Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
6. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018/917 Esas
KARAR NO : 2021/823

DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 28/09/2018
KARAR TARİHİ : 07/12/2021

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ -İSTEM /
Davacı vekili dava dilekçesinde ve özetle; taraflar arasında düzenlenen, 10.01.2018 tarihli “İmar Planlamasına Esas Mühendislik, Mimarlık, şehir Planlaması, Mekansal Planlama İmar Planı, Fonksiyon Değişikliği Kentsel Tasarım Proje Hizmet Kesin Sözleşmesi” ne konu işlere ilişkin ödeme şeklinin, sözleşmenin 5.3 maddesinde belirtildiğini, buna göre; Proje hizmet bedeli toplamının 4.367.000,00- TL olup taksitli ödeme yapılacağını, 1.091.750,00- TL’nin sözleşme imzalandığında, 1.091.750,00- TL’nin 1/5000 … ve 1/1000 Uygulama İmar Planı Değişikliğine esas ve hali hazır harita, rapor, planların İBB Başkanlığından onaylanmasıyla, 1.091.750,00- TL’nin 1/5000 … ve 1/1000 Uygulama İmar Planı Değişikliğine esas (yer bilimsel etüt raporları, Mikro Bölgeleme planları ( 1/5000, 1/2000, 1/1000) ve diğer jeolojik, jeoteknik plan, rapor sondaj, laboratuvar sonuçları Ç. Ş. B. İl Müdürlüğü Komisyonlarından onaylanmasıyla, 545.875,00- TL’nin Üst Yapı Mimari Avan Projelere başlandığında, 545.875,00- TL’nin Başbakanlığa ve Mekansal Planlama Genel Müdürlüğüne onaya, pin kotu alımına gönderildiğinde ödenmesine karar verildiğini, sözleşmede belirtilen ödemelere istinaden; 30.04.2018 tarihli 1.091.750,- TL bedelli çek, 30.05.2018 tarihli 1.091.750,- TL bedelli çek, Tarihsiz 1.091.750,- TL bedelli çek, Tarihsiz 545.870,- TL bedelli çek, Tarihsiz 545.870,- TL bedelli çek, düzenlenerek davalı şirket yetkilisine imza karşılığında 16.01.2018 tarihinde teslim edildiğini, sözleşme konusu işin aşamalı olması ve aşamaların ne zaman tamamlanacağının bilinmemesi nedeni ile üç adet çekin tarihsiz olarak düzenlendiğini, işlerin bitiminde şirket yetkilisi tarafından tarih yazılarak tahsile konulacağı hususunda teminat olarak verildiğini, davalı tarafından, sözleşmede belirtilen aşamaların tamamlanması üzerine, 30.05.2018 tarihli 1.091.750,00- TL bedelli ve 30.06.2018 tarihli 1.091.750,00- TL bedelli faturalar düzenlendiğini, bu faturalardaki aşamalardaki işlere ilişkin iki adet 1.091.750,00- TL bedelli çekin ödendiğini, ancak, bundan sonra sözleşmedeki aşamalardaki işler tamamlanmadan, ödeme şartları oluşmadan, tarihsiz çeklerin tarihlerinin müvekkili şirketin onayı ve haberi olmadan davalı şirket tarafından doldurulup, sözleşmeye aykırı olarak tahsili yoluna gidildiğini, iş aşamaları tamamlanmadığından tahsilatı yapılan işlere ilişkin faturanın da düzenlenmediğini, şöyle ki; 1/5000 imar planı değişikliğine esas ve 1/1000 uygulama imar planı değişikliğine esas (yer bilimsel etüt raporları, Mikro bölgeleme planları (1/5000, 1/2000, 1/1000) ve diğer jeolojik, jeoteknik plan rapor, sondaj, laboratuvar sonuçları) Ç.Ş.B. İl Müdürlüğü Komisyonlarından onaylanmasıyla, 1.091.750,00- TL nin ödeneceği belirtilmişse de, komisyonlardan onay alınmadan bu iş karşılığı düzenlenen 1.091.750,00- TL bedelli tarihsiz çekin tarih kısmının davalı tarafından 30.06.2018 olarak doldurulup işleme konulduğunu, müvekkili şirketin davalı ile aralarındaki güven ilişkisi nedeniyle ve itibarını korumak için çek bedelini 02.07.2018 tarihinde ödediğini, belirtilen komisyon onaylarının halen alınmamış olup davalı tarafından belirtilen aşamaya ilişkin faturanın da düzenlenmediğini, sözleşmede “Üst yapı Mimari Avan Projelere Başlandığında” 545.875,00 TL ödeneceğinin belirtilmesine ve davalı tarafından belirtilen işe başlanmamasına