Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
6. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018/1141
KARAR NO : 2023/508

DAVA : Alacak
DAVA TARİHİ : 26/11/2018
KARAR TARİHİ : 06/07/2023

Mahkememizde görülmekte olan alacak davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; … adresinde faaliyet gösteren … A.Ş’ne ait … tesisinde fabrika bacasından çıkan duman ve kimyasal atığın çevre mevzuatı ve … kriterlerine uygun değerlerde sağlanması için … tarafından 31/12/2018 tarihine kadar süre verildiğini, bu süre içinde bacadan çıkan duman ve atığın istenilen değerde olmaması halinde işletme faaliyetinin durdurularak fabrikanın süresiz mühürlenebileceğinin bildirildiği, davalı şirketin sözleşme ile yüklendiği baca sistemini sözleşmede belirtilen şekilde ve süresinde yerine getirmediği için 16/10/2018 tarihinde noter aracılığı ile gönderilen ihtarname ile sözleşme feshedilmiş olduğunu, uğranılan zararların tazmini için davanın açıldığını, davalı ile yapılan akdin feshi nedeniyle 25.000,00 Euro tutarındaki ödeme sebepsiz kalmış olup, iadesinin talep edildiği, ayrıca akdin ifası amacıyla Sözdemir Tekstil tarafından yapılan imalatlar nedeniyle yaklaşık 120.000,00 TL harcandığını, bu bedelin … Çevre tarafından karşılanmasının talep edildiği, … söz konusu baca arıtma sistemleri için başka bir firma (…Ltd.) ile anlaşma yaptığını, bu satın almaya ilişkin 55.000,00 USD yurtdışındaki şirkete ödeme yapıldığı, gümrük vergileri ve diğer masraflarla beraber 55.916,82 TL harcama yapıldığını, başka şirketle yapılan bu anlaşma ve sipariş bedeli davalı ile yapılan sözleşme tutarından fazla olduğundan aradaki farkın davalı tarafça karşılanması hususuyla ilgili, ifa amacıyla davalıya ödenen ve akdin feshi ile sebepsiz kalan 25000 Euro’nun davalıya gönderilen ihtarın tebliğ edildiği 17/10/2018 tarihinden itibaren dövize uygulanan ticari avans faiziyle birlikte döviz cinsinden davalıdan tahsiline, yargılama giderleri ile avukatlık ücretlerinin davalı tarafa yüklenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davacı vekili 23/07/2020 tarihli dilekçesi ile ;Fazlaya ilişkin talep haklarının saklı kalmak kaydıyla ; İfa amacıyla davalıya ödenen ve Aktin feshi ile sebepsiz kalan 25.000 Euro’ nun davalıya gönderilen ihtarın tebliğ edildiği 17.10.2018 tarihinden itibaren dövize uygulanan ticari avans faiziyle birlikte döviz cinsinden davalıdan tahsiline, ifa amacıyla müvekkil şirket tarafından yapılan imalat sonucu uğranılan zarardan dava dilekçesi ile talep ettiğimiz 1.000 TL’ nin davalıya gönderilen ihtarın tebliğ edildiği 17.10.2018 tarihinden, kalan 54.777 TL.lik zarar tutarının ise ıslah tarihinden itibaren ticari avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, Sözleşme konusu işin üçüncü şahıslara yaptırılması sonucunda üçüncü şahıslara fazladan ödemek zorunda kalacağımız bedelden dava dilekçemizde bildirdiğimiz 1.000 TL’ nin davalıya yapılan ihtarın tebliğ edildiği 17.10.2018 tarihinden itibaren, kalan 48.934,00 TL. fazladan ödemek zorunda kalınan bedelin ise ıslah tarihinden ticari avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, yargılama giderlerinin ve avukatlık ücretinin davalı tarafa yüklenmesine karar verilmesini arz ve talep ettikleri, Islah dilekçelerinin dikkate alınarak, ıslahla talep edilen 54.777 TL ve 48.934,00 TL. üzerinden (Toplam 103.711,00 TL) dava harcının hesaplanarak tahsil edilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP: Davalı tarafa usulüne uygun olarak dava dilekçesi ve duruşma günü tebliğ edilmiş, davalı tarafça davaya herhangi bir cevap vermemiştir. Davalı tarafın HMK’nın 128/1. maddesi gereği dava dilekçesinde ileri sürülen vakıaların tamamını inkar etmiş sayılacağı tespit edilmiştir.
DELİLLER: Dosyada taraflarca bildirilen belgeler, ihtarname, faturalar, fotoğraflar, …’nün 11/02/2019 tarihli yazı cevabı ve bilirkişi raporları delil olarak değerlendirilmiştir.
Mahkememizce … Nöbetçi Asliye Ticaret Mahkemesi’ne talimat yazıldığı ve … 2. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin …Talimat sayılı dosyası ile aldırılan ve bilirkişiler Makine Müh. …, Elektrik Müh. …, Çevre Müh. …tarafından hazırlanan 13/02/2019 tarihli bilirkişi raporunda özetle; yapılan incelemeler sonucu davalı tarafça davacıya ait işyerine getirilerek kurulumu tamamlanan …Arıtma Sisteminin çalışmadığı ve işletme tecrübeleri sırasında tespit olunan arıza ve eksikliklerin kullanımına mani hal teşkil ettiği görüş ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir.
