Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/844 Esas
KARAR NO : 2023/22

DAVA : Tazminat (Sözleşmeden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 28/12/2021
KARAR TARİHİ : 17/01/2023

Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Sözleşmeden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalının, 12/10/2017 tarihli 5 yıl süreli Bayilik Sözleşmesi ile, Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) dağıtım şirketi olan davacı …Ş.’nin bayiliğini yaptığı: 12/10/2017 tarihli LPG ile Çalışan Karayolları Taşıtları için İkmal İstasyonu Bayiliği Sözleşmesi’nin normal şartlar altındaki sona erme tarihinin 12/10/2022- olduğu; EPDK internet sitesinde, davalının faaliyet gösterdiği tesisin … unvanlı muhataba devir olduğu: davacı şirket ile olan Otogaz Bayilik Sözleşmesi gereği alınmış bayilik lisansının, lisans sahibinin isteği üzerine … tarihli … sayılı kararla sonlandırıldığını, davalı ile akdedilmiş Bayilik Sözleşmesi”nin 2. maddesine göre bayi yasal prosedürleri tamamlayarak yetkili makamlardan çalışma izni, işyeri çalışma ruhsatı, LPG otogaz bayilik lisansını almakla, davalının mükellef olduğunu davalının sözleşmenin asli devamlılık unsurlarından biri olan LPG Otogaz Bayilik Lisansını EPDK nezdinde sonlandırmasının, açıkça sözleşmeye aykırılık teşkil ettiği; işbu nedenlerle sözleşmenin fiilen ve hukuken uygulanamaz hale geldiğini, bu sebeplere binaen … 32. Noterliği’nin … tarihli ve … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile davalı ile imzalanan bayilik sözleşmesinin feshedildiğini, davalının sözleşmenin haksız şekilde feshine sebebiyet verdiğini, davacının zarara uğramasına neden olduğunu, bu nedenle davalının, Bayilik Sözleşmesi’nin 32. maddesinin (a) bendine göre davacının uğradığı müspet zararı tazmin etmek durumunda olduğunu, davalının, bayiliğe devam ettiği süre boyunca LPG satışına devam ettiğini, davacının bu satışlardan kâr elde ettiğini, bu nedenle sözleşme olağan şartlar altında devam etseydi, davalının LPG satışlarına devam edeceğini, davacının kâr etmeye devam edeceğini, sözleşmenin süresinden önce davalının kusuru ile sona erdiğini, bu sebeple davacının bu kârdan mahrum kaldığını, davacının LPG alış ve davalıya LPG satış fiyatlarının davacı şirketin kayıtlarında görülebileceğini, davalı tarafın, sözleşmenin 32. maddesinin (b) bendine göre sözleşmeye aykırı davranışlarıyla sözleşmeyi feshettiğini, bu nedenle cezai şart ödemekle yükümlü olduğunu, cezai şart hesabının, bayinin LPG alımı yaptığı dönemde LPG alımının en yüksek olduğu aydaki LPG miktarının fesih tarihindeki perakende satış fiyatı ile çarpımıyla hesap edilebileceği: bayilik sözleşmesinde kararlaştırılan cezai şartın, ifaya eklenen cezai şart niteliğinde olduğu; müspet zarar (kâr mahrumiyeti) ve cezai şartın aynı anda talep edilebileceği; sözleşme imzalanırken davalıya ariyeten teslim edilmiş olan emtianın sözleşmenin feshiyle birlikte müvekkile iade edilmesi gerektiğini, bu emtiaların “10 metreküp LPG Otogaz Tankı, Çift Tabancalı … B Tipi, … Pompa 6 Kad., Modemli elektrik Panosu (Tek tank için), Motor 4 Kw:1450 Didsex Proof, Tesisat” olduğunu, Bayilik Sözleşmesinin 26. maddesinde, bayinin malzeme ve teçhizatı geç teslimi halinde davacı şirketin gecikme tazminatı talep edebileceğinin düzenlendiği öne sürülerek kâr mahrumiyeti olarak bilirkişi tarafından hesaplandığında artırılmak üzere şimdilik 3.000,00 TL, cezai şart olarak bilirkişi tarafından hesaplandığında artırılmak üzere şimdilik 5.000,00 TL, ariyet olarak teslim edilmiş emtianın davacıya iadesine, emtianın iadesinin mümkün olmaması halinde rayiç bedelin davalıdan tahsiline olmak üzere şimdilik