Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
6. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2019/317 Esas
KARAR NO : 2022/824

DAVA : İstirdat
DAVA TARİHİ : 23/05/2019
KARAR TARİHİ : 16/11/2022

Mahkememizde görülmekte olan İstirdat (Ticari Satıma Konu Malın İadesi) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ /
TALEP: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili ile iş ilişkisi içinde bulunan dava dışı gerçek ve tüzel kişiler tarafından keşide edilerek verilen çeklerin 31/12/2018 tarihinde çalındığının tespit edildiğini, … 18. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyası nezdinde çeklerin iptali davasının açıldığını ve açılan davada çekin iptaline karar verildiğini, kararın kesinleştiğini, söz konusu çekler arasında, … 37. İcra Dairesi’nin … Esas sayılı dosyasında takibe konu olan; …bank … Şubesi’nin … tarihli, … numaralı, 54.180,00 TL bedelli çekin de bulunduğunu, bu çekin müvekkilinin zilyetliğindeyken dava dışı ve hakkında ceza davası açılan … isimli kişi tarafından ele geçirildiğinin, müvekkilinin imzasının taklit edilmek suretiyle ciro edilerek başkaca dava dışı kişilere devredildiğinin ve sonuç olarak geçersiz bir ciro silsilesi ile davalıya devredildiğinin anlaşıldığını, davalı şirketin, Faktoring İşlemlerinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 5.maddesine göre kıymetli evrakları kabul etmeden önce istihbarat çalışmaları yapmasının gerektiğini, davalının ağır kusurlu olarak haklarında ödeme yasağı bulunan çekleri kabul ettiğini, bu durumun iyi niyetli olmadığını iddia ve beyan ederek müvekkilinin elinden rızası dışında çıkan çekin istirdadına ve müvekkilinin meşru hamil sıfatıyla alacaklı olduğunun tespitine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin de davalı taraf üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
SAVUNMA: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili şirket ile …Ticaret Limited Şirketi arasında imzalanan Genel Faktoring Sözleşmesi kapsamında, ciro yoluyla tevdi alınan dava konusu çeke ilişkin müvekkili şirket tarafından … 37. İcra Dairesi’nin … Esas sayılı dosyasıyla icra takibi başlatıldığını, davanın reddinin gerektiğini, dava konusu çeke ilişkin başlatılan icra takibinde dosya borcunun keşideci borçlu…Taahhüt İhracat ve Ticaret Limited Şirketi tarafından ödendiğini, müvekkili şirketin, alacağı teşvik eden belgelere binaen faktoring işlemi yaptığını ve dava konusu çeki usulüne uygun olarak ciro yolu ile tevdi aldığını, dava konusu çekin alacak bildirim formu ve çek senet tevdi bordrosuna istinaden ciro yoluyla müvekkili şirkete intikal ettiğini, müvekkili şirketin, iktisap ettiği dava konusu çekteki ciro silsilesinde, çeki veren kişinin, devralınan faturada alacaklı gözüken kişi ve bu kişiden bir önceki cirantanın da faturadaki borçlu ile aynı olduğu, fatura ile kambiyo senedi arasındaki tutarların uyumlu olduğu hususlarında gerekli araştırmaları yaparak çeki iktisap ettiğini, dolayısıyla müvekkili şirketin kanuna uygun faktoring işlemi yaptığını, müvekkili şirketin kötü niyetinin ve ağır kusurunun bulunmadığını, müvekkili şirketin dava konusu çeke ilişkin faktoring işlemi yaptığı sırada çeke ilişkin herhangi bir menfi kaydın bulunmadığını, davacı her ne kadar dava konusu çekteki imzanın kendisine ait olmadığını iddia ediyorsa da müvekkili şirketin iyi niyetli hamil olması nedeniyle davanın reddinin gerektiğini iddia ve beyan ederek davanın reddine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin de davacı taraf üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
KANITLAR VE GEREKÇE /
Dava,rıza dışı elden çıkan çekten dolayı açılan 6102 sayılı TTK’nın 792. maddesi uyarınca çekin istirdatı ve davacının meşru hamil sıfatıyla alacaklı olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
Dava konusu uyuşmazlığın; davacı tarafından davacının elinden rızası dışında çıktığı iddia edilen çekin istirdatı talebinin yerinde olup olmadığı, davacının meşru hamil sıfatıyla alacaklı olduğunun tespiti talebinin yerinde olup olmadığı noktasında anlaşılmıştır.
Davacı vekili dava dilekçesinde; … 18. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … E. Sayılı dosyasına, … 16. Asliye Ceza Mahkemesi … No’lu dosyasına, … 22. İcra Müdürlüğünde açılan …Esas numaralı takip dosyasına delil olarak dayanmıştır.
Davalı vekili cevap dilekçesinde; icra dosyasına, takibe konu çek aslına, Genel Faktoring Sözleşmesi ve işlem evraklarına, ticari defter ve kayıtlara, bilirkişi incelemesi ve sair yasal tüm delillere a delil olarak dayanmıştır.