rağmen, bu aşama için düzenlenen 545.875,00- TL bedelli tarihsiz çekin tarihinin davalı tarafından 30.07.2018 olarak doldurulduğunu, tahsili için işleme konulduğunu, işe başlanmamasına rağmen, müvekkili şirketin çekinin arkasına karşılıksız damgası vurulmaması ve şirketin itibarını korumak için çekin bedelinin 30.07.2018 tarihinde ödendiğini, gelinen bu aşamada, sözleşme gereği “Başbakanlığa ve Mekansal Planlama Genel Müdürlüğüne onaya, pin kotu alımına” gönderilmesi aşamasında ödenmesi gereken 545.875,00 TL ye ait düzenlenen çeke ilişkin olarak davalının müvekkilini telefonla arayarak diğer tarihsiz çeklerde olduğu gibi çekin tarihini 30.09.2018 olarak dolduracağını söyleyerek çek bedelinin ödenmesini talep ettiğini, ekte sunulan bedeli 42.000,00 TL olan 20.12.2017 tarihli faturanın davalı şirket tarafından sözleşmeye konu işe ilişkin olarak düzenlenmiş olup, bu bedel ve ayrıca aynı işe ilişkin olarak 50.000,00- TL tutarında ödemenin işin başında iyi niyet ve karşılıklı güven ilişkisine dayanarak müvekkili tarafından davalıya ödendiğini, sözleşmenin 5.3. maddesine göre davalı şirketin henüz yapmadığı işlere ilişkin fazladan ödeme aldığını, sözleşme bedeli ve fazladan yapılan toplam 92.000,00 TL tutarındaki ödeme göz önüne alındığında davalı şirketin müvekkilinden 545.875,00- TL alacağının da bulunmadığını, işin “Başbakanlığa ve Mekansal Planlama Genel Müdürlüğüne onaya, pin kotu alımına gönderilmesi” aşamasında davalının müvekkilden alacağının 545.875,00-TL – 92.000,- TL = 453.875,00- TL tutarında olacağını, ancak davalı şirketin 545.875,-TL lık çekin vadesi dolmadan tarihini koyarak tahsili için işleme başladığını, açıklanan nedenlerle davalı şirketin sözleşmeye aykırı olarak işin aşamaları tamamlanmadan ve müvekkilinin onayı olmaksızın, müvekkilinden fazladan ödeme almış olduğunu, davalının haksız kazanç sağlamış olduğunu, davalı şirketin sözleşmedeki edimlerini yerine getirmediğini, sözleşmeye, iyi niyet kurallarına ve dürüstlük ilkelerine aykırı hareket ettiğini, davalının ödemesini istediği 545.875,-TL bedelli çekin tahsili halinde, bu durumun müvekkilinin mağduriyetine neden olacağı gibi davalının haksız kazancına ve sebepsiz zenginleşmesine sebebiyet vereceğinin açık olduğunu, sözleşmeye göre şartları oluşmayan ve fazladan ödeme içeren 545.875,00-TL bedelli çekin ödenmesinin, müvekkilinin mağduriyetine neden olacağının açık olduğunu, bu nedenlerle çekin ibrazı halinde bankaca ödenmemesi için ihtiyati tedbir konulması talebinin zaruretinin hasıl olduğunu, yukarıda açıklanan ve re’sen tespit edilecek nedenlerle, davanın kabulü ile, öncelikle tensiple dava konusu çek yaprağının bankaya ibrazı halinde ödenmesinin önlemek için ihtiyati tedbir kararı verilmesine, borçlu olmadığının tespiti ile bu çekin ödenmesinin durdurulmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
SAVUNMA /
Davalı vekili davaya cevap dilekçesinde özetle; davacının dava dilekçesini kabul etmediklerini, fazlaya ilişkin her türlü itiraz, talep, beyan ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla cevap ve delillerini süresi içerisinde sunduklarını, davacı tarafından iş bu haksız davanın …. A.Ş. olarak açılmış olmasına karşın Sayın Mahkemenin dosyasının tensip zaptında davacı …A.