Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/882 Esas
KARAR NO : 2023/774

DAVA : İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 12/12/2022
KARAR TARİHİ : 24/10/2023

Mahkememizde görülmekte olan İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle, dava dışı 3.kişi …Şti. Den müvekkili şirketinin, 28.02.2022 keşide tarihli, … no.lu, 67.750.-TL’lik, 31.03.2022 keşide tarihli, … no.lu 76.400.-TL’lik, 30.04.2022 keşide tarihli … no.lu 78.300.-TL’lik üç adet çek alındığını, sözü edilen çekler müvekkilinin zilyedliğinde iken, rızası dışında elinden çıktığını, bu husuta …16.ATM… Esas sayılı dosyası kapsamında kıymetli evrak iptali davası ikame edildiğini, söz konusu davada, çeklerin ibraz edildiği bankanın çeklerin davalı … tarafından bankaya ibraz edildiğinin bildirilmesi ile istirdat davası açmak üzere mahkemenin kendilerine iki haftalık süre verdiğini, … 16.ATM… Esas sayılı dosyası ile ilgili … Bankasından gönderilen müzekkerede çeklerle oynama yapıldığı, asıl tutarın önüne ”1”, yazı ile yüz ifadesinin eklendiğinin fark edildiğini, çeklerin fotokopisinden dahi çeklerde tahrifat yapıldığının sabit olduğunu, müvekkilinin çeklerin hamili olduğunu ve çeklerin arkasındaki ciranta ile ticari ilişkisi bulunmadığını, çeklerin arkasındaki cironun da şirket yetkilisine ait olmadığını, çeklerle ilgili kıymetli evrak iptal davası ikame edildiğini, çeklerin müvekkilinin rızası hilafına elinden çıktığını, davalının basiretli tacir gibi davranmadığını, çekleri yeterli araştırmadığını belirterek dava konusu 28.02.2022 keşide tarihli, … no.lu, 67.750.-TL’lik, 31.03.2022 keşide tarihli, … no.lu 76.400.-TL’lik, 30.04.2022 keşide tarihli … no.lu 78.300.-TL’lik çeklerin davalıdan istirdadına, müvekkiline iadesi, müvekkilin meşru hamil sıfatıyla alacaklı olduğunun tespitine, karar verilmesini, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı …’ in ceza evinde tutuklu bulunması nedeniyle, … Sulh Hukuk Mahkemesi … Esas sayılı dosyasında davalı …’e atanan vasi …’in kimlik bilgileri istenilmiş olup, usulüne uygun tebligatlar vasiye tebliğ edildiği, duruşmalara katılınmadığı görülmüştür.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Dava, davacı lehine keşide edilen çeklerin davalıdan istirdatı istemine ilişkindir.
6102 sayılı TTK’nın 763. maddesine göre, elden çıkan kıymetli evrakın ortaya çıkması halinde senedi elinde bulundurana karşı iade davası açılabilir. Zayi nedeniyle iptali istenen çekin davalı tarafından … 10. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … E sayılı çek iptali dosyasına çekin ibraz edildiğinin anlaşılması üzerine mahkemece verilen süre içinde davacı tarafça işbu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
TTK’nın 790. maddesi gereğince, cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır.
TTK’nın 792. Maddesine göre, çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790 ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür. TTK’nın 788/1. maddesinde, açıkça “emre yazılı” kaydıyla veya bu kayıt olmadan belirli bir kişi lehine ödenmesi şart kılınan bir çekin, ciro ve zilyetliğin geçirilmesiyle devredilebileceği, TTK’nın 790. maddesinde ise, cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişinin, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılacağı düzenlenmiştir. Ayrıca çizilmiş cirolar yazılmamış hükmündedir. Bir beyaz ciroyu diğer bir ciro izlerse, bu son ciroyu imzalayan kişi çeki beyaz ciro ile iktisap etmiş sayılır.
TTK’nın 792 maddesi uyarınca açılan istirdat davalarında ispat yükü, çekin yetkili hamili olduğunu ve çekin rızası hilafına elinden çıktığını ileri süren davacıya ait olup, davacının bu hususların yanı sıra ayrıca davalının çeki kötüniyetle iktisap ettiğini veya iktisapta ağır kusurlu bulunduğunu kanıtlaması gerekmektedir.