Mahkememizce … Nöbetçi Asliye Ticaret Mahkemesi’ne talimat yazıldığı ve … 3. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin …Talimat sayılı dosyası ile aldırılan bilirkişiler Makine Müh. …, Makine Müh. …, Elektrik Müh…., Çevre Müh. … ve SMMM … tarafından hazırlanan 10/03/2020 tarihli bilirkişi raporunda özetle; … 2. Asliye Mahkemesine ait …dosya kapsamında baca gazı analiz testi yapıldığını, söz konusu analiz sonuçlarının dosya içeriğinde mevcut olmadığı, dava konusu çift aşamalı baca gazı sisteminin önceki bilirkişi heyetinin yaptığı iki yerinde inceleme esnasında da tespit edilen eksiklik ve ayıpların meydana gelmesinin kabul edilebilir bir durum olmadığını, yaşanan arızaların, hatalı ekipman, yanlış montaj uygulaması veya otomasyonel kaynaklı olabileceği, bahse konu çift aşamalı baca gazı sisteminin ayıplı olduğu ve ayıpların gizli ayıp niteliğinde olduğu, davacı şirket tarafından, davalı şirkete … 19. Noterliği … tarih … yevmiye no ile ihtarname gönderildiği, davalı şirkete 17/10/2018 tarihinde tebliğ edildiği davacı şirket tarafından sözleşmenin feshedildiği, davacı şirket tarafından, davalı şirkete 25.000,00 Euro ödemenin yapıldığı, davacı şirket tarafından, davalı şirketle yapılan sözleşmeye istinaden, … sisteminin kurulması 55.777,66 TL masraf yapıldığı ve sistemin atıl durumda olduğu, davacı şirket tarafından, işin yeniden 3. Şahsa verilmesi nedeniyle 49.934,76 TL fazladan ödenmek zorunda kalınan bir bedel olduğu, çift aşamalı baca gazı sisteminden davacının beklediği faydayı sağlamadığı yönündeki tespit ve kanaatlerini bildirmişlerdir.
Mahkememizce dosyanın bilirkişi incelemesi için bilirkişi heyetine tevdi edilmesine karar verildiği ve bilirkişiler SMMM …, İSG Uzmanı …, Çevre Müh. …, Makine Müh. …ve Elektrik Müh. Mustafa … tarafından hazırlanan 25/05/2021 tarihli bilirkişi raporunda özetle; Mahkemenin değerlendirilmesine sunulan temel husus bu tip bir cihazın kalite kontrol ve işletme tecrübeleri yapılmadan alıcı tarafa çalışır halde teslim edilmemesinin teknik olarak açıklanması olanaksız ve kabul edilemez bir uygulama olduğudur. Dosyaya sunulan sözleşme eki belgeler incelendiğinde … başlıklı belgede; “İspanya’dan ithal ettiğimiz sistem mevcut piyasa koşulları göz önüne alınarak özel dizayn edilmiştir. Piyasada kullanılan tüm sistemler incelenerek titizlikle oluşturulmuştur. Kesinlikle her sistem özel dizayn yapılmaktadır. Tekstil sektörü için bazı kategoriler oluşturulmuştur.
Ram sistemi ve üretim karakteristiğine göre kategoriler aşağıdadır.” yazılmak suretiyle sistemin çalışması ile ilgili teknik bilgiler verilmiş ve diğer sistemlere göre avantajları yazılmıştır. Aynı konuda Makine Bilgi Formu başlığı altında sunulan belgede ise,“Teklif edilen sistem mevcut piyasa koşulları göz önüne alınarak var olan mevzuat isteklerine göre dizayn edilmiştir. İşletmeye özel veriler toplanarak her işletmeye özel dizayn yapılmaktadır. Tekstil sektörü için ilave bazı kategoriler oluşturulmuştur. Ram sistemleri ve karakteristiğine göre kategoriler aşağıdadır” denilmek suretiyle aynı şekilde benzeri çizim, tanım ve açıklamalar eklenmiştir. Dosyada mevcut bu iki belge arasında yazılı ifadeler dikkatle incelendiğinde ilkinde ” Ispanya’ dan ithal ettiğimiz sistem mevcut piyasa koşulları göz önüne alınarak özel dizayn edilmiştir. Piyasada kullanılan tüm sistemler incelenerek titizlikle oluşturulmuştur ” denilmekte iken ikincisinde ” Teklif edilen sistem mevcut piyasa koşulları göz önüne alınarak var olan mevzuat isteklerine göre özel dizayn edilmiştir.” yazılıdır. Bu hususun açıklığa kavuşturulmasına yönelik olarak heyetimizce davalı şirket teknik yetkilisine sistemin yazılı olduğu üzere bir bütün olarak ithal edilmiş olması halinde tüm ithalat ve gümrük belgeleri ile üretici firmanın açık adresi ve tüm prospektüslerinin dosya sunulup sunulamayacağı tekraren sorulması üzerine cihazın
Türkiye’de … ilinde imal edildiği beyan olunmuştur. Bu doğrultuda sistem üzerindeki fanın aşağıdaki fotoğraftan da görüleceği üzere … firmasına ait olduğu heyetimizce belirlenmiştir. Eş söyleyişle piyasa tabiriyle taahhüt konusu çift aşamalı baca gazı arıtma sistemi toplama tabir edilen şekilde üretildiği bünyesindeki parçaların ve cihazın herhangi bir kalite kontrol, test ya da işletme tecrübesine tabi tutulmaksızın davacıya ait işyerine getirilerek montajının yapıldığı anlaşılmaktadır. Keşif çalışmaları sırasında heyetimizce davalı şirket teknik yetkilisine cihazın hangi mühendislik esaslarına göre hazırlandığı, işletme şartlarına uygunluk yönünden beklenen faydayı sağlayacak şekilde ne
tip araştırma ölçüm vb. çalışmalar sonucu üretildiği ve projesinin istenilmesi üzerine İngiltere’den temin edilen projenin uygulandığı beyan olunmuştur. Dosyada anılan konularda teknik olarak denetime açık şeffaf ve somut verileri içeren belgeler mevcut değildir. Heyetimizce Sayın Mahkemenizin takdirine sunulmasında yarar görülen bir diğer husus çift aşamalı baca arıtma sisteminin çalıştırılması sırasında gözlenen tüm arızaların birbirini tekrarlar şekilde oluştuğu ve başlangıçta tespiti mümkün olamayacağından gizli ayıp olarak nitelendirilebileceğine dair oluşan görüş ve kanaatimizdir.