Ş. olarak düzenlenmiş olup, davacının hangi şirket olduğunun belirsiz olduğunu davanın öncelikle usulden reddine karar verilmesinin talep edildiğini, müvekkili ile davacı şirket arasında davacıya ait … İli, … ilçesi, … Mahallesi 18 Pafta 156 ada 1965 parsel, yine 156 ada 1967 parsel ve 137 ada 4 parsellere ilişkin olarak 10.01.2018 Tarihinde “İmar Planlamasına Esas Mühendislik-Mimarlık-Şehir planlaması Mekansal Planlama, İmar Planı Fonksiyon Değişikliği Kentsel Tasarım Proje Hizmet Kesin Sözleşmesi” İmzalandığını, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (644 sayılı) 2.maddesi ” .. d) Mekansal strateji planlarını ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapmak suretiyle hazırlamak ve mahalli idarelerin plan kararlarının bu stratejilere uygunluğunu denetlemek.) ile Bakanlığın görev alanına giren konularda her türlü etüt, plan, proje, maliyet hesaplarını ve yapım işlerini yapmak veya yaptırmak, uyarınca Bakanlığın yetki ve görevlerini belirlendiğini, müvekkili şirket tarafından bu kanunda ve diğer mevzuatlarda belirlenen usullere uygun hizmet sunulduğunu, Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Cumhurbaşkanlığına bağlı bakanlık olduğunu, 30474 sayılı ve 10.07.2018 tarihli Resmi gazetede yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi uyarınca bakanlığın yetkileri de Cumhurbaşkanlığı teşkilatına bağlı olarak yeniden düzenlendiğini, müvekkili şirket tarafından önceki ve sonradan değişen tüm bu mevzuatlara uygun hizmet sunulmuş olduğundan davacının beyanlarını bu yönü ile kabul etmediklerini, bu sözleşmeye göre tarafların sözleşme imzalandığı tarihte sözleşme bedelinin 1/4 peşin ödeneceğinin kararlaştırıldığını, sözleşme ücretinin kalan kısmının defaten ödenmesinin de hüküm altına alındığını, ancak davacının bu sözleşme imzalandıktan sonra işi geciktirmeye ve ödemeyi süreye yaymaya çalıştığını, müvekkili şirket ile Adres 35 A.Ş. arasında imzalanan sözleşmenin 5.3 bendinde sözleşmenin imzalandığı anda 1/4’ünün ödeneceği ve sözleşmeye ekleneceği taraflar arasında kararlaştırıldığını, sözleşmenin 10.01.2018 tarihinde imzalandığını, davacının dava dilekçesinde kendi beyanı ile sabit olduğu üzere sözleşme bedelinin ilk ödemesi için Nisan 2018 tarihli çek tanzim edildiğini, davacının kendi edimini yerine getirmekten kaçındığını ve geç ifa ettiğinin açık ve net olduğunu, müvekkili şirkete çeklerin tarihsiz olarak teslim edildiği iddiasını da kabul etmediklerini, sayın mahkemenizce de bilindiği üzere açığa kambiyo düzenlenmesinin hukuken geçerli olduğunu, bu durumu kabul etmemekle birlikte davacının iddia ettiği açığa çek düzenlenmesi halinde bu çekin geçerliliğini hukuken etkilemediğini, davacının beyanlarının aksine sözleşme bedeline ilişkin çeklerin işlemlerin yaklaşık ve tahmini tarihlerine göre davacı tarafından belirlendiğini, müvekkilinin yaptığı işlemlerin bürokratik işlemlere bağlı olup, bürokrasi içerisindeki onayların tam tarihlerin belirlenmesinin mümkün olmadığını, davacıya sunulan hizmet gereği gibi yerine getirildiği için ödemelere ilişkin verilen çeklerin bedellerinin tahsilinin hukuka ve sözleşmeye uygun olduğunu, davacının beyan ve taleplerinin haksız ve hukuka aykırı olduğunu, müvekkil şirket tarafından sözleşmeye konu taşınmazların kentsel tasarım projesi ile ilgili yasalara ve yürürlükteki mevzuata uygun olarak yapıldığını, davacının sözleşme ve yapılan işlere ilişkin beyanlarının da gerçek dışı olduğu, müvekkili şirketin yapacağı işlerin kademe kademe yapılması gerektiğinden, müvekkil şirketin tüm kademedeki işlemleri yasalara, mevzuata ve sözleşmeye uygun olarak yerine getirdiğini, davacının davanın dayanağı olan vakıalara ilişkin açıklamalarını gerçeğe uygun bir biçimde yapmakla yükümlü olduğunu, bu nedenle davacının tazminat ödemesine karar verilmesini talep edttiklerini, ayrıca davacının haksız ve hukuka aykırı olarak dava açmasından dolayı dava değerinin %20’den aşağı olmamak üzere davacının ayrıca kötü niyet tazminatı ödemesine karar verilmesini talep etmiştir.
