Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/680 Esas
KARAR NO : 2023/254

DAVA : Alacak (Satım Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 21/10/2021
KARAR TARİHİ : 04/04/2023

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Satım Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin 21/10/2021 tarihli dava dilekçesinde özetle, Müvekkilin … Akaryakıt, uluslararası bir enerji şirketi olan dava dışı …’nun Türkiye’de faaliyet gösteren şirketlerindendir ve ticari faaliyetlerini … markası altında, EPDK tarafından verilmiş akaryakıt dağıtım İisansı kapsamında sürdürdüğünü, müvekkilin … A.Ş. ile Davalı … Ltd. Şti. arasındaki ticari ilişki 2013 yılında başladığını, taraflar arasında en son 31.05.2019 tarihinde … Cad. No:… …, .., … adresinde kurulu akaryakıt istasyonunun 30.06.2019 – tarihine kadar işletilmesi için 1 (bir) ay süreli Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi (Ek:1), Çerçeve Protokol (Ek:2), Ürün Alım Taahhütnamesi, Ariyet Demirbaş Belgesi (Ek:4) ve bu sözleşmelerin çeşitli ekleri imzalandığını, taraflar arasındaki sözleşmeler süresi sonunda, 30.06.2019 tarihinde, kendiliğinden sona erdiğini, müvekkilin …, Davalı …’nın 31.05.2019 tarihli sözleşmeler ile üstlendiği taahhütleri yerine getirmemesi nedeniyle alacaklı olduğunu, davalı ile bugüne kadar yapılan uzlaşma görüşmeleri sonuçsuz kaldığını, dava öncesi arabuluculuk aşamasında da anlaşmak mümkün olmadığını, …, 31.05.2019 tarihli Ürün Alım Taahhütnamesi ile sözleşme süresinde 703 (yediyüzüç) ton beyaz ürünü (benzin veya motorin) münhasıran müvekkilin … Akaryakıt Dağıtım Şirketi veya müvekkilimizin yazılı olarak göstereceği ikmal kaynaklarından satın almayı; bu taahhüdünü yerine getirmediği taktirde sözleşme süresinin sonunda hesaplanacak eksik kalan miktar üzerinden ton başına 583-TL (beşyüzseksenüçTürkLirası) üzerinden kar mahrumiyeti ödemeyi kabul ve taahhüt ettiğini, 31.05.2019 tarihli Standart Bayilik Sözleşmesi’nin 24.maddesinde “Bayi, sözleşmenin feshi halinde kendisine emaneten verilen teçhizat ve edavatı aynen, kullanılır ve sağlam bir şekilde derhal iade ile mükelleftir.” düzenlemesi yer aldığını, 31.05.2019 tarihli Ariyet Demirbaş Belgesi’nin 8.satırında … “imzalanan sözleşmelerin herhangi bir nedenle sona ermesi durumunda, müvekkili … Akaryakıt’ın malzeme teçhizatın aynen iadesini talep hakkı olduğunu, bu hak kullanıldığı taktirde hiçbir iddia ve itirazda bulunmayacağını ve vasıta, malzeme ve teçhizatı söküm ve nakliye masraflarının kendisine ait olarak müvekkile teslim edeceğini” kabul ettiğini, 31.05.2019 tarihli Ariyet Demirbaş Belgesi’nin14. Satırında kendisine ariyet verilen vasıta, malzeme ve teçhizatı teslimde geciktiği beher gün için 2.650-TL (îkibinaltıyüzelIiTürkLirası) tutarında cezai şart ödemeyi kabul ve taahhüt ettiğini, 31.05.2019 tarihli Ariyet Demirbaş Belgesi’nin 17. satırında Davalı …ariyet olarak kendisine verilen malzeme teçhizatın herhangi bir nedenle ziyanı halinde ziyan tarihindeki Piyasa/rayiç değerini tazmin edeceğini kabul ve taahhüt ettiğini, fazlaya ve sair hususlara ilişkin tüm hakları saklı kalmak kaydıyla Müvekkil …’in davalı …’den olan işbu dava konusu alacakların : 3. 