Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
6. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2019/395 Esas
KARAR NO : 2021/865

DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ : 26/06/2019
KARAR TARİHİ : 17/12/2021

Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ -İSTEM /
Davacı vekili dava dilekçesinde ve özetle; Müvekkil hastanenin özel sağlık kuruluĢu olarak hizmet verdiğini, hastanenin arşiv kayıtlarının muhafazası hususunda dava dışı … Hizmetleri A.Ş. ile 29.05.2013 tarihinde sözleşme akdedildiğini, işbu sözleşme uyarınca müvekkili şirketin gerek muhasebe kayıtlarını gerekse hassas kayıtlarını arşivlenmek ve uygun şekilde muhafaza
edilmek üzere dava dışı firmaya ilettiğini, 11.06.2019 tarihinde dava dışı firmaya ait …’de yer alan arşiv deposunda büyük çaplı bir yangın meydana geldiğini ve söz konusu yangında müvekkili şirket kayıtlarında aralarında bulunduğu bir kısım bilgi ve belgeler zayi olduğunu, dava dışı firma yetkilileri tarafından 12.06.2019 tarihinde iletilen e-posta ile yangın ile ilgili müvekkili şirkete bilgilendirme yapıldığını, 13.06.2019 tarihinde ise dava dışı firmanın …’de yer alan deposunda müvekkil hastaneye ait tüm envanterin barkod ve muhteviyat bilgisini içeren bir liste gönderildiğini, müvekkil hastanenin ilgili depoda 179 adet kutusunun bulunduğu bilindiğini, 19.06.2019 tarihinde … Büyük Şehir Belediyesi … İtfaiye Grubu tarafından düzenlenen yangın raporu uyarınca müvekkil hastanenin …’deki arşiv deposunda bulunan kayıtlara dair tüm envanterin zayi olduğunu, müvekkil hastanenin zayi olan verileri arasında hastanenin ticari defterleri ile faturalar, hasta kayıtları yer aldığını beyan ederek müvekkil hastanenin belirtilen bilgi ve belgeler ile ticari defter ve kayıtlarının 11.06.2019 tarihinde meydana gelen arşiv depo yangınında zayi olması sebebiyle müvekkili hastaneye zayi belgesi verilmesini talep etmiştir.
KANITLAR VE GEREKÇE /
Dava, 6102 sayılı TTK’nın 82/7. maddesine dayalı olarak açılmış zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir.
… Sosyal Güvenlik Merkezi’ne müzekkere yazılarak Davacı şirketin borcunun bulunup bulunmadığını içerir müzekkere cevabı dosya kapsamına kazandırılmıştır.
…Vergi Dairesi’ne müzekkere yazılarak Davacı şirketin vergi borcunun bulunup bulunmadığını içerir müzekkere cevabı dosya kapsamına kazandırılmıştır.
… İtfaiye Müdürlüğü’ne müzekkere yazılarak 11/06/2019 tarihli yangına ilişkin yangın raporlarını içerir müzekkere cevabı dosya kapsamına kazandırılmıştır.
… 6. Noterliği’ne yazılan müzekkere cevabı dosya kapsamına kazandırılmıştır.
… Matbaacılığa yazılan müzekkere cevabı dosya kapsamına kazandırılmıştır.
6102 sayılı TTK’nın 82/7. Maddesinde; bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgelerin; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde ziyaa uğrarsa tacirin ziyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebileceği, bu davanın hasımsız açılacağı ve mahkemenin gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebileceği hüküm altına alınmıştır. Yine TTK’nın 82/7. maddesinde, zayi belgesi verilmesini gerektirecek zayi olma durumları sınırlı olarak sayılmamış ise de tacirin zayi belgesi isteyebilmesi için, defterlerin zayi olmasında kusur ve sorumluluğunun bulunmaması, tedbirli bir tacir gibi davranmasına rağmen zayi olayına engel olamamış durumda olması gerekir. Ayrıca, ziya durumunun tacirin iradesi dışında meydana gelmesi zorunludur.
6102 sayılı TTK’nın 82/7. maddesinde öngörülen 15 günlük süre hak düşürücü süre olup ziyaın öğrenildiği tarihten itibaren işlemeye başlar ve ticari işletmenin bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir.
Dosya kapsamından davanın hak düşürücü süre içerisinde açıldığı ve davacı şirketin yerleşim yeri itibariyle mahkememizin kesin yetkili olduğu anlaşılmıştır.
… Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Talimat sayılı dosyasından alınan bilirkişiler …ve …’nın raporu incelenmiştir. “Dava dışı …A.Ş.’nin bilgisayar sistemi üzerinde yapılan inceleme 2007 ile 2010 yılları arası ticarı defterleri, faturaları, ücret bordrolarını depoladığı tespit edildiğini, dava dışı … A.Ş.nin …adresinde 11/06/2019 tarihinde çıkanı yangın sonucunda yukarıda detayı verilen resmi evrakların zayi olduğu sonucuna varıldığını, davacı adına … Defterdarlığı, … vergi Denetim müdürlüğünce düzenlenen 9 adet Vergi İnceleme Raporu 2012 ve 2013 yılları içinde fiziki defter ve belgeler üzerinden düzenlenmiş olup, yapılan tarhıyatların geçerli olduğu sonucuna varıldığı yönünde görüş ve kanaatlerini bildirmişlerdir.”
… Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Talimat sayılı dosyasından alınan bilirkişiler …ve …’nın ek raporu incelenmiştir. “Dayacı şirketin dava dışı şirkette tuttuğu 01/01/2008 ile 31/12/2008 yılı yevmiye, envanter defteri, 2007-2008-2009-2010 yıllarına ait vergi beyannameleri SGK bildirgeleri ve ücret bordroları yangın sonucunda zayii olduğu yönünde görüş ve kanaatlerini bildirmişlerdir. “
Bilirkişiler … ve …’nun 09/09/2021 tarihli raporu incelenmiştir. “Kutu veya klasör Ģeklinde arşivlenen davacı adına toplam 202 adet kaydın mevcut olduğunu, Kutu veya klasörlerin içerisinde sırasıyla; 21.01.1993 – 26.01.2010 tarihleri arasını kapsayan yatan hasta kayıtları, Dahılıye Kbb, Endoskopı Amelıyat Goz Am, yatan Hasta Polıs, Laboratuar, Laboratuar, Laboratuar Polıs
isimli bölümlere ait protokol defterleri, 2007, 2008, 2009 ve 2010 yıllarına ait poliklinik faturaları, 2007 yılına ait kurum faturaları, 2008, 2009 ve 2010 yıllarına ait anlaşmalı kurum faturaları, 2007 yılına ait yatan hasta faturaları, 2008, 2009 ve 2010 yıllarına ait poliklinik bağış faturaları, 01.01.2007, 31.12.2007, 01.01.2008, 31.12.2008, 01.01.2009 , 31.12.2009 ve 01.01.2010,31.12.2010 dönemlerine ait yevmiye, kebir ve envanter kayıtları, 2007, 2008, 2009 ve 2010 yıllarına ait kasa tahsilat mahsupları, 01.01.2007, 31.12.2007, 01.01.2008, 31.12.2008, 01.01.2009, 31.12.2009 ve 01.01.2010,31.12.2010 dönemlerine ait kasa tediye mahsupları, 01.01.2007 ,31.12.2007, 01.01.2008, 31.12.2008, 01.01.2009, 31.12.2009 ve 01.01.2010, 31.12.2010 dönemlerine ait stok fatura ve mahsupları, 01.01.2007 – 31.12.2007, 01.01.2008, 31.12.2008, 01.01.2010, 08.10.2010 dönemlerine ait kantin mahsupları, 01.01.2008, 31.12.2008, 01.01.2009, 31.12.2009 ve 01.01.2010 – 31.12.2010 dönemlerine ait diğer fatura ve mahsuplarını, 01.01.2010 – 31.12.2010 dönemine ait vergi SSK imzalı bordro, 01.01.2007 – 31.12.2007, 01.01.2008 – 31.12.2008 ve 01.01.2009 – 31.12.2009 dönemlerine ait vergi – SSK ve imzalı (sigorta) kayıtlarının bulunduğu, söz konusu kayıtların depoda çıkan yangın olayı neticesinde zayi olduğunu, davacının zayi olduğunu iddia ettiği ve dava dilekçesi ekinde sunduğu liste içeriğinde yer alan tüm belge ve kayıtların dava dışı … Şirketin sistem kayıtları ile örtüştüğünü, işbu kayıtlarda herhangi bir tutarsızlık gözlenmediğini, ticari defter ve belgelerin yitirilmesi halinde söz konusu davanın, tacirin zıyaı öğrendiği tarihten itibaren 15 gün içinde açılması gerektiğini, bahsi geçen 15 günlük dava açma süresi hak düşürücü nitelikte olduğunu, dolayısıyla, zayi belgesi talep davasının tacirin zıyaı öğrendiği tarihten itibaren 15 gün içinde açılmasına ilişkin kuralın, dava şartı olduğunu, bu süre içinde davanın açılmaması halinde tacirin dava açma hakkı ortadan kalkacağını, hak düşürücü sürenin dolup dolmadığı hâkim tarafından resen ve davanın her aşamasında kendiliğinden araştırılacağını, söz konusu süre şartına uyulmaması halinde dava reddedileceğini, bu arada, bahsi geçen dava açma süresi, defter ve belgelerin tabii afet veya hırsızlık sebebiyle zayi olduğu tarihten değil, tacirin zıyaı öğrendiği tarihten itibaren başlayacağını, sürenin başlangıç tarihinin yanlış bilinmesi, sürenin kaçırılmasına ve hak kayıplarına yol açabileceğini, bu çerçevede, tacirlerin saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgelerin, yangın, su baskını veya deprem gibi bir afet ya da hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğraması halinde mahkemeye başvurarak zayi belgesi alabileceğini, ancak bu davanın zıyaın