KANITLAR VE GEREKÇE /
Dava, İ.İ.K.nun 72 maddesi hükmüne dayalı olarak açılmış olup, menfi tespit istemine ilişkindir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın, taraflar arasındaki 10/01/2018 tarihli sözleşmeden kaynaklanan edimlerin taraflarca ifa edilip edilmediği, sözleşmeyle kararlaştırılan işlerin yapılıp yapılmadığı, dava konusu 545.875,00-TL bedelli, … seri numaralı çekin dava tarihi itibariyle bedelsiz olup olmadığı noktalarında toplandığı tespit edilmiştir. Mahkememizce yapılan yargılama sırasında dava konusu çekin 01/10/2018 tarihinde dava tarafça tahsil edildiği anlaşılmış, davacı tarafından davaya istirdat davası olarak devam edileceği beyan edilmiştir.
Taraflarca gösterilen deliller toplanmış, … İli, … ilçesi, 18 pafta, 156 ada 1965 ve 1967 parsel nolu, 137 ada 4 parsel nolu taşınmazların tapu kayıtları, Başbakanlık Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü’ nden, … Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nden, … Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nden Narlıdere Belediye Başkanlığı’ndan davaya konu yapılan işlemlere ilişkin kayıt ve belgeler, taraf şirketlerin sicil özetleri ilgili ticaret sicil müdürlüklerinden celp edilmiştir.
Davalı yanın cevap dilekçesinde, dava konusu sözleşme kapsamında üzerine düşen edimin yerine getirildiğini savunarak, dava konusu projeye ait tüm plan proje çalışma ve belgelerin ve davalı şirketin ticari defterlerinin bilirkişi tarafından yerinde inceleme suretiyle incelenmesini talep ettiği; buna karşılık uyuşmazlığın mahiyetine göre; dava konusu projeye ait tüm plan, proje, çalışma ve belgelerin dava dosyasında mahkeme incelemesine ve denetimine elverişli şekilde sunulması gerekli delillerden olduğu anlaşıldığından; davalı vekiline; taraflar arasındaki 10/01/2018 tarihli kentsel tasarım proje sözleşmesine konu olup davalı tarafça hazırlandığı belirtilen tüm plan, proje, çalışma ve belgelerin mahkememize sunulması, ayrıca sözleşmeye göre alınması gereken onayların alındığına ilişkin delillerin sunulması, özellikle sözleşmenin 5.3 maddesinin son kısmında yer alan Üst Yapı Mimari avan projelerinin tamamlandığına ve Başbakanlık ve Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü’nden onay ve pin kotu alındığına dair delillerini sunmak üzere iki haftalık kesin süre verilmiş, verilen kesin süre içerisinde davalı vekilince deliller dosyaya sunulmuştur.
Mahkememizce; 10/01/2018 tarihli kentsel tasarım proje sözleşmesine konu edimlerden hangilerinin yerine getirildiğinin hangilerinin getirilmediği, bu çerçevede dava konusu 545.875,00-TL bedelli, … seri numaralı çekin bedelsiz kalıp kalmadığının tespiti için dosyanın re’sen seçilecek bir inşaat mühendisi, bir elektrik mühendisi, bir mimar ve bir eser sözleşmelerinde uzman bilirkişiden oluşacak heyete tevdiine karar verilmiştir.