Mahkememizin 13/06/2023 tarihli celse ara kararı gereği, taraf defter ve belgeleri üzerinde inceleme yapılıp, taraf iddia ve savunmaları da değerlendirilerek , dava konusu edilen çeklerin davacı ile diğer cirantaların ticari defterleri incelenmesi neticesinde bunların ne şekilde ticari defterlerde yer aldığı, davacı ile sonraki cirantalar arasında ticari ilişki olup olmadığı konusunda rapor alınmasına karar verilerek, Bilirkişi Mali Müşavir…’nın 18/09/2023 tarihli raporunda, davacı firmada yapılan inceleme sonucu; Davacının, dava konusu çekleri, müşterisi olduğunu beyan ettiği, …Ltd.Şti.nden, …’ın … şb.de bulunan … no.lu hesabına bağlı olarak keşide edilmiş, 28.02.2022 keşide tarihli, … no.lu çek ile, 67.750.-TL, 31.03.2022 keşide tarihli … no.lu çek ile, 76.400.-TL ve 30.04.2022 keşide tarihli … no.lu 78.300.-TL’lik olmak üzere toplam 222.450.-TL’lik 3 adet çekleri, 20.01.2022 tarih, bila no.lu, tahsilat makbuzu ile teslim aldığı ve çeklerin tamamının … isimli şahsa ciro ile teslim edildiği beyanında bulunduğu, beyan edilen işlemlerle ilgili davacı ticari kayıtlarında oluşturulan her hangi bir kayıt tespit edilemediği, … 16.ATM …esas sayılı dosyasına … Bankası Genel Müdürlüğünden gönderilen dava konusu çeklerin görüntülerinde …tarafından keşide edilen 28.02.2022 keşide tarihli, … no.lu çekin 167.750.-TL olarak, 30.04.2022 keşide tarihli, … no.lu çekin 178.300.-TL olarak düzenlenmiş olduğu, 31.03.2022 keşide tarihli, … no.lu olduğu değerlendirilen çek’e ait gönderilen çek görüntüsünden tespit edilemediği, 28.02.2022 keşide tarihli 167.750.-TL lik çekin …Ltd. Şti. Tarafından, …Tic.Ltd.Şti namına düzenlendiği, çek üzerinde …’den sonraki cirantaların …, …A.Ş. ve … olduğu, 30.04.2022 keşide tarihli, 178.300.-TL lik çekin, …Tic.Ltd.Şti tarafından, …Tic.Ltd.Şti namına düzenlendiği, çek üzerinde …’den sonraki cirantaların, … ve … olduğu, Çekler üzerinde ciranta olarak görünen ve iletişim no.su davacı temsilcisinden edinilen, … ait olduğu tarafıma iletilen kişi ile yapılan (… no.lu telefon) telefon görüşmesi, ve sonrasında yapmış olduğu elektronik bildirim iletisinde; Dava konusu çeklerle ilgili olarak ”Çek görüntüleri ve bilgileri …’ten temin edilmiş 3 adet çekin şahsım ve şirketlerim …Şti., …Ltd. Şti. tarafından teslim alınmamış olduğunu” yönünde beyanda bulunduğu, Davacı ticari kayıtlarında, dava konusu 3 adet toplam 222.450.-TL’lik çeklerin alınışı ve ciro edilmesi ile ilgili çeklerin keşidecisi …Ltd.Şti. Ve … adına çeklerin alınışı ve ciro edilmesi ile ilgili oluşturulmuş, alınan çekler hesabı, alıcılar hesabı, senetsiz borçlar, alınan avanslar hesaplarında hangi bir ticari kaydı ya da hasılat kaydının tespit edilemediği, davacı beyanında; Dava konusu çeklerin, … tarafından kabul edilmediğinden iptal edilmiş, 24.11.2021 tarih, … no.lu ticari e fatura üzerinde muhteviyatı yazılı mallara karşılık alınmış olduğu, iptal edilmiş olan fatura yerine düzenlenmiş her hangi bir faturanın ibraz edilmediği ve ticari kayıtlarda oluşturulmuş her hangi bir hasılat kaydı tespit edilemediği, davacı temsilcisi tarafından dava konusu çeklerin kağıt alım avansı olarak ciro edildiği, davacı temsilcisinin tarafıma sunduğu çek görüntülerinde, ciranta olarak gözükmekte olan dava dışı … dava konusu 3 adet çeklerin verildiğine dair davacı ticari kayıtlarında oluşturulmuş verilen avanslar, satıcılar ve alınan çekler hesaplarında her hangi bir kayıt veya …adına açılmış bir hesap tespit edilemediği, … Bankasından 01.10.2022 tarihli yazı ekinde gönderilen bilgilendirmede, … tarafından ibraz edildiği bilgisi verilen 3 adet çeklere ilişkin çek keşide tarihi, bedeli ve cirantaların; 28.02.2022 keşide tarihli 167.750.-TL lik çekin … Şti. Tarafından, …Ltd.Şti namına düzenlendiği, çek üzerinde…’den sonraki cirantaların …, …A.Ş. Ve … olduğu, 30.04.2022 keşide tarihli, 178.300.-TL lik çekin, …Tic.Ltd.Şti tarafından, …Tic.Ltd.Şti namına düzenlendiği, çek üzerinde …’den sonraki cirantaların, … ve … olduğu, 31.03.2022 keşide tarihli olduğu değerlendirilen 3.Çek olarak bildirilen çek görüntüsünden, çek üzerinde yer alan keşideci ve ciro edenlerin çek görüntüsünden belirlenemediğini, Yapılan inceleme sonucu hazırlamış olduğum kanaatimi bildirir bilirkişi raporu ile birlikte, davacının düzenlemiş olduğu, sonradan iptal olunan hasılat faturası, davacı temsilcisi ile yapılan iş akışı ile ilgili beyanını ve tarafıma göndermiş olduğu 31.08.2023 tarihli elektronik posta bilgilendirme yazısı ile, ticari kayıtlarda tespit edilmemiş olan dava dışı … düzenlediği iddia olunan, 20.01.2022 tarihli 222.450.-TL’lik tahsilat makbuzu ve makbuz içeriğinde yer alan dava konusu çek görüntüleri ve arkasında yer alan cirolarda ciranta olarak görünen dava dışı …, çeklerin davacıdan teslim alınmadığına ilişkin tarafıma göndermiş olduğu 07.09.2023 elektronik ileti eki vermiş olduğu bilgilendirme yazısını raporun ekinde, takdir yüce mahkemeye ait olmak üzere arz ederek görüş ve kanaatini bildirdiği görülmüştür.