toplam 9.000,00 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faiz oranı üzerinden faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davacı vekili 03/11/2022 tarihli ıslah dilekçesiyle; davalarını 9.000,00-TL bedelli, kısmi olarak açtıklarını, bu taleplerinin 3.000,00 – TL’lik kısmı kar mahrumiyetini, 5.000,00-TL’lik kısmı cezai şart ve 1.000,00- TL’lik kısmı ise ariyet olarak teslim edilmiş emtia bedeli taleplerine ilişkin olduğunu, bilirkişi raporunda; kar mahrumiyetine ilişkin taleplerinin 6.393,00-TL, cezai şarta ilişkin taleplerinin 60.571,00 -TL, emtia bedeline ilişkin taleplerinin 63.449,77- TL olabileceği kanaatine varıldığını, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla, kar mahrumiyetine ilişkin taleplerini 3.000,00-TL yerine 6.393,00 -TL olarak, cezai şarta ilişkin taleplerini 5.000,00-TL yerine 60.571,00 -TL olarak, ariyet olarak teslim edilmiş emtia bedeline taleplerini 1.000,00-TL yerine 63.449,77-TL yeniden belirlediklerini, 21.413,77-TL için eksik harcı yatırdıklarını, kar mahrumiyetine ilişkin taleplerinin 6.393,00 -TL üzerinden, cezai şarta ilişkin taleplerinin 60.571,00-TL üzerinden, emtia bedeline ilişkin taleplerinin 63.449,77-TL üzerinden kabulüne karar verilmesini, bu bedellere temerrüt tarihinden itibaren ticari faiz işletilmesine, masraf ve vekaletin davalı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalıya usulüne uygun olarak dava dilekçesi ve tensip zaptının tebliğ edildiği ancak cevap dilekçesi sunulmadığı görülmüştür.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Dava; akaryakıt bayilik sözleşmesinin sona ermesi nedeniyle müspet zarar, cezai şartın tahsili ve sözleşme kapsamında verilen emtiaların aynen iadesine ilişkindir.
Mahkememizin 02/03/2022 tarihli duruşma ara kararı gereği, tarafların iddia ve savunmaları, sundukları deliller, ticari defter ve kayıtları, sözleşme, protokol,lisans, EPDK tarafından gönderilen belgeler, ihtarname ve dosya incelenerek, sözleşmenin sona ermesinin davalıdan kaynaklanıp kaynaklanmadığının tespiti ile cezai şart bedelinin hesaplanması, müspet zarar açısından davacının aynı bölgede yeni bir bayi bulmasının ortalama süresinin tespiti ile sözleşme ve ticari kayıtları doğrultusunda hesaplanacak müspet zarardan davacının baka bir bayi bulması halindeki elde edeceği karın düşülmesi, emtia bedellerinin değerlerinin tespit edilmesi konusunda rapor alınmasına karar verilmiş olup, Bilirkişi …, …ve …’ın 08/07/2022 tarihli raporunda özetle, davacı tarafın usul ve yasaya uygun olarak tutulmuş ticari defterlerinin sahibi lehine delil kudretine haiz olduğu, dava konusu münfesih sözleşmenin taraflar arasında 12/10/2017 tarihinde 5 yıl süreli olarak imzalanmış olduğu, 12/10/2022 tarihinde sona ermesi gerekirken, davalı tarafından 01/09/2021 tarihinde Lisans devri yaparak sözleşmenin, davalının faaliyetei nedeniyle feshine sebebiyet verildiği, davacı tarafında talep edilen emtia değerinin, fesih tarihi olan 03/09/2021’deki karşılığının 63.449,77 TL olarak tespit edildiği, kar mahrumiyeti konusunda Yargıtay kararları doğrultusunda Davacının mahalde yeniden bir bayilik ilişkisi kurabilmesi için geçecek makul süre 6 Ay olarak kabul edilebileceği, davacının mahalde yeniden bir bayilik ilişkisi kurabilmesi için geçecek makul süre mahrum kalınan kar tutarınıın KDV hariç 6.393-TL (Y/altıbinüçyüzdoksanüçTürkLirası) olarak hesaplandığı, cezai şart olarak davacının talep edebileceği LPG alımının en yüksek olduğu aydaki LPG miktarının fesih tarihindeki perakende satış fiyatı ile çarpımıyla hesaplanan bedelin KDV hariç 60.571 TL olacağı görüş ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir.