23/06/2021 teslim tarihli bilirkişi heyet raporunda özetle; taraflar arasındaki10.01.2018 tarihli sözleşmede işin bedelinin KDV dahil 4.367.000,- TL olarak belirlendiği ve ödeme planı yapıldığı, ödeme planına göre ödemelerin taksitli olarak beş aşamada gerçekleştirileceğinin kararlaştırıldığı, buna göre sözleşme anında bedelin 1/4 ünün ödeneceği, sözleşmenin 10/01/2018 tarihinde kurulduğu, ilk ödemenin 30/04/2018 tarihli çek ile tahsil edildiği, burada bir gecikme söz konusu olsa da, davalının, 30/04/2018 vade tarihli çeki 16/01/2018 tarihinde itirazsız olarak kabul ettiği, gecikme ile ilgili husus işbu dava konusu olmadığından değerlendirme dışı bırakıldığı, ikinci ödeme için 1.091.750 TL tutarlı, 30/05/2018 vade tarihli çekin de 16/01/2018 tarihinde davalıya teslim edildiği ve davalı tarafından 30/05/2018 tarihinde tahsil edildiği, bu çekin ödeme koşulunun, 1/5000 … Planı ve 1/1000 Uygulama İmar Planı Değişikliğine Esas ve Halihazır Harita, rapor, planların … Başkanlığından onaylanması olduğu, 10/07/2018 tarihinde düzenlenen Teslim Tutanağı ile İmara Esas 1/5000 Ölçekli …Planı Revizyonu ve 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı Revizyonuna Esas … Büyükşehir Belediye Başkanlığı Onaylı ve … Tapu Kadastro Şube Müdürlüğü’nce onayının yapıldığı ve raporun, hesap işlenerek … Belediye Başkanlığı ve … Büyükşehir Başkanlığı’na sevk edilen 1/5000 ve 1/1000 plan paftalarının, …AŞ’ye ve …’a teslim edildiği, bu ödeme için, 16/04/2018, 16/06/2018 tarihli ara aşamalardan geçerek … Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından onaylanması şartı konulduğu, işlemin 14/09/2018 tarihinde … tarafından onaylandığı, üçüncü ödeme için 1.091.750 TL tutarlı, 30/062018 vade tarihli çekin de 16/01/2018 tarihinde davalıya teslim edildiği ve davalı tarafından 02/07/2018 tarihinde tahsil edildiği, bu çekin ödenme koşulunun; 1/5000 …Planı ve 1/1000 Uygulama İmar Planı Değişikliğine esas (yer bilimsel etüt raporları, Mikro Bölgeleme Planları (1/5000, 1/2000, 1/1000) ve diğer jeolojik, jeoteknik plan, rapor sondaj, laboratuvar sonuçları Ç. Ş. B. İl Müdürlüğü Komisyonlarından onaylanması olduğu, bu aşamanın da 05/11/2018 tarihinde … Çevre ve Şehircitik İl Müdürlüğü’nün onayı ile tamamlanmış olduğu, bu çek ile ilgili olarak dört aylık bir erken ödeme olduğu söylenebilecekse de işin yapıldığı, davalının edimini ifa ettiği, dördüncü ödeme için, 545.875,00- TL tutarlı, 30/07/2018 vade tarihli çekin de 16/01/2018 tarihinde davalıya teslim edildiği ve davalı tarafından 30/07/2018 tarihinde tahsil edildiği, bu çekin ödeme koşulunun; Üst Yapı Mimari Avan Projelere başlanması olduğu, davalı tarafından dosyaya giren cevap dilekçelerinde bu konuya ilişkin açıklık getirilmemiş olmakla birlikte; davalı tarafından dosyaya sunulan 13/11/2020 tarihli dilekçe ekinde Ek 13, 13.1, 13.2 ve 13.3′ de Mimari Çalışma Raporunun bulunduğu, ancak bu raporun dava tarihinden iki yıl sonra mahkemeye sunulduğu, bu raporların Mimari Avan Proje elde etmeye yönelik kentsel tasarım sürecini tanımladığı, sözleşmede belirtilen Yer Üstü Mimari Projeler (Avan) içeriğinde yer alan analizlerin bazılarını içerdiği, ancak Mimari Avan Proje yeterliliğine kavuşmadığının anlaşıldığı, raporlarda, 1/2000 