortağı olan müvekkil mirasçıdan kendisine şirket ortağının oğlu sıfatı ile tahsis edilmiş olan otomobillerin iadesinin talep edilmesi açık bir şekilde ” eşit işlem ilkesine ” aykırılık teşkil ettiğini, … ve bağlı iştirak şirketlerinden olan davacı şirketlerin ve ortaklarının kötüniyetli davranışlarının bu dava ile sınırlı olmadığını, ortaklar tarafından davalının ve davalının kardeşinin mirasçılık haklarının hukuka aykırı bir şekilde gasp edilmeye çalışıldığını, beyan ederek öncelikle davanın usulden reddine ve sonra da davanın esastan reddine karar verilmesini talep etmiştir.
KANITLAR VE GEREKÇE /
Asıl birleşen davalar ivazsız kullanım ödüncü sözleşmesine dayalı iade ve alacak davalarıdır.
Asıl davada uyuşmazlık konusu olan hususlar; davacı … A.Ş’nin maliki olduğu ve ivazsız olarak halen davalının kullanımında bulunan … plakalı, … Marka, 2011 model, … Şasi numaralı araç ile davacı …Ş’nin maliki bulunduğu ve ivazsız olarak halen davalının kullanımında bulunan … plakalı, … Marka, 2011 model, … Şasi numaralı aracın davacılara iadesi talebinin yerinde olup olmadığı noktalarında toplantığı, birleşen davada uyuşmazlık konusu olan hususların; asıl davaya konu araçların davacılar tarafından yapılan motorlu taşıtlar vergisi ve sigorta giderlerinin davalıdan tahsili talebinin yerinde olup olmadığı, asıl ve birleşen davalarda davalının, … Anonim Şirketi’nin ortağı olup vefat eden …’ın mirasçısı olduğu, dava konusu araçların şirket ortağının oğlu sıfatıyla kullanımına tahsis edildiği yönündeki savunmasının yerinde olup olmadığı noktalarında toplanmaktadır.
Taraflarca gösterilen deliller toplanmış, … plakalı, … plakalı araçların trafik kayıtları, bu araçlara ait zorunlu mali sorumluluk sigortası ve kasko poliçeleri, bu poliçelere ilişkin prim ödeme belgeleri, aynı araçların motorlu taşıtlar vergilerinin ödeme belgeleri celbedilmiştir.
İncelenen trafik kayıtlarından; …plakalı, … Marka, 2011 model, … Şasi numaralı araç malikinin … A.Ş. Olduğu, …plakalı, … Marka, 2011 model, … Şasi numaralı aracın malikinin … A.Ş olduğu anlaşılmıştır.
İncelenen poliçe, prim ve vergi ödeme belgelerinden, … plakalı araç için davacı … şirketinin 2018 yılı Ocak ve Temmuz dönemi, 2019 yılı Ocak dönemleri için toplam 20.681,50-TL motorlu taşıtlar vergisi ödemesi yaptığı, yine aracın 2019 yılı ZMSS ve Kasko poliçe primleri toplamı 4.794,55-TL ödeme yaptığı, davacının dava konusu araç davalının kullanımında iken dava tarihi itibariyle toplam 25.476,05-TL masraf yapmış olduğu tespit edilmiştir.
İncelenen poliçe, prim ve vergi ödeme belgelerinden, … plakalı araç için davacı … A.Ş.’nin 2018 yılı Ocak ve Temmuz dönemleri ile 2019 yılı Ocak dönemi için toplam 3.866,50-TL motorlu taşıtlar vergisi ödemesi yaptığı, davacının dava konusu araç davalının kullanımında iken dava tarihi itibariyle toplam 3.866,50-TL masraf yapmış olduğu tespit edilmiştir.
Davacılar tarafından davalı ile dava dışı …’a gönderilen … 17. Noterliğinin …tarihli .. yevmiye numaralı ihtarnamesi ile; muhatapların yedinde bulunan …, … ve … plakalı araçların, tüm donanım ve aksesuarları, asıl ve yedek anahtarları, belge ve kayıtları tam ve eksiksiz şekilde ihtarnamenin tebliğinden itibaren 3 gün içerisinde iadesinin talep edildiği, aksi halde yasal yollara başvurulacağının ihtar edildiği anlaşılmıştır.
