Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/293 Esas
KARAR NO : 2023/201

DAVA : İtirazın İptali (Taşıma Sözleşmesi Kaynaklı)
DAVA TARİHİ : 22/04/2022
KARAR TARİHİ : 15/03/2023

Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin sigortalısı davadışı …Tic. Ltd. Şti.’nin İtalya’dan satın aldığı emtianın, parsiyel olarak davalı şirket tarafından nakliyesi esnasında meydana gelen hasarın, CMR üzerine şerh düşüldüğü, aldırılan ekspertiz raporu sonrası tespit edilen 7.475,90TL zarar bedelinin sigortalıya ödenerek TTK 1742’nci maddesi gereği elde ettiği halefiyete istinaden davalıdan rücuen talebinin karşılanmaması üzerine, alacağın tahsili amacıyla başlatılan takibe davalı/borçlunun haksız itirazı üzerine duran takibin aynı şartlarla devamını, davalı/borçlunun %20’den az olmamak üzere icra inkar tazminatına mahkum edilmesini, dava ve talep etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; hasar ihbarının hak düşürücü süre içerisinde yapılmadığını, kendilerinde bulunan CMR belgesinin şerhsiz olduğunu, dava konusu hasara ilişkin müvekkili şirketin herhangi bir sorumluluğunun bulunmadığını, davacının emtiada meydana gelen hasrın oluşumunda müvekkili şirketin kusurunun varlığını ispat edemediğini, ağır kusurun varlığını kabul etmediklerini, hasarın nedeninin belli olmadığını, davacının sigortalısına ait emtiadaki hasarın taşımadan kaynaklandığının kabulü anlamına gelmemekle birlikte söz konusu emtianın taşımasının davadışı fiili taşıyıcı …. tarafından gerçekleştirilmiş olduğu ve taşıma sırasında meydana gelen her türlü hasardan fiili taşıyıcının sorumlu olduğunu,haksız olarak takip başlatılan davalının %20’den az olmamak üzere kötü niyet tazminatına mahkum edilmesini ve davanın reddini savunmuştur.
Mahkememizce dava konusu celp edilen … 14. İcra Müdürlüğünün … esas sayılı dosyasının incelenmesinde; davacı alacaklı tarafından davalı borçlu adına toplam7.475,90 TL asıl alacak ve işlemiş faiz bedelinin tahsili amacıyla ilamsız icra takibi başlattığı, davalının süresinde takip konusu borca itiraz etmesi üzerine takibin durdurulduğu ve süresinde huzurdaki davanın açıldığı tespit edilmiştir.
Davacının iddiaları ile celp edilen delillerin dosya kapsamında değerlendirilmesi amacıyla mali müşavir ve uluslararası taşımacılık-sigortacı bilirkişi heyetinden 12/02/2023 tarihli rapor alınmıştır.
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; Dava; parsiyel taşıma işlemleri nedeniyle malın hasara uğrayarak zayi olduğu iddiasıyla ödenen bedelin davalıdan tahsiline ilişkin başlatılan icra takibine borca ve ferilerine itirazı üzerine açılan itirazın iptali davasıdır.
Davacı … Sigorta AŞ tarafından, 13.12.2019 tanzim tarihli, 11.12.2019-2020 tarihleri arasında geçerli … nolu abonman poliçe tahtında; 18.05.2020 tanzim tarihli, … nolu poliçe ile fatura muhtevası 1 kap, 197 kg brüt ağırlığında, 2.340,49 Euro bedelli emtianın, %10 artırılmış bedelle …’dan … plakalı araç ile taşınması sırasında meydana gelecek rizikolara karşı Emtia Nakliyat Sigortaları Genel Şartları mucibince (… klozu da belirtilerek) sigortalandığı, poliçe kurunun 7,4759 TL olarak belirlendiği, muafiyetin ve sovtajın söz konusu olmadığı, dava konusu taşımaya ilişkin olarak abonman poliçe tahtında düzenlenmiş spesifik poliçenin dosyaya sunulu olan emtia faturası çerçevesinde eksik ve aşkın sigortanın söz konusu olmadığı, brüt 31,50 TL prim tahakkuku ile birlikte geçerli bir poliçe olduğu tespit edilmiştir.
Davadışı sigortalı SMR ile davalı Borusan Lojistik arasındaki ticari ilişkinin 22.05.2020 tarih, … nolu e-fatura ile kurulduğu, faturanın husumete konu edilen ürünün taşımasına ilişkin navlun faturası olduğu, faturanın CMR kayıtlarına 20.06.2020 tarihinde 1.303,73 TL tutarında (175 Euro karşılığı) … yevmiye nolu muhasebe kayıdı ile kayıt edildiği, davadışı sigortalının SMR’nin hasar bedeli olan 1.000 Euro karşılığı 7.475,90 TL’yi 28.07.2020 tarihinde muhasebe kayıtlarına işlediği tespit edilmiştir.