Doluluk Boşluk, Fonksiyon, Kat, Taks, Ulaşım ve Yeşil Alan Analizleri dışında, birbirleriyle bağlantısı tam kurulamayan değişik ölçeklerde olukça az sayıda tasarım araştırmaları bulunduğu, sözleşmede belirtilen Avan Proje kalemlerine ilişkin belirgin … Projesi ve bu projeyle bağlantılı değişik fonksiyonları içeren 30’dan fazla işlevle mahallerin tanımlanmadığının görülmekte olduğu, bu mahallerin 1/100, 1/200 ve 1/500 ölçekli ilgili plan, kesit, görünüş ve görsel resimler bütünlüğünde avan projelerin olmadığının anlaşıldığı, beşinci ödeme için 545.875,00-TL tutarlı, 30/07/2018 vade tarihli çekin de 16/01/2018 tarihinde davalıya teslim edildiği, çekin tahsili ile ilgili dosyada herhangi bir belgeye rastlanmamakla birlikte dava tarihinden sonra fatura düzenlendiği, bu çekin; Başbakanlığa ve Mekansal Planlama Genel Müdürlüğüne ONAYA, PIN KOTU alımına gönderildiğinde ödeneceğinin kararlaştırıldığı, 13/01/2021 tarih ve …sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü’nün mahkemeye ilettiği yazıda; “sözkonusu taşınmazlara ilişkin herhangi bir bilgi ve belge bulunamadığının” belirtildiği, bu anlamda PİN KOTU alınması için başvurulmadığının anlaşıldığı, davaya konu sözleşme ödeme kalemlerinden; Başbakanlığa ve Mekansal Planlama Genel Müdürlüğüne onaya, pin kotu alımına gönderildiğinde ödenecek olan Sözleşme Bedelinin 1/4 ünün 1/4’ü olan 545.875,- TL’ye ilişkin olarak; PIN KOTU alımına ilişkin bir başvuru gerçekleştirilmediği eş deyişle edimin ifa edilmediği, sözleşme tarihinden önce ödemesi yapılan ve davalı tarafından yalnızca 42.000,- TL’lik kısmının sözleşmeye esas TEKNİK RAPOR hazırlığı anlamında alındığının teyid edildiği anlaşılan ödemeye ve sözleşme tarihi sonrasında ödendiği belirtilen fatura edilmemiş 50.000,00- TL ödemeye ilişkin, sözleşmede herhangi bir ifade bulunmadığı sonuç ve kanaati bildirilmiştir.
Toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre; taraflar arasında 10/01/2018 tarihli 4.367.000,00-TL götürü bedelli ve 24 ay süreli “İmar Planlamasına Esas Mühendislik, Mimarlık, şehir Planlaması, Mekansal Planlama İmar Planı, Fonksiyon Değişikliği Kentsel Tasarım Proje Hizmet Kesin Sözleşmesi” yapıldığı, sözleşmenin 5.3 maddesi ile ödeme şeklinin kararlaştırıldığı, buna göre sözleşme bedelinin 1/4’ünün(1.091.750,00-TL) sözleşmenin imzalandığı tarihte; 1/4’ünün(1.091.750,00-TL) 1/5000 … ve 1/1000 Uygulama İmar Planı Değişikliğine Esas ve Halihazır Harita, rapor, planların … Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı tarafından onaylandığında; 1/4’ünün(1.091.750,00-TL), 1/5000 … ve 1/1000 Uygulama İmar Planı Değişikliğine esas (yer bilimsel etüt raporları, Mikro Bölgeleme Planları (1/5000, 1/2000, 1/1000) ve diğer jeolojik, jeoteknik plan, rapor sondaj, laboratuvar sonuçları Çevre ve şehircilik Bakanlığı İl Müdürlüğü Komisyonlarından onaylandığında; 1/4’ünün 1/2’sinin (545.875,00-TL), Üst Yapı Mimari Avan Projelere başlandığında; 1/4’ünün 1/2’sinin (545.875,00-TL), Başbakanlığa ve Mekansal Planlama Genel Müdürlüğüne onaya, pın kotu alımına gönderildiğinde ödeneceğinin, yine sözleşmenin 5.3 maddesi ile bu ödemelere davacının çek vereceğinin kararlaştırıldığı, bu hususların taraflar arasında ihtilaf konusu olmadığı görülmüştür.