Mevcut haliyle cihaz sözleşmede yazılı teknik özellikleri donanım itibariyle davacıya ait işletmede mevzuatta öngörülen ve … Organize Sanayi Bölgesi Müdürlüğünce gönderilen yazıda işaret olunan koşulları sağlamaktan uzak olduğu tespit olunmuştur. Diğer bir anlatımla sistem her iki işletme tecrübesi sırasında arızalar vermiş ve gerek montaj isçilik ve malzeme hataları gerekse otomasyona dair yazılım eksikliğinden tam ve sağlıklı şekilde süreli olarak çalıştırılamadığından işletmeye verebileceği olası zararların önlenmesi bakımından çalışması durdurulmuştur.Taraflar arası uyuşmazlığın bir diğer ayağı olan sistemin teslim süresindeki geçikme, Montaj sonrası kurulan sistemden kaynaklı koku ve … giderimi ölçümü sonrası sınır değerleri tutmaması durumunda … sistemi geri almak ve aldıklarını ödemeyi iade etmeyi kabul edeceği, Malzeme ve isçilik hatalarına karşı iki yıl garantili olmasına dair dayanağın sözleşmeden alan hükümler davanın hukuki boyutunu oluşturduğundan Heyetimizce Sayın Mahkemenizin yetki ve takdirinde kaldığı gözetilerek ayrıca bir değerlendirme yapılmamıştır.
Elektrik Mühendisliği Bakımından Değerlendirme;
Taraflar arasında imza edilmiş olan Çift Aşamalı Baca Arıtma Sistem Sözleşmesi – Teknik Özellikler bölümünde Sistemin Elektrik Mühendisliğini ilgilendiren Elektriksel SİSTEM başlık altında “… ; Baca filtrasyonu için vektör motor sürücülü ve … operatör kontrollü ve makine üstü kontrol butonlu (Tüm komponentler CE li ve Türkiye den temin edilebilecek seri ve kapasitede malzeme olarak seçilmiştir.) Sözleşme bedeli tüm sistem için 50.000,00 Euro + KDV olarak belirlenmiştir. … 2.Asliye Ticaret Mahkemesine sunulan … Talimat Sayılı Bilirkişi Raporunda; Sistemin her iki işletme tecrübesi sırasında arızalar verdiği, gerek montaj işçilik ve malzeme hataları ve gerekse otomasyona dair yazılım eksikliğinden tam
ve sağlıklı şekilde süreli olarak çalıştırılamadığından işletmeye verebileceği olası zararların önlenmesi bakımından çalışmasının durdurulduğu belirtilmiştir. Bilirkişi heyetince yapılan testler esnasında sistemin devreye alınmasına müteakip cihazdan aşağıya su akması su seviyesini kontrol eden otomasyon sistemine ait yazılımın ihtiyacı karşılamadığı / yetersiz olduğu kanaatini doğurmuştur. Dosya kapsamından dava tarafça icra edilen iş kapsamında, Sistemin Elektrik-Elektronik Mühendislik kısmını ilgilendiren bölümlerinde donanım eksikliği bulunmadığı, Sistem yazılımının iyileştirilmesi gerekeceği, Bu eksikliğin sistemin çalışmasına olumsuz etkisi bulunduğu görüş ve kanaatine varılmıştır. Davacı vekilinin
02.05.2019 tarihli dilekçe ekinde yer alan belgelerden, sistemin çalışır hale getirilebilmesi için dava dışı şirketlerden hizmet alındığı anlaşılmakla özellikle sistemin kurulacağı demir platform ve platforma ait tesisatın kurulması için harcanan ve dosya kapsamında örneği bulunan Uzmanlık Alanım Dahilinde Bulunan … Şti nce düzenlenen … sıra nolu 2.584,20 TL. Ve … sıra nolu 4.601,73 TL. TL. tutarlarındaki toplam 7.185,93 TL. Bedelin talep edilebileceği görüş ve kanaatine varılmıştır. Sitem yazılımının iyileştirilmesine yönelik sunulmuş fatura bulunmamaktadır. Rapor kapsamında heyetimizce gerçekleştirilen ve ayrıntılı şekilde izah olunmaya çalışılan süreçte yapılan incelemeler sonucu davalı tarafça davacıya ait işyerine getirilerek kurulumu tamamlanan Çift Aşamalı Baca Arıtma Sisteminin çalışmadığı ve işletme tecrübeleri sırasında tespit olunan arıza ve eksikliklerin kullanıma mani hal teşkil ettiği görüş ve kanaatine varıldığı, sonuç ve kanaat olarak mahkemenizin tayin ettiği bilirkişiler olarak; Davalı tarafın çekişme konusu olan dönem dikkate alınarak 2018 yılı ticari kayıtları ve defterleri üzerinde dosyanın mevcut durumu ile iddia, savunma ve toplanan deliller ile talimat mahkemesinden alınan bilirkişi raporu, ıslah dilekçesi, rapora karşı beyanlar, ıslaha karşı beyanlar kapsamında değerlendirilmiş olup herhangi bir çelişkiye rastlanılmadığı, Çift aşamalı baca gazı sisteminin beklediği faydayı sağlayamadığı Kanaati hasıl olduğu görüş ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir.