Davacı … Sigorta AŞ’nin … nolu hasar dosyasına, … Ltd. Şti.’nce … sicil, …. Levha Kayıt nolu eksper … tarafından hazırlanıp sunulan, 29.06.2020 tarih, … nolu ekspertiz raporunun sonuç kısmında; “21.05.2020 tarihinde … (…)…; nakliyeci … A.Ş. firmasının …tarih ve … sayılı CMR’si üzerine düşen hasar şerhine, 22.05.2020 tarihli Karayolu İthalat Hasar Dosya Açılışı ile ilgili yazısına ve çekilmiş olan fotoğraflara göre, işbu sigorta konusu 1 adet … ürün kodlu Endüstriyel Tip Soğutucu emtiasının kapı camının kırılmak sureti ile hasarlanmış olduğu” şeklinde hasar nedeni hakkında tespit yapıldıktan sonra, toplam emtia hasarı için sigortalı firmanın 1.169,00 Euro talebine karşılık 1.000,00 Euro hasar tazmini konusunda mutabık kalındığı, hasarın sigorta teminatında olduğu, sovtaj imkanın ve muafiyetin olmadığı, …Tic. AŞ firmasına rücu imkanı olduğu şeklinde tespitte bulunulduğu görülmüştür.
Davacı Davacı … Sigorta AŞ’nin eksper raporuna dayanarak, … Bankası kanalı ile 28.07.2020 tarihinde aynı tarihte valör kazanacak şekilde dava dışı sigortalısı … Ltd. Şti.’ne ait İş Bankası nezdindeki hesabına “…” açıklaması ile 7.475,90 TL ödediği tespit edilmiştir.
Davacının sigortalısı adına,…’da yerleşik dava dışı … firması tarafından, keşide edilen emtia faturasına göre; toplam 2.375,75 Euro tutarında, brüt 197,0 kg ağırlığında, Endüstriyel Tip Soğutucu özellikli camlı dolabın, ExWorks (satıcının deposunda) teslim şeklinde satıldığı, bedelin 2.340,49 Euro luk kısmının 21.02.2020 tarihli proforma fatura ile ödendiği tespit edilmiştir.
Davalı … Tic. AŞ tarafından davacının sigortalısı dava dışı … Ltd. Şti.’ne … numaralı, navlun ücreti açıklamalı, 175,00 Euro bedelli e-arşiv faturasını düzenlendiği, bu belgeye göre davalının akdi taşıyıcı olduğu tespit edilmiştir.
… Gümrük Müdürlüğünce … tescil tarihli, … numaralı Antrepo Giriş beyannamesine göre; yukarıda belirtilen fatura muhtevası emtianın, aynı tarihli Antrepo Sayım Tutanağına göre antrepo rejimine alındığı görülmüştür.
… Gümrük Müdürlüğünce … tescil tarihli, … numaralı Gümrük Giriş Beyannamesine göre yukarıda belirtilen fatura muhtevası emtianın millileştiği, 19.06.2020 tarihli Antrepo Sayım Tutanağına göre antrepodan çıkarıldığı tespit olunmuştur.
Dosyaya davacı vekili tarafından 13.05.2022 tarihinde tercümesi de sunulan … nolu CMR belgesinin 15.05.2020 tanzim tarihli, (1 nolu sütunda) Gönderici/yükleyici firmanın … , (2 nolu sütunda) alıcının davalı …, (3 nolu sütunda) teslim yerinin …, (4 nolu sütunda) yükleme tarih ve yerinin 15.05.2020 Codarogo/İtalya, (16 ve 23 nolu sütunda) taşıyıcı firmanın dava dışı ….kaşesi olduğu, 17 kap, 3.663,8 kg brüt ağırlığında emtianın parsiyel olarak, …’dan …’ye sevkinin yapıldığı görülmüştür. CMR üzerinde araç plakası kayıtlı değildir. Davacı tarafından sunulan CMR belgesi üzerinde Türkçe olarak, “…” şerhinin düşüldüğü, (24 nolu sütunda) “10 kap alındı 21.05.2020” ve davalı firma … AŞ kaşe üzeri imzanın bulunduğu tespit edilmiştir. Davalı tarafından sunulan CMR kopyasında ise şerhin bulunmadığı görülmüştür. Davalı tarafından dosyaya orijinal CMR 3. nüshası sunulmamıştır. CMR belgesine göre, davalının alıcı konumunda olduğu, parsiyel olarak taşınan yükün davalı tarafından antrepodan teslim alındığı tespit edilmiştir.