Davalı ile dava dışı … tarafından davacı şirketlere gönderilen … 6. Noterliğinin …tarihli ve … yevmiye numaralı cevabi ihtarnamesi ile, keşidecilerin murisleri …’ın … A.Ş.’nin 1/3 oranında pay sahibi olduğu, muhatap şirketlerin tek ortak ve pay sahibinin de …A.Ş. Olduğu, bu nedenle kendilerinin de miras yolu ile muhatap şirketlerde pay sahibi oldukları, iadesi istenen…, … ve … plakalı araçların murisin ve murisin çocuklarının kullanımına tahsis edilmiş oldukları, bu durumun aile şirketi olan muhatap şirketlerin tüm ortakları tarafından da bilindiği, diğer ortaklara da bu şekilde tahsis yapılmış olduğu, muhatap şirketlerin keşidecileri, hala pay defterine pay sahibi sıfatıyla işlemedikleri, şirketlerin diğer ortaklarına da araç tahsis edildiği nazara alındığında, araçların iadesi isteminin pay sahiplerinin eşit şartlarda işleme tabi tutulmasına yönelik TTK’nun 357 maddesine aykırı olduğu, yasaya aykırı ve hukuki dayanaktan yoksun iade talebinin kabul edilmeyeceği belirtilmiştir.
Somut olayda iadesi istenen…plakalı aracın malikinin… Şirketi, … plakalı aracın malikinin ise … Şirketi olduğu, bu araçların davalı …’ın ivazsız olarak kullanımında bulunduğu ve 26/03/2018 ihtarname tarihine kadar davacı şirketlerin araçların davalı tarafından kullanılmasına rızalarının bulunduğu uyuşmazlık konusu değildir.
Yine incelenen sicil kayıtlarından, davalının murisi …’ın davacı şirketlerde pay sahibi olmamakla birlikte, dava dışı … A.Ş.’de ortak sıfatının bulunduğu, …Şirketi’nin … Şirketi’nde doğrudan ortak sıfatının bulunduğu, … Şirketi’nde doğrudan ortak sıfatı bulunmamakla birlikte, bu şirketin ortağı olan başkaca şirketlerde ortak sıfatının bulunduğu anlaşılmıştır.
Asıl ve birleşen dosyalarda davalının özetle; murisinden intikal eden yasal miras payı sebebiyle, murisin vefatından önce kendisinin ve çocuklarının kullanımına tahsis edilen dava konusu araçların kullanımına devam edilmesinin işte bu pay sahipliğinden doğan hakka dayandığı, dolayısıyla bu araçların iadesinin ve araçların davalının kullanımında bulunduğu süre içerisinde davacılarca yapılan masrafların tahsilinin talep edilmesinin hukuki dayanağının bulunmadığı savunulmaktadır.
Davalının davacı şirketlerde miras yolu ile pay sahibi olup olmadığı taraflar arasında ihtilaf konusu olmakla birlikte, bu hususun somut olayda uyuşmazlığın çözümüne etkisi yoktur. Zira bir şirketin mülkiyetinde bulunan bir aracın herhangi bir ortak tarafından ivazsız olarak kullanılması veya şirket tarafından bu türden bir tahsisin yapılmış olması, pay sahipliğinden doğan bir hakkın kullanılması anlamına gelmemektedir. Nitekim anonim şirketlerde pay sahipliğinden doğan hakların ve pay sahipliği nedeniyle yüklenilen borçların neler olduğu TTK’da düzenlenmiş olup, bir anonim şirketin mülkiyetinde bulunan herhangi bir taşınır, taşınmaz mal veya hakkın, ivazsız olarak kullanımını talep etmeye olanak veren ve pay sahipliğinden doğan herhangi bir hak bulunmamaktadır.