Mahkememizce dosyanın ek rapor düzenlenmek üzere bilirkişi heyetine tevdi edilmesine karar verildiği ve bilirkişiler SMMM …, İSG Uzmanı …, Çevre Müh. …, Makine Müh. …ve Elektrik Müh. … tarafından hazırlanan 22/08/2022 tarihli bilirkişi ek raporunda özetle;Taraflar arasında imza edilmiş olan Çift Aşamalı Baca Arıtma Sistem Sözleşmesi – Teknik Özellikler bölümünde Sistemin Elektrik Mühendisliğini ilgilendiren Elektriksel SİSTEM başlık altında “…kontaktör ve röleli döşenmiş ; Baca filtrasyonu için vektör motor sürücülü ve PLC operatör kontrollü ve makine üstü kontrol butonlu (Tüm komponentler CE li ve Türkiye den temin edilebilecek seri ve kapasitede malzeme olarak seçilmiştir.) Sözleşme bedeli tüm sistem için 50.000,00 Euro + KDV olarak belirlenmiştir. … 2.Asliye Ticaret Mahkemesine sunulan … Talimat Sayılı Bilirkişi Raporunda; Sistemin her iki işletme tecrübesi sırasında arızalar verdiği, gerek montaj işçilik ve malzeme hataları ve gerekse otomasyona dair yazılım eksikliğinden tam ve sağlıklı şekilde süreli olarak çalıştırılamadığından işletmeye verebileceği olası zararların önlenmesi bakımından çalışmasının durdurulduğu belirtilmiştir. Dosya kapsamından, davacı tarafça icra edilen iş kapsamında, Sistemin Elektrik-Elektronik Mühendislik kısmını ilgilendiren bölümlerinde donanım eksikliği bulunmamaktadır. Sistem yazılımına ilişkin 3.kişilere düzeltme yaptırıldığına ilişkin sunulmuş fatura bulunmamaktadır. Davacı şirketçe davalı dışı şirketten sonradan temin edilen çift aşamalı baca sistemine ilişkin işin yapılması kapsamında 25/04/2018 tarihli sözleşme kapsamındaki davalının temin ettiği ürün, malzeme, ekipmanlar ile imalatlardan sözleşme taahhüdü kapsamında yararlanılmakta olduğu, davacı tarafın yapılan imalat sonucu uğranılan zararların tazminine ilişkin talebi kapsamında gerek kök raporda gerekse de 10/03/2020 tarihli önceki bilirkişi heyeti raporu ile tespit edilen 55.777,66 TL ile bu tespite dayanak faturalara (10/03/2020 tarihli bilirkişi raporundaki Tablo 2 de yer alan) elektrik imalatlarını ilgilendirir 2.584,20 TL. tutarındaki fatura konusu imalatların davacı masrafları olarak kabul edilebileceği, Faturanın davacı adına düzenlenmiş olduğu, Faturadaki imalatların sistem alt yapısını oluşturacak malzemeler olarak kabul edilebileceği kanaatine varılmıştır. davacının dava dışı … ‘den temin edilen çift aşamalı baca sisteminin davalı ile yapılan 25/04/2018 tarihli sözleşmenin 2. Maddesindeki özellikleri belirtilen çift aşamalı baca sistemi ile aynı özellikle ve nitelikte olup olmadığı hususu uzmanlık alanım dahilinde değildir. Uzmanlık alanım dahilinde, davacının sonradan yaptırdığı iş ve imalatların sözleşme haricinde başkaca ekstra iş ve işlem içermediği kanaatine varılmıştır. Çevre Mühendisliği Bakımından Değerlendirme :Dosya kapsamında yapılacağı taahhüt edilen çift aşamalı baca gazı arıtma sistemi parçalarının ekipman listesinin makine mühendisi tarafından yapılarak serbest mali müşavirce fiyat performansı analiz edilmesi neticesinde davaya konu ticari ilişkinin irdelenmesi mümkün olabilecektir. Arıtma performansı açısından taahhüt edilen parçaların kullanılıp kullanılmadığı konusunda yorum yapabilmemiz için yerinde inceleme yapılması gerekirdi ve kurulan sistemin taahhüt edilenle aynı mı benzer mi olup olmadığının yorumunun yapılması mümkün olabilecektir. Bu aşamada sistem kurulu