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde, dosyada mübrez taraflar arasındaki sözleşmenin irdelenmesinde, taraflar arasında 12/10/2017 tarihinde 5 yıl süreli olarak
5 yıl süreli Bayilik Sözleşmesi imzalandığı, anılan sözleşme ile davalının, Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) dağıtım şirketi olan davacı …Ş.’nin bayiliğini yaptığı, sözleşmenin süresi itibari ile 12/10/2022 tarihinde sona ermesi gerekirken davalı tarafından 01/09/2021
tarihinde dava dışı … unvanlı muhataba lisans devri yapıldığı, davacı tarafın davalı tarafça yapılan devre istinaden uygulanamaz hale gelen sözleşmeyi, … 32. Noterliği’nin … tarihli ve … yevmiye no’lu ihtarnamesi ile feshettiği, bu hali ile davalı tarafın sözleşmenin süresinin bitiminden evvel yapmış olduğu lisans devri ile sözleşmenin feshine sebebiyet verdiği anlaşılmış olup, davacı tarafça yapılan feshin haklı fesih olduğu kanaatine varılmıştır.
Taraflar arasındaki Bayilik Sözleşmesi’nin 32. maddesinin (a) bendinde sözleşmenin davalı taraftan kaynaklı haklı feshi halinde davacının uğradığı müspet zararının tazmin edileceği, sözleşmenin 32. maddesinin (b) bendinde ise davalının cezai şart ödemekle yükümlü olduğu; cezai şart hesabının, bayinin LPG alımı yaptığı dönemde LPG alımının en yüksek olduğu aydaki LPG miktarının fesih tarihindeki perakende satış fiyatı ile çarpımıyla hesap edilebileceği anlaşılmaktadır.
Davacının müspet zarar talebi kar mahrumiyeti talebini içermektedir. Nitekim, müspet zarar belirlenirken, davalının bayiliğe devam ettiği süre boyunca LPG satışına devam ettiği, davacının bu satışlardan kâr elde ettiği, bu nedenle sözleşme olağan şartlar altında devam etseydi, davalının LPG satışlarına devam edeceği, davacının kâr etmeye devam edeceği, sözleşmenin süresinden önce davalının kusuru ile sona erdiği, bu sebeple davacının bu kârdan mahrum kaldığı anlaşılmakta olup, yerleşik Yargıtay içtihatları uyarınca kâr mahrumiyeti zararının hesaplanmasında davacının aynı bölgede aynı şartlarla yeni bir bayilik ilişkisi kurabilmesi için gerekli olan makul süre yönünden bilirkişi incelenmesi
yaptırılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerektiği, sektörel bilirkişi tarafından Yargıtay kararları doğrultusunda davacının mahalde yeniden bir bayilik ilişkisi kurabilmesi için geçecek makul sürenin 6 Ay olarak kabul edilebildiği tespit edilmiş olup, taraflar arasındaki sözleşme süresi içinde çalışılan sürede bayinin aylık ortalama 3,7 ton satış yaptığı, belirlenen 6 aylık süreye tekabül eden 22,2 ton LPG satışından davacının elde edebileceği miktarın 6.393-TL olduğu belirtilmiş olup, Yargıtay içtihatları ile uyumlu yapılan hesaplamaya mahkememizce de itibar edilerek bu miktar açısından kar mahrumiyetinden kaynaklı alacak talebinin kabulüne karar vermek gerekmiştir.