Yukarıda yapılan tüm açıklamalar çerçevesinde; asıl ve birleşen davalarda uyuşmazlığın şirket ile ortak arasındaki ortaklık ilişkisinden kaynaklanmadığı açıktır. Davalının iadesi talep edilen araçları ivazsız olarak kullanmasına dayanak teşkil eden hukuki ilişki 6098 Sayılı TBK’nun 379 ve devamı maddelerinde düzenlenen kullanım ödüncü sözleşmesidir. Diğer deyişle davacı şirketler ile davalı arasında, şirketlerin maliki bulunduğu dava konusu araçların davalı tarafından karşılıksız olarak kullanmasına yönelik kullanım ödüncü sözleşmesi bulunmaktadır. TBK’nun 384 maddesi uyarınca, ödünç konusu, kullanım süresi ve hangi amaçla kullanılacağı belirlenmeden verilmişse, ödünç veren onu dilediği zaman geri isteyebilir. TBK’nun 384 maddesinde düzenlenen bu husus, kullanım ödüncü sözleşmesinin sona erme hallerinden biridir. Yine TBK’nun 381/1 fıkrası uyarınca ödünç alan, ödünç konusunun olağan bakım ve koruma giderlerini karşılamakla yükümlüdür. Kanun koyucu bu madde ile, ödünç konusundan ivazsız faydalanan ödünç alanın, ödünç konusunun olağan bakım ve koruma giderleri şeklinde ortaya çıkan külfetine de katlanması gerektiğini(nimet külfet dengesi) düzenlemiştir.
Taraflar arasında kullanım ödüncü ilişkisi bulunduğu, bu çerçevede somut olayda uygulanması gereken hükümlerin neler olduğu bir üst paragrafta özetlenmiştir. Buna göre taraflar arasında davacıların maliki bulundukları dava konusu araçların karşılıksız/ivazsız kullanımına yönelik kullanım ödüncü sözleşmesi bulunduğu, ödünç konusu araçların davalıya, kullanım süresi ve hangi amaçla kullanılacağı belirlenmeden verildiği, davacıların TBK’nun 384 maddesi uyarınca ödünç konusu araçları diledikleri zaman geri alabilecekleri ve sözleşmeyi bu şekilde sona erdirebilecekleri, davacıların da … 17. Noterliğinin …tarihli … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile araçların iadesini talep ederek sözleşmeyi sona erdirdikleri sabittir. Davalı, dava konusu araçları TBK’nun 384 maddesi uyarınca davacılara iade etmekle yükümlüdür. İzah edilen gerekçe ile asıl davada davanın kabulü ile; … plakalı aracın davalıdan alınarak, araç maliki davacı … A.Ş’ye verilmesine, … plakalı aracın davalıdan alınarak, araç maliki davacı …Ş’ye verilmesine karar vermek gerekmiştir.
Taraflar arasındaki kullanım ödüncü ilişkisi araçların iadesi talebi ile sona ermiş ve sözleşmenin tasfiyesi aşamasına geçilmiştir. Başka ifade ile artık taraflar arasındaki ilişki kullanım ödüncü sözleşmesinin tasfiyesi ilişkisine dönüşmüştür. Tasfiye davalı tarafından … plakalı aracın araç maliki davacı … Dış Ticaret ve Pazarlama A.Ş’ye; …plakalı aracın araç maliki davacı …Ş’ye iadesine dek devam edecektir. Bu süre boyunca dava konusu araçlar davalının kullanımında olduğundan, davalı, sözleşme ilişkisi boyunca TBK’nun 381/1 fıkrası uyarınca yapmak zorunda olduğu olağan bakım ve koruma giderlerine, tasfiye ilişkisi kapsamında araçları iade borcunu yerine getirene dek katlanmak durumundadır. Karşılıksız kullanımın rızaya dayalı olduğu sözleşme döneminde bu giderlere katlanmak zorunda olan davalının, kullanım ilişkisinin sona ererek tasfiye ilişkisine dönüştüğü, iade borcunun doğduğu ve kullanımın rızaya dayanmadığı tasfiye döneminde bu giderlere evleviyetle katlanması gerektiği açıktır. Dava konusu araçların davalı tarafından kullanıldıkları süreye denk düşen motorlu taşıtlar vergisi ile ZMSS ve kasko giderleri olağan bakım ve koruma giderleridir(bkz. Yavuz/Nihat; Borçlar Hukuku El Kitabı, Adalat Yayınevi, birinci bası, Ankara, 2018, s. 1065). İzah edilen bu gerekçelerle birleşen davada davanın kabulü ile; … plakalı araç için yapılan 3.866,50-TL nin davalıdan alınarak davacı … A.Ş’ye verilmesine, … plakalı, araç için yapılan 25.476,05-TL’nin davalıdan alınarak … A.Ş’ye verilmesine karar vermek gerekmiştir.