olmadığı için arıtım tesisi ile ilgili arıtma verimliliği açısından değerlendirme yapılması mümkün görülmemektedir.Mali Müşavirlik Bakımından Değerlendirme :Sayın Mahkemenin ek görevlendirmesi kapsamında ve yapılan teknik değerlendirme ile dosyada ki vesaikler dikkate alındığında kök raporda varılan görüş ve kanaat dışında yeni bir değerlendirme yapılamadığından farklı bir kanaate ulaşılamadığı, Bilirkişi Makine Müh…. sunmuş olduğu raporda özetle; Mahkemenizin tayin ettiği bilirkişi olarak 01/03/2021 tarihinde vermiş olduğumu rapora ilave edeceğim bir husus bulunmamaktadır. Davalı tarafın çekişme konusu olan dönem dikkate alınarak 2018 yılı ticari kayıtları ve defterleri üzerinde dosyanın mevcut durumu ile iddia, savunma ve toplanan deliller ile talimat mahkemesinden alınan bilirkişi raporu, ıslah dilekçesi, rapora karşı beyanlar, ıslaha karşı beyanlar kapsamında değerlendirilmiş olup herhangi bir çelişkiye rastlanılmadığı, Çift aşamalı baca gazı sisteminin beklediği faydayı sağlayamadığı Kanaati hasıl olduğu görüş ve kanaatine varıldığı, Mahkemenizin tayin ettiği bilirkişiler olarak; Davalı tarafın çekişme konusu olan dönem dikkate alınarak 2018 yılı ticari kayıtları ve defterleri üzerinde dosyanın mevcut durumu ile iddia, savunma ve toplanan deliller ile talimat mahkemesinden alınan bilirkişi raporu, ıslah dilekçesi, rapora karşı beyanlar, ıslaha karşı beyanlar kapsamında değerlendirilmiş olup herhangi bir çelişkiye rastlanılmadığı, Çift aşamalı baca gazı sisteminin beklediği faydayı sağlayamadığı Kanaati hasıl olduğu görüş ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir.
Mahkememiz 24/11/2022 tarihli celse 1 nolu ara kararı gereğince dosyanın yeni bir heyet bilirkişisine tevdi edilmesine karar verildiği ve bilirkişiler Çevre Müh. …, Makine Müh. …, Elektrik Müh. …, Nitelikli Hesaplama Uzmanı …, Mali Müşavir … tarafından hazırlanan 08/06/2023 tarihli bilirkişi raporunda özetle; Teknik Ve Borca Aykırılık Bakımından İnceleme Ve Değerlendirme:
Mahkemenizde yargılaması devam etmekte olan 2018/1141 Esas Sayılı dosyada Hakimlik Makamı tarafından alınan Ara Karardaki hükümler doğrultusunda … İli, … İlçesi, …Bölgesi, … Caddesi, No:… ‘de kain Polyester kumaş üretim tesisinde baca gazları misyonu için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı atmosfere deşarj limitleri içerisinde baca gazları filtrasyonu için kurulması planlanan uyuşmazlık konusu çift aşamalı baca gazı koku ve VOC baca gazları filtrasyon tesisi Sözleşme imzalanarak baca gazları filtrasyon tesisinin inşası/montajının tamamlandıktan sonra tesisin test/tecrübe safhasında Çevre Bakanlığı limitleri dahilinde baca gazları arıtmaması ve devreye alma çalışmaları esnasında filtrasyon tesisinde arızalar baş göstermesi neticesinde davacı yanın filtrasyon tesisini kabul etmemesi üzerine baca gazı arıtma tesisini üçüncü bir tüzel kişiliğe… Ltd. ünvanlı şirkete yaptırması sonucunda davacı … A.Ş. ünvanlı firmanın Mahkemenizde açtığı davada dava dosyasının Bilirkişi Kurulumuza tevdi edilerek Bilirkişi Heyeti Raporu hazırlanması talimatı verildiği ve bunun üzerine dosya münderecatında bulunan tüm bilgi, belge, doküman ve resmi evraklar ile Bilirkişi Raporları, faturalar ile davacı ve davalı yan vekillerinin beyanlarının incelenerek değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki şekilde görüş ve kanaate varılmıştır.