… 18. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyası celbedilerek dosya kapsamına kazandırılmıştır.
… 2. İcra Hukuk Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyası celbedilerek Uyap sistemi dosya kapsamına kazandırılmıştır.
… 22. İcra Dairesi’nin … Esas sayılı dosyasına yazılan müzekkere cevabı dosya kapsamına kazandırılmıştır.
… 37. İcra Dairesi’nin …Esas sayılı icra takip dosyası UYAP sistemi üzerinden eklenerek dosya kapsamına kazandırılmıştır.
… 16. Asliye Ceza Mahkemesi’nin … E. Sayılı dosyası UYAP sistemi üzerinden celbedilerek dosya kapsamına kazandırılmış, çekteki ciro silsilesi nazara alındığında söz konusu ceza dosyasının beklenmesi gerek bulunmadığı anlaşılmıştır.
… 37. İcra Müdürlüğünün …Esas sayılı takibene konu ve ve dava konusu; …bank … Şubesi’ne ait 20/04/2019 keşide tarihli, 54.180,00 TL bedelli, … seri numaralı çek aslı celbedilmiştir.
Davacı şirket yetkilisinin, dava konusu çekin keşide tarihine yakın tarihlerde imzasının bulunduğu yeteri kadar evrak asılları celbedilmiş, yine davacı şirket yetkilisinin huzurda imza örnekleri alınmış ve dosya kapsamına kazandırılmıştır.
19/10/2018 tarihli Faktoring Sözleşmesi aslı celbedilerek dosya kapsamına kazandırılmıştır.
Dava konusu çek üzerindeki imzanın davacı şirket yetkilisine ait olup olmadığı bakımından dosyanın resen seçilecek grafolog bilirkişiye tevdi ile bilirkişi raporu alınmasına karar verilmiştir.
Grafolog bilirkişi … tarafından düzenlenen 10/11/2021 havale tarihli bilirkişi raporunun sonuç kısmında; beyaz ışık ve değişik açılarda verilen ışık ışınları, yüksek çözünürlü (scanner) tarayıcı, bilgisayar analiz programları kullanılarak, grafolojik, grafometrik ve kaligrafik esaslar dahilinde yapılan mukayeseli incelemede; inceleme konusu çekte … Anonim Şirketine atfen atılmış birinci ciranta imza ile …’nun mevcut karşılaştırma imzaları arasında yapılan karşılaştırmada; atfen atılmış imzanın titreklikler ve yavaşlamalar içerdiği, başlangıç hareketlerinde kısmi benzerlikler, bitiş hareketlerinde ara gramalarında farklılıklar görüldüğü, genel kabul görmüş karakteristik tanı unsurlarından; işleklik derecesi, alışkanlıklar, tersim biçimi, istif, eğim, doğrultu, seyir, hız ve baskı derecesi bakımından değerlendirildiğinde; inceleme konusu çekteki imzanın …’nun eli ürünü olmadığı, takliden atılmış imza niteliğinde olduğu görüş ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir.
Tarafların iddia ve savunmaları ile tüm dosya kapsamına göre, dava konusu çekin davalı şirketin defter ve kayıtlarında ne şekilde gözüktüğü, çekin faktoring mevzuatına uygun şekilde temlik alınıp alınmadığı, davalının temlik tarihi itibariyle çekin iktisabında kötü niyetli veya ağır kusurlu olup olmadığı hususlarının tespiti için, davalının ticari defter ve belgeleri ile dosya üzerinde resen seçilecek Serbest Muhasebeci Mali Müşavir bilirkişi vasıtasıyla inceleme yapılarak bilirkişi raporu alınmasına karar verilmiştir.
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir bilirkişi … tarafından düzenlenen 14/06/2022 tarihli bilirkişi raporunun sonuç kısmında; dosyaya mübrez belge, bilgi, takip dosyası, davalı tarafın 2019 yılına ait ticari defterleri ile sınırlı olarak yapılan tespit, inceleme ve değerlendirmeler neticesinde; davalı şirket tarafından incelemeye sunulan 2019 yılına ait ticari defterlerini TTK’nın ilgili hükümleri yönünden usulüne uygun tutulmuş olduğu, ciro silsilesi incelendiğinde, davacı ile birlikte beş adet cirantanın bulunduğu, çekin 6. sırada davalıya teslim edildiği, 4. sırada bulunan dava dışı … Ltd. Şti. ile 5. sırada bulunan dava dışı … Tic. Ltd. Şti. arasında ticari bir ilişkinin bulunduğu, dava konusu çekin, davalı faktoring şirketinin ticari defterlerinde ve cari hesap ekstresinde kayıtlı olduğu ve bu çek karşılığında faiz vb. giderlerin düşülmesi neticesinde kalan 47.440,23 TL’lik bakiyenin 03/01/2019 tarihinde … ödemesi açıklaması ile dava dışı … Ltd. Şti.’ye ödendiği, tarafların, inkar tazminatı ve diğer benzeri taleplerinin ve ayrıca davalı tarafın çekin iktisabında kötü niyetli veya ağır kusurlu olup olmadığı hususunun mahkememiz takdirinde olduğu görüş ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir.
Bilirkişi raporları dosya kapsamına uygun ve denetime elverişli bulunmuştur.
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; Dava, rıza dışı elden çıkan çekten dolayı açılan 6102 sayılı TTK’nın 792. maddesi uyarınca çekin istirdatı ve davacının meşru hamil sıfatıyla alacaklı olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