Davacının cezai şart talebi, sözleşmenin 32. maddesinin (b) bendi uyarınca bayinin LPG alımı yaptığı dönemde LPG alımının en yüksek olduğu aydaki LPG miktarının fesih tarihindeki perakende satış fiyatı ile çarpımıyla hesap edilebileceği, bilirkişi tarafından LPG alımının en yüksek olduğu ayın 2020 yılı Ekim ayında 8 ton olarak belirlendiği, bu değerin litre karşılığının 14.285,7 Litre olduğu, fesih tarihindeki perakende satış fiyatının kdv hariç 4,24 TL/Litre hesabıyla, cezai şart bedelinin 14.285,7 Litre * 4,24 TL/Litre = 60.571 TL olacağı hesaplanmış olup Yargıtay içtihatları ile uyumlu yapılan hesaplamaya mahkememizce de itibar edilerek bu miktar açısından kar mahrumiyetinden kaynaklı alacak talebinin kabulüne karar vermek gerekmiştir.
Davacının son talebi emtianın iadesidir. Tarafların, sözleşmenin eki ve ayrılmaz bir parçası olarak 12/10/2017 tarihli Protokol ve yine aynı tarihli “Demirbaş Teslim ve Tesellüm Belgesi” tanzim ettikleri, buna istinaden ariyet olarak davacı tarafından davalıya 10 metreküp LPG stok tankı, çift tabancalı elektronik tip dispenser, LPG pompa ve ex.motoru(kademeli pompa), LPG tesisatı (yer altı ve tank üstü tesisatı), modemli elektrik panosunun teslim edildiği, sözleşmenin davacı tarafça haklı nedenle feshi sebebiyle ariyet olarak teslim edilen malların davalıya iadesinin gerektiği anlaşılmış olup, bu malların aynen iadesine, aynen iade mümkün olmadığı takdirde 63.449,77-TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine dair aşağıdaki şekilde hüküm tesis etmek gerekmiştir.
H Ü K Ü M: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
Davanın kabulüne,
1-Kar mahrumiyeti talebi açısından 6.393-TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
2-Cezai şart talebi açısından 60.571-TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
3-Emtianın iadesi talibe açısından; 10 metreküp LPG stok tankı, çift tabancalı elektronik tip dispenser, LPG pompa ve ex.motoru(kademeli pompa), LPG tesisatı (yer altı ve tank üstü tesisatı), modemli elektrik panosunun aynen iadesine, aynen iade mümkün olmadığı takdirde 63.449,77-TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Karar tarihinde yürürlükte bulunan harçlar tarifesi gereğince alınması gereken 8.908,56-TL karar ve ilam harcından, başlangıçta yatırılan 153,70-TL peşin harcın ve 2.074,00-TL ıslah harcından oluşan toplam 2.227,7‬0-TL harçtan mahsubu ile bakiye 6.680,86-TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
5-Davacı tarafından yatırılan 153,70 -TL peşin harç ile 59,30-TL başvurma harcı ve 2.074,00-TL ıslah harcı olmak üzere toplam 2.287,00-TL ‘nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Davacı tarafından yapılan 250,6 TL posta ve tebligat gideri, 3.750,00 TL bilirkişi ücretlerinden oluşan toplam 4.000,6‬0-TL yargılama giderinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
7-6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu 18/A-13. Maddesi uyarınca ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği Tarife hükümleri uyarınca Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen 1.320,00 TL arabuluculuk giderinin davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
8-Davacı taraf duruşmalarda vekil ile temsil edildiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 20.562,07-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
9-Davalı tarafından belgelendirilen bir masraf olmadığından bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
10-Davacı tarafından yatırılan gider avansından bakiye kalan kısmın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacı tarafa iadesine,
Dair, Davacı vekillerinin yüzlerine karşı davalı tarafın yokluğunda tebliğden itibaren 2 haftalık sürede HMK 341 maddesi uyarınca istinaf yolu açık olmak üzere karar verildi.17/01/2023

Katip …
e-imzalı

Hakim …
e-imzalı

“Bu belge 5070 Sayılı Kanun hükümlerince elektronik imza ile imzalanmıştır.”