Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/194 Esas
KARAR NO : 2022/78

DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ : 17/03/2021
KARAR TARİHİ : 09/02/2022

Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin mahkememize sunmuş olduğu 17/03/2021 tarihli dava dilekçesinde özetle; davacı …Ş’nin … Dairesinde mükellef olduğunu, davacı tarafın vergi dairesi tarafından “vergi incelemesine başlama tutanağı” imzalamak için davet edildiklerini, 04.03.2021 tarihinde davete ilişkin olarak vergi dairesince talep edilen belgelerin hazırlanması sırasında 2016-2017-2018 yıllarına ait yevmiye defteri, yevmiye beratı, kebir defteri ve kebir beratının elektronik ortamda zayi olduğunun öğrenildiğini, Gelir İdaresi Başkanlığı yetkilisinin aynı gün mahkemeden zayi belge alınması, özel amaçlı YMM raporu da alınarak gelir idaresi başkanlığına başvuru yapılmasına dair mail bilgilendirmesi yapıldığını, şirketin zayi olan kayıtların geri getirilmesinin mümkün olup olmadığına ilişkin teknik bir inceleme yapıldığını ancak çalışma sonucunda geri getirilmesinin mümkün olamayacağının anlaşıldığını bildirerek davacı şirketin 2016-2017-2018 yıllarına ait yevmiye defteri, yevmiye beratı, kebir defteri ve kebir beratına ilişkin e defter kayıtlarının zayi olması sebebiyle zayi belgesi verilmesini talep ve dava etmiştir.
… Vergi Dairesi, …’ne (VKN:…) ait 2016-2017-2018 yıllarına ait yevmiye-kebir defterleri ve yevmiye kebir beratlarının elektronik ortamda zayi olup olmadığı, bu belgelerin ve defterlerinin örneklerinin kurumunuzda bulunup bulunmadığı hususlarındaki müzekkere yanıtı mahkememiz dosyası arasına alındığı görülmüştür.
Gelir İdaresi Başkanlığı, davacının elektronik defterlerinin yedeklenmesi için alt yapısının kurulup kurulmadığı, 2016-2017-2018 yıllarına ait yevmiye defteri, yevmiye beratı, kebir defteri ve kebir beratının zayi olup olmadığı, ikincil örneklerinin şirket nezdinde bulunup bulunmadığı hususlarındaki yazılan müzekkereye yanıt verildiği, müzekkere yanıtının dosya arasına alındığı görülmüştür.
Mahkememizce verilen 12/08/2021 tarihli ara kararı uyarınca, davacının iddia ve savunmaları, sundukları deliller, sistem kayıtları, ticari defter ve kayıtları ve dosya incelenerek davacının e-defterlerinin muhafazası için mevzuatta öngörülen kurallara riayet edip etmediği, basiretli davranma yükümlülüğü kapsamında gerekli önlemleri alıp almadığı, 2016-2017-2018 yıllarına ait yevmiye defteri, yevmiye beratı, kebir defteri ve kebir beratının zayi olup olmadığı, ikincil örneklerinin temin edilip edilemeyeceği, yedekleme yapılıp yapılmadığı, yedekleme alt yapısı olup olmadığı, zayi olma sebebinin ne olduğu, siber saldırı olup olmadığı, defterlerin zayi olmasında davacıya veya entegratör kuruluşa kusur yüklenip yüklenemeyeceği, VUK’da belirtilen mücbir neden halinin olup olmadığı, ikincil yedekleme yapılmamışsa sebebinin ne olduğu, davacının talep ettiği belgeler hakkında zayi belgesi verilip verilemeyeceği konusunda rapor düzenlenmek üzere bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş olup, Mali Müşavir … ve Bilgisayar Mühendisi … tarafından ibraz edilen 25/11/2021 tarihli raporda özetle; “1. Davacı tarafın 6102 Sayılı TTK.m.64 ve VUK.182 gereğince mecburi olan 2016-2017-2018 yılı ticari defterlerinin yevmiye ve kebir defterinin Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 1 Sıra nolu elektronik defter tebliği gereğince elektronik ortamda e-defter olarak tutulduğu, davacı tarafından 2016 yılı 01-12 aylarının, 2017 yılı 01-12 aylarının, 2018 yılı 01-12 aylarının, yevmiye ve kebir defterleri e-defter beratlarının