Davalı …Şti’nin yaptığı işlerin safahatının Bilirkişi Heyet Raporu içeriğinde anlatıldığı ve iki aşamalı baca gazı koku ve VOG filtrasyonu yapımı işinin tamamlandığı, ancak test/tecrübe aşamasında Çevre Bakanlığı limitlerini sağlayamadığı ve arızalar baş gösterdiği, Davacı ve davalı tarafların iki aşamalı baca gazı filtrasyonu yapım işinin 10+1 haftada tamamlanması taahhüdüne karşılık, fesih tarihinde 6 aylık süre geçmesine rağmen işlevsel olarak tamamlanıp işletmeye
alınamadığı, Elektrik Mühendisliği olarak yapılan incelemeler ve değerlendirmelerde, ayrıntılı şekilde izah edilmeye çalışılan süreçte yapılan incelemeler sonucu davalı tarafın davacıya ait işyerine getirilerek kurulumu yapılan Çift Aşamalı Baca Arıtma Sisteminin çalışmadığı ve işletme çalışmaları sırasında tespit edilen arıza ve eksikliklerin kullanıma mani durum oluşturduğu , davacı tarafın sonradan yaptırdığı imalatların sözleşme dışında başkaca işlem oluşturmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Üçüncü kişi … Ltd. firmasının yaptığı imalatların farklı olduğu, Davacı ve davalı taraflar arasında imzalanan 25.04.2018 tarihli Sözleşme muhtevasındaki hükümlere göre uyuşmazlık konusu olan işin makine, teçhizat ve malzemelerin imalatı/nakliyesi tesise getirilmesi, montajı test ve tecrübe vb. tüm işin mesuliyetinin davalı firmanın uhdesinde olduğu, Buna göre hem ayıplı hem de eksik ifanın söz konusu olduğu, Mali İnceleme Ve Değerlendirme Yönünden:
Davacının alacaklı olup/olmadığı hususunun Sayın Mahkeme’nin takdirinde olduğu belirterek; Şayet Sayın Mahkeme tarafından davacının alacaklı olduğunun kabulü halinde aşağıdaki değerlendirme yapılmasının gerektiği, davacının faaliyet adresinin Bursa ilinde olduğu ve Sayın Mahkeme tarafından davacının ticari defter ve kayıtları üzerinde inceleme yapılması ile de aralarında 1 kişi SMMM, 2 kişi Makine Mühendisi, 1 kişi Elektrik Mühendisi ve 1 kişi Çevre Mühendisi olmak üzere 5 kişiden oluşan heyet tarafından … 3. Asliye Ticaret Mahkemesi …Tal. No ile 10.03.2020 tarihinde tanzim edilen raporun dosyaya ibraz edildiği, Davacının 25.000,00 EUR alacak talebi yönünden: 25.08.2017 tarihinde 7.500,00 EUR ve 25.04.2018 tarihinde 17.500,00 EUR olmak üzere 25.000,00 EUR ödendiği, (Kamu Bankalarınca Mevduatlara Fiilen Uygulanan Azami Faiz Oranları”, Veri kısmından alınmıştır.) Buna göre; 17.10.2018 ihtarname tebliğ tarihinden itibaren fiili olarak 1 yıllık EUR mevduata uygulanan azami yıllık faiz oranının % 4,50 olduğu görüldüğünden, davacının 25.000,00 EUR alacağına tebliğ tarihinden itibaren yıllık % 4,50 ve değişen oranlarda EUR döviz faizi yürütülebilecektir. Davacının davalının baca sistemi kurması için yaptığı masrafları yönünden: 10.03.2020 tarihli talimat raporunda sf 6/9 da yukarıda örneği olan tabloya yer verildiği görülmektedir.
İlgili tabloya göre davacı tarafından davalı ile olan sözleşme kapsamında baca gazı sisteminin kurulması için katlanılan masrafların 55.777,66 TL olduğu rapor edilmiştir.
Ayrıca heyetimiz Elektrik Mühendisi tarafından “Sistemin kurulacağı demir platform ve platforma ait tesisatın kurulması için harcanan bedelin ve dosya kapsamında örneği bulunan uzmanlık alanım içinde olduğundan … Şti’nce düzenlenen 298021 sıra nolu 2.584,20 TL. ve 003062 sıra nolu 4.601,73 TL. TL. tutarlarındaki toplam 7.185,93 TL. tutarının talep edilebileceği sonuç ve kanaatine varılmıştır.” denilerek davacının ayrıca tesisatın kurulması için 7.185,93 TL tutarda masrafın davacı tarafından talep edebileceği kanaatine varılmıştır.
Ancak 55.777,66 TL masraf içerisinde 2.584,20 TL masrafın yer aldığı, buna göre 4.601,73 TL bedelin eklenmesi gerektiği; Dolayısıyla; 55.777,66 TL davalı ile olan sözleşme kapsamında sistem kurulması masrafları + 4.601,73 TL
elektrik masrafı olmak üzere davacının 60.379,39 TL alacaklı olabileceğinin hesaplandığı, TCMB verilerinden 17.10.2018 ihtarname tebliği tarihi itibariyle avans faizinin % 19,50 olduğu görüldüğünden, davacının belirlenen 60.379,39 TL asıl alacağına takip tarihinden itibaren % 19,50 ve değişen oranlarda kademeli olarak avans faizi yürütülebileceği, davacının sözleşmeye konu işi 3. kişilere yaptırması nedeni ile olan masraflar yönünden: 10.03.2020 tarihli talimat raporunda sf 8/9 da yukarıda örneği olan tablolara yer verildiği görülmektedir.