Davacı tarafından sözleşmenin 5.3 maddesi kapsamında davalıya 30/04/2018 vadeli 1.091.750,00-TL bedelli, 30/05/2018 vadeli 1.091.750,00-TL bedelli, 30/06/2018 vadeli 1.091.750,00-TL bedelli, 30/07/2018 vadeli 545.875,00-TL bedelli ve dava konusu olan keşide tarihi kısmı boş 545.875,00-TL bedelli çeklerin 16/01/2018 tarihinde verildiği, davacı tarafça dosyaya sureti sunulan ve çek fotokopilerini içeren tutanaktan anlaşılmıştır. Davacı tarafça 545.875,00-TL bedelli iki çekin de tarihsiz olduğu iddia olunmuş ise de; bizzat davacı tarafından dosyaya sunulan tutanakta yalnızca dava konusu 545.875,00-TL bedelli, … seri numaralı çekin keşide tarihinin boş olduğu görülmüştür.
Davacı tarafından dava konusu çekin ve dava konusu olmayıp sözleşme kapsamında davalıya verilen diğer dört çekin, sözleşmede kararlaştırılan vadelerde yapılacak ödemeler karşılığında davalıya verildiği, davalı tarafından henüz çeklerin tahsili koşulları oluşmadan tahsil edildikleri, dava konusu olan 545.875,00-TL bedelli, E1-0799384 seri numaralı keşide tarihi boş olan çekin keşide tarihinin davalı tarafından rıza hilafına doldurulduğu, bu çekin dayanağını teşkil eden edimin henüz ifa edilmediği, çek bedelinin dava tarihi itibariyle ödenmesinin talep edilemeyeceği savunulmuştur.
Çek bir ödeme aracı olmakla ve sebepten mücerret bulunmakla birlikte, keşideci çekin dayanağı olan temel ilişkiye ilişkin tüm defi ve itirazlarını kendi akidine karşı ileri sürebileceği gibi, yine kendi akidine karşı çekin rıza hilafına doldurulduğu iddiasını da ileri sürebilir. Ancak keşideci bu durumda iddialarını yazılı delil ile ispat etmek durumundadır. Somut olayda taraflar arasındaki eser sözleşmesi ile davalı yan edimini aşamalı olarak yerine getirmeyi üstlenmiş, davacı ise sözleşme bedelini 5 ayrı vadeye bağlamıştır. Buna göre davalı tarafça edimler aşama aşama yerine getirilecek, ilgili aşama tamamlandığında ücret alacağı muaccel hale gelecektir. Başka ifade ile davacının ücret ödeme borcunun vadesi, ilgili aşamanın tamamlanması ile gelecektir. Sözleşmede ödemeler için davacının davalıya çek vereceği de açıkça kararlaştırılmış ve dava konusu çek ile birlikte toplam beş adet çek 16/01/2018 tarihinde davalıya teslim edilmiştir. Mahkememizce alınan bilirkişi raporu ile davalının ikinci, üçüncü ve dördüncü çekleri, sözleşmede kararlaştırılan edim henüz yerine getirilmeksizin tahsil ettiği tespit edilmiştir. Dava konusu çek ise davalıya keşide tarihi boş olarak verilmiştir. Davacı bu çekin keşide tarihinin rıza hilafına doldurulduğunu ileri sürmektedir. Bu iddiasını taraflar arasındaki sözleşmenin 5.3 maddesi ile ve yazılı delil ile ispatlamıştır. Zira anılan maddede dava konusu çekin, davalı tarafından sözleşme kapsamında hazırlanan plan ve projeler ile üst yapı mimari avan projelerinin Başbakanlığa ve Mekansal Planlama Genel Müdürlüğüne onaya, pın kotu alımına gönderildiğinde ödeneceğinin kararlaştırıldığı açıktır. Oysa davalı dava tarihi itibariyle henüz iki önceki aşama olan, 1/5000 …ve 1/1000 Uygulama İmar Planı Değişikliğine esas (yer bilimsel etüt raporları, Mikro Bölgeleme Planları (1/5000, 1/2000, 1/1000) ve diğer jeolojik, jeoteknik plan, rapor sondaj, laboratuvar sonuçları Çevre ve Şehircilik Bakanlığı … İl Müdürlüğü Komisyonları tarafından onaylanması aşamasını dahi tamamlamamıştır. Bu onayın dava tarihinden sonra 05/11/2018 tarihinde tamamlandığı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı … İl Müdürlüğü tarafından dosyaya gönderilen yazı cevabından anlaşılmaktadır. Nitekim dava tarihi itibariyle sözleşmenin 24 aylık süresi dahi henüz dolmamıştır. Davacı tarafından dava tarihi itibariyle dava konusu çekin, davacının pin kotu alımı için başvuruda bulunulması ediminin yerine getirilmesi ile doğacak ücret borcunun ifası uğruna davalıya verildiği; ancak dava tarihi itibariyle bu çek bedelinin dayanağını oluşturan borcun henüz