dosya muhteviyatına talebimle FLASH BELLEK içinde sunulduğu, zayi belge talep edilen iş bu yıllara ilişkin yevmiye ve kebir defterleri e-defter beratlarının yasal süresi içinde alındığı, 3 SIRA NO’LU ELEKTRONİK DEFTER GENEL TEBLİĞİ İLE ((SIRA NO: 1)’NDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ RESMİ GAZETE NO:… RESMİ GAZETE TARİHİ:19/10/2019) E-Defter dosyaları ile bunlara ilişkin berat dosyalarının ikincil kopyalarının, gizliliği ve güvenliği sağlanacak şekilde e-Defter saklama hizmeti yönünden teknik yeterliliğe sahip ve Başkanlıktan bu hususta izin alan özel entegratörlerin bilgi işlem sistemlerinde ya da Başkanlığın bilgi işlem sistemlerinde 01.01.2020 tarihinden itibaren asgari 10 yıl süre ile muhafaza edilmesinin zorunlu olduğunun tebliğ edildiği, ilaveten bu Tebliğ kapsamında, e-Defter uygulamasına dâhil olanların, muhafaza ve ibraz ödevlerini yerine getirirken yukarıda belirtilen hususlara uygun hareket etmek zorunda olduğu, davacı tarafından 2016-2017-2018 yılına ait herhangi bir yedekleme ve kopyalama işleminin yapılmadığı, tacirin zıyaı öğrendiği tarihten itibaren on beş gün içerisinde ilgili yer yetkili Tacirin ziyaı öğrendiği tarihten itibaren on beş gün içerisinde ilgili yer yetkili mahkemesinde dava açması gerektiği, dava dilekçesi ile davacı tarafın vergi dairesi tarafından “vergi incelemesine başlama tutanağı” imzalamak için davet edildiklerini, 04.03.2021 tarihinde davete ilişkin olarak veri dairesince talep edilen belgelerin hazırlanması sırasında, 2016-2017-2018 yıllarına ait yevmiye defteri, yevmiye beratı, kebir defteri ve kebir beratının elektronik ortamda zayi olduğunun öğrenildiği, gelir idaresi başkanlığı yetkilisinin aynı gün mahkemeden zayi belge alınması, özel amaçlı YMM raporu da alınarak gelir idaresi başkanlığına başvuru yapılmasına dair mail attığını beyan ettiği, davacı tarafın ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesine, kendisine zayi belgesi verilmesi istemiyle 17.03.2021 tarihinde dava açtığı, iş bu olayın tarihi ile dava tarihine kadar geçen sürenin 15 günden az olduğu, davacı tarafından kendisine zayi dava açıldığı, tacirin TTK’nın 82/7 maddesinden yararlanabilmesi için bir taraftan defterlerin da ziyaa uğramanın onun iradesi dışında meydana gelmiş olmasının zorunlu olması, 2016, 2017 ve 2018 yıllarına ait e-defter kayıtlarının muhafaza edildiği diskte yapılan incelemelerde, 2016, 2017 ve 2018 yılına ait onaylanmış (GİB sistemine girilmiş) e-defter kayıtlarının (beratların) mevcut olduğu ancak kayıtların ham halinin mevcut olmadığı gözlendiği, diskte 2016, 2017 ve 2018 yıllarına ait e-defter kayıtlarının gözlenememesinin (ilgili döneme ait kayıtların kaybolmasının) nedenleri arasında, kaydın oluşturulması veya iletimi esnasında çıkabilecek herhangi bir yazılımsal veya donanımsal hatanın varlığı, zararlı yazılımların diske bulaşması sonucu verilerin silinmesi, birtakım donanımsal arızalar (örneğin; hard disk üzerinde bulunan manyetik plakaların fiziksel olarak zarar görmesi), olası bir elektrik kesintisi sonucu işletim sisteminin veya bilgisayar donanımının etkilenmesi, kazaen verinin silinmesi vb. diğer durumların söz konusu olabileceği, kaybı söz konusu olan 2016, 2017 ve 2018 yıllarına ait e-defter kayıtlarının yedeği alınmadığından ve yedekleme altyapısı kurulmadığından işbu kayıtlara erişimin artık mümkün gözükmediği tespit edildiği ” sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Delillerin değerlendirilmesi ve gerekçe;
Dava; e-defterlerin zayi olduğu iddiasıyla TTK m.82/7 uyarınca zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir.
Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu belgeler, TTK’nın 82. maddesinin 1.fıkrasında;
Her tacir;
a) Ticari defterlerini, envanterleri, açılış bilançolarını, ara bilançolarını, finansal tablolarını, yıllık faaliyet raporlarını, topluluk finansal tablolarını ve yıllık faaliyet raporlarını ve bu belgelerin anlaşılabilirliğini kolaylaştıracak çalışma talimatları ile diğer organizasyon belgelerini,
b) Alınan ticari mektupları,
c) Gönderilen ticari mektupların suretlerini,
d) 64 üncü maddenin birinci fıkrasına göre yapılan kayıtların dayandığı belgeleri,
sınıflandırılmış bir şekilde saklamakla yükümlüdür.” şeklindeki düzenlemeyle hüküm altına alınmıştır. TTK’nın 82. maddesinde neler için zayi belgesi verilmesi istenebileceği tahdidi olarak gösterilmemiş, bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgelerden söz edilmiştir. Yine TTK’nın 82. Maddesinin (7) numaralı fıkrasında, “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir,” hükmü düzenlenmiştir.
Anılan yasa maddesinde zayi belgesi verilmesini gerektiren afet halleri sınırlı şekilde sayılmamış ise de zayi belgesi verilebilmesi için maddede belirtilenler gibi hallerden birinin olayda mevcut olması ve defterlerin zayi olmasında kusur ve sorumluluğunun bulunmaması, tedbirli bir tacir gibi davranmasına rağmen zayi olayına engel olamamış durumda olması gerekir. Ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması halinde de aynı düzenleme geçerlidir.
Elektronik Defter Genel Tebliği’nin 4.4.1.e) maddesine göre e-defter dosyaları ile bunlara ilişkin berat dosyalarının ikincil kopyalarının, gizliliği ve güvenliği sağlanacak şekilde e-defter saklama hizmeti yönünden teknik yeterliliğe sahip ve Başkanlıktan bu hususta izin alan özel entegratörlerin bilgi işlem sistemlerinde ya da Başkanlığın bilgi işlem sistemlerinde 1/1/2020 tarihinden itibaren asgari 10 yıl süre ile muhafaza edilmesi zorunludur. Tebliğin 7.1. Maddesine göre ise, e-defter tutanlar, Vergi Usul Kanununda belirtilen “mücbir sebep” halleri nedeniyle e-defter veya beratlarına ait kayıtlarının bozulması, silinmesi, zarar görmesi veya işlem görememesi ve e-defter ve berat dosyalarının muhafaza edildiği e-defter saklama hizmeti veren özel entegratör kuruluşlardan veya Başkanlıktan ikincil örneklerinin temin edilemediği hallerde, söz konusu durumların öğrenilmesinden itibaren tevsik edici bilgi ve belgeleri ile birlikte 15 gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yetkili mahkemesine başvurarak kendisine bir zayi belgesi verilmesini istemelidir.
Dosyaya sunulu 12/03/2021 tarihli uzman mütalaasında özetle; verilerin yedeklendiği /tutulduğu File Server üzerinde 2016, 2017 ve 2018 yılına ait e-defter kayıtlarının olmadığı, verilerin yedeklenmeden önce tutulduğu kullanıcı diski üzerinde 2016, 2017 ve 2018 yılına ait e-defter kayıtlarının olmadığı tespit edildiği, söz konusu verilerin tutulduğu … marka … seri numaralı bilgisayar içerisinde yer alan … marka … kapasiteli … seri numaralı disk üzerinde teknik inceleme ve veri kurtarma işlemleri için adli kopyası alındığı, veri kurtarma yazılım ve donanımları aracılığıyla yapılan teknik çalışma sonucunda söz konusu 2016, 2017 ve 2018 yılına ait e-defter kayıtları kurtarılamadığı, veri kayıplarının oluşmasında son kullanıcı kusurunun bulunmadığı görüşü bildirildiği görülmüştür.
Mahkememizce alınan bilirkişi raporunda; E-defter ve mali kayıtların tutulduğu disk üzerinde yapılan incelemeler neticesinde; 2016, 2017 ve 2018 yılına ait onaylanmış (GİB sistemine girilmiş) e-defter kayıtlarının (beratların) mevcut olduğu ancak kayıtların ham halinin mevcut olmadığı gözlendiği, diskte 2016, 2017 ve 2018 yıllarına ait e-defter kayıtlarının gözlenememesinin (kaybolmasının) nedenleri arasında, kaydın oluşturulması veya iletimi esnasında çıkabilecek herhangi bir yazılımsal veya donanımsal hatanın varlığı, zararlı yazılımların diske bulaşması sonucu verilerin silinmesi, birtakım donanımsal arızalar (örneğin; hard disk üzerinde bulunan manyetik plakaların fiziksel olarak zarar görmesi), olası bir elektrik kesintisi sonucu işletim sisteminin veya bilgisayar donanımının etkilenmesi, kazaen verinin silinmesi vb. diğer durumların söz konusu olabileceği, kaybı söz konusu olan 2016, 2017 ve 2018 yıllarına ait e-defter kayıtlarının yedeği alınmadığından ve yedekleme altyapısı kurulmadığından işbu kayıtlara erişimin artık mümkün gözükmediği tespit edilmiştir.
Somut olayda; davacı tarafından kendisine zayi belge verilmesi için zıyaı öğrendiği tarihten itibaren 15 günlük yasal süre içerisinde dava açıldığı, davacının 2016-2017-2018 yılı yevmiye defteri, yevmiye beratı, kebir defteri ve kebir beratının elektronik ortamda zayi olması sebebiyle kayıtlara ulaşılamadığı, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından mahkememize verilen 14/06/2021 tarihli yanıtta, davacının 2016-2017-2018 yıllarına ait yevmiye ve kebir beratlarının sisteme yüklendiğinin bildirildiği, mahkememizce alınan bilirkişi raporunda ve dosyaya sunulan uzman görüşünde defterlerin ve beratların zayi olmasında davacının bir kusurunun tespit edilemediği, Elektronik Defter Genel Tebliği m.7’de belirtilen mücbir neden halinin somut olayda mevcut olduğu, mahkememizce karar verilmesinin belgelerin yeniden oluşturulmasına olanak sağlayacağı anlaşılmakla; davanın kabulüne, davacının 2016-2017-2018 yıllarına ait yevmiye defteri, yevmiye beratı, kebir defteri ve kebir beratının elektronik ortamda zayi olması nedeniyle Gelir İdaresi Başkanlığınca yeniden oluşturulması için zayi belgesi verilmesine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm oluşturulmuştur.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın KABULÜNE, davacının 2016-2017-2018 yıllarına ait yevmiye defteri, yevmiye beratı, kebir defteri ve kebir beratının elektronik ortamda zayi olması nedeniyle Gelir İdaresi Başkanlığınca yeniden oluşturulması için ZAYİ BELGESİ VERİLMESİNE,
2-Harçlar tarifesi uyarınca alınması gereken 80,70 TL karar ve ilam harcı peşin 59,30 TL harçtan mahsubu ile eksik kalan 21,40 TL harcın davacıdan tahsili ile hazineyi irat kaydına,
3-Davacı tarafından yapılan tüm yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde talep halinde davacı tarafa iadesine,
Dair; davacı tarafın yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren iki haftalık yasal süre içerisinde, mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere her hangi bir Asliye Ticaret Mahkemesine verilecek bir dilekçe ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde İSTİNAF kanun yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı. 09/02/2022

Katip …
¸¸

Hakim …
¸¸