Davalı …Tic. AŞ tarafından 22.05.2020 tarihinde; “Karayolu İthalat Hasar Dosyası Açılışı” başlıklı, “İlgi: … tarih ve … plakalı aracın tahliyesi” konulu belgede; “İlgili hasar dosyasının açılmasını, müşterinin talebi halinde dosyayı işleme almanızı arz ederiz.” şeklinde ihbarın olduğu tespit edilmiştir. Bu belge ile navlun faturasını düzenleyen davalı akdi taşıyıcının, hasardan 22.05.2020 tarihinde haberdar olduğu tespit olunmuştur. Davacının sigortalısı tarafından 26.06.2020 tarihinde davalı taşıyıcıya, taşınan emtiada hasar meydana geldiği, söz konusu zararın kendilerine rücu edileceğinin bildirildiği görülmüştür.
Dosya kapsamında Davacı … Sigprta AŞ vekili tarafından 15.03.2021 tarihinde davalı …Tic. AŞ’ye keşide edilen ihtarname ile söz konusu taşımada meydana gelen zarar için sigortalısına ödenen 7.475,90TL’nin rücuen tazmini için yazılı olarak talepte bulunulduğu tespit edilmiştir.
Dava dosyasına sunulan tüm belge ve delillerin incelenmesi sonucunda; davaya konu olayın davacının sigortalısının dava dışı İtalya’da yerleşik … firmasından satın aldığı; toplam 2.375,75 Euro bedel, Ex-Works (satıcının deposunda) teslim şeklinde, brüt 197,0 kg ağırlığında, Endüstriyel Tip Soğutucu özellikli camlı dolap cinsi emtianın, …’dan…’ye parsiyel olarak taşıma işinin davalı firma tarafından üstlenildiği, dava dışı davacının sigortalısı firmaya navlun faturası düzenlediği, dava dışı SMR firmasına karşı ‘taşıyan’ konumunda olduğu, davalının … ülkesindeki farklı ürünleri de bir araya getirerek parsiyel olarak işi dava dışı fiili taşıyıcı Kontı Trans firmasına emtiayı taşıttığı, CMR belgesinde alıcı olarak davalı firmanın bulunduğu ve teslim yerinin davalı firmanın antrepo deposu olduğu, fiili taşımayı yapan aracın davalıya ait antrepoya varışı akabindeki tahliye esnasında, davalı taşıyan tarafından taşınan emtiadaki hasarın tespit edilerek hasar dosyası açılışı yapıldığı, böylelikle davalı taşıyıcının tahliye anında hasardan haberdar olduğu tespit edilmiştir. Bu durumda davalı taşıyıcının, alıcı olarak kendisinin belirtildiği CMR belgesi üzerinde bir şerhin olup olmamasının, ihbar açısından bir önem arz etmediği, hasarın davalının kabulünde olduğu tespit edilmiştir. Dosyaya sunulu olan fotoğraflardan, parsiyel olarak taşınan emtianın ambalajı üzerinde, taşıma talimatı olarak kabul edilen, eşyanın nasıl taşınacağına ve kırılabilir olduğuna dair uluslararası geçerliliği olan görsellerin ve yazıların bulunduğu, ancak muhtemelen bu taşıma talimatlarına aykırı ve emtianın araç içerisinde sabitlemesinin yetersiz olmasından kaynaklı olarak, aracın seyri sırasında dönüşler esnasında araç içindeki eşyaya etki eden yatay ve dikey kuvvetler neticesinde, sabitlemesi yetersiz olan eşyanın hasarlanmış olduğu tespit edilmiştir. Söz konusu taşıma ex-works teslim ve parsiyel taşıma şeklinde olduğundan, eşyanın ilk çıkış noktasından itibaren yükleme, istifleme ve sabitleme sorumluluğu alıcıya teslime kadar taşıyıcının sorumluluğu üzerindedir. Dava konusu olayda ise, davalı taşıyıcının bu sorumluluğunu yerine getirmediği bu nedenle taşıma sırasında hasarın meydana geldiği görüşüne teknik bilirkişi tarafından ulaşılmıştır.