öğrenildiği tarihten itibaren 15 gün içinde açılması gerektiğini, aksi takdirde davanın reddedileceği hususlarında gerekli özen ve hassasiyetin gösterilmesi tacirlerin menfaatine olacağı yönünde görüş ve kanaatlerini bildirmişlerdir. “
Bilirkişiler … ve …’nun 08/11/2021 tarihli ek raporu incelenmiştir. “Dava dışı … A. Ş. isimli şirketin sistem kayıtları ile tüm dosya kapsamında geçen mevcut bilgi, belge ve deliller ile sınırlı olarak yapılan incelemeler ve değerlendirmeler neticesinde; Kutu veya klasör şeklinde arşivlenen davacı adına toplam 202 adet kaydın mevcut olduğunu, TTK. na göre; 2009 ve 2010 yıllarına ait poliklinik faturaları, 2009 ve 2010 yıllarına ait anlaşmalı kurum faturaları, 2009 ve 2010 yıllarına ait poliklinik bağış faturaları, 01.01.2009, 31.12.2009 ve 01.01.2010 – 31.12.2010 dönemlerine ait yevmiye, kebir ve envanter kayıtları, 2009 ve 2010 yıllarına ait kasa tahsilat, tediyeleri ile mahsupları, 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 86’ncı maddesinde, işveren ve işyeri sahipleri, işyeri defter, kayıt ve belgelerini ilgili olduğu yılı takip eden yılın başından başlamak üzere 10 yıl süreyle, saklamak ve Kurumun denetim ve kontrol ile
görevlendirilen memurlarınca istenilmesi halinde on beş gün içinde ibraz etmekle yükümlü tutulduklarını, dolayısıyla, Sosyal sigortalar kapsamına giren evrak ve belgeler ile defterlerin 5510 sayılı Kanun uyarınca 10 yıl süreyle muhafaza edilmesi gerektiğini, dosyanın 26/06/2019 Dava tarihi itibariyle değerlendirildiğinde; 2009 yılı öncesinin saklanmasına gerek kalmayarak zamanaşımına uğradığından zorunlu olunmadığını, 2009 yılına ait olanlar 01.01.2010-31.12.2019 tarihine kadar, 2010 yılına ait olanlar ise 01.01.2011-31.12.2020 tarihine kadar saklanması gerekeceğini, rapor tarihi itibariyle değerlendirildiğinde ise; hiçbir evrak ve belgenin saklanma zorunluğu olmadığı yönünde görüş ve kanaatlerini bildirmişlerdir.”
Yapılan yargılama, toplanan deliller, bilirkişi raporları ve dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; dava konusu edilen davacı şirkete ait 01.01.2009-31.12.2009 ve 01.01.2010-31.12.2010 dönemlerine ait yevmiye, kebir ve envanter kayıtları yangın esnasında zayi olduğu, belgelerin Vergi Usul Kanunu ve Türk Ticaret Kanununca düzenlenmesi, kullanılması ve saklanması zorunlu olan belgelerden olduğu, Vergi Usul Kanununa göre 5 yıl Türk Ticaret Kanununa göre 10 yıllık saklama süresinin bulunduğu ve 6102 sayılı TTK’nın 82/7. Maddesinde aranan yasal koşulların oluştuğu anlaşıldığından bu belgeler yönünden zayi belgesi verilmesine, 2009 yılı öncesine ait belgeler yönünden yasal saklama süresi geçtiğinden bu hususlara yönelik talebin de yerinde olmadığı kanaatine varılmakla aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM / Gerekçesi yukarıda izah olunduğu üzere;
1-Davanın KISMEN KABULÜNE, davacıya ait 01.01.2009-31.12.2009 ve 01.01.2010-31.12.2010 dönemlerine ait yevmiye, kebir ve envanter kayıtları için ZAYİ BELGESİ VERİLMESİNE, fazlaya dair istemin REDDİNE “
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince hesap olunan 59,30.-TL nispi karar ve ilam harcının davacıdan tahsiline, peşin alınan 44,40-TL harcın mahsubu ile bakiye 14,90.-TL harcın davacıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderinin kendi üzerine bırakılmasına,
4-HMK 333.maddesi gereğince davacı tarafından yatırılan gider avansından geriye kalan bakiyenin hüküm kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
Dair, davacı vekilinin huzurunda, kararın tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içinde mahkememize verilecek dilekçe ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemeleri’nde istinaf yolu açık olmak üzere karar verildi.Açıklandı. 17/12/2021

Katip …
E imzalıdır

Hakim …
E imzalıdır