Asıl davada uyuşmazlık, iadesi talep edilen araçların mülkiyetine ilişkin olmayıp, araçların kullanım ödüncü ilişkisinin sona ermesi nedeniyle iadesinin gerekip gerekmediği hususundadır. Bu nedenle dava konusu araçların değeri dava değeri olmayıp, dava konusu para ile ölçülebilir mahiyette olmadığından karar harcı maktu alınmış, yine aynı gerekçe ile konusu para ile ölçülemeyen davada, her iki davacının maliki oldukları iki farklı aracın iadesini talep ettikleri ve asıl dava içerisinde iki ayrı dava bulunduğu anlaşıldığından her bir davacı lehine maktu vekalet ücretine hükmedilmiştir.
Birleşen davada kullanım ödüncü sözleşmesine dayalı alacak davası olup, nispi harca tabi bulunduğundan, karar harcı nispi alınmıştır. Yine aynı gerekçe ile konusu para ile ölçülebilen davada, her iki davacının maliki oldukları iki farklı araç için yaptıkları masrafların tahsilini talep ettikleri birleşen dava içerisinde iki ayrı dava bulunduğu anlaşıldığından her bir davacı lehine nispi vekalet ücretine hükmedilmiştir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle;
H Ü K Ü M /
A) ASIL DAVADA;
1-Davanın Kabulü ile;
-… plakalı, … Marka, 2011 model, … Şasi numaralı aracın davalıdan alınarak, araç maliki davacı … A.Ş’ye verilmesine,
-… plakalı, … Marka, 2011 model, … Şasi numaralı aracın davalıdan alınarak, araç maliki davacı …Ş’ye verilmesine,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar tarifesi gereğince her bir davacı yönünden alınması gereken 59,30-‘ar-TL maktu karar ve ilam harcının peşin alınan 10.643,60-TL harçtan mahsubu ile bakiye mahsubu ile bakiye 10.525,00-TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacılara iadesine,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesap olunan 4.080,00-TL maktu vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacı … Dış Ticaret ve Pazarlama A.Ş’ye verilmesine,
4-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesap olunan 4.080,00-TL maktu vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacı …Ş’ye verilmesine,
5- Davalı tarafça yapılan yargılama giderinin kendisi üzerinde bırakılmasına,
6- Davacılar tarafından yapılan 35,90-TL başvuru harcı, 118,60-TL peşin harç, 762,45-TL posta ve tebligat gideri toplamı 916,95-TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacılara verilmesine,
7-Taraflarca yatırılan gider avansından arta kalan kısmının karar kesinleştiğinde ve talep halinde taraflara iadesine,
B) BİRLEŞEN DAVADA;
1-Davanın Kabulü ile;
-… plakalı, … Marka, 2011 model, … Şasi numaralı araç için yapılan 3.866,50-TL nin davalıdan alınarak davacı … A.Ş’ye verilmesine,
-… plakalı, … Marka, 2011 model, … Şasi numaralı araç için yapılan 25.476,05-TL’nin davalıdan alınarak … A.Ş’ye verilmesine,
2- Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince; davacı … A.Ş. lehine hükmedilen tutar üzerinden alınması gereken 264,12-TL, davacı …Ş lehine hükmedilen tutar üzerinden alınması gereken 1.740, 27-TL toplamı 2.004,39-TL nispi karar ve ilam harcından peşin alınan 501,10-TL peşin harcın mahsubu ile bakiye 1.503,29-TL karar ve ilam harcının davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3- Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesap olunan 3.866,50-TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacı … Dış Ticaret ve Pazarlama A.Ş’ye verilmesine,
4- Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesap olunan 4.080,00-TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacı …Ş’ye verilmesine,
5- Davalı tarafça yapılan yargılama giderinin kendisi üzerinde bırakılmasına,
6- Davacılar tarafından yapılan 44,40-TL başvuru harcı, 501,10-TL peşin harç, 21,70-TL posta ve tebligat gideri toplamı 567,20-TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacılara
7-Taraflarca yatırılan gider avansından arta kalan kısmının karar kesinleştiğinde ve talep halinde taraflara iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı, gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içerisinde gün içerisinde tarafların Mahkememize verecekleri bir dilekçe ile veya başka Mahkeme aracılığı ile Mahkememize gönderecekleri bir dilekçe ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İstinaf kanun yolu açık olmak üzere oybirliği i verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı. 13/04/2021

Başkan …
¸e-imzalıdır

Üye …
¸e-imzalıdır

Üye …
¸e-imzalıdır

Katip …
¸e-imzalıdır