Somut olayda davacının rücu talebini dayandırdığı tazminat ödemesine ilişkin hasar uluslararası karayolu taşıma işi sonucunda ortaya çıktığından alıcının, gönderenin ve/veya onlardan birinin sigortacısının (halefiyet hakkını elde etse dahi) taşıyıcıya rücu edebileceği tazminat alacağının olup olmadığı, varsa miktarının tayininde CMR Konvansiyonu’nun 1. maddesi uyarınca “bu sözleşme, yükleme yeri ve teslim için belirlenen yerin en az birisinin akit ülke olan iki ayrı ülkede olması halinde, tarafların ikametgâhı ve milletine bakılmaksızın ücret karşılığında yüklerin taşıt ile karadan taşınmasına ait her mukaveleye uygulanması” gerektiğinden; CMR md. 4 hükmüne göre “uluslararası taşıma işine ilişkin sevk belgesinin yokluğu, usule aykırı oluşu veya kaybolması dahi, CMR Konvansiyonu hükümlerine tabi olan taşıma mukavelesinin varlığı ve geçerliliğini de etkilemeyeceğinden” olayda CMR Konvansiyonunun gözetilmesi gerekecektir. Bu bağlamda CMR Konvansiyonu’nun (“… tarih ve … sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Uluslararası Eşya Taşıma Sözleşmesi Hakkındaki Anlaşma”) uygulanması bakımından taşıyıcı, çalıştırdığı kişilerin ve taşımanın yapılması için hizmetlerinden yararlandığı diğer kimselerin görevleri sırasında hareket ve ihmallerinden (CMR md. 3); keza taşımayı yapmak için kullandığı kusurlu taşıtlardan, bu taşıtı kiraladığı kişinin veya vekilinin yahut da çalışanlarının hata ve/veya ihmallerinden dolayı (CMR md. 17/3) sanki bu hareket ve ihmalleri kendisi yapmış gibi sorumludur. Ayrıca taşıyıcı ister belli bir ücret karşılığında yükü kendi taşısın, ister navlununu ödemek suretiyle alt taşıyıcıya taşıtsın Konvansiyonda öngörülen sorumluluk sistemine göre, taşıdığı ya da alt taşıyıcıya taşıttığı eşyayı varma yerinde “teslim aldığı haliyle” alıcısı emrine veya onun temsilcisine teslim borcunu üstlendiği gibi “yükün güzergâh üzerinde yaptığı aktarmalar dâhil olmak üzere” taşıma süresi içerisinde eşyayı gözetim sorumluluğu altındadır ve kural olarak yükleme yerinden varış mahalline kadar taşıdığı eşyaya gelecek zararlardan mesuldür (CMR md.17/1). Bu sorumluluğun gereği olarak CMR Konvansiyonu`nun 34`üncü ve takip eden maddelerindeki düzenlemelere göre taşıyıcılar arasında müteselsil sorumluluk bulunduğu gibi, taşımacılardan biri veya birkaçı aleyhine aynı zamanda dava açılması da mümkündür (CMR md.36/son paragraf). Taşıyıcının sorumluluğu yönünden hal böyle olmakla birlikte “uluslararası taşıma sürecinde ortaya çıktığı sübuta eren kayıp ya da hasar” eğer ki istek sahibinin hatası veya ihmalinden, taşımacının hatasından değil de istek sahibinin verdiği talimattan, yüke has bir kusurdan yahut taşımacının önlemesine olanak bulunmayan durumlardan ileri gelmiş ise (CMR md.17/2) ya da eğer kayıp veya hasar, hasara uğrayan malların yüke ve güzergâha uygun bir şekilde ambalajlanmaması ya da hatalı ambalajlanmış olması, yükün gönderici, alıcı veya bunlar adına hareket eden kişiler tarafından alınması, yüklenmesi, yığılması veya boşaltılması yüzünden yahut da kırılma suretiyle kısmen veya tamamen zarar görebilecek malların özelliğinin doğal sonucu olan (paslanma, çürüme ve benzeri gibi) özel risklerden doğmuş ise, taşımacı zarardan sorumlu tutulamaz (CMR md.17/4,b-c-d). Bu sorumsuzluğu tespitte ölçü ise deneyimli ve basiretli bir taşımacının göstermesi gerekli olan özendir.
Olayımızda tartışılan yükün parsiyel olarak taşınmakta olduğu, nitekim dosyaya sunulu olan … numaralı Transit Beyannamesine göre, emtianın taşındığı … ülkesine kayıtlı … plakalı çekici ve yarı römork tipi araç ile 6 farklı alıcıya ait toplam 17 kap emtianın taşındığı tespit edilmiştir. Yukarıda da değinildiği gibi parsiyel taşımada emtianın taşıyıcı araç üzerindeki istifleme ve sabitlemesi taşıyıcının sorumluluğundadır. Dosyaya sunulu olan fotoğrafların incelenmesinden, parsiyel olarak taşınan emtianın ambalajı üzerinde, taşıma talimatı olarak kabul edilen, eşyanın nasıl taşınacağına ve kırılabilir olduğuna dair uluslararası geçerliliği olan görsellerin ve yazıların bulunduğu, ancak bu taşıma talimatlarına aykırı ve emtianın araç içerisinde sabitlemesinin yetersiz olmasından kaynaklı olarak, aracın seyri sırasında dönüşler esnasında araç içindeki eşyaya etki eden yatay ve dikey kuvvetler neticesinde, sabitlemesi yetersiz