318.893,421TL Eksik Ürün Alından Kaynaklı Cezai Şart Alacağı müvekkilin ticari defterlerinde kayıtlı akaryakıt satış faturaları uyarınca yapılan hesaplama uyarınca davalı sözleşme süresi boyunca, müvekkilin hesapları uyarınca 546,987 ton eksik akaryakıt ürünü satın aldığını, bu nedenle ödemesi gereken cezal şart tutarı 318.893,421 TL olduğunu, taraflar arasında akdedilmiş sözleşmelerin koşulları ile taraflara yüklediği sorumluluklar açık ve nettir. Davalı …, 31.05.2019 tarihli Ürün Alım Taahhütnamesi uyarınca sözleşme süresince 730 ton ürün almayı taahhüt ettiğini, davalı bu taahhüde uymaması halinde eksik kalan ton başına 583 Türk Lirası kar mahrumiyeti bedelini Müvekkil …’e ödemeyi kabul ve taahhüt ettiğini, sözleşme süresi sonunda…’e eksik ürün alımı nedeniyle oluşan borcunu ödemesi gerektiğine ilişkin ihtarname gönderildiğini, davalı ile akdedilen 31.05.2019 tarihli bayilik sözleşmesi ekindeki taahhütname uyarınca, davalı …sözleşme süresi boyunca 703 ton akaryakıt ürünü satın almayı taahhüt etmesine rağmen bu taahhüdüne aykırı davrandığını, bu nedenle müvekkil … Akaryakıt 26.08.2019 tarihinde … 26. Noterliği … yevmiyeli ihtarnameyi davalı’ya ileterek,331.144.-TL tutarındaki eksik ürün alımından kaynaklanan cezai şart borcunu ödemesi gerektiğini davalı’ya ihtar ettiğini, davalı borcunu ödemediği gibi bu ihtarnameye de herhangi bir yanıt vermediğini, taraflar arasındaki ticari ilişki sona ermesine rağmen davalı kendisine ariyeten verilmiş ekipmanları iade etmediğini, davalı’ya 31.05.2019 tarihli Ariyet Demirbaş Belgesi ile teslim edildiğini, … bu belgenin 8.paragrafında … “imzalanan sözleşmelerin herhangi bir nedenle sona ermesi durumunda, müvekkil … Akaryakıt’ın malzeme teçhizatın aynen iadesini talep hakkı olduğunu, bu hak kullanıldığı taktirde hiçbir iddia ve itirazda bulunmayacağını ve vasıta, malzeme ve teçhizatı söküm ve nakliye masraflarının kendisine ait olarak müvekkilimize teslim edeceğini” kabul ettiğini, 12.07.2019 tarihinde Davalı’nın işlettiği akaryakıt istasyonuna ariyetleri teslim almaya giden dava dışı … LPG Cihazları Servis Hizmetleri şirketi tarafından tutulan “Ekipman Teslim Tutanağı’ndan açıkça görüleceği üzere, müvekkil ait ariyetlerin teslim alınamadığını, bu ekipmanların müvekkilin ticari defterlerindeki değeri toplam 26.492,95 TL olduğunu, bu nedenlerle davanın kabulü ile müvekkilin şimdilik kısmen 20.000-TL eksik ürün alımından kaynaklı cezai şart alacağı olduğuna, bu alacağın ihtarname (temerrüt) tarihi 26.08.2019 tarihinden itibaren işleyecek faiziyle tahsiline, müvekkilin iade edilmemiş ariyetlerden kaynaklı 26.492,95-TL alacağı olduğuna ve bu alacağın sözleşmenin sona erdiği 30.06.2019 tarihinden itibaren ticari temerrüt faizi ile birlikte tahsiline, yargılama harç ve giderlerinin davalı …’e yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Dava dilekçesi davalıya usulüne uygun olarak tebliğ edilmiş, davalı tarafça yasal süresi içinde cevap dilekçesi sunulmamıştır.