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde, davacı tarafça dava konusu edilen çeklerde tahrifat yapıldığı ve sahtecilik yapılarak ciro edildiği iddiası ile istirdat talep edildiği, sahtecilik iddiasının ileri sürülmesi ve dava konusu çeklerin de davalıda olduğunun … 16. ATM’nin … Esas sayılı dosyasına banka tarafından gönderilen cevabi yazıdan anlaşıldığından, HMK’nın 220 maddesi uyarınca davalıya, dava konusu edilen, keşidecisi dava dışı 3. kişi olan … Şirketi olan, 28.02.2022 keşide tarihli, … numaralı, 67.750-TL bedelli, 31.03.2022 keşide tarihli, … numaralı, 76.400-TL bedelli ve 30.04.2022 keşide tarihli, … numaralı 78.300-TL bedelli üç adet çek asıllarını gelecek celseye dek dosyaya sunması konusunda kesin süre verilmesine, kesin süre içinde çek asılları mahkememize ibraz edilmemesi halinde , duruma göre belgenin içeriği konusunda davacı tarafın beyanının kabul edilebileceğine ilişkin meşruhatlı davetiyenin davalıya usulüne uygun olarak tebliğ edildiği, ancak duruşma gününe kadar çeklerin mahkememize ibraz edilmediği, 28.02.2022 keşide tarihli 167.750.-TL lik çekin … Şti. Tarafından, …Tic.Ltd.Şti namına düzenlendiği, çek üzerinde…’den sonraki cirantaların …, …A.Ş. ve … olduğu, 30.04.2022 keşide tarihli, 178.300.-TL lik çekin,…Ltd.Şti tarafından, …Tic.Ltd.Şti namına düzenlendiği, çek üzerinde …’den sonraki cirantaların, …ve … olduğu, 3.Çek olarak bildirilen çek görüntüsünde, çek üzerinde yer alan keşideci ve ciro edenlerin çek görüntüsünden belirlenemediğinin anlaşıldığı, çeklerin davalı tarafından süresi içinde sunulmamış olması, her üç çekte de davacıdan sonraki cirantanın … olduğu, ancak davacı kayıtlarında, dava konusu çeklerin verilmesini gerektirir bir ticari ilişkinin varlığına tesadüf edilemediği, çek bedellerinde de tahrifat yapıldığının ticari defter kayıtları ile muhtemel göründüğü hususları birlikte değerlendirildiğinde, istirdat koşulları oluştuğu kanaatine varılarak davanın kabulüne dair aşağıdaki şekilde hüküm tesis etmek gerekmiştir.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın kabulüne,
2-Dava konusu 28/02/2022 keşide tarihli, … numaralı ve 31/03/2022 keşide tarihli … numaralı ve 30/04/2022 keşide tarihli … numaralı çeklerin davalıdan istirdatı ile davacıya verilmesine,
3-Harçlar tarifesi uyarınca alınması gereken 15.195,55-TL karar ve ilam harcından peşin alınan 3.798,89-TL harçtan mahsubu ile bakiye ‬‬11.396,66-TL harcın davalıdan tahsil edilerek Hazineye irat iadesine,
4-Davacı tarafından yatırılan 3.798,89-TL peşin harç ile 80,70-TL başvuru harcından oluşan toplam 3.879,59-TL bedelinin davalıdan tahsil edilerek davacı tarafa verilmesine,
5-Davacı tarafından yapılan; posta, tebligat müzekkere ve bilirkişi ücretlerinden oluşan toplam 2.231‬,00-TL yargılama giderinin davalıdan tahsil edilerek davacı tarafa verilmesine,
6-Davalı tarafından belgelendirilen bir yargılama masrafı olmadığından bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
7-Davacı taraf duruşmalarda vekil ile temsil edildiğinden kabul edilen dava değeri itibariyle AAÜT uyarınca takdiren 35.367,50-TL vekalet ücretinin davalıdan tahsil edilerek davacı tarafa verilmesine,
8-Bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde HMK 333 maddesi gereğince derhal yatıran tarafa iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzene karşı davalı tarafın yokluğunda tebliğden itibaren 2 haftalık sürede HMK 341 maddesi uyarınca istinaf yolu açık olmak üzere karar verildi.24/10/2023

Katip …
e-imzalı

Hakim …
e-imzalı

“Bu belge 5070 Sayılı Kanun hükümlerince elektronik imza ile imzalanmıştır.”