olan eşyanın hasarlanmış olduğu ve davalı taşıyıcı tarafından hasarın görülerek hasar dosyası oluşturma talebinin düzenlendiği tespit edilmiştir. Bu durumda, ağır kusur söz konusu olmadan hem akdi hem de fiili taşıyıcının müştereken ve müteselsilen (veya taşıyıcının CMR sigortacısının) meydana gelen zararı, CMR Konvansiyonun 23’üncü maddesinin 3. Paragrafı gereği, belirlenecek üst sorumluluk sınırı içinde tazmin etmesi gerekecektir. Ancak, davacı husumetini, CMR Konvansiyonuna göre seçimlik hakkını kullanarak sigortalısına karşı direkt sorumlu olan akdi taşıyıcı konumundaki davalı firmaya yönelttiği için, davalı firmanın bu tazmini üstlenmesi gerekecektir. Taşınan malın kısmen veya tamamen nakliye sürecinde hasar gördüğünün kesinlik kazanması ve taşıyıcının da kendisini sorumluluktan kurtarabilecek beyyinelerden istifade edemeyeceği ve nakliye sürecinde meydana gelen zarardan dolayı (veya zarara etkisi nispetinde müterafik kusuru dolayısıyla) alıcıya ya da göndericiye yahut da akdi veya kendisine taşıma işini devreden üst taşıyıcıya veya “onlardan birinin sigortacısına” karşı sorumlu tutulabileceği durumlarda (taşıyıcı CMR Md.29 nazarından ağır kusurlu değil ise CMR Konvansiyonunda öngörülen şekilde, eğer ki yüke ve ambalajına çekince konmadan teslim alınan emtia alıcısı emrine “somut olayda olduğu gibi” teslim alındığı halde çekincesiz olarak teslim edilememiş ya da “teslimde kısmi kayıp, hasar veya gecikme için taşıyıcıya CMR Md.30 uyarınca gerekli ihbar yapılmış ve 32/1-a maddesine göre teslim tarihinden, itibaren 1 yıl içinde tazminat talep edilmiş ise) CMR Konvansiyonunun 23/1. maddesi; taşıyıcıyı yükün “kısmen veya tamamen kaybından” dolayı “eşyanın taşınmak üzere kabul edildiği yer ve zamandaki kıymetine” göre (tazminat taleplerinde; hasar tazminatının ödendiği tarihten itibaren veya 3095 SK. Md.4/a`ya göre değil; “CMR Md.27 uyarınca, taşıyıcıya keşide edilen yazılı bildirim tarihinden itibaren, “döviz bazındaki” taleplerde %5 oranında maktu”) faiziyle birlikte tazminat ödemekle sorumlu tutmuş ve aynı maddenin 3. fıkrasında tazminat miktarının; hasar dolayısıyla “eksilen ya da zayi olan” malın brüt ağırlığının kilogramı başına 8.33 hesap birimini (SDR’yi) aşamayacağı, 23/7. Maddesinde de üst sınırın belirlenmesinde kullanılacak olan SDR kurunun, taraflar aksini sözleşme ile kararlaştırmamış ise Mahkemenin karar verdiği tarihteki SDR kuru olması icap ettiği hükme bağlanmıştır. Nakliye sürecinde vuku bulan hasar/zarar/kayıp için taşıyıcının hak sahibine ödeyeceği tazminatın miktarı ise (hasar yansıtma faturalarının toplamına veya oluşan zararı tazmin eden sigortacının talebine göre değil) CMR. md.25/2 – a ve b`ye göre “CMR md.23/3`de öngörülen mesuliyet sınırını aşmaması kaydıyla”, CMR md.23/1-2 ve 4`e göre belirlenen değerin hasar/kayıp nedeniyle azalmış kısmına göre belirlenir ve bunun için de önce eşyanın taşıyıcı tarafından teslim alındığı yer ve zamandaki hasarsız/noksansız değeri bulunur ve bu değere hasar/noksanlık için ödenen navlun ücreti, varsa gümrük vergileri ve taşıma ile ilgili diğer giderler ilave edilir; taşıyıcı, hak sahibine “bunlar dışında başka tazminat ödemez” (CMR Md.23/4-son).
Yukarıda davalının hasardan haberdar olduğu tespit edilmişti. Ancak davalı vekili, zaten alıcısı kendileri olan CMR belgesi üzerinde şerh olmadığını ileri sürerek ihbar süresine riayet edilmediğini iddia etmektedir. Oysa emtianın parsiyel olarak taşındığı ve davalının antreposuna indirildiği, 17.06.2020 tescil tarihli gümrük giriş beyannamesi ile 19.06.2020 tarihinde antrepodan çıkarıldığı tespit edilmiş olup, dava dışı sigortalı tarafından teslim alınma tarihi 19.06.2020 olarak kabul edildiğinde, CMR Konvansiyonu 30’ncu madde gereği teslimden itibaren (tatil günleri hariç) 7 gün içinde ihbar sorumluluğu açısından, 19.06.2020 tarihinin Cuma gününe denk geldiği, 20-21 Haziran Cumartesi Pazar olduğundan, 28.06.2022 tarihinde ihbar süresinin sonlanacağı açıktır. Ancak dosya kapsamında sunulan ve yukarıda 10. maddede incelenen hasar ihbarına göre; dava dışı sigortalı tarafından 26.06.2022 tarihinde davalıya, CMR Konvansiyonu 30’ncu maddede öngörülen süre içerisinde hasar ihbarında bulunulduğu tespit edilmiş olup davalı vekilinin bu yöndeki savlarının geçerli olamayacağı görüşüne ulaşılmıştır.