DELİLLER :
Mahkememizin 29/03/2022 tarihli celse ara kararı gereği, Tarafların iddia ve savunmaları, sundukları deliller, ticari defter ve kayıtları ve dosya incelenerek davalının alım taahhüdüne uyup uymadığı, alım taahhüdü kapsamında alınan ürünlerin tespiti ile eksik alım var ise davacının eksik alım nedeniyle talep ettiği cezai şartın hesaplanması, teslim edilen ekipmanların sözleşme kapsamında değerinin belirlenmesi, cezai şarta hükmedilmesi halinde davalının iktisaden mahvına sebebiyet verip vermeyeceğinin tespiti konusunda rapor alınmasına karar verilmiş olup, Bilirkişi Akaryakıt Uzmanı … ve Mali Müşavir …’in 18/10/2022 tarihli raporunda özetle, davacının sunulan kayıtları, Standart Bayilik Sözleşmesi,Ürün Alım Taahhütnamesi, Ariyet Demirbaş Belgesi, Demontaj /Ekipman Tutanağı, davalının mali durumuna ilişkin dosyaya gelen Vergi Dairesi Müzekkere cevap yazısı incelemeleri neticesinde ; Taraflar arasında akdedilen Standart Bayilik Sözleşmesine ek Ürün Alım Taahhütnamesi kapsamında taahhüt edilen ürün alımından kaynaklı eksik alıma ilişkin toplam 318.893,42 TL cezai şart hesaplandığı, davacının eksik alıma ilişkin talep ettiği cezai şart miktarının davalının son 2 dönemde zarar kayıtlanması ve sermayesinin %36 eksiği ile %64 oranında özvarlık içinde korunduğu da göz önüne alınarak tenkisi hususunda nihai takdirin Sayın Mahkemeye ait olduğu, davacının demirbaş kayıtlarında mevcut ve davalıya teslim ettiği ve davalı tarafından iade edilmediği tespit edilen ariyetlerin, dosyaya sunulan net defter değerleri kapsamında 26,492,98 TL olarak hesaplandığı, davacının ariyet Demirbaş belgesi kapsamında iade alınmayan ariyetlerin bedellerinin talep edebileceği görüş ve kanaatine varıldığı görülmüştür.
Tarafların celp edilen vergi kayıtları, taraf ticari defter ve belgeleri, … 26. Noterliğinin … yevmiye numaralı ihtarnamesi delil olarak kabul edilmiştir.
Davacı vekilinin mahkememize sunmuş olduğu 14/12/2022 havale tarihli talep arttırım dilekçesinde; eksik ürün alım cezai şart alacaklarını 192.595,61-TL (yüzdoksanikibin beşyüzdoksanbeş TürkLirası altmışbirkuruş) arttırarak, toplam 212.595,61 eksik ürün alım cezai şart alacağı + 26.492,98-TL demirbaş değeri olmak üzere, toplam 239.088,59-TL’ye arttırarak, 239.088,59 TL’nin kabulüne karar verilmesini talep ettikleri ve ıslah harcını yatırdığı görülmüştür.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE;
Dava, eksik ürün alımından kaynaklı cezai şart ile ariyet bedeli istemlerinden ibarettir.