muaccel hale gelmediği, zira davalının bu bedel karşılığında yerine getirmesi gereken edimini henüz ifa etmediği savunulmuş, başka ifade ile karşılıklılık ilişkisi içinde olan bu edimler bakımından ödemezlik def’i ileri sürülmüştür. Gerçekten de dava tarihi itibariyle çekin dayanağı olan borç muaccel hale gelmemiştir. Buna karşılık davalı tarafça dava konusu çek, keşide tarihi taraflar arasındaki sözleşmeye ve davacı rızası hilafına doldurularak, dava tarihinden iki gün sonra 01/10/2018 tarihinde tahsil edilmiştir. Davalı tarafça pin kotu alımı için davacının bildirmesi gereken bazı bilgiler bulunduğu ve bu konuda davacı yana ihtar çekildiği savunulmuş ise de; ihtarın çekin tahsil tarihinden ve dava tarihinden sonra çekildiği anlaşılmakla, bu savunmaya itibar edilmemiştir. Kaldı ki davacının, çekin keşide tarihinin rızası hilafına doldurulduğunu ve dava tarihi itibariyle ödemezlik defini ileri sürmekte haklı olduğunu ispat etmiş olması karşısında davalı savunmasının sonuca etkisi bulunmamaktadır.
Yukarıda izah edilen tüm gerekçeler ile, davacının dava konusu… seri numaralı 545.875,00-TL bedelli çekten ötürü dava tarihi itibariyle davalıya borçlu olmadığının tespitine, 545.875,00 TL’nin 01/10/2018 tahsil tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan istirdadına ve davacıya verilmesine karar vermek gerekmiştir.
Davacı tarafından 31/08/2021 tarihli bilirkişi raporuna itiraz dilekçesi ile davanın istirdat davası olarak devamı; fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla, şimdilik; davalı tarafından tahsil edilmesine rağmen yapılmayan iş bedellerinin, tahsil tarihleri itibariyle işleyecek mevduata uygulanan en yüksek faiziyle birlikte davalıdan tahsili talep edilmiş ise de; dava davacının dava tarihi itibariyle, dava konusu 545.875,00-TL bedelli, … seri numaralı çekten ötürü davalıya borçlu olmadığının tespitine ilişkin takipten önce açılan menfi tespit davası olup, çekin yargılama sırasında tahsili nedeniyle istirdada dönüşmüştür. Davacının, davalı tarafından tahsil edilmesine rağmen yapılmayan iş bedellerinin tahsiline yönelik talebi iş bu davanın konusunu teşkil etmediği gibi, davanın davacı tarafından alacak davası olarak ıslah edilmesi de söz konusu değildir. Bu nedenle davacının dava konusu tahsil edilen çeke yönelik menfi tespit ve istirdat talepleri değerlendirilmemiştir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle;
H Ü K Ü M /
1-Davanın KABULÜNE, davacının dava konusu … seri numaralı 545.875,00 TL bedelli çekten ötürü dava tarihi itibariyle davalıya borçlu olmadığının tespiti ile , 545.875,00 TL’nin 01/10/2018 tahsil tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan istirdadına ve davacıya verilmesine,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince hesap olunan 37.288,72TL nispi karar ve ilam harcından 9.322,19-TL peşin alınan harcın mahsubuna, bakiye 27.966,53-TL nispi karar ve ilam harcının davalılardan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesap olunan 44.343,75-TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan 9.322,19-TL peşin harç, 35,90-TL başvuru harcı, 4.000,00-TL bilirkişi ücreti, 400,50-TL posta gideri olmak üzere toplam 13.758,59-TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5- Davalı tarafından yatırılan ve kullanmayan gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde davalı yana iadesine,
6- HMK.nun 333.maddesi gereğince davacı tarafça yatırılan gider avansından arta kalan kısmın talep halinde ve hüküm kesinleştiğinde davacıya iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı, tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içinde mahkememize verilecek dilekçe ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemeleri nezdinde İstinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı.07/12/2021

Başkan …
¸e-imzalıdır
Üye …
¸e-imzalıdır
Üye …
¸e-imzalıdır
Katip …
¸e-imzalıdır