Dava konusu olayda, dosyaya sunulan ve yukarıda incelenen belgelerden zarar gören emtianın brüt 197,0 kg ağırlığında olduğu tespit edilmiştir. Malın hasar gören cam kapağının, dosyada mevcut olan proforma faturaya göre 619,00EURO değerinde olduğu anlaşılmıştır. CMR Konvansiyonu 23’üncü madde 4. paragraf gereği, taşıyıcı belgelenen diğer giderleri de tazmin etmek zorunda olduğundan, ekspertiz raporunda da kabul gören ilave masraflar olan, ikame camın ithalat tutarı (navlun vs.) 400,00 EURO, camın değişme işçilik tutarı 100,00 EURO, ikame mal bedelinin transfer gideri 50,00 EURO ilave edilmesi ile gayrisafi hasar toplamı (619,00+400,00+100,00+50,00=) 1.169,00 EURO olarak hesap edilecektir. Hasar gören emtia cam cinsinde olup, kırıldığından herhangi bir sovtaj değeri olmayacağı açıktır. Ancak davacı sigorta şirketi tarafından, 1.000 EURO tazminat teklifi sigortalısı tarafından kabul edildiğinden ve ödeme poliçe kuru 1 EURO=7,4759 TL üzerinden 7.475,90 TL olarak hesap edilerek ödendiğinden, davalı taşıyıcının sorumlu tutulabileceği net zarar tutarı 7.475,90 TL olacaktır.
CMR Md. 23/3’e göre davalı taşıyıcının sorumluluk sınırı, zayi olan kısmın brüt ağırlığı ile hesap edilebilecektir. Hasarlı olan emtianın brüt ağırlığı 197,0 kg olduğundan, hasarlı olan ürün miktarının tazmininde (197,0 kg X 8,33 SDR=) 1.641,01 SDR sorumluluk sınırı olarak hesap edilebilecektir. CMR Md.23/7 de sorumluluk üst sınırının belirlenmesinde kullanılacak olan SDR kurunun, taraflar aksini sözleşme ile kararlaştırmamış ise Mahkemenin karar verdiği tarihteki SDR kuru olması gerektiği hükme bağlanmıştır. Raporun hazırlandığı tarihte geçerli olan TCMB Bülten 2023/30’a göre; 1 SDR = 25,2522TL olduğundan 1.641,01 SDR X 25,2522TL= 41.439,11 TL olarak hesap edilecektir. Meydana gelen hasar sonrası hesaplanan tazminat tutarı 7.475,90 TL ise bu sınırın çok altında olduğundan davacının ödediği tazminatın rücuen davalıdan talebinde hesaplanan ve ödenen gerçek zarar tutarı nazara alınacaktır.
Poliçenin incelenmesi sonucunda, davacının sigortalısı dava dışı … Ltd. Şti.’nin menfaat sahibi ve sigortalı sıfatına sahip olduğu, poliçenin geçerli bir poliçe olduğu anlaşılmıştır.
Nakliyat Emtia Sigortası ile, bir malın bir taşıma aracı ile (gemi, kamyon, uçak, ya da tren) bir yerden bir yere taşınması sırasında poliçede yer alan kloz ve şartlar uyarınca bir kaza ya da olaya bağlı olarak fiziken zarar görmesi teminat altına alınır.
Bu sigorta ile sigorta konusu emtia için üç farklı teminat ile sigorta koruması sağlanır. Tam Ziya Teminatı; Malın taşıma aracı ile birlikte tüm değerini yitirecek şekilde tamamen zarar görmesi hali. Dar Teminat; Malın tam ziya ile tamamen zarar görmesi riskine ilave olarak, taşıyan aracın yapacağı kazaya bağlı olarak (çarpma, çarpışma, devrilme, yangın) kısmi zararlar da teminat altına alınmaktadır. Bu teminat için Enstitü Yük Klozu – C (Institute Cargo Clauses -C) ile belirtilen özel şartlar uygulanmaktadır. Geniş Teminat; Genellikle ”Tüm Rizikolar” (All Risks) olarak bilinir. Bu teminat için özel şart niteliğini haiz Enstitü Yük Klozu – A (Institute Cargo Clauses -A) ile belirtilen istisnalar dışındaki tüm riskler teminat altına alınmaktadır. Bu teminat için geçerli olan en önemli istisnalar; Malın doğasından ve kendi yapısından kaynaklanan hasarlar, taşıyan aracın ya da ambalajın uygunsuzluğu, her türlü gecikmeden kaynaklanan hasarlar, radyoaktif kirlenme-bulaşma, sigortalının kötü niyeti, savaş, grev, terör, kargaşalık vb. dir.