Davacı ..A.Ş. ile Davalı … Şti. Arasında, 31.05.2019 tarihinde … adresinde kurulu akaryakıt istasyonunun 30.06.2019 – tarihine kadar işletilmesi için 1 (bir) ay süreli Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi , Ürün Alım Taahhütnamesi, Ariyet Demirbaş Belgesi imzalandığı, taraflar arasındaki sözleşmelerin 30.06.2019 tarihinde kendiliğinden sona erdiği, davacı tarafın … 26. Noterliğinin … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile davalıdan cezai şart bedeli ile ariyet bedelini talep ettiği, ihtarnamenin 28/08/2019 tarihinde davalıya tebliğ edildiği, ihtarnamede öngörülen süre üzerinden yapılan hesaplama sonucunda 01/09/2019 tarihinde temerrüt olgusunun oluştuğu, taraflar arasında akdedilen Ürün Alım Taahhütnamesinde, davalı tarafın yıllık asgari 703 ton beyaz ürünü münhasıran …’den veya …’in yazılı olarak göstereceği ikmal kaynaklarından satın almayı kabul ve taahhüt ettiği, bu taahhüdü yerine getirmediği takdirde, eksik kalan miktar üzerinden ton başına 583-TL üzerinden hesaplanacak kar mahrumiyetini ödemeyi kabul ettiği, somut olayda davalı tarafın davacıdan 156,013 ton mal alımı gerçekleştirdiği, buna göre eksik alınan ürün miktarının 546,987 ton olduğu, taahhütname uyarınca kar mahrumiyetinin de bu miktar üzerinden ton başına 583 TL dikkate alınarak yapılan hesaplama sonucunda 318.893,42 TL olduğu, cezai şart miktarının davalının mahvına sebebiyet vermeyeceği, davacının ıslah dilekçesi ile talebini 212.595,61 TL’ye arttırdığı anlaşılmış olup, taleple bağlılık kuralı cezai şart talebinin kabulüne, 212.595,61 TL’nin 20.000,00 TL’sinin 01/09/2019 tarihinde, 202.595,61 TL’sinin ıslah tarihi olan 14/12/2022 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar vermek gerekmiş; 31.05.2019 tarihli Standart Bayilik Sözleşmesi’nin 24.maddesinde “Bayi, sözleşmenin feshi halinde kendisine emaneten verilen teçhizat ve edavatı aynen, kullanılır ve sağlam bir şekilde derhal iade ile mükelleftir.” düzenlemesi yer aldığı, 31.05.2019 tarihli Ariyet Demirbaş Belgesi’nin 8.satırında … “imzalanan sözleşmelerin herhangi bir nedenle sona ermesi durumunda, müvekkili … Akaryakıt’ın malzeme teçhizatın aynen iadesini talep hakkı olduğu, somut olayda davacı tarafça ariyet bedelinin istendiği, alınan bilirkişi raporunda davacının demirbaş kayıtlarında mevcut ve davalıya teslim ettiği ve davalı tarafından iade edilmediği tespit edilen ariyetlerin, dosyaya sunulan net defter değerleri kapsamında 26.492,98 TL olarak hesaplandığı, yapılan tespit ve hesaplamanın bilimsel veriler ile uyumlu olduğu, bu hali ile hükme esas alınabileceği kanaatine varılarak ariyet bedeli bakımından temerrüt olgusunun sözleşme gereği, sözleşmenin sona erdiği tarihte iadesi gerektiğinden sözleşmenin bitiş tarihi olan 30/06/2019 tarihi olduğu kanaatine varılarak 26.492,98 TL’nin 30/06/2019 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM : Yukarıda açıklanan nedenlerle,
Davanın kabulü ile ,
1-Cezai şart talebi yönünden, 212.595,61 TL’nin 20.000,00 TL’sinin 01/09/2019 tarihinde, 202.595,61 TL’sinin ıslah tarihi olan 14/12/2022 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
2-Ariyet bedeli yönünden 26.492,98 TL’nin 30/06/2019 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
-Karar tarihinde yürürlükte bulunan harçlar tarifesi gereğince hesaplanan 16.332,14-TL nispi karar ve ilam harcından, başlangıçta yatırılan 793,99-TL peşin ve 3.289,05-TL ıslah harcı olmak üzere toplam 4.083,04‬-TL’nin mahsubu ile bakiye 12.249,10-TL nispi karar ve ilam harcının davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
-Davacı tarafından yapılan 3.000,00-TL bilirkişi ve 59,00-TL tebligat gideri toplamı olan 3.059,00-TLyargılama giderinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 36.472,40-TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
-Taraflarca yatırılan gider avansından bakiye kalan kısmın karar kesinleştiğinde ve talep halinde taraflara iadesine,
-Arabuluculuk ücreti olan 1.320,00 TL bedeli davalıdan tahsil edilerek Hazineye irat kaydına,
Dair, Davacı vekilinin yüzüne karşı davalı tarafın yokluğunda tebliğden itibaren 2 haftalık sürede HMK 341 maddesi uyarınca istinaf yolu açık olmak üzere karar verildi. 04/04/2023

Katip
E-imzalıdır

Hakim
E-imzalıdır

“Bu belge 5070 Sayılı Kanun hükümlerince elektronik imza ile imzalanmıştır.”