Yapılan değerlendirmeye mali anlamda katılmakla birlikte;
Davacının davalı ile olan sözleşmesinin devamı halinde 453.490,73 TL masrafa katlanması gerekirken, 3 kişiye aynı işin yaptırılması nedeni ile 503.425,52 TL masrafa katlandığı, Dolayısıyla davacının davalı ile olan işi 3. Şahısa vermesi ile (503.425,52 TL 3. Şahıs masraf – 453.490,76 TL davalı ile olan masraf=) 49.934,76 TL davacının fazla masraf yaptığı, dolayısıyla Sayın Mahkeme’nin bu hususta davacının davalından alacaklı olduğunun kabulünde;
TCMB verilerinden 17.10.2018 ihtarname tebliği tarihi itibariyle avans faizinin % 19,50 olduğu görüldüğünden, davacının belirlenen 55.777,66 TL asıl alacağına takip tarihinden itibaren % 19,50 ve değişen oranlarda kademeli
olarak avans faizi yürütülebileceği, görüş ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir.
GEREKÇE: Dava, taraflar arasındaki eser sözleşmesinden kaynaklanan alacak istemine ilişkindir.
Taraflar arasında 25/04/2018 tarihli çift taraflı baca arıtma sistem sözleşmesinin akdedildiği konusunda uyuşmazlık buunmamaktadır.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık noktalarının sözleşme konusu edimlerin eksik veya ayıplı ifa edilip edilmediği, var ise bu nedenle davacı iş sahibinin ödediği bedelinin iadesini isteyip isteyemeyeceği, ayıplı imalat mevcut ise açık ayıp mı gizli ayıp mı olduğu, ayıplı imalat nedeniyle davacının zarara uğrayıp uğramadığı, uğramış ise miktarı ve işin eksik yapılması nedeniyle davacının dava dışı üçünü kişilerden aynı edimi fazla ücret vererek temin edip etmediği, etmiş ise bu kapsamda aradaki farka ilişkin bedeli davalıdan isteyip isteyemeyeceğine ilişkin olduğu tespit edilmiştir.
Özel hukuka ilişkin bir uyuşmazlıkta, hâkim kural olarak, doğduğu iddia edilen bir hukuksal sonucun, gerçekten doğup doğmadığını belirleyebilmek için o hukuksal sonucu öngören hukuk kuralındaki olumlu veya olumsuz koşulların (öğe olayların), somut olarak ortaya çıkıp çıkmadıklarını kendiliğinden araştıramaz. O hukuksal sonucun doğduğunu iddia eden tarafın, gerçekleşmesi gereken koşulların, somut olarak gerçekleştiğini ispat etmesi gerekir. Genel ispat kuralı gereğince, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür (TMK m. 6). Bu bakımdan bir olguya bağlanan hukuksal sonuçtan kendi lehine haklar çıkaran taraf, o olguyu ispat yükü altındadır (HMK m. 190/1). Eser sözleşmesi kaynaklanan iş bu uyuşmazlıkta bu sözleşme kapsamında uğranılan zarar ve ifanın davalı iş sahibi kaynaklı gecikmesi nedeniyle cezai şart talebi konusunda ispat yükü davacı taraf üzerindedir. Taraflar arasında eser sözleşmesi ilişkisi bulunduğundan sözleşme kapsamında yüklenici olan davacının yaptığı işi ispat etmesi gerektiği, iş sahibi olan davalının ise ödeme ve diğer zarar iddialarının ispat etmesi gerektiği tespit edilmiştir.
25/04/2018 tarihli çift taraflı baca arıtma sistem sözleşmesinin taraflar arasında imza altına alınmasından sonra davacı tarafça davalı tarafa 25.000,00 Euro ödeme yapılmış olup bu hususta taraflar arasında ihtilaf konusu değildir. Davacı … 19. Noterliği’nin … tarihli … yevmşye numaralı ihtarnamesi ile sözleşmeyi tek taraflı olarak fesetmiştir. Mahkememizce aldırılan tüm bilirkişi heyeti raporlarında ortak kanaat olarak arıtma sisteminin çalıştırılamadığı bildirmiştir. Davacı tarafçı bu sistem sonradan sökülerek dava dışı … Ltd. ‘den temin edilen çift aşamalı baca sistemi kurulmuş ve şu an bu sistem çalıştırılmaktadır. Raporlardaki davalı tarafında imalatın tamamlandığı ancak çalıştırılamadığı tespiti dikkate alındığında davalının eksik işinin bulunmadığı ayıplı iş kapsamında değerlendirme yapılması gerektiği kanaatine varılmıştır. Bu kapsamda davacının ilk talebinin de 6098 sayılı TBK’nun 475. maddesindeki seçimlik haklardan ilk sırada belirtilen ayıplı ya da sözleşme hükümlerine aynı ölçüde aykırı olursa sözleşmeden dönme kapsamında değerlendirme yapılması gerekmektedir. Mahkememizce alınan 08/06/2023 tarihli ve denetime açık olması nedeniyle itibar edilen son bilirkişi raporunda da belirtildiği üzere davalı tarafından süresinde sonra yapılan imalata konu arıtma sisteminin arızalar bulunduğu ve işletmeye alınamadığı bu nedenle ayıplı olduğu, bu ayıbında gizli ayıp mahiyetinde olduğu, sözleşme kapsamında temin edilen ürün, malzeme ve ekipmanların şu anda davacının uhdesinde olduğu anlaşılmıştır. Bu nedenle de davacının davalıya ödediği bedelin iadesine yönelik talebi yönünden haklı olduğu kanaatine varılarak 25/04/2018 tarihli çift aşamalı baca arıtma sistem sözleşmesine konu makina ve ekipmanların davalı tarafa iadesi koşuluyla 25.000,00 Euro’nun dava tarihi olan 26/11/2018 tarihinden itibaren 3095 sayılı kanunun 4/a maddesi uyarınca Devlet Bankalarının 1 yıllık Euro cinsinden vadeli mevduat hesabına uyguladıkları en yüksek faiz oranı işletilmek suretiyle davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
Davacının imalat sonucu uğradığı zarara yönelik talebi yönünden ise TBK’nın 475. Maddesi uyarınca sözleşmeden dönme hakkını kullanan davacının bedel iadesine karar verilmiş olması ve sözleşmenin feshinden sonra 09/01/2019 – 26/02/2019 tarihileri arasında yaptığı masrafların davacının zararı uğraması nedeniyle yapılmamış olması, davacının bu talebe konu harcamalarının 25/04/2018 tarihli davaya konu sözleşmenin müşterilerin sorumlulukları kapsamında davalının sorumluluğundaki imalat işleri kapsamında olmadığı da dikkate alınarak bu yöndeki talebin reddine karar verilmiştir.