Dava dışı …Şti.’nin (sigortalı) … numaralı abonman poliçe tahtında; 18.05.2020 tanzim tarihli, … numaralı sigorta poliçesi ile taşıma sırasında meydana gelebilecek rizikolara karşı nakliyat sigorta sözleşmesi yapılarak Davacı tarafından tanzim edilen poliçesine … şartları gereği teminat alındığı görülmektedir. … terimi Türkçe ifade ile “Bütün Rizikolar” anlamına gelmektedir. Ancak bu terim içindeki “riziko” kelimesi All Risks teminatın kapsamına bir sınırlama getirmektedir. Çünkü riziko sözcüğü “dıştan gelen, ani ve beklenmedik, tesadüfi bir olay” olarak tanımlanmaktadır. Böylece, aşınma ve yıpranma gibi beklenen bir süreç içinde oluşan kaçınılmaz olaylar, malın ayıbı veya fiziksel özellikleri gibi malın içinde oluşan olaylar teminatın dışında kalmaktadır. Sonuç olarak, “Bütün Rizikolar Klozu” …” (…) klozları ile temin edilen tüm rizikoları kapsamaktadır.
All Risks teminatı, aksi poliçede kararlaştırılmadıkça, sigortalı emtianın satıcının deposunda nakil vasıtasına yüklenmesi ile başlar ve alıcının deposunda nakil vasıtasından indirilmesi ile sona erer. Geniş teminatta,… kara ve demiryolu taşımacılığına ilişkin hükümleri uygulanır. “Yakın sebebi gecikme olan hasar ve masraflar, Sigorta konusunun mahiyetinden ileri gelen hasarlar (Aybı Zati, örneğin: fire, çürüme, bozulma, kurtlanma, böceklenme, atmosferik pas vb.), Ambalaj Yetersizliği, Sigortalının veya adamlarının kasdi kötü niyetine atfedilebilecek hasar ve masraflar (Ağır ihmal-Ağır Kusur)” haricindeki tüm hasarlar teminata dâhildir; ancak emtia poliçesi genel şartlarının 5. maddesinde yer alan mutlak istisnalar, burada da istisna tutulmuştur.
Davalı vekili tarafından hasarın meydana gelmesinde ambalaj yetersizliği ileri sürülmediği gibi dosyaya sunulu olan fotoğraflardan yukarıda yer alan istisnaların geçerli olacağı bir durum tespit edilmemiştir.
Dava konusu taşımaya ilişkin yer alan poliçe örneği ile sabit olduğu üzere, davacı sigorta şirketi ile dava dışı sigortalısı …. Ltd. Şti. arasında … numaralı abonman poliçe tahtında; 18.05.2020 tanzim tarihli, … numaralı sigorta poliçesi ile taşıma sırasında meydana gelebilecek rizikolara karşı nakliyat sigorta sözleşmesi yapıldığı görülmektedir.
Dava konusu taşıma, davacı tarafından tanzim edilen …numaralı abonman poliçe tahtında; 18.05.2020 tanzim tarihli, … numaralı sigorta poliçesi kapsamında olup, zarar yukarıda belirtilen gerekçlerle davalı taşıyıcı sorumluluğunda olduğundan davacının davalıdan rücuen tazminat talep hakkı doğacaktır.
Sigortacının himaye ve teminat kapsamında yer alan riziko sebebiyle ödeme yapmış olma koşulu bakımından dosya içeriğindeki belgeler arasında yer alan dekont incelendiğinde; davacı sigorta şirketinin 28.07.2020 tarihinde dava dışı sigortalısı …Tic. Ltd. Şti.’ne 1.000,00 Euro hasar bedelini poliçe kuru 1 EURO=7,4759TL üzerinden hesaplayarak 7.475,90 TL sigorta hasar tazminatını … Bankası kanalı ile ödediği anlaşılmıştır.
Taşımada emtianın alıcıya teslim edildiğinde hasarlı olarak teslim edildiği, davalının düzenlediği hasar dosyası oluşturma talebi belgesi ile sübuta ermiştir. Tüm bu belge ve tespitler nedeniyle emtianın dava dışı sigortalıya hasarlı teslim edildiği anlaşılmaktadır. Sigortalının talepte bulunabileceği zararın ortaya çıkmasından üçüncü kişi olan davalının sorumluluğuna dair dosyada ispat niteliğinde yukarıda belirtilen gerekçelerle delillerin mevcut olduğu görülmektedir. Oluşan zararda davacı sigorta şirketinin ödemiş olduğu tazminatı, hesaplanan ve ödenen gerçek zarar tutarı kadar akdi taşıyıcı konumunda olan davalı …AŞ’ne karşı TTK 1472’nci maddesinde yer bulan halefiyet ilkesi gereğince rücu etme hakkı doğmuştur.
Davacı Sigorta şirketi, rücuen tutarı belli tazminat talebini davalıya 15.03.2021 tarihinde bildirildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda, davalı için temerrüdün CMR Konvansiyonu 27’nci madde 1. paragraf gereği bu tarihte başlaması gerekirse de davacının bu tarihten sonra başlattığı takipte işlemiş faiz talebi olmadığından, talebin takiple bağlılığı gereği davacının takip tarihinden itibaren alacağına faiz talebinin yerinde olacağı talep edilen rücuen tazminat alacağı yabancı para cinsinden olmadığından, CMR Konvansiyonu 27’nci madde 1. Paragraf gereği yıllık %5 oranında faiz değil, 3095 Sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunun 2/2 maddesi gereğince davacının takipteki alacağına takip tarihinden itibaren TCMB’nın uygulamış olduğu değişen oranlarda ticari avans faizi oranında faiz talep edebileceği anlaşılmıştır.
Neticeden, dava konusu olayda, davalı …AŞ’nin akdi taşıyıcı olduğu, taşıma işinde meydana gelen hasarın CMR Konvansiyonu 23’üncü ve 25’inci madde kapsamında 7.475,90 TL olduğu, zararın davalı akdi taşıyıcının sorumluluğunda olan istifleme ve sabitlemenin yetersizliği sonucu oluştuğu, davacı sigorta şirketinin 6102 sayılı TTK 1472’nci maddesi şartlarını yerine getirdiği sübuta ermekle halefiyet ilkesi gereğince, zararın meydana gelmesinde sorumlu olduğu tespit edilen akdi taşıyıcı davalı …AŞ’den CMR 25’inci madde gereğince hesaplanan 7.475,90 TL tutarında gerçek zarar bedelini rücuen talep edebileceği, davacı sigorta şirketinin, rücuen talep edebileceği gerçek zarar tutarı olan 7.475,90 TL’ye değişen oranlarda ticari avans faizi oranında faiz talep edebileceği hükme elverişli teknik heyet raporundan anlaşılmakla davanın kabulü ile takibin 7.475,90 TL tazminat bedeli üzerinden devamına, asıl alacak 7.475,90 TL’ye takip tarihinden itibaren yıllık % 15,75 oranında ve değişen oranlarda reeskont avas faizi (takip talebindeki taleple bağlı kalınarak) uygulanmasına, alacağın varlığı ve miktarı yargılama neticesinde belirlendiğinden davacının icra inkar tazminatı talebinin reddine, davacının yargılama neticesinde alacaklı olduğu tespit edilmekle takip yapmakta haklı olduğu anlaşılmakla davalının kötü niyet tazminatı talebinin reddine karar verilmiştir.
HÜKÜM :Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın KABULÜ ile takibin 7.475,90 TL tazminat bedeli üzerinden devamına, asıl alacak 7.475,90 TL’ye takip tarihinden itibaren yıllık % 15,75 oranında ve değişen oranlarda reeskont avas faizi uygulanmasına, davacının icra inkar tazminatı talebinin reddine,
Davalının kötü niyet tazminatı talebinin reddine,
2-Harçlar tarifesi uyarınca alınması gereken 510,68 TL karar ve ilam harcından peşin alınan 90,29 TL harcın mahsubu ile bakiye 420,39 TL harcın davalıdan tahsil edilerek Hazineye irat kaydına,
3-Davacı tarafından yatırılan 90,29 TL peşin harcın davalıdan tahsil edilerek davacı tarafa verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan; posta, tebligat, müzekkere ve bilirkişi ücretinden oluşan toplam 4.212,50 TL yargılama giderinin davalıdan tahsil edilerek davacı tarafa verilmesine,
5-Davacı taraf duruşmalarda vekil ile temsil edildiğinden kabul edilen dava değeri itibariyle AAÜT uyarınca takdiren 7.475,90 TL vekalet ücretinin davalıdan tahsil edilerek davacı tarafa verilmesine,
6-Davalı tarafından belgelendirilen bir yargılama masrafı olmadığından bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
7-Arabuluculuk ücreti olan 1.560 TL bedelin davalıdan tahsil edilerek Hazineye irat kaydına,
8-Bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde yatıran tarafa iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı davalı tarafın yokluğunda tebliğden itibaren 2 haftalık sürede HMK. 341. maddesi uyarınca istinaf yolu açık olmak üzere karar verildi.27/03/2023

Katip
e-imzalıdır

Hakim
¸e-imzalıdır

“Bu belge 5070 Sayılı Kanun hükümlerince elektronik imza ile imzalanmıştır.”