Somut olayda, davacı, dava dilekçesi ile davalı elinde bulunan çekteki imza kendisine ait olmadığından, haklı hamil olduğunun tespiti ile çekin davalıdan istirdatı talep edilmiştir. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 788. Maddesinde emre yazılı veya belirli bir kimse lehine düzenlenen çekin, ciro ve teslim yolu ile devredilebileceği, yine aynı kanunun 790. Maddesinde cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılacağı düzenlenmiştir. Yine aynı kanunun 792. Maddesinde; ” Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790 ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür” düzenlemesi yer almaktadır. Bu düzenleme uyarınca rıza hilafına elden çıktığı ileri sürülen çekin istirdatına karar verilebilmesi için davacının dava konusu çekin yetkili hamili olduğunu kanıtlamasının yanında,yeni hamilin çeki kötü niyetle iktisap ettiğini ya da iktisapta ağır kusuru bulunduğunu ispat etmesi gereklidir. Bu durum karşısında davada ispat yükü çekin istirdatını talep eden davacıya ait olup aksinin kabulü kıymetli evrakın mücerretlik ilkesini ortadan kaldırır (Y. 11. H.D. 31/05/2017 T. 2016/354 esas 2017/3234 karar sayılı ilamı)
Bu madde uyarınca ispat yükü, çekin yetkili hamili olduğunu ve çekin rızası hilafına elinden çıktığını ileri süren davacıya ait olup, davacının bu hususların yanı sıra ayrıca davalının çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğunu veya iktisapta ağır kusurlu bulunduğunu ileri sürüp kanıtlaması gerekmektedir.
Dava konusu çek incelendiğinde, …bank … Şubesine ait 20.04.2019 tarihli 54.180,00-TL bedelli, keşidecisi …Ltd Şti, lehdarı … Tic A.Ş. olan, süresinde ibraz edilmiş ancak ödeme yasağı nedeniyle işlem yapılamamış bir çek olduğu görülmüştür.
Mahkememizce aldırılan bilirkişi raporunda dava konusu çekteki imzanın davacı şirket yetkilisine ait olmadığı tespit edilmiştir. Esasen ciro silsilesindeki imzalardan birinin sahteliği diğer imzaların geçerliliğini etkilemeyeceği TTK 677.madesinin amir hükmü olup, sadece bu durum çek istirdatı davasının ispat edildiğinin kabulü için yeterli değildir. Dava konusu çekin, muntazam ciro silsilesine göre son olarak davalının elinde bulunduğu, davacı cirantanın imzasının sahteliği, diğer kambiyo borçlularını sorumluluktan kurtarmayacağından ve ciro silsilesinde görünüş itibariyle kopukluk bulunmadığından, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 792. maddesi uyarınca, çekin hamil tarafından kötüniyetli iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır kusurlu bulunduğunun davacı tarafından kanıtlanması gerekir. (Yargıtay 11 HD 2016/354 E-2017/3234 ,31.05.2017)Dava konusu somut olayda, dosyada bulunan delillerin, son hamil olan davalının çeki iktisapta kötü niyetli ya da ağır kusurlu olduğunu kanıtlamaya yeterli ve elverişli bulunmadığı, çek hamili olan davalı söz konusu çeki müteselsil ve birbirine bağlı cirolarla iktisap ettiğinden, davalının çeki iktisap ederken kötüniyetli ve ağır kusurlu olduğu ispatlanamadığından davanın reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM / Gerekçesi yukarıda izah olunduğu üzere;
1-Davanın REDDİNE,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince hesap olunan 80,70 TL maktu karar ve ilam harcının, dava açılırken davacı taraftan peşin alınan 924,75 TL harçtan mahsubu ile hazineye gelir kaydına, artan 844,05 TL’nin hüküm kesinleştiğinde ve talep edildiğinde davacı tarafa iadesine,
3-Davalı taraf kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde geçerli A.A.Ü.T.’deki esaslara göre belirlenen 9.200,00 TL maktu vekalet ücretinin, davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
5-HMK 333.maddesi gereğince davacı tarafından yatırılan toplam 2.022,00 TL gider avansından artan avans olması halinde, hüküm kesinleştiğinde ve talep edildiğinde davacıya iadesine,
6-Davalı tarafından yatırılan gider avansı ve yapılan yargılama gideri bulunmadığından bu konuda hüküm kurulmasına yer olmadığına,
Dair, taraf vekillerinin huzurunda, kararın tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içinde Mahkememize verilecek dilekçe ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemeleri’nde istinaf yolu açık olmak üzere karar verildi.16/11/2022

Katip
¸e-imzalıdır

Hakim
¸e-imzalıdır

*Bu belge 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu kapsamında elektronik imza ile imzalanmıştır.*