Davacının taraflar arasındaki sözleşme nedeniyle 3. Şahıslara fazladan ödemek zorunda kaldığı bedele yönelik talebine ilişkin olarak ise mahkememizce itibar edilen 08/06/2023 tarihli bilirkişi heyeti raporunun 21. Sayfasında da açıkça belirtildiği üzere davacının dava dışı … Ltd. ‘den temin edilen çift aşamalı baca sisteminin davalı ile yapılan 25/04/2018 tarihli sözleşmenin 2. Maddesindeki özellikleri belirtilen çift aşamalı baca sistemi ile aynı özellikle ve nitelikte olmaması nedeniyle, dava dışı şirketle sonradan yaptığı anlaşmanın davalı ile yaptığı anlaşmadan başkaca ekstra iş ve işlemlere kapsadığı anlaşılmakla davacının bu nedenle aradaki farka ilişkin bedeli davalıdan isteyemeyeceği kanaatine varıldığından iş bu talebin reddine dair aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmişltir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda izah olunduğu üzere;
1-Davanın kısmen kabul kısmen reddi ile,
A)Davacının davalıya ödediği bedelin iadesine yönelik talebi yönünden 25/04/2018 tarihli çift aşamalı baca arıtma sistem sözleşmesine konu makina ve ekipmanların davalı tarafa iadesi koşuluyla 25.000,00 Euro’nun dava tarihi olan 26/11/2018 tarihinden itibaren 3095 sayılı kanunun 4/a maddesi uyarınca Devlet Bankalarının 1 yıllık Euro cinsinden vadeli mevduat hesabına uyguladıkları en yüksek faiz oranı işletilmek suretiyle davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
B)Davacının imalat sonucu uğradığı zarara yönelik talebinin reddine,
C)Davacının taraflar arasındaki sözleşme nedeniyle 3. Şahıslara fazladan ödemek zorunda kaldığı bedele yönelik talebinin reddine,
2-492 sayılı Harçlar Kanunu’na ekli (1) sayılı tarife gereğince alınması gereken 10.287,69 TL karar ve ilam harcının davacı tarafça peşin olarak yatırılan 2.571,93 TL harç ile ıslah harcı olarak yatırılan 1.771,12 TL harç olmak üzere toplam 4.343,05 TL harçtan mahsubu ile Hazine’ye gelir kaydına, 5.944,64 TL harcın davalıdan alınarak Hazine’ye gelir kaydına,
3-Davacı tarafça yatırılan 2.571,93 TL peşin harç, 1.771,12 TL ıslah harcı, 253,80 TL keşif harcı 35,90 TL başvurma harcı olmak üzere toplam 4.632,75 TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından sarf edilen 8.850,00 TL bilirkişi ücreti, 539,00 TL tebligat ve posta masrafları, olmak üzere 9.389,00 TL yargılama giderinin davanın red ve kabul oranına göre hesap edilen 5.516,70-TL’sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiye yargılama giderinin davacı taraf üzerinde bırakılmasına,
5-Davalı tarafından sarf edilen 10.000,00 TL bilirkişi ücreti yargılama giderinin davanın red ve kabul oranına göre hesap edilen 4.124,28 TL’sinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, bakiye yargılama giderinin davalı taraf üzerinde bırakılmasına,
6-HMK’nun 333/1. maddesi gereğince varsa artan delil avansından kullanılmayan kısmın karar kesinleşmesinden sonra yatıran ilgili tarafa iadesine,
7-Davacı taraf kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde geçerli A.A.Ü.T. uyarınca belirlenen 23.590,45 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
8-Davalı taraf kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde geçerli A.A.Ü.T. uyarınca belirlenen 16.856,65 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
Dair, davacı vekili ve davalı vekilinin yüzlerine karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren HMK m. 341/1. fıkrası uyarınca 2 haftalık kesin süre içinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